Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cebele bin Eyhem (Arapça: جبلة بن الأيهم) 7. yüzyılda Suriye'deki Ghassani hanedanının son hükümdarı veya filarşisiydi. 630'larda Müslümanların Levant'ı fethi sırasında Bizans İmparatorluğu adına Arap Hıristiyan kabile birliklerine Arap Müslüman güçlerine karşı komuta etmiştir. Kuzey Arabistan'daki Dumet-ül Cendel savaşlarında ve 636'da güney Suriye'deki belirleyici Yermük Muharebesi'nde güçleri yenilgiye uğratıldı. İslam'ın eşitlikçi ilkeleriyle ilgili olarak maruz kaldığı aşağılanmaları protesto etmek için inançla bağlarını koparmadan önce sözde İslam'a geçmiştir. Daha sonra Suriye'yi kalıcı olarak terk ederek aşireti ile Bizans Anadolu'suna sığınmıştır. Tarihçiler, döneme ait kaynakların bulunmaması nedeniyle Cebele'nin tarihselliği konusunda bölünmüş durumdadırlar; bazıları onun kişiliğinin esasen daha sonraki İslami yazarların edebi bir aracı olduğunu savunmaktadırlar.
Hayatı
İslam literatüründeki Cebele hikâyelerinde son Gassani kralı ve Müslümanların Levant'ı fethi sırasında Bizans İmparatorluğu'nun Hristiyan Arap birliğinin askeri lideri olarak tasvir edilmektedir. y. 630'da Müslümanlara karşı Gassaniler ve Tanukhid kabilelerine komuta ettiği Dumet-ül Cendel kuşatması sırasında ve Müslüman Arapların Bizanslıları bozguna uğratıp Suriye'yi onlardan fethetmeye devam ettikleri Yermük Muharebesi'nde böyle bir sıfatla anılır. Abbasi dönemi yazarları İbn-i İshak, Vâkidî ve Belâzürî'ye göre Yermük'te Cebele, Gassanilerden ve Lahmîlerden, Judham'ın diğer Hristiyan kabilelerinden ve Balkayn ve Bali gibi Huzaa kabilesinin gruplarından 12.000 adama liderlik etmiştir.
İslami literatür, Cebele'nin Yermuk'tan bir süre sonra İslam'a geçtiği, ardından İslam'ı bırakıp İmparator Herakleios'un yönetimine sığındığı hikâyeleriyle doludur. Hikâyelerin farklı versiyonları vardır, ancak genel olarak Cebele'nin maiyetiyle Müslüman başkenti Medine'ye gelişi, Halife Ömer ile Hac yolculuğuna çıkması, alt sınıftan bir hacı ile tartışması ve en sonunda burnunun kırılması, ayrılmakla tehdit edilmesi anlatılmaktadır. İslam'dan ayrılıp ve sonunda Bizans topraklarına taşınmasıyla sona eren bir gece kaçışı yapar.
Cebele'nin Bizans'a kaçışının rivayete göre y. 639 ve onbinlerce kendi veya müttefiki Hristiyan Arap kabilesi ile Rakka (Bizans Callinicum) boyunca yürüyüş yapmış ve ardından Bizans Anadolu'sda bölgesine yerleşmiştir. Coğrafyacı İstahrî, 10. yüzyılda bu bölgedeki kabilelerin torunlarından bahsetmektedir. Tarihçi Walter Kaegi'ye göre, pek çok Arap kabilesinin sözde kaçışı, fethedilen topraklardan Bizans'a bu tür göçebe göçünü önlemek için Müslümanları genel olarak Rakka ve Yukarı Mezopotamya'yı fethetmeye motive eden bir faktördü; bu tür bir göç, halife Ömer'in tüm göçebe Arap kabilelerini Halifeliğin yönetimi altında boyun eğdirme politikasına aykırıydı.
Râşidîn ile müzakereler
Yermük Muharebesi'nden önce Cebele, Müslümanları Romalıların birleşik güçleriyle savaşmamaları konusunda uyararak şartları müzakere etmeye çalışmıştır. Onları, Arabistan'a çekilmeleri şartıyla tüm savaş ganimetlerini saklamaya davet etti, ancak "Savaşçılarımız ve kahramanlarımız ölümü kazanç, yaşamı ise külfet olarak görüyor" diyen Ubade bin Samit tarafından reddedilmiştir. Ubada, Cebele'ye kabilesinin ya İslam'ı benimsemesi ya da cizye ödemesi gerektiğini, aksi takdirde savaşla karşı karşıya kalacağını bildirmiştir. Daha sonra şefe bir heyet gönderilerek, eğer din değiştirirse Arap soyundan dolayı Müslümanlar tarafından onurlandırılacağını bildirmiştir. Cebele yine reddetmiştir. Daha sonra elçiler ondan savaşmaktan kaçınmasını ve Müslüman olup olmayacağına ilişkin kararını savaşın sonucuna dayandırmasını istediler. Yine reddetmiştir. Heyet, kafatasını ezmekle tehdit etmiştir; Cebele çileden çıktı ve Roma için savaşacağını ilan etmiştir.
Değerlendirme
Hayatının anlatımları Abbâsî dönemi (MS 750 sonrası) edebiyatından alınan Cebele hakkında döneme ait kaynaklar bulunmamaktadır. Bununla birlikte, Hristiyan haçı gravürlerinin yanında 'Gabala, patrikios ' kelimelerinin yazılı olduğu, 6. yüzyılın sonlarına veya 7. yüzyılın başlarına tarihlenen bir mühür, tarihçi İrfan Shahid'in Cebele bin Eyhem ile spekülatif özdeşleşmesine yol açmıştır.
Shahid, Cebele'nin varlığını, 614'te Sasani Perslerinin Bizans Suriye'sini işgali sırasında yıkılan Gassani filarklığının Bizanslılar tarafından yeniden canlandırılmasının olası bir "kanıtı" olarak görmektedir. Tarihçi Julia Bray'e göre Cebele'nin İslami literatürdeki referansları, Arap tarihinde geçmiş "Cahiliye Dönemi, Hıristiyanlık ve krallık" döneminin ve yeni İslami döneme geçişin "arketipini" temsil etmektedir. Tarihçi Greg Fisher, Cebele'yi literatürde "yeni [Müslüman] inancının saflığını test etmek, Muhacirun [Müslüman fatihlerin] yerini aldığı imparatorluğun büyüklüğünü kutlamak ve her türlü diğer faydalı edebi ve retorik amaçlara hizmet etmek için kullanılan" yarı efsanevi bir figür " olarak değerlendirmektedir".
Kaynakça
- Özel
- ^ a b c d e Fisher 2020.
- ^ Donner 1981, ss. 132, 364.
- ^ Kaegi 1995, ss. 171–172, 248–249.
- ^ The Islâmic Conquest of Syria: Futuhusham the inspiring History of the Sahabah's Conquest of Syria. s. 268-72. 17 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Kasım 2023.
- ^ "Kalamullah.Com | The Islamic Conquest of Syria (Futuhusham) | al-Imam al-Waqidi". 26 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Kasım 2023.
- ^ Shahid 1965, s. 354.
- Genel
- (1981). The Early Islamic Conquests. Princeton: Princeton University Press. ISBN .
- Fisher, Greg (2020). "Arab Statesmen in the Sixth Century". Rome, Persia, and Arabia: Shaping the Middle East from Pompey to Muhammad. Abingdon and New York: Routledge. ISBN .
- Kaegi, Walter E. (1995). Byzantium and the Early Islamic Conquests. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN .
- (1965). "Djabala b. al-Ayham". Lewis, B.; ; (Ed.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume II: C–G (İngilizce). Leiden: E. J. Brill. s. 354. OCLC 495469475.
Konuyla ilgili yayınlar
- (2005). "Abbasid Myth and the Human Act: Ibn 'Abd Rabbih and Others". Kennedy, Philip F. (Ed.). On Fiction and Adab in Medieval Arabic Literature. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag. ss. 1-50. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cebele bin Eyhem Arapca جبلة بن الأيهم 7 yuzyilda Suriye deki Ghassani hanedaninin son hukumdari veya filarsisiydi 630 larda Muslumanlarin Levant i fethi sirasinda Bizans Imparatorlugu adina Arap Hiristiyan kabile birliklerine Arap Musluman guclerine karsi komuta etmistir Kuzey Arabistan daki Dumet ul Cendel savaslarinda ve 636 da guney Suriye deki belirleyici Yermuk Muharebesi nde gucleri yenilgiye ugratildi Islam in esitlikci ilkeleriyle ilgili olarak maruz kaldigi asagilanmalari protesto etmek icin inancla baglarini koparmadan once sozde Islam a gecmistir Daha sonra Suriye yi kalici olarak terk ederek asireti ile Bizans Anadolu suna siginmistir Tarihciler doneme ait kaynaklarin bulunmamasi nedeniyle Cebele nin tarihselligi konusunda bolunmus durumdadirlar bazilari onun kisiliginin esasen daha sonraki Islami yazarlarin edebi bir araci oldugunu savunmaktadirlar HayatiIslam literaturundeki Cebele hikayelerinde son Gassani krali ve Muslumanlarin Levant i fethi sirasinda Bizans Imparatorlugu nun Hristiyan Arap birliginin askeri lideri olarak tasvir edilmektedir y 630 da Muslumanlara karsi Gassaniler ve Tanukhid kabilelerine komuta ettigi Dumet ul Cendel kusatmasi sirasinda ve Musluman Araplarin Bizanslilari bozguna ugratip Suriye yi onlardan fethetmeye devam ettikleri Yermuk Muharebesi nde boyle bir sifatla anilir Abbasi donemi yazarlari Ibn i Ishak Vakidi ve Belazuri ye gore Yermuk te Cebele Gassanilerden ve Lahmilerden Judham in diger Hristiyan kabilelerinden ve Balkayn ve Bali gibi Huzaa kabilesinin gruplarindan 12 000 adama liderlik etmistir Islami literatur Cebele nin Yermuk tan bir sure sonra Islam a gectigi ardindan Islam i birakip Imparator Herakleios un yonetimine sigindigi hikayeleriyle doludur Hikayelerin farkli versiyonlari vardir ancak genel olarak Cebele nin maiyetiyle Musluman baskenti Medine ye gelisi Halife Omer ile Hac yolculuguna cikmasi alt siniftan bir haci ile tartismasi ve en sonunda burnunun kirilmasi ayrilmakla tehdit edilmesi anlatilmaktadir Islam dan ayrilip ve sonunda Bizans topraklarina tasinmasiyla sona eren bir gece kacisi yapar Cebele nin Bizans a kacisinin rivayete gore y 639 ve onbinlerce kendi veya muttefiki Hristiyan Arap kabilesi ile Rakka Bizans Callinicum boyunca yuruyus yapmis ve ardindan Bizans Anadolu sda bolgesine yerlesmistir Cografyaci Istahri 10 yuzyilda bu bolgedeki kabilelerin torunlarindan bahsetmektedir Tarihci Walter Kaegi ye gore pek cok Arap kabilesinin sozde kacisi fethedilen topraklardan Bizans a bu tur gocebe gocunu onlemek icin Muslumanlari genel olarak Rakka ve Yukari Mezopotamya yi fethetmeye motive eden bir faktordu bu tur bir goc halife Omer in tum gocebe Arap kabilelerini Halifeligin yonetimi altinda boyun egdirme politikasina aykiriydi Rasidin ile muzakerelerYermuk Muharebesi nden once Cebele Muslumanlari Romalilarin birlesik gucleriyle savasmamalari konusunda uyararak sartlari muzakere etmeye calismistir Onlari Arabistan a cekilmeleri sartiyla tum savas ganimetlerini saklamaya davet etti ancak Savascilarimiz ve kahramanlarimiz olumu kazanc yasami ise kulfet olarak goruyor diyen Ubade bin Samit tarafindan reddedilmistir Ubada Cebele ye kabilesinin ya Islam i benimsemesi ya da cizye odemesi gerektigini aksi takdirde savasla karsi karsiya kalacagini bildirmistir Daha sonra sefe bir heyet gonderilerek eger din degistirirse Arap soyundan dolayi Muslumanlar tarafindan onurlandirilacagini bildirmistir Cebele yine reddetmistir Daha sonra elciler ondan savasmaktan kacinmasini ve Musluman olup olmayacagina iliskin kararini savasin sonucuna dayandirmasini istediler Yine reddetmistir Heyet kafatasini ezmekle tehdit etmistir Cebele cileden cikti ve Roma icin savasacagini ilan etmistir DegerlendirmeHayatinin anlatimlari Abbasi donemi MS 750 sonrasi edebiyatindan alinan Cebele hakkinda doneme ait kaynaklar bulunmamaktadir Bununla birlikte Hristiyan haci gravurlerinin yaninda Gabala patrikios kelimelerinin yazili oldugu 6 yuzyilin sonlarina veya 7 yuzyilin baslarina tarihlenen bir muhur tarihci Irfan Shahid in Cebele bin Eyhem ile spekulatif ozdeslesmesine yol acmistir Shahid Cebele nin varligini 614 te Sasani Perslerinin Bizans Suriye sini isgali sirasinda yikilan Gassani filarkliginin Bizanslilar tarafindan yeniden canlandirilmasinin olasi bir kaniti olarak gormektedir Tarihci Julia Bray e gore Cebele nin Islami literaturdeki referanslari Arap tarihinde gecmis Cahiliye Donemi Hiristiyanlik ve krallik doneminin ve yeni Islami doneme gecisin arketipini temsil etmektedir Tarihci Greg Fisher Cebele yi literaturde yeni Musluman inancinin safligini test etmek Muhacirun Musluman fatihlerin yerini aldigi imparatorlugun buyuklugunu kutlamak ve her turlu diger faydali edebi ve retorik amaclara hizmet etmek icin kullanilan yari efsanevi bir figur olarak degerlendirmektedir KaynakcaOzel a b c d e Fisher 2020 Donner 1981 ss 132 364 Kaegi 1995 ss 171 172 248 249 The Islamic Conquest of Syria Futuhusham the inspiring History of the Sahabah s Conquest of Syria s 268 72 17 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Kasim 2023 Kalamullah Com The Islamic Conquest of Syria Futuhusham al Imam al Waqidi 26 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Kasim 2023 Shahid 1965 s 354 Genel 1981 The Early Islamic Conquests Princeton Princeton University Press ISBN 0 691 05327 8 Fisher Greg 2020 Arab Statesmen in the Sixth Century Rome Persia and Arabia Shaping the Middle East from Pompey to Muhammad Abingdon and New York Routledge ISBN 9780429356483 Kaegi Walter E 1995 Byzantium and the Early Islamic Conquests Cambridge Cambridge University Press ISBN 0 521 41172 6 1965 Djabala b al Ayham Lewis B Ed The Encyclopaedia of Islam New Edition Volume II C G Ingilizce Leiden E J Brill s 354 OCLC 495469475 Konuyla ilgili yayinlar 2005 Abbasid Myth and the Human Act Ibn Abd Rabbih and Others Kennedy Philip F Ed On Fiction and Adab in Medieval Arabic Literature Wiesbaden Harrassowitz Verlag ss 1 50 ISBN 3 447 05182 5