Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Budaörs Muharebesi, 23-24 Ekim 1921 tarihlerinde Macaristan Krallığı hükûmet güçleri ile 1918'de istifasının ardından Macaristan tahtını geri almaya çalışan Macaristanlı I. Karl'ın sadık güçleri arasında meydana gelen küçük bir silahlı çatışmaydı.
| Budaörs Muharebesi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Macaristan Kralı I. Karl'ın tahtı geri alma girişimleri | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
| Sadık gönüllü milisler | Miklós Horthy'nin kuvvetleri | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| Macaristan Kralı I. Karl Gyula Ostenburg-Moravek Antal Lehár | Miklós Horthy Pál Nagy (general) Gyula Gömbös | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 2000, esas olarak Ostenburg-Moravek'in sadık askerleri ve bazı yerel garnizon güçleri | 6000 ve başlangıçta yaklaşık 400 üniversite öğrencisini içeren gönüllü kuvvetler | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| 19 ölü, 62 yaralı | Bilinmiyor, en az 14 ölü | ||||||||
Çatışmanın ilk bölümünde, Gyula Ostenburg-Moravek liderliğindeki sadık güçler şehri ve yakınlardaki Budafok köyünü ele geçirdi, ancak akşamın ilerleyen saatlerinde hükûmet güçlerinin karşı saldırısı saldırganları başarılı bir şekilde kuşattı ve onları etkisiz hale getirdi. Savaş, daha sonra 25 Ekim'de Tata'da I. Karl'ı yakalayarak iddialarından vazgeçmeye zorladı. Zaferin ardından István Bethlen liderliğindeki hükûmet, Habsburg hanedanının tahttan indirildiğini resmen ilan etti.
Arka plan
Trianon Antlaşması'ndan sonra, hem Macaristan hem de Avusturya'daki siyasi istikrarsızlığı gören I. Karl, eski tabi olduğu ülkelerdeki saltanatını yeniden kurmak istedi. Taraftarlarını uyarmadan 27 Mart 1921'de Macaristan'da göründü. Barışçıl bir politikacı olarak dönen I. Karl, kendisine sadık olan Başbakan Pál Teleki ve Naip Miklós Horthy ile ülkenin başına geçmek arzusunu tartışmak istedi. Bu kez Horthy, I. Karl'ı Küçük Antant'ın Habsburg hanedanının restorasyonuna müsamaha göstermeyeceğine ve ülkenin askeri bir müdahaleye maruz kalacağına ikna edebildi. I. Karl, 5 Nisan'da ülkeyi terk etti.
Bundan sonra I. Karl'ın 'ye olan güveni ortadan kalktı ve eski konumunu geri kazanmak için bir askeri darbe planlamaya başladı. Ekim ortasında, Batı Macaristan Ayaklanmasının bir sonucu olarak, Horthy ülkenin batı kesiminde büyük miktarda kendisine sadık asker ortaya çıktığında ülkeye geri döndü, ancak 'ndan sonra acele etmek zorunda kaldı. Çünkü referandum, insanların dağılması ve eve dönüşü anlamına geliyordu. 20 Ekim'de sınırı geçerek asker toplamaya başladı. 22 Ekim'de askerlerle dolu bir tren Budapeşte'ye doğru yola çıktı. Küçük Antant devletlerinin, I. Karl durdurulmazsa yaklaşan bir askeri müdahale uyarısının ardından Horthy, silahlı direniş emri verdi. I. Karl'ın yavaşlığı ona önemli ölçüde yardımcı oldu: Her büyük şehirde durdu, selamları aldı ve asker sadakat yemini etti. I. Karl'ın ordudaki tek amacının Horthy üzerinde baskı kurmak olduğuna inanılıyor çünkü I. Karl her türlü savaştan kaçınmak istiyordu.
I. Karl, gece yarısı Tata'ya vardığında, şehir komutanı Pál Nagy'yi taraf değiştirmeye ikna etmesi için Korgeneral Pál Hegedűs'ı Budapeşte'ye gönderdi, bu şekilde herhangi bir kan dökülmesini önleyebilir ve şehirde kolayca yürüyebilirdi. Hegedűs önce Horthy'ye, ardından yeni Başbakan István Bethlen'e gönderildi. Son olarak Birleşik Krallık Yüksek Temsilcisi Thomas Hohler ile görüştü. Hohler, Birleşik Krallık'ın Hegedűs'e Macaristan'ın I. Karl'ı Macaristan'ın meşru hükümdarı olarak tanımadığını söyledi. Bundan sonra, Hegedűs'ün de fikirleri değişti. Kraliyet yanlısı birliklerin lideri Gyula Ostenburg-Moravek savaşmaya karar verdi. Erken saatlerde geldikleri Budaörs'e yürümeye başladılar.
Savaş
Hükûmet güçleri, esas olarak, bir gün önce Gyula Gömbös tarafından hızla askere alınan üniversite öğrencilerinden oluşuyordu. Bu, Gömbös'ün umutsuz bir kararıydı, çünkü ne tereddüt eden orduya ne de herhangi bir paramiliter birime güvenemezdi ve hatta kişisel grubu Macar Ulusal Savunma Birliği bile savaşmayı reddetti. Öğrenciler güçlü bir şekilde motive olurken, öğrencilerin komutanları yoktu, bu nedenle kendi başlarına örgütlenmek zorunda kaldılar.
İlk çatışma, Törökugrató (Türk Zıplayıcısı) adlı sahada gerçekleşti. Ostenburg-Moravek birlikleri, gelen trene ateş açan 80 tıp öğrencisiyle karşılaştı. Trendeki askerler hızla sahaya indi, ancak karşı çıkan tek gücün öğrenciler olduğunu bilmeden, I. Karl'tan daha fazla komut bekleyerek saldırı durdurdular. Ancak I. Karl kan dökülmesini istemiyordu, bu nedenle Bicske'de kutsal bir ayine katıldı ve Korgeneral Hegedűs'in haber vermesini bekledi.
I. Karl'ın tereddütü ölümcüldü. Hükûmet takviye getirmeyi başardı. Horthy'nin kendisinden heyecan verici bir konuşma dinleyen ilk birlikler sabah 11'de çatışma alanına vardı. Öğleden sonra bir karşı saldırı başlattılar ve Törökugrató sahasını yeniden ele geçirmeyi başardılar.
Bu olayların ardından her iki taraf da ateşkes konusunda anlaştı, ancak daha önce yaşananlar hangi tarafın daha kararlı olduğunu zaten gösterdi. Horthy birliklerini birleştirmeye devam ederken, I. Karl'ın askerleri kaçmaya başladı. Ertesi sabah müzakereler başladı, ancak I. Karl gönüllü olarak istifa etmeyi reddetti, bu nedenle taraflar yeniden çatışmaya girdi. Bunu duyan I. Karl geri çekilme emri verdi, ancak Ostenburg-Moravek birlikleri kuşatıldı ve esir alındı.
Sonrası
Yenilginin I. Karl için ciddi sonuçları oldu: taraftarları artık ona güvenmiyordu. Batı eyaletlerinin askerleri Horthy'ye yeniden yemin ettiler ve I. Karl'ın ülkeyi terk etmesini engellediler. Tutuklandı ve Tihany Manastırı'na götürüldü. Ancak davanın kapanması zaman alacaktı çünkü I. Karl'ın dönüşünü bahane eden Birinci Çekoslovak Cumhuriyeti cumhurbaşkanı Edvard Beneš, başarısız darbeyi Macaristan karşıtı kampanyası için kullanmak istedi. Küçük Antant ile Macaristan'a karşı ikinci bir işgal başlatmaya çalıştı: ancak plan yalnızca Yugoslavya tarafından desteklenirken, Romanya tarafsız kaldı.
Bu durumda hükûmet bir an önce I. Karl'tan kurtulmaya çalıştı. İtilaf Devletleri, Madeira adasını ikamet yeri olarak belirledi. I. Karl, 1 Nisan 1922'de İspanyol gribinden adada öldü.
Öğrenci birlikleri daha sonra, beş yıl içinde Macaristan'ın en büyük öğrenci organizasyonu haline gelen Turul Derneğini kurdu.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Budaors Muharebesi 23 24 Ekim 1921 tarihlerinde Macaristan Kralligi hukumet gucleri ile 1918 de istifasinin ardindan Macaristan tahtini geri almaya calisan Macaristanli I Karl in sadik gucleri arasinda meydana gelen kucuk bir silahli catismaydi Budaors MuharebesiMacaristan Krali I Karl in tahti geri alma girisimleriTarih23 24 Ekim 1921BolgeBudaors Macaristan KralligiSebepSinir anlasmazligiSonucMiklos Horthy nin zaferi I Karl in Macaristan dan kovulmasiTaraflarSadik gonullu milislerMiklos Horthy nin kuvvetleriKomutanlar ve liderlerMacaristan Krali I Karl Gyula Ostenburg Moravek Antal LeharMiklos Horthy Pal Nagy general Gyula GombosGucler2000 esas olarak Ostenburg Moravek in sadik askerleri ve bazi yerel garnizon gucleri6000 ve baslangicta yaklasik 400 universite ogrencisini iceren gonullu kuvvetlerKayiplar19 olu 62 yaraliBilinmiyor en az 14 olu Catismanin ilk bolumunde Gyula Ostenburg Moravek liderligindeki sadik gucler sehri ve yakinlardaki Budafok koyunu ele gecirdi ancak aksamin ilerleyen saatlerinde hukumet guclerinin karsi saldirisi saldirganlari basarili bir sekilde kusatti ve onlari etkisiz hale getirdi Savas daha sonra 25 Ekim de Tata da I Karl i yakalayarak iddialarindan vazgecmeye zorladi Zaferin ardindan Istvan Bethlen liderligindeki hukumet Habsburg hanedaninin tahttan indirildigini resmen ilan etti Arka planTrianon Antlasmasi ndan sonra hem Macaristan hem de Avusturya daki siyasi istikrarsizligi goren I Karl eski tabi oldugu ulkelerdeki saltanatini yeniden kurmak istedi Taraftarlarini uyarmadan 27 Mart 1921 de Macaristan da gorundu Bariscil bir politikaci olarak donen I Karl kendisine sadik olan Basbakan Pal Teleki ve Naip Miklos Horthy ile ulkenin basina gecmek arzusunu tartismak istedi Bu kez Horthy I Karl i Kucuk Antant in Habsburg hanedaninin restorasyonuna musamaha gostermeyecegine ve ulkenin askeri bir mudahaleye maruz kalacagina ikna edebildi I Karl 5 Nisan da ulkeyi terk etti Bundan sonra I Karl in ye olan guveni ortadan kalkti ve eski konumunu geri kazanmak icin bir askeri darbe planlamaya basladi Ekim ortasinda Bati Macaristan Ayaklanmasinin bir sonucu olarak Horthy ulkenin bati kesiminde buyuk miktarda kendisine sadik asker ortaya ciktiginda ulkeye geri dondu ancak ndan sonra acele etmek zorunda kaldi Cunku referandum insanlarin dagilmasi ve eve donusu anlamina geliyordu 20 Ekim de siniri gecerek asker toplamaya basladi 22 Ekim de askerlerle dolu bir tren Budapeste ye dogru yola cikti Kucuk Antant devletlerinin I Karl durdurulmazsa yaklasan bir askeri mudahale uyarisinin ardindan Horthy silahli direnis emri verdi I Karl in yavasligi ona onemli olcude yardimci oldu Her buyuk sehirde durdu selamlari aldi ve asker sadakat yemini etti I Karl in ordudaki tek amacinin Horthy uzerinde baski kurmak olduguna inaniliyor cunku I Karl her turlu savastan kacinmak istiyordu I Karl gece yarisi Tata ya vardiginda sehir komutani Pal Nagy yi taraf degistirmeye ikna etmesi icin Korgeneral Pal Hegedus i Budapeste ye gonderdi bu sekilde herhangi bir kan dokulmesini onleyebilir ve sehirde kolayca yuruyebilirdi Hegedus once Horthy ye ardindan yeni Basbakan Istvan Bethlen e gonderildi Son olarak Birlesik Krallik Yuksek Temsilcisi Thomas Hohler ile gorustu Hohler Birlesik Krallik in Hegedus e Macaristan in I Karl i Macaristan in mesru hukumdari olarak tanimadigini soyledi Bundan sonra Hegedus un de fikirleri degisti Kraliyet yanlisi birliklerin lideri Gyula Ostenburg Moravek savasmaya karar verdi Erken saatlerde geldikleri Budaors e yurumeye basladilar SavasHukumet gucleri esas olarak bir gun once Gyula Gombos tarafindan hizla askere alinan universite ogrencilerinden olusuyordu Bu Gombos un umutsuz bir karariydi cunku ne tereddut eden orduya ne de herhangi bir paramiliter birime guvenemezdi ve hatta kisisel grubu Macar Ulusal Savunma Birligi bile savasmayi reddetti Ogrenciler guclu bir sekilde motive olurken ogrencilerin komutanlari yoktu bu nedenle kendi baslarina orgutlenmek zorunda kaldilar Ilk catisma Torokugrato Turk Ziplayicisi adli sahada gerceklesti Ostenburg Moravek birlikleri gelen trene ates acan 80 tip ogrencisiyle karsilasti Trendeki askerler hizla sahaya indi ancak karsi cikan tek gucun ogrenciler oldugunu bilmeden I Karl tan daha fazla komut bekleyerek saldiri durdurdular Ancak I Karl kan dokulmesini istemiyordu bu nedenle Bicske de kutsal bir ayine katildi ve Korgeneral Hegedus in haber vermesini bekledi I Karl in tereddutu olumculdu Hukumet takviye getirmeyi basardi Horthy nin kendisinden heyecan verici bir konusma dinleyen ilk birlikler sabah 11 de catisma alanina vardi Ogleden sonra bir karsi saldiri baslattilar ve Torokugrato sahasini yeniden ele gecirmeyi basardilar Bu olaylarin ardindan her iki taraf da ateskes konusunda anlasti ancak daha once yasananlar hangi tarafin daha kararli oldugunu zaten gosterdi Horthy birliklerini birlestirmeye devam ederken I Karl in askerleri kacmaya basladi Ertesi sabah muzakereler basladi ancak I Karl gonullu olarak istifa etmeyi reddetti bu nedenle taraflar yeniden catismaya girdi Bunu duyan I Karl geri cekilme emri verdi ancak Ostenburg Moravek birlikleri kusatildi ve esir alindi SonrasiYenilginin I Karl icin ciddi sonuclari oldu taraftarlari artik ona guvenmiyordu Bati eyaletlerinin askerleri Horthy ye yeniden yemin ettiler ve I Karl in ulkeyi terk etmesini engellediler Tutuklandi ve Tihany Manastiri na goturuldu Ancak davanin kapanmasi zaman alacakti cunku I Karl in donusunu bahane eden Birinci Cekoslovak Cumhuriyeti cumhurbaskani Edvard Benes basarisiz darbeyi Macaristan karsiti kampanyasi icin kullanmak istedi Kucuk Antant ile Macaristan a karsi ikinci bir isgal baslatmaya calisti ancak plan yalnizca Yugoslavya tarafindan desteklenirken Romanya tarafsiz kaldi Bu durumda hukumet bir an once I Karl tan kurtulmaya calisti Itilaf Devletleri Madeira adasini ikamet yeri olarak belirledi I Karl 1 Nisan 1922 de Ispanyol gribinden adada oldu Ogrenci birlikleri daha sonra bes yil icinde Macaristan in en buyuk ogrenci organizasyonu haline gelen Turul Dernegini kurdu Kaynakca PDF 1 Eylul 2023 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi What did the battle of Budaors mean to Otto von Habsburg Otto von Habsburg Foundation habsburgottoalapitvany hu 14 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Agustos 2023