Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Şubat 2023) () |
Bulgarca (Bulgarca: български, bălgarski), Hint-Avrupa dilleri ailesinden, Güney Slav dillerine bağlı dil. Bulgaristan'ın resmi dilidir.
| Bulgarca | |
|---|---|
| български | |
| bălgarski | |
| Ana dili olanlar | Bulgaristan, Arnavutluk, Yunanistan, Romanya, Kuzey Makedonya, Moldova, Sırbistan, Türkiye, Ukrayna |
| Bölge | Balkan Yarımadası |
| Etnisite | Bulgarlar |
| Konuşan sayısı | 10 milyon (2023) |
| Dil ailesi | Baltık-Slav
|
| Yazı sistemi | Kiril alfabesi |
| Resmî durumu | |
| Resmî dil |  Bulgaristan Avrupa Birliği |
| Tanınmış azınlık dili |  Sırbistan Romanya |
| Bulgar Bilimler Akademisi Bulgar Dili Enstitüsü | |
| Dil kodları | |
| ISO 639-1 | bg |
| ISO 639-2 | bul |
| ISO 639-3 | bul |
 | |
Yazı dili IX. yüzyılda oluşmaya başlayan Bulgarca, Selanikli Aziz Kiril ve kardeşi tarafından 862 yılında Bulgaristan'ın Preslav kasabasında oluşturulanKiril alfabesi kullanılarak yazılır. Harflerin çoğu Yunan alfabesinden ilham alınarak hazırlanmıştır.
Bulgarca, yazıya dökülen ilk Slav dilidir. (Yapılan son araştırmalara göre aynı alfabe zaten bölgede bulunmaktaydı, fakat bir düzen içerisinde değildi, alfabe birliği yoktu).
Eski Bulgarca (9. yüzyıl-11. yüzyıl), Orta Bulgarca (11. yüzyıl-15. yüzyıl) ve Modern Bulgarca (16. yüzyıldan günümüze) olmak üzere üç temel aşamadan geçmiştir.
Kuzey Hazar bölgesinden göç ederek bugünkü Bulgaristan topraklarına yerleşen Ön Bulgarlardan bugün sadece 20-30 tane kelime kalmıştır.
Bulgar alfabesi
| А а /a/ | Б б /b/ | В в /v/ | Г г /g/ | Д д /d/ | Е е /ɛ/ | Ж ж /ʒ/ | З з /z/ | И и /i/ | Й й /j/ |
| К к /k/ | Л л /l/ | М м /m/ | Н н /n/ | О о /ɔ/ | П п /p/ | Р р /r/ | С с /s/ | Т т /t/ | У у /u/ |
| Ф ф /f/ | Х х /x/ | Ц ц /ʦ/ | Ч ч /tʃ/ | Ш ш /ʃ/ | Щ щ /ʃt/ | Ъ ъ /ɤ/, /ə/ | Ь ь /ʲ/ | Ю ю /ju/ | Я я /ja/ |
Dil bilgisi
- Bulgarca kelimeler eril, dişi ve nötr/çocuk olmak üzere üçe ayrılır. İstisnalar olmakla birlikte kelimenin son harfi kelimenin türünü belirler. Her kelime türüne göre çekim ekleri alır buna önüne gelen sıfatlar da dahildir.
- Kelimenin sonuna ek olarak formunda kullanılan tanımlık-artikel özelliğini barındıran Bulgarcada toplamda altı farklı artikel eki bulunmaktadır. (-ът, -а, -та, -то, -ия, -ият)
- Bulgarcada Slav dillerine özgü olarak fiillerin iki hâli bulunur: Bitmiş hal (свършен вид - svırşen vid) ve bitmemiş hal (несвършен вид - nesvırşen vid). Bir seferden fazla veya süreci henüz bitmemiş durumlarda bitmemiş hal, bir sefer için yapılan fiillerde bitmiş hal kullanılır. Bu iki fiil grubunun farklı çekim kuralları bulunmaktadır. Örneğin geçmiş zaman için bitmiş haldeki bir fiilin çekimi ait olduğu alt grubun (toplamda üç alt grup) kuralına göre çekimlenirken, bitmemiş halde bulunan fiilin geçmiş zaman çekimi vurgunun kelimedeki yerine göre çekimlenir. Aynı fiillerin iki ayrı halleri olduğu için dilde toplamda dokuz ayrı zaman bulunur.
Örneğin gitmek fiilinin halleri olan “otivam” (bitmemiş hâl) ve “da otida” (bitmiş hâl) отивам-да отида
- Okula otobüs ile giderim. Otivam na uçilişteto s avtobus.
- Hemen okula gitmeliyim. Vednaga triyadva da otida na uçilişteto.
- Okula otobüs ile giderdim. Otivah na uçilişteto s avtobus.
- Dün okula gittim. Vçera otidoh na uçilişteto.
- Dün sabah okula gidiyordum. Otideh na uçilişteto vçera sutrinta.
- Bazı fiillerin (kök fiil) önüne eklenen eklerle yakın veya uzak anlamlı yeni fiiller türetilir. Örneğin,
Pitam питам (Soruyorum) bitmemiş hal
- Raz pitam (Sorguluyorum)
- Pod pitam (Gizli olan bir şeyi soruyorum)
- İz pitam (Sınav yapıyorum)
- Do pitam (Tavsiye ya da görüş almak için soruyorum)
- Po pitam (Bir şey soruyorum) sormak fiilinin bitmiş hali
Bulgarca cümle örnekleri
- Здравей [zdravey] — Merhaba, selam.
- Здрасти [zdrasti] — Merhaba, selam.
- Добро утро [dobro utro] — Günaydın, iyi sabahlar.
- Добър ден [dobır den] — İyi günler.
- Добър вечер [dobır veçer] — İyi akşamlar.
- Лека нощ [leka noşt] — İyi geceler.
- Довиждане [dovijdane] — Görüşmek üzere.
- До скоро! [do skoro ] — Yakında. (Görüşürüz)
- Как си? [kak si] — Nasılsın?
- Какво правиш? [kakvo praviş] — Ne yapıyorsun?
- Как е? [kak e?] — Nasıl gidiyor?
- Добре [dobre] — İyi.
- Бива [biva] — Fena değil.
- Добре ли cи? [dobre li si ?] - İyi misin?
- Добре съм [dobre sım] — İyiyim.
- Добре съм, а ти? [Dobre sım,a ti?] — Ben iyiyim, peki ya sen?
- Всичко най-хубаво [vsiçko nay-hubavo] — Hoşça kal. / Her şey çok hoş. (Her şey gönlünce olsun) (iyi dilek olarak söylenir)
- Всичко Добро! [vsiçko dobro] — Her şey iyi. / Anlaştık. (diyalog bittiğinde tercihen söylenir, karşı taraf genellikle çao dedikten sonra ayrılırlar)
- Поздрави [pozdravi] — Selamlar.
- Благодаря [blagodarya] — Teşekkürler.
- Пак заповядай [pak zapovyaday] - Yine buyur.
- Моля [molya] — Lütfen. / Rica ederim. ( Cümledeki konumuna göre iki anlama da gelebilir: Cümle molya ile başlayıp devam ediyorsa Lütfen ..., Tek kelimelik cümle olarak molya ise rica ederim olarak kullanılır.)
- Може ли да ми кажете ... (Moje li da mi kajete ...) - bana söyleyebilir misiniz?
- Извинявай! [izvinyavay] — Pardon ! Affedersin !
- Извинете! [izvinete] — Affedersiniz!
- Колко е часът? (kolko e çasıt) — Saat kaç?
- Извинете, бихте ли ми казали колко е часът? [izvinete, bihte li mi kazali kolko e çasıt?] — Pardon, rica edersem bana saatin kaç olduğunu söyleyebilir misiniz?
- Обичам те! [obiçam te] - Seni seviyorum.
- и аз те обичам! [i az te obiçam] - Ben de seni seviyorum.
- липсваш ми [lipsvaş mi] - Seni özlüyorum. / Seni özledim.
- Говорите ли ...? [govorite li...] — ...ca konuşuyor musunuz ?
- ...турски (turski) — Türkçe
- ...български (bılgarski) — Bulgarca
- ...английски (angliyski) — İngilizce
- ...немски (nemski) — Almanca
- ...италиански (italianski) — İtalyanca
- ...испански (ispanski) — İspanyolca
Zaman birimleri:
- януари (yanuari) - Ocak
- февруари (fevruari) - Şubat
- март (mart) - Mart
- април (april) - Nisan
- май (may) - Mayıs
- юни (yuni) - Haziran
- юли (yuli) - Temmuz
- август (avgust) - Ağustos
- септември (septemvri)- Eylül
- октомври (oktomvri) - Ekim
- ноември (noemvri) - Kasım
- декември (dekemvri) - Aralık
- днес (dnes)- Bugün
- вчера (vçera) - Dün
- утре (utre) - Yarın
- ден (den) - Gün
- седмица (sedmitsa) - Hafta
- месец (mesets) - Ay
- година (godina) - Yıl
- Pazartesi - ponedelnik (понеделник)
- Salı - vtornik (вторник)
- Çarşamba - sriada (сряда)
- Perşembe - çetvırtık (четвъртък)
- Cuma - petık (петък)
- Cumartesi - sıbota (събота)
- Pazar - nedelya (неделя)
- İlkbahar - prolet (пролет)
- Yaz - lyato (лято)
- Sonbahar - esen (есен)
- Kış - zima (зима)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Bulgarian language at Ethnologue (26th ed., 2023)
- ^ Quiles, Carlos; López-Menchero, Fernando (2011). A Grammar of Modern Indo-European. Indo-European Language Association. s. 98. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Bulgarca haber gazete kitap akademik JSTOR Subat 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bulgarca Bulgarca blgarski bălgarski Hint Avrupa dilleri ailesinden Guney Slav dillerine bagli dil Bulgaristan in resmi dilidir BulgarcablgarskibălgarskiAna dili olanlarBulgaristan Arnavutluk Yunanistan Romanya Kuzey Makedonya Moldova Sirbistan Turkiye UkraynaBolgeBalkan YarimadasiEtnisiteBulgarlarKonusan sayisi10 milyon 2023 Dil ailesiBaltik Slav SlavGuney SlavGuneydogu SlavcaBulgarcaYazi sistemiKiril alfabesiResmi durumuResmi dil Bulgaristan Avrupa BirligiTaninmis azinlik dili Sirbistan RomanyaBulgar Bilimler Akademisi Bulgar Dili EnstitusuDil kodlariISO 639 1bgISO 639 2bulISO 639 3bul Yazi dili IX yuzyilda olusmaya baslayan Bulgarca Selanikli Aziz Kiril ve kardesi tarafindan 862 yilinda Bulgaristan in Preslav kasabasinda olusturulanKiril alfabesi kullanilarak yazilir Harflerin cogu Yunan alfabesinden ilham alinarak hazirlanmistir Bulgarca yaziya dokulen ilk Slav dilidir Yapilan son arastirmalara gore ayni alfabe zaten bolgede bulunmaktaydi fakat bir duzen icerisinde degildi alfabe birligi yoktu Eski Bulgarca 9 yuzyil 11 yuzyil Orta Bulgarca 11 yuzyil 15 yuzyil ve Modern Bulgarca 16 yuzyildan gunumuze olmak uzere uc temel asamadan gecmistir Kuzey Hazar bolgesinden goc ederek bugunku Bulgaristan topraklarina yerlesen On Bulgarlardan bugun sadece 20 30 tane kelime kalmistir Bulgar alfabesiA a a B b b V v v G g g D d d E e ɛ Zh zh ʒ Z z z I i i J j j K k k L l l M m m N n n O o ɔ P p p R r r S s s T t t U u u F f f H h x C c ʦ Ch ch tʃ Sh sh ʃ Sh sh ʃt ɤ e ʲ Yu yu ju Ya ya ja Dil bilgisiBulgarca kelimeler eril disi ve notr cocuk olmak uzere uce ayrilir Istisnalar olmakla birlikte kelimenin son harfi kelimenin turunu belirler Her kelime turune gore cekim ekleri alir buna onune gelen sifatlar da dahildir Kelimenin sonuna ek olarak formunda kullanilan tanimlik artikel ozelligini barindiran Bulgarcada toplamda alti farkli artikel eki bulunmaktadir t a ta to iya iyat Bulgarcada Slav dillerine ozgu olarak fiillerin iki hali bulunur Bitmis hal svrshen vid svirsen vid ve bitmemis hal nesvrshen vid nesvirsen vid Bir seferden fazla veya sureci henuz bitmemis durumlarda bitmemis hal bir sefer icin yapilan fiillerde bitmis hal kullanilir Bu iki fiil grubunun farkli cekim kurallari bulunmaktadir Ornegin gecmis zaman icin bitmis haldeki bir fiilin cekimi ait oldugu alt grubun toplamda uc alt grup kuralina gore cekimlenirken bitmemis halde bulunan fiilin gecmis zaman cekimi vurgunun kelimedeki yerine gore cekimlenir Ayni fiillerin iki ayri halleri oldugu icin dilde toplamda dokuz ayri zaman bulunur Ornegin gitmek fiilinin halleri olan otivam bitmemis hal ve da otida bitmis hal otivam da otida Okula otobus ile giderim Otivam na ucilisteto s avtobus Hemen okula gitmeliyim Vednaga triyadva da otida na ucilisteto Okula otobus ile giderdim Otivah na ucilisteto s avtobus Dun okula gittim Vcera otidoh na ucilisteto Dun sabah okula gidiyordum Otideh na ucilisteto vcera sutrinta Bazi fiillerin kok fiil onune eklenen eklerle yakin veya uzak anlamli yeni fiiller turetilir Ornegin Pitam pitam Soruyorum bitmemis hal Raz pitam Sorguluyorum Pod pitam Gizli olan bir seyi soruyorum Iz pitam Sinav yapiyorum Do pitam Tavsiye ya da gorus almak icin soruyorum Po pitam Bir sey soruyorum sormak fiilinin bitmis haliBulgarca cumle ornekleriZdravej zdravey Merhaba selam Zdrasti zdrasti Merhaba selam Dobro utro dobro utro Gunaydin iyi sabahlar Dobr den dobir den Iyi gunler Dobr vecher dobir vecer Iyi aksamlar Leka nosh leka nost Iyi geceler Dovizhdane dovijdane Gorusmek uzere Do skoro do skoro Yakinda Gorusuruz Kak si kak si Nasilsin Kakvo pravish kakvo pravis Ne yapiyorsun Kak e kak e Nasil gidiyor Dobre dobre Iyi Biva biva Fena degil Dobre li ci dobre li si Iyi misin Dobre sm dobre sim Iyiyim Dobre sm a ti Dobre sim a ti Ben iyiyim peki ya sen Vsichko naj hubavo vsicko nay hubavo Hosca kal Her sey cok hos Her sey gonlunce olsun iyi dilek olarak soylenir Vsichko Dobro vsicko dobro Her sey iyi Anlastik diyalog bittiginde tercihen soylenir karsi taraf genellikle cao dedikten sonra ayrilirlar Pozdravi pozdravi Selamlar Blagodarya blagodarya Tesekkurler Pak zapovyadaj pak zapovyaday Yine buyur Molya molya Lutfen Rica ederim Cumledeki konumuna gore iki anlama da gelebilir Cumle molya ile baslayip devam ediyorsa Lutfen Tek kelimelik cumle olarak molya ise rica ederim olarak kullanilir Mozhe li da mi kazhete Moje li da mi kajete bana soyleyebilir misiniz Izvinyavaj izvinyavay Pardon Affedersin Izvinete izvinete Affedersiniz Kolko e chast kolko e casit Saat kac Izvinete bihte li mi kazali kolko e chast izvinete bihte li mi kazali kolko e casit Pardon rica edersem bana saatin kac oldugunu soyleyebilir misiniz Obicham te obicam te Seni seviyorum i az te obicham i az te obicam Ben de seni seviyorum lipsvash mi lipsvas mi Seni ozluyorum Seni ozledim Govorite li govorite li ca konusuyor musunuz turski turski Turkce blgarski bilgarski Bulgarca anglijski angliyski Ingilizce nemski nemski Almanca italianski italianski Italyanca ispanski ispanski Ispanyolca Zaman birimleri yanuari yanuari Ocak fevruari fevruari Subat mart mart Mart april april Nisan maj may Mayis yuni yuni Haziran yuli yuli Temmuz avgust avgust Agustos septemvri septemvri Eylul oktomvri oktomvri Ekim noemvri noemvri Kasim dekemvri dekemvri Aralikdnes dnes Bugun vchera vcera Dun utre utre Yarin den den Gun sedmica sedmitsa Hafta mesec mesets Ay godina godina YilPazartesi ponedelnik ponedelnik Sali vtornik vtornik Carsamba sriada sryada Persembe cetvirtik chetvrtk Cuma petik petk Cumartesi sibota sbota Pazar nedelya nedelya Ilkbahar prolet prolet Yaz lyato lyato Sonbahar esen esen Kis zima zima Ayrica bakinizKaynakca Bulgarian language at Ethnologue 26th ed 2023 Quiles Carlos Lopez Menchero Fernando 2011 A Grammar of Modern Indo European Indo European Language Association s 98 ISBN 978 1461022138