Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde veya bölüm Bretton Woods Anlaşması adlı maddeye çok benzemektedir ve bu iki maddenin önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{}} şablonunu ekleyiniz. |
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Bretton Woods sistemi, II. Dünya Savaşı sırasında Temmuz 1944'te ABD'nin küçük bir kasabası olan Bretton Woods'da toplanan Birleşmiş Milletler Para ve Finans konferansında ortaya çıkan iktisadi sistemdir. Bu konferansa 44 ülkenin temsilcileri katılmıştır ve bu konferansa gelen devletlerin yarısından fazlası az gelişmekte olan ülkelerdir. Ayrıca Romanya dışındaki sosyalist ülkeler fona üye olmamış ve sistemin dışında kalmışlardır. Aynı zamanda Bretton Woods sisteminin kurulma sebeplerinden biri olan 1929 yılında yaşanan ekonomik buhran ve hemen ardından gelen dünya savaşı ile ekonomisi dibe vuran ülkeler, uluslararası alanda yaşanan para değişiminin duraksama noktasına gelişi ve savaş sebebiyle ülkeler arası alım satım ticaretinin durması, uluslararası alanda tekrar parasal döngünün düzelmesi ve ekonomik istikrarın sağlanması için böyle bir sistemin kurulması amaçlandı.
Bretton Woods uluslararası para idare sistemi, dünyanın önde gelen devletleri arasındaki ticari ve finansal işlemlerde uyulması gereken kuralları belirler. Bu sistem, dünya tarihinde ilk kez, bağımsız ulus-devletlerin kendi aralarında ortak bir parasal düzen üzerinde anlaşmaları sonucunda uygulamaya konulmuştur. Bretton Woods sistemi hem ekonomik hem de siyasi yönden gelişmiş ülkelerin liderliğinde İkinci dünya savaşından yıkılan ve harap olan Avrupa'nın tekrar kalkınmasını sağlamak için yapılan ve savaş sonrası talan edilmiş bitik halde olan dünya ekonomisini yeniden ayağa kaldırmak ve canlandırmak için ve ülkelerin paralarını teminat altına almak kurulmuştur. En büyük gayesi dünya ticaretindeki engellerin yok olmasını biten ekonomilerin tekrar canlandırılıp ekonomiyi savaşın olmadığı anlardaki gibi istikrarlı olmasını sağlayacak şekilde uluslararası ve bir dünya parasal sistemin kurulması yönünde ülkelere destek olmak için kurulmuştur.
Uluslararası para sisteminin kurallarını belirleyen bu anlaşma, Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) kurulmasına karar vermiştir. Bu kurumlar, 1946'da, yeterli sayıda ülke anlaşmayı imzalayınca faaliyete geçmiştir. Bretton Woods sistemi faaliyete geçince artık tüm dünyaya faydası olacak şekilde ayarlanmış ve dünya ekonomisinin ihtiyaçlarını giderecek şekilde ortaya çıkmıştır. Bu sistem savaş sonrası yıkılan ülke ekonomilerini kalkındırmak ve bu ülkeleri uluslararası ekonomiye katkı sağlayacak şekilde monte etmek ve dünyadaki para ticaretinin döngüsünü savaş olmamış gibi sağlamaktır.
Bu sistemin getirilmesini isteyen ABD'nin önerilerini ünlü ekonomist sunmuştur. John Maynard Keynes ise İngiliz ekibinin başındadır. Bu konferansta altına dönüştürülebilen tek para biriminin dolar olmasına, diğer para birimlerinin değerlerinin de dolara göre ayarlanmasına karar verilmiştir
Tüm para birimlerinin dolara endeksli olması zamanla piyasalarda gerilim yaratmış ve 1971'de ABD'nin doları altına endekslemekten vazgeçtiğini açıklamasıyla sistem çökmüştür. Ortaya çıkan bu krizin en önemli sebebi ABD dışındaki ülkelerde dolar miktarının artması ve bu sebeple doların değerinin düşmesidir. Bretton Woods sisteminin temel amaçlarından biri Amerika Birleşik Devletlerinin dünyadaki para akışını düzenlemek ve İkinci Dünya Savaşı sonrası yıkılan harap olan Avrupa'nın para olarak kendisine bağlı olmasını amaçlamıştır. Ayrıca Bretton Woods sistemi İkinci Dünya Savaşı sonrası ülkelere yaptığı parasal yardımlarla ülkelere aynı sabit kurdan para ile dağıtımın olması, birçok ülkenin bu sistemin içinde yer almasıyla birlikte bir nevi dünyanın küreselleşmesine önayak olmuştur.
Bretton Woods sisteminde iki plandan söz edilmiştir. Bunlardan birincisi olan İstikrar Fonudur. Bu fona göre uluslararası ticareti düzenleme yaparak ödemeler dengesinin sorunlarını gidermek ve uluslararası para ve kredi akışını düzenlemesi amaçlanmıştır. Bir diğer plan ise Keynes Planıdır bu planda öngörülen ise Dünya Ticaret Bankası'nın kurulması amaçlanmıştır. Bu planda amaçlanan ise dünya bankası olarak 'Bancon' adı verilen uluslararası rezerv ile çalışacaktı.
Bu iki plandan Keynes Planı daha çok ilgi görse de artık İngiltere'nin dünya ekonomisine tek başına yön veremeyecek kadar güçlü olamaması nedeniyle hayata geçmemiştir. Keynes planının asıl amacı ise Kriling Birliğinin kurulmasıdır. Uluslararası tahsilatlarda MB rolünü üstlenecek olan birlik 'BANCOR' ile kendi para birimini ortaya çıkararak dış borçlar sisteme üye ülkelerin aralarında yer değiştirmiş olacaklardır. İngiltere İkinci Dünya Savaşı'nda tahrip olup ekonomisinde ciddi hasarlar alması sonucu artık yeni bir lider olan Amerika'nın amaçladığı ve savunduğu plan olan İstikrar fonu kabul edilmiştir. Böylelikle artık Amerika dünyada tek güç olarak yükselmiş ekonomik gücünü de kullanarak yükselen güç olarak dünyaya egemen olmaya başlamıştır. ABD'nin öneresi olan White Planı ise uluslararası bir değer taşıyan paraların ortak para birimlerini oluşturulması sorunlarını çözmeyi amaçlar ve dünya para sisteminde altının esas alınmasını öngören ve kabul edilen plandır.
Bretton Woods sisteminin temel özellikleri ve Sistemdeki bazı oluşan sorunlar : a-)Doların değerine göre ayarlanmış ve dolar altına dönüştürülebilen tek para biçimidir. b-) Ulusal paraların değerleri dolara göre ayarlanmış ve değerler IMF'ye kaydedilmiştir. c-) Ülkeler ulusal paralarının belirlenmiş kurlarında %1'lik oynama yapabilirler ve bu sınırda istikrarlı kalabilmeleri için Merkez bankaları döviz alıp satabilirler. Bu sistemde ortaya çıkan bazı sorunlar da olmuştur. Bunlardan biri likidite ve anahtar paraya güven sorunudur; yani ülkeler merkez bankalarında uluslararası yüksek likidite miktarda sahip iseler paralarının dış değerini belli ölçülerde sabit tutma şanslarına sahiptirler. Sorunlardan bir diğeri ise Dış denge sorunudur bu soruna göre IMF sistemi otomatik denk mekanizmasına sahiptir. Sabit kurun temelinden dolayı otomatik denkleşme oluşma şansı yoktur. Kaynak israfı sorunun da ise altın talebi altının üretimine bağlı olduğu için sayılı kaynaklarla elde edilen altının ülkelerin kasalarına girdiğini görüyoruz bu yüzden kaynak israfı söz konusudur. Bretton Woods sistemindeki ödeme bilançosu düzenleme mekaniği altın standardı ile benzer özellikler göstermekteydi. Temel farkı ise ABD dışındaki ülkelerin altın yerine dolar cinsinden kafi uluslararası rezerv bulundurmak zorunda olmalarıydı altın standardında böyle bir olay yoktu.
Birinci Dünya Savaşı ve İkinci Dünya Savaşı sonrası tüm dünya yoksulluk ve sefalet ile uğraşmış ekonomisi bozulan devletlerin kendilerine bir çıkış yolu ve ekonomik kaynak olarak bir kurtuluş reçetesi olarak karşılarına Bretton Woods sistemi çıkmıştır. Sistemin işleyişine baktığımızda ise ayarlanabilen sabit bir kur modeline dayanmaktaydı. Bu modele göre ABD dışındaki tüm üye ülkelerin milli para birimleri Amerikan Doları cinsinden tanımlanır ve Amerikan Doları farklı ülkenin para birimine değil 1 ons ağırlığındaki altına 35 dolar fiyatından sabitlenmiştir. Her ulusal paranın dolar paritesi olduğu için altının da paritesi bulunmaktaydı. Aslında tüm sistem altına dayanmaktaydı ve o yüzden bu sisteme 'Altın kambiyo' sistemi de denilmektedir
ABD savaştan güçlenerek çıkmıştır. Ayrıca zaten güçlü olan ekonomisini de savaşta koruyarak ekonomik olarak da kendini koruyup Bretton Woods sistemi ile oluşabilecek yeni bir dünya düzeninde dünyanın yeni hamisi olabileceğini düşünmüştür. Bretton Woods sistemi ile Amerika sağlam ve güçlü ekonomisi ile diğer ülkelere göre bayağı güçlenmiştir ve uluslararası alanda ve dünyada paradan sorumlu ve yeni güç olma yolunda emin adımlar atmıştır. Bretton Woods sistemi gibi ABD'nin dünyanın hamisi olmak istediğini gösteren benzer diğer uygulamalar ise Truman Doktrini, Marshall planıdır. Hem Bretton Woods sistemi hem de Truman Doktrini ve Marshall Planı gibi uygulamalar ABD'nın küresel dünyada tek güç olma isteği, hakimiyeti altına aldığı ülkeleri parasal ve ekonomik anlamda gücünü devam ettirme politikası olarak görülür. Bretton Woods sistemi serbest piyasa ekonomisinin savaşta çok yara almayan Amerika Birleşik Devletleri'nin önderliğinde ortaya çıkan uluslararası kuruluş aracılığı ile yönetilmeye başlanmıştır. Bretton Woods sisteminin temel amaçlarından biri değişen dünyada ABD'nin yeni ortaya çıkacak çok taraflı küresel ekonomik sisteme hakim olmasıdır. Ancak Bretton Woods sisteminin devam edebilmesi için eskisi gibi bir dünya savaşının olmaması lazımdır.
Kuruluşlarında itibaren IMF'ye ve Dünya Bankası'na 1947 yılında üye olan Türkiye IMF'den aldığı yardımlarla ülke içinde siyasetini sürdürmüştür. Aynı zamanda Türkiye yapılan araştırmalara göre IMF ile en çok Destekleme Düzenlemesi (Stand-By) anlaşması yapan ülkeler arasında gözükmektedir. Dünya Bankasına üye olan bir ülkenin IMF'ye üye olma şartı göz önünde bulundurulmaktadır. Aynı zamanda IMF'den ayrılan bir ülkenin Dünya Bankasından da ayrılması gerekmektedir. Çünkü bu yapılar Bretton Woods sisteminin yapıları arasındadır. Fakat IMF'ye üye olan bir ülkenin Dünya Bankasına üye olması gibi bir zorunluluğu yoktur. Bretton Woods sistemi 1945-1971 dönemleri arasında küreselleşmeyi hayata geçirerek tekrar inşaya hayata geçirmek için hızlıca atağa geçmiştir. Bu senelerde ticarette artan hızla büyümelerle tüm dünya tarihinde hızlı bir büyüme gerçekleştirmiştir. Bu dönemde IMF para buhranlarını önlemek için ilk başlarda sermaye denetimlerini kabul etmiş ve bu yaklaşımı daha aktif para politikalarının devam ettirilebilmesi için üye devletlere daha çok güç vererek bir miktar özerklik tanınmasına müsaade etmiştir.
Bretton Woods Sistemi 1955'lere kadar başarılı oldu ve dünya ticaretini geliştirdi. Dünyanın ekonomik olarak kalkınmasına savaştan sonra ekonomisi bozulan devletlere yapılan yardımlar aracılığı ile Avrupa'nın kalkınmasına ve kapitalist sisteme Avrupalı devletlerinde eklemlenmesine vesile olmuştur. 1973'te yıkılmasına ve sona ermesine neden olacak birçok olay meydana geldi. ABD'nin 1950'lerde dış ödemeler bilançosunda açık vermesi, Japonya ve AET ülkelerinin rekabet güçlerini arttırmaları, ABD'nin askeri savaşlar konusunda yani Vietnam savaşında harcadığı fazla paralar ve artan dış ekonomik harcamalar bu sistemin sona ermesine sebep olan olaylardan bazılarıdır. Özellikle Avrupa ülkelerinin para konusunda tek hegemonya olan ve dünyayı yöneten ABD karşısında ABD dolarına karşılık Avro'yu ortak değer olarak almaları artık bu para birimini kullanmaya başlamaları ABD dolarına rağbeti azaltmıştır. Aynı zamanda ABD'nin Vietnam savaşında harcadığı olağan dışı para ve sürekli bir dış açık vermesi sonucu Bretton Woods sistemi zamanla gözden düşerek ve gelişen dünyaya ayak uyduramaması sonucu zamanla sistem çökmüştür.
Kaynakça
- ^ Eğilmez, Mahfi. "Bretton Woods Sistemi". Ekonomi Sözlüğü. 7 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Nisan 2015.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde veya bolum Bretton Woods Anlasmasi adli maddeye cok benzemektedir ve bu iki maddenin tek baslik altinda birlestirilmesi onerilmektedir Birlestirme islemi yapildiktan sonra sayfaya Gecmis birlestir sablonunu ekleyiniz Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu maddenin daha erisilebilir olmasi icin konusuna gore basliklara bolunmesi gerekmektedir Lutfen Bicem el kitabina uygun bir sekilde bolum baslik ve alt basliklari ekleyerek maddeyi duzenleyin Bu maddede kaynak listesi bulunmasina karsin metin ici kaynaklarin yetersizligi nedeniyle bazi bilgilerin hangi kaynaktan alindigi belirsizdir Lutfen kaynaklari uygun bicimde metin icine yerlestirerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Mayis 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Mayis 2020 Bu madde tumuyle ya da cogunluguyla tek kaynaga dayaniyor Konuya dair fikir alisverisi tartisma sayfasinda bulunabilir Lutfen baska kaynaklar ekleyerek bu maddeyi gelistirmeye yardim ediniz Mayis 2020 Bu maddenin veya maddenin bir bolumunun gelisebilmesi icin ekonomi veya Amerika Birlesik Devletleri konusunda uzman kisilere gereksinim duyulmaktadir Ayrintilar icin lutfen tartisma sayfasini inceleyin veya yeni bir tartisma baslatin Konu hakkinda uzman birini bulmaya yardimci olarak ya da maddeye gerekli bilgileri ekleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Nisan 2020 Bretton Woods sistemi II Dunya Savasi sirasinda Temmuz 1944 te ABD nin kucuk bir kasabasi olan Bretton Woods da toplanan Birlesmis Milletler Para ve Finans konferansinda ortaya cikan iktisadi sistemdir Bu konferansa 44 ulkenin temsilcileri katilmistir ve bu konferansa gelen devletlerin yarisindan fazlasi az gelismekte olan ulkelerdir Ayrica Romanya disindaki sosyalist ulkeler fona uye olmamis ve sistemin disinda kalmislardir Ayni zamanda Bretton Woods sisteminin kurulma sebeplerinden biri olan 1929 yilinda yasanan ekonomik buhran ve hemen ardindan gelen dunya savasi ile ekonomisi dibe vuran ulkeler uluslararasi alanda yasanan para degisiminin duraksama noktasina gelisi ve savas sebebiyle ulkeler arasi alim satim ticaretinin durmasi uluslararasi alanda tekrar parasal dongunun duzelmesi ve ekonomik istikrarin saglanmasi icin boyle bir sistemin kurulmasi amaclandi Bretton Woods uluslararasi para idare sistemi dunyanin onde gelen devletleri arasindaki ticari ve finansal islemlerde uyulmasi gereken kurallari belirler Bu sistem dunya tarihinde ilk kez bagimsiz ulus devletlerin kendi aralarinda ortak bir parasal duzen uzerinde anlasmalari sonucunda uygulamaya konulmustur Bretton Woods sistemi hem ekonomik hem de siyasi yonden gelismis ulkelerin liderliginde Ikinci dunya savasindan yikilan ve harap olan Avrupa nin tekrar kalkinmasini saglamak icin yapilan ve savas sonrasi talan edilmis bitik halde olan dunya ekonomisini yeniden ayaga kaldirmak ve canlandirmak icin ve ulkelerin paralarini teminat altina almak kurulmustur En buyuk gayesi dunya ticaretindeki engellerin yok olmasini biten ekonomilerin tekrar canlandirilip ekonomiyi savasin olmadigi anlardaki gibi istikrarli olmasini saglayacak sekilde uluslararasi ve bir dunya parasal sistemin kurulmasi yonunde ulkelere destek olmak icin kurulmustur Uluslararasi para sisteminin kurallarini belirleyen bu anlasma Dunya Bankasi ve Uluslararasi Para Fonu nun IMF kurulmasina karar vermistir Bu kurumlar 1946 da yeterli sayida ulke anlasmayi imzalayinca faaliyete gecmistir Bretton Woods sistemi faaliyete gecince artik tum dunyaya faydasi olacak sekilde ayarlanmis ve dunya ekonomisinin ihtiyaclarini giderecek sekilde ortaya cikmistir Bu sistem savas sonrasi yikilan ulke ekonomilerini kalkindirmak ve bu ulkeleri uluslararasi ekonomiye katki saglayacak sekilde monte etmek ve dunyadaki para ticaretinin dongusunu savas olmamis gibi saglamaktir Bu sistemin getirilmesini isteyen ABD nin onerilerini unlu ekonomist sunmustur John Maynard Keynes ise Ingiliz ekibinin basindadir Bu konferansta altina donusturulebilen tek para biriminin dolar olmasina diger para birimlerinin degerlerinin de dolara gore ayarlanmasina karar verilmistir Tum para birimlerinin dolara endeksli olmasi zamanla piyasalarda gerilim yaratmis ve 1971 de ABD nin dolari altina endekslemekten vazgectigini aciklamasiyla sistem cokmustur Ortaya cikan bu krizin en onemli sebebi ABD disindaki ulkelerde dolar miktarinin artmasi ve bu sebeple dolarin degerinin dusmesidir Bretton Woods sisteminin temel amaclarindan biri Amerika Birlesik Devletlerinin dunyadaki para akisini duzenlemek ve Ikinci Dunya Savasi sonrasi yikilan harap olan Avrupa nin para olarak kendisine bagli olmasini amaclamistir Ayrica Bretton Woods sistemi Ikinci Dunya Savasi sonrasi ulkelere yaptigi parasal yardimlarla ulkelere ayni sabit kurdan para ile dagitimin olmasi bircok ulkenin bu sistemin icinde yer almasiyla birlikte bir nevi dunyanin kuresellesmesine onayak olmustur Bretton Woods sisteminde iki plandan soz edilmistir Bunlardan birincisi olan Istikrar Fonudur Bu fona gore uluslararasi ticareti duzenleme yaparak odemeler dengesinin sorunlarini gidermek ve uluslararasi para ve kredi akisini duzenlemesi amaclanmistir Bir diger plan ise Keynes Planidir bu planda ongorulen ise Dunya Ticaret Bankasi nin kurulmasi amaclanmistir Bu planda amaclanan ise dunya bankasi olarak Bancon adi verilen uluslararasi rezerv ile calisacakti Bu iki plandan Keynes Plani daha cok ilgi gorse de artik Ingiltere nin dunya ekonomisine tek basina yon veremeyecek kadar guclu olamamasi nedeniyle hayata gecmemistir Keynes planinin asil amaci ise Kriling Birliginin kurulmasidir Uluslararasi tahsilatlarda MB rolunu ustlenecek olan birlik BANCOR ile kendi para birimini ortaya cikararak dis borclar sisteme uye ulkelerin aralarinda yer degistirmis olacaklardir Ingiltere Ikinci Dunya Savasi nda tahrip olup ekonomisinde ciddi hasarlar almasi sonucu artik yeni bir lider olan Amerika nin amacladigi ve savundugu plan olan Istikrar fonu kabul edilmistir Boylelikle artik Amerika dunyada tek guc olarak yukselmis ekonomik gucunu de kullanarak yukselen guc olarak dunyaya egemen olmaya baslamistir ABD nin oneresi olan White Plani ise uluslararasi bir deger tasiyan paralarin ortak para birimlerini olusturulmasi sorunlarini cozmeyi amaclar ve dunya para sisteminde altinin esas alinmasini ongoren ve kabul edilen plandir Bretton Woods sisteminin temel ozellikleri ve Sistemdeki bazi olusan sorunlar a Dolarin degerine gore ayarlanmis ve dolar altina donusturulebilen tek para bicimidir b Ulusal paralarin degerleri dolara gore ayarlanmis ve degerler IMF ye kaydedilmistir c Ulkeler ulusal paralarinin belirlenmis kurlarinda 1 lik oynama yapabilirler ve bu sinirda istikrarli kalabilmeleri icin Merkez bankalari doviz alip satabilirler Bu sistemde ortaya cikan bazi sorunlar da olmustur Bunlardan biri likidite ve anahtar paraya guven sorunudur yani ulkeler merkez bankalarinda uluslararasi yuksek likidite miktarda sahip iseler paralarinin dis degerini belli olculerde sabit tutma sanslarina sahiptirler Sorunlardan bir digeri ise Dis denge sorunudur bu soruna gore IMF sistemi otomatik denk mekanizmasina sahiptir Sabit kurun temelinden dolayi otomatik denklesme olusma sansi yoktur Kaynak israfi sorunun da ise altin talebi altinin uretimine bagli oldugu icin sayili kaynaklarla elde edilen altinin ulkelerin kasalarina girdigini goruyoruz bu yuzden kaynak israfi soz konusudur Bretton Woods sistemindeki odeme bilancosu duzenleme mekanigi altin standardi ile benzer ozellikler gostermekteydi Temel farki ise ABD disindaki ulkelerin altin yerine dolar cinsinden kafi uluslararasi rezerv bulundurmak zorunda olmalariydi altin standardinda boyle bir olay yoktu Birinci Dunya Savasi ve Ikinci Dunya Savasi sonrasi tum dunya yoksulluk ve sefalet ile ugrasmis ekonomisi bozulan devletlerin kendilerine bir cikis yolu ve ekonomik kaynak olarak bir kurtulus recetesi olarak karsilarina Bretton Woods sistemi cikmistir Sistemin isleyisine baktigimizda ise ayarlanabilen sabit bir kur modeline dayanmaktaydi Bu modele gore ABD disindaki tum uye ulkelerin milli para birimleri Amerikan Dolari cinsinden tanimlanir ve Amerikan Dolari farkli ulkenin para birimine degil 1 ons agirligindaki altina 35 dolar fiyatindan sabitlenmistir Her ulusal paranin dolar paritesi oldugu icin altinin da paritesi bulunmaktaydi Aslinda tum sistem altina dayanmaktaydi ve o yuzden bu sisteme Altin kambiyo sistemi de denilmektedir ABD savastan guclenerek cikmistir Ayrica zaten guclu olan ekonomisini de savasta koruyarak ekonomik olarak da kendini koruyup Bretton Woods sistemi ile olusabilecek yeni bir dunya duzeninde dunyanin yeni hamisi olabilecegini dusunmustur Bretton Woods sistemi ile Amerika saglam ve guclu ekonomisi ile diger ulkelere gore bayagi guclenmistir ve uluslararasi alanda ve dunyada paradan sorumlu ve yeni guc olma yolunda emin adimlar atmistir Bretton Woods sistemi gibi ABD nin dunyanin hamisi olmak istedigini gosteren benzer diger uygulamalar ise Truman Doktrini Marshall planidir Hem Bretton Woods sistemi hem de Truman Doktrini ve Marshall Plani gibi uygulamalar ABD nin kuresel dunyada tek guc olma istegi hakimiyeti altina aldigi ulkeleri parasal ve ekonomik anlamda gucunu devam ettirme politikasi olarak gorulur Bretton Woods sistemi serbest piyasa ekonomisinin savasta cok yara almayan Amerika Birlesik Devletleri nin onderliginde ortaya cikan uluslararasi kurulus araciligi ile yonetilmeye baslanmistir Bretton Woods sisteminin temel amaclarindan biri degisen dunyada ABD nin yeni ortaya cikacak cok tarafli kuresel ekonomik sisteme hakim olmasidir Ancak Bretton Woods sisteminin devam edebilmesi icin eskisi gibi bir dunya savasinin olmamasi lazimdir Kuruluslarinda itibaren IMF ye ve Dunya Bankasi na 1947 yilinda uye olan Turkiye IMF den aldigi yardimlarla ulke icinde siyasetini surdurmustur Ayni zamanda Turkiye yapilan arastirmalara gore IMF ile en cok Destekleme Duzenlemesi Stand By anlasmasi yapan ulkeler arasinda gozukmektedir Dunya Bankasina uye olan bir ulkenin IMF ye uye olma sarti goz onunde bulundurulmaktadir Ayni zamanda IMF den ayrilan bir ulkenin Dunya Bankasindan da ayrilmasi gerekmektedir Cunku bu yapilar Bretton Woods sisteminin yapilari arasindadir Fakat IMF ye uye olan bir ulkenin Dunya Bankasina uye olmasi gibi bir zorunlulugu yoktur Bretton Woods sistemi 1945 1971 donemleri arasinda kuresellesmeyi hayata gecirerek tekrar insaya hayata gecirmek icin hizlica ataga gecmistir Bu senelerde ticarette artan hizla buyumelerle tum dunya tarihinde hizli bir buyume gerceklestirmistir Bu donemde IMF para buhranlarini onlemek icin ilk baslarda sermaye denetimlerini kabul etmis ve bu yaklasimi daha aktif para politikalarinin devam ettirilebilmesi icin uye devletlere daha cok guc vererek bir miktar ozerklik taninmasina musaade etmistir Bretton Woods Sistemi 1955 lere kadar basarili oldu ve dunya ticaretini gelistirdi Dunyanin ekonomik olarak kalkinmasina savastan sonra ekonomisi bozulan devletlere yapilan yardimlar araciligi ile Avrupa nin kalkinmasina ve kapitalist sisteme Avrupali devletlerinde eklemlenmesine vesile olmustur 1973 te yikilmasina ve sona ermesine neden olacak bircok olay meydana geldi ABD nin 1950 lerde dis odemeler bilancosunda acik vermesi Japonya ve AET ulkelerinin rekabet guclerini arttirmalari ABD nin askeri savaslar konusunda yani Vietnam savasinda harcadigi fazla paralar ve artan dis ekonomik harcamalar bu sistemin sona ermesine sebep olan olaylardan bazilaridir Ozellikle Avrupa ulkelerinin para konusunda tek hegemonya olan ve dunyayi yoneten ABD karsisinda ABD dolarina karsilik Avro yu ortak deger olarak almalari artik bu para birimini kullanmaya baslamalari ABD dolarina ragbeti azaltmistir Ayni zamanda ABD nin Vietnam savasinda harcadigi olagan disi para ve surekli bir dis acik vermesi sonucu Bretton Woods sistemi zamanla gozden duserek ve gelisen dunyaya ayak uyduramamasi sonucu zamanla sistem cokmustur Kaynakca Egilmez Mahfi Bretton Woods Sistemi Ekonomi Sozlugu 7 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Nisan 2015 Ayrica bakinizBretton Woods Anlasmasi