Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bucak veya nahiye; coğrafya, ekonomi, güvenlik ve mahalli hizmet bakımlarından aralarında ilişki bulunan kasaba ve köylerden meydana gelen, ilçeden küçük idari bölüm.
Osmanlı İmparatorluğu
Osmanlı İmparatorluğu'nda nahiyeler 1871 yılında kurulmuş olupkaza ve köy arasında bölümlerdi ve birer nahiye müdürü tarafından idare edilmekteydiler. Osmanlının son döneminde 440 kazaya bağlı 948 nahiye bulunmaktaydı.
Türkiye
1923-1970 döneminde bucaklar ulaşım ağı yönünden birbiriyle bağlantılı, jeomorfolojik ünite ve birimler itibarıyla aynı coğrafi ortamı paylaşan köylerin (muhtarlık alanlarının) bir sınır içine alınmasıyla oluşturulmuş idari alanlardı. Bu alan içinde merkezi konumlu bir yerleşme (köy, kasaba veya şehir) bucak merkezi olurdu ve bucak müdürlüğü teşkilatı burada yer alırdı.
1949'da kabul edilen 5442 sayılı İl İdaresi Kanununa göre bucak "coğrafya, ekonomi, güvenlik ve mahalli hizmet bakımlarından aralarında münasebet bulunan kasaba ve köylerden meydana gelen bir idare bölümü" olarak tanımlanmıştır. Bucaklar il ve ilçelerde olduğu gibi kanunla değil bir idari işlemle kurulurlar. Bu idari işlem İçişleri Bakanlığının kararı ve Cumhurbaşkanının onayıdır.
İçişleri Bakanlığı'na bağlı İller İdaresi Genel Müdürlüğü’nün bünyesinde 1971'de kurulan Dördüncü Şube, “il, ilçe, bucak kurulması, kaldırılması, merkezlerinin değiştirilmesi, mülkiye müfettişlerinin raporlarının izlenmesi ve Genel Müdürlük Yönergesinde belirtilen diğer iş ve işlemlerin yürütülmesiyle” görevlendirilmiştir.
5442 sayılı İl İdaresi Kanununa göre Türkiye'nin en küçük mülki idare birimi olan bucaklar günümüzde (2014) idari olarak da kaldırılmıştır. Bu yüzden, artık Türkiye'nin en alt kademedeki mülki idare bölümü bucak değil ilçedir. Hukuki anlamda 2014'e kadar bucak teşkilatları varlığını sürdürmekteydi, istatistik tablolarda bilgiler bucak düzeyinde veriliyordu. Türkiye İstatistik Kurumu'nun yayımladığı Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş bültenlerinde ve Harita Genel Müdürlüğü'nün yayımladığı Türkiye Mülki İdare Bölümleri haritalarından hâlâ bucak ve bucak merkezi terimleri geçmekteydi. 1970'li yıllarda bucakların fonksiyonuna son verilmeye başlanmış ve boşalan bucak müdürlerinin yerine tayin yapılmamıştır. 2011 senesi itibarıyla Türkiye'de 634 bucak teşkilatı mevcuttu. Çoğu eski bucak merkezinin belediye teşkilatı dahi yoktur.
Eskiden bucaklar, kendilerine bağlı olan köylerin devletle ilişkilerini yerinde çözerek kaymakamlık ve valiliklerin yükünü azaltmaktaydı. Ancak ulaşım ve haberleşme olanaklarının gelişmesi ile bunlara olan gerek azalmıştır. Buna rağmen, bucak teşkilatların tasfiye edilmesinden sonra ilçe teşkilatlarının yükü artmıştır. İçişleri Bakanlığı 1984'te bucak müdürü olmayan köy, kasaba ve bucakta, törenlerde devleti temsil etme yetkisine sahip başka bir "mahalli mülkiye amiri" olmadığını belirtilmiştir.
2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı Büyükşehirler Kanunu ile Türkiye'deki en büyük 27 ildeki tüm bucak tüzel kişilikleri ve teşkilatları kaldırılmıştır.
2014 yılında bucaklar resmi olarak da kaldırılmıştır.
İdari yapı
İl İdaresi Kanununa göre Bucak idaresi bir bucak müdürü, bucak meclisi ve bucak komisyonundan oluşur.
- Bucak müdürü bucaktaki işlerin yürütülmesinden sorumludur. Görev yetkileri esas itibarıyla kaymakamınkilere benzer. Örneğin: bucak içerisinde işlenen suçları savcıya bildirmek, olağanüstü bir durumu bağlı olduğu kaymakam veya valiye bildirmek. Bucak müdürü İçişleri Bakanlığı tarafından valilik emrine atanır. Bucak müdürünün hangi bucakta görev yapacağını vali belirler. Bucak müdürü olmak için lise veya dengi bir okuldan mezun olmak yeterlidir.
- Bucak meclisi biri seçimlik, diğeri doğal olmak üzere iki tür üyeden oluşur. Bucak meclisinin seçimlik üyeleri, bucak sınırları içinde bulunan belediye meclisi ve köy ihtiyar kurulları tarafından kendi üyeleri arasından ya da kendi köy veya kasabaları halkından olmak üzere dışarıdan seçilen birer üyeden oluşur. Seçimlik üyelerin sayısı en az on ikidir ve dört 4 yıl için seçilirler. Doktor veya sağlık memuru, veteriner, tarım öğretmeni, başöğretmenler meclisin toplantılarına doğal üye olarak katılırlar .
- Bucak komisyonu Bu kurula bucak müdürü başkanlık ettiği dört üyeden oluşur. Bucak komisyonu üyeleri bir yıl süre ile bucak meclisi tarafından kendi üyeleri arasından seçilir. Uygulamada, doğal üyeler bu komisyona seçilmemektedir. Bucak komisyonu en az ayda bir kez toplanır. Bucak komisyonu, bucak meclisi toplantı halinde bulunmadığı zamanlarda bu meclisin görevlerini yapar.
Diğer ülkeler
Bu terim Sırp Prensliği (1817–1833) ve Karadağ Prensliği'nde (1852–1910) nahija (нахија) adıyla ve sonradan bucak adı ile anılmaya başlanana kadar Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında da kullanılmış olup günümüzde ise Suriye, Irak, Lübnan ve Ürdün, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde ve Tacikistan'da kullanılmaktadırlar.
Kaynakça
Vikikaynak'ta İl İdaresi Kanunu ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
- ^ a b c d e f g Ali Özçağlar. (PDF). Coğrafi Bilimler Dergisi. Cilt 3. ss. 1-25. 9 Nisan 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2011.
- ^ "Son Dönemde Osmanlı İmparatorluğu'nun İdari Taksimatı". makale. sobiad.com. 4 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mayıs 2023.
- ^ a b "5442 sayılı İl İdaresi Kanunu". 9 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ocak 2011.
- ^ "TC. İçişleri Bakanlığı 430.327.3/5423 numaralı genelge" (PDF). 1984. 19 Eylül 2011 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Ocak 2011.
- ^ . 9 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2014.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bucak veya nahiye cografya ekonomi guvenlik ve mahalli hizmet bakimlarindan aralarinda iliski bulunan kasaba ve koylerden meydana gelen ilceden kucuk idari bolum Osmanli ImparatorluguOsmanli Imparatorlugu nda nahiyeler 1871 yilinda kurulmus olupkaza ve koy arasinda bolumlerdi ve birer nahiye muduru tarafindan idare edilmekteydiler Osmanlinin son doneminde 440 kazaya bagli 948 nahiye bulunmaktaydi Turkiye1923 1970 doneminde bucaklar ulasim agi yonunden birbiriyle baglantili jeomorfolojik unite ve birimler itibariyla ayni cografi ortami paylasan koylerin muhtarlik alanlarinin bir sinir icine alinmasiyla olusturulmus idari alanlardi Bu alan icinde merkezi konumlu bir yerlesme koy kasaba veya sehir bucak merkezi olurdu ve bucak mudurlugu teskilati burada yer alirdi 1949 da kabul edilen 5442 sayili Il Idaresi Kanununa gore bucak cografya ekonomi guvenlik ve mahalli hizmet bakimlarindan aralarinda munasebet bulunan kasaba ve koylerden meydana gelen bir idare bolumu olarak tanimlanmistir Bucaklar il ve ilcelerde oldugu gibi kanunla degil bir idari islemle kurulurlar Bu idari islem Icisleri Bakanliginin karari ve Cumhurbaskaninin onayidir Icisleri Bakanligi na bagli Iller Idaresi Genel Mudurlugu nun bunyesinde 1971 de kurulan Dorduncu Sube il ilce bucak kurulmasi kaldirilmasi merkezlerinin degistirilmesi mulkiye mufettislerinin raporlarinin izlenmesi ve Genel Mudurluk Yonergesinde belirtilen diger is ve islemlerin yurutulmesiyle gorevlendirilmistir 5442 sayili Il Idaresi Kanununa gore Turkiye nin en kucuk mulki idare birimi olan bucaklar gunumuzde 2014 idari olarak da kaldirilmistir Bu yuzden artik Turkiye nin en alt kademedeki mulki idare bolumu bucak degil ilcedir Hukuki anlamda 2014 e kadar bucak teskilatlari varligini surdurmekteydi istatistik tablolarda bilgiler bucak duzeyinde veriliyordu Turkiye Istatistik Kurumu nun yayimladigi Genel Nufus Sayimi Idari Bolunus bultenlerinde ve Harita Genel Mudurlugu nun yayimladigi Turkiye Mulki Idare Bolumleri haritalarindan hala bucak ve bucak merkezi terimleri gecmekteydi 1970 li yillarda bucaklarin fonksiyonuna son verilmeye baslanmis ve bosalan bucak mudurlerinin yerine tayin yapilmamistir 2011 senesi itibariyla Turkiye de 634 bucak teskilati mevcuttu Cogu eski bucak merkezinin belediye teskilati dahi yoktur Eskiden bucaklar kendilerine bagli olan koylerin devletle iliskilerini yerinde cozerek kaymakamlik ve valiliklerin yukunu azaltmaktaydi Ancak ulasim ve haberlesme olanaklarinin gelismesi ile bunlara olan gerek azalmistir Buna ragmen bucak teskilatlarin tasfiye edilmesinden sonra ilce teskilatlarinin yuku artmistir Icisleri Bakanligi 1984 te bucak muduru olmayan koy kasaba ve bucakta torenlerde devleti temsil etme yetkisine sahip baska bir mahalli mulkiye amiri olmadigini belirtilmistir 2012 yilinda cikarilan 6360 sayili Buyuksehirler Kanunu ile Turkiye deki en buyuk 27 ildeki tum bucak tuzel kisilikleri ve teskilatlari kaldirilmistir 2014 yilinda bucaklar resmi olarak da kaldirilmistir Idari yapi Il Idaresi Kanununa gore Bucak idaresi bir bucak muduru bucak meclisi ve bucak komisyonundan olusur Bucak muduru bucaktaki islerin yurutulmesinden sorumludur Gorev yetkileri esas itibariyla kaymakaminkilere benzer Ornegin bucak icerisinde islenen suclari savciya bildirmek olaganustu bir durumu bagli oldugu kaymakam veya valiye bildirmek Bucak muduru Icisleri Bakanligi tarafindan valilik emrine atanir Bucak mudurunun hangi bucakta gorev yapacagini vali belirler Bucak muduru olmak icin lise veya dengi bir okuldan mezun olmak yeterlidir Bucak meclisi biri secimlik digeri dogal olmak uzere iki tur uyeden olusur Bucak meclisinin secimlik uyeleri bucak sinirlari icinde bulunan belediye meclisi ve koy ihtiyar kurullari tarafindan kendi uyeleri arasindan ya da kendi koy veya kasabalari halkindan olmak uzere disaridan secilen birer uyeden olusur Secimlik uyelerin sayisi en az on ikidir ve dort 4 yil icin secilirler Doktor veya saglik memuru veteriner tarim ogretmeni basogretmenler meclisin toplantilarina dogal uye olarak katilirlar Bucak komisyonu Bu kurula bucak muduru baskanlik ettigi dort uyeden olusur Bucak komisyonu uyeleri bir yil sure ile bucak meclisi tarafindan kendi uyeleri arasindan secilir Uygulamada dogal uyeler bu komisyona secilmemektedir Bucak komisyonu en az ayda bir kez toplanir Bucak komisyonu bucak meclisi toplanti halinde bulunmadigi zamanlarda bu meclisin gorevlerini yapar Diger ulkelerBu terim Sirp Prensligi 1817 1833 ve Karadag Prensligi nde 1852 1910 nahija nahiјa adiyla ve sonradan bucak adi ile anilmaya baslanana kadar Turkiye Cumhuriyeti nin ilk yillarinda da kullanilmis olup gunumuzde ise Suriye Irak Lubnan ve Urdun Sincan Uygur Ozerk Bolgesi nde ve Tacikistan da kullanilmaktadirlar KaynakcaVikikaynak ta Il Idaresi Kanunu ile ilgili metin bulabilirsiniz a b c d e f g Ali Ozcaglar PDF Cografi Bilimler Dergisi Cilt 3 ss 1 25 9 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 16 Ocak 2011 Son Donemde Osmanli Imparatorlugu nun Idari Taksimati makale sobiad com 4 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Mayis 2023 a b 5442 sayili Il Idaresi Kanunu 9 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ocak 2011 TC Icisleri Bakanligi 430 327 3 5423 numarali genelge PDF 1984 19 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 15 Ocak 2011 9 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Eylul 2014