Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Lahmî Krallığı (Arapça: اللخميون) ya da Benû Lehm (Arapça: بنو لخم), 300 ile 602 yılları arasında başkenti Hîre olan güney Irak'ta hüküm sürmüş Arap krallığı. Aralıklı ama genellikle Sasani İmparatorluğu'nun müttefiki ve kukla devletiydi ve Bizans-Sasani savaşlarına katılmıştır. Lahmî Krallığı daha ziyade Arap edebiyatını çeşitli suretlerle etkilemiş olmasıyla tanınmaktadır.
Banu Lahm اللخميون Lahmî Krallığı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| y.300-602 | |||||||
 Lahmî Krallığı'nın Haritası | |||||||
| Başkent | Hîre | ||||||
| Yaygın dil(ler) | |||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||
| Tarihçe | |||||||
| |||||||
Tarih
Lahmî Krallığı, ikinci yüzyılda Yemen'den göç etmiş Lahum kabilesi tarafından kurulmuş ve Banu Lahm tarafından yönetilmiş bu nedenle bu ismi almıştır. Hanedan kurucusu İmru'u'l-Kays'ın (6. yüzyıl şairi İmru'u'l-Kays ile karıştırılmamalıdır) babası 'Amr'ın, Batılı yazarlara göre Hristiyanlığa geçtiği iddia edilir.
İmru'u'l-Kays, birleşik ve bağımsız bir Arap krallığı rüyası görmüştür ve bu rüyayı takiben, Arap Yarımadası'nda birçok şehri aldı. Büyük bir ordu kurdu ve Krallığı Bahreyn kıyıları boyunca faaliyet gösteren gemi filolarından oluşan bir deniz gücü olarak geliştirdi. Buradan, taht kavgası nedeniyle bir iç savaşta olan İran kıyı kentlerini vurdu - hatta Sasani krallarının doğum yeri Fars Eyaleti'ni talan etti.
325 yılında, II. Şapur komutasında Persler Arap krallıklarına karşı bir sefer başlattılar. 60.000 savaşçıdan oluşan güçlü Pers ordusunun krallığına yaklaştığını anlayan İmru'u'l-Kays, Bizans İmparatorluğu'ndan yardım istedi. II. Constantius yardım sözü verdi ama ihtiyaç duyulduğunda bu yardımı sağlayamadı. Persliler Hîre'ye doğru ilerlediler ve bir dizi muzaffer muharebe ile Hîre'de ve çevresinde bulunan şehirleri aldılar. II. Şapur'un ordusu Lahmî ordusunu yenip Hîre'yi ele geçirdi. 'ı tahta geçirip, çekildi.
Imru' al-Qais, onun altında birleşik Arap ulusu hayaliyle Bahreyn'e kaçtı ve oradan II. Constantius'un hiç gerçekleşmeyen yardım sözü arayışı ile Suriye'ye geçti, orada ölünceye kadar kaldı. Öldüğünde, Suriye çölünde al-Nimarah'a defnedildi.
Imru' al-Qais' mezar yazıtları son derece zor şekilde bitişik yazılmıştır. Son zamanlarda yazıta ilgi tekrar canlandı ve kesin sonuçları üzerinde tartışmalar ortaya çıktı. "Bütün Arapların Kralı" unvanını talep ettiği ve yazıda, Necran sınırına kadar, yarımadasının kuzeyinin ve merkezinin tamamında başarılı bir şekilde sefer yaptığı iddiası artık kesindir.
Ölümünden iki yıl sonra, 330 yılında, Aws ibn Qallam'ın öldürüldüğü ve İmru'u'l-Kays'ın oğlu Amr'ın yerine geçtiği bir isyan çıktı. Sonra, Lahmîlerin en büyük rakibi, Sasanilerin baş düşmanı Bizans İmparatorluğu'nun kukla devleti Gassaniler oldu. Lahmî Krallığı, Bizans'ın Doğu Ortodoks Kilisesi'ne karşı Sasaniler tarafından desteklenen Doğu Kilisesinin önemli bir merkezi oldu.
Lahmîler altıncı yüzyıl boyunca etkili kalmıştır. Bununla birlikte, 602 yılında, son Lahmî kralı, , sahte bir ihanet şüphesiyle Sasani imparatoru II. Hüsrev tarafından öldürüldü ve Lahmî krallığı ilhak edildi.
Günümüzde, Lahmî krallığının ilhakının, Sasani İmparatorluğu'nun düşüşünün ve Müslümanların İran'ı fethinin ardındaki temel etkenlerden biri olduğuna inanılırken, Sasaniler, Halid bin Velid tarafından Hîre Muharebesi'nde mağlup edilmiştir. Bu noktada, şehir terk edildi ve malzemeleri, tükenmiş ikiz şehri Kufa'yı yeniden inşa etmek için kullanıldı.
, Irak'ın güneyindeki Arapları 609 civarında Sasani ordusuna karşı çekti.
Arap tarihçi Abu Ubaidah'a (ö. 824) göre, II. Hüsrev, III. Nu'man Bin Münzir'e, kızını evlilik için vermeyi reddettiği için öfkelendi ve bu yüzden onu hapsetti. Ardından, Hüsrev, Nu'man ailesinin zırhını kurtarmak için birlikler gönderdi, ancak Hani ibn Mas'ud (Nu'man'ın arkadaşı) reddetti ve Sasani İmparatorluğu'nun Arap güçleri, Lahmî krallığının başkenti Hîre'nin yakınında gerçekleşen Zükâr Muharebesi'nde yok edildi. Hîre, şimdi Irak'ın Kufa kentinin hemen güneyinde bulunur.
Lahmîlerin Arap Edebiyatına Etkisi
Lahmî hanedanlığının entelektüel eğilimlerinin kadim Arap edebiyatının gelişimine katkı sağladığı düşünülmektedir. Özellikle onların eski Arap şiirinin gelişimi üzerinde bıraktığı etki son derece büyüktür. Hîre ekonomik bir cazibe merkezi olduğundan, zamanla Arap edebiyatını canlandıran bir merkez haline gelmiştir. Bu kentte, Arap edebiyatının ve Arap dilinin büyük bir gelişme gösterdiği düşünülmektedir. Şiir sanatını destekleyen Lahmî yöneticileri, hami vasfıyla çağdaşları olan pek çok Arap şairini himaye etmişlerdir. Lahmîler şairlere sağladıkları maddi olanaklarla şiirin gelişmesine olumlu katkılarda bulunmuşlardır.
Lahmî Hükümdarları
| # | Hükümdar | Hüküm süresi |
|---|---|---|
| 1 | 268-295 | |
| 2 | 295-328 | |
| 3 | 328-363 | |
| 4 | (Hanedansız) | 363-368 |
| 5 | 368-390 | |
| 6 | 390-418 | |
| 7 | 418-462 | |
| 8 | 462-490 | |
| 9 | 490-497 | |
| 10 | 497-503 | |
| 11 | (Hanedansız, kuşkulu) | 503-505 |
| 12 | III. el-Münzir ibn el-Nûman | 503/5-554 |
| 13 | 554-569 | |
| 14 | 569-573 | |
| 15 | Suhrab (Pers valisi) | 573-574 |
| 16 | 574-580 | |
| 17 | 580-602 | |
| 18 | (Beni Tay kabilesinden, Hanedansız) (Pers valisi) ile | 602-617/618 |
| 19 | (Pers valisi) Müslümanların İran'ı fethi izlemiştir | 617/618-633 |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Özel
- ^ Tafażżolī, A. "ARABIC LANGUAGE ii. Iranian loanwords - Encyclopaedia Iranica". www.iranicaonline.org (İngilizce). Encyclopedia Iranica. 29 Mart 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2017.
Some of the Arab poets of the Lakhmid court, including ʿAdī b. Zayd and Aʿšā, were well versed in Middle Persian and acquainted with Iranian culture.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Kasım 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Nisan 2018.
- ^ a b Esat Ayyıldız, “Lahmîlerin Arap Edebiyatına Etkisi”, 2nd International Archeology, Art, History and Cultural Heritage Congress, ed. Kenan Beşaltı (Şanlıurfa: Iksad Yayınevi, 2022), 38-44.
- ^ Iraq After the Muslim Conquest By , pg. 233
- Genel
- Esat Ayyıldız, “Lahmîlerin Arap Edebiyatına Etkisi”, 2nd International Archeology, Art, History and Cultural Heritage Congress, ed. Kenan Beşaltı (Şanlıurfa: Iksad Yayınevi, 2022), 38-44.
- Bosworth, Clifford Edmund, (Ed.) (1999). The History of Al-Ṭabarī, Volume V: The Sāsānids, the Byzantines, the Lakhmids, and Yemen. State University of New York Press. ss. 370-371. ISBN . 31 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Nisan 2018.
- Martindale, John R.; Jones, A.H.M.; Morris, John (1992), Prosopography of the Later Roman Empire: Volume III, AD 527-641, Cambridge University Press, s. 258, ISBN
- İbn-i Haldun'un Tarih Kitabı
- Ali İbnü'l-Esîr'in Tarih Kitabı
- İbn-i Hişam'ın Tarih Kitabı
- Rothstein, Gustav (1899), Die Dynastie der Lahmiden in al-Hira. Ein Versuch zur arabisch-persischen Geschichte zur Zeit der Sasaniden (Almanca), Berlin: Reuther & Reichard
- Britannica Encyclopedia 11 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış bağlantılar
- Al Sejel el Arslaneh (the book of the history of the Arslan dynasty)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Lahmi Kralligi Arapca اللخميون ya da Benu Lehm Arapca بنو لخم 300 ile 602 yillari arasinda baskenti Hire olan guney Irak ta hukum surmus Arap kralligi Aralikli ama genellikle Sasani Imparatorlugu nun muttefiki ve kukla devletiydi ve Bizans Sasani savaslarina katilmistir Lahmi Kralligi daha ziyade Arap edebiyatini cesitli suretlerle etkilemis olmasiyla taninmaktadir Banu Lahmاللخميون Lahmi Kralligiy 300 602Lahmi Kralligi nin HaritasiBaskentHireYaygin dil ler Arapca Orta FarscaHukumetMonarsiTarihce Kurulusuy 300 Sasani Imparatorlugu tarafindan ilhak edildi602 Dagilisi602Tarih565 yilinda Yakin Dogu Lahmiler ve komsularini gosteriyor15 yuzyila ait Farsca el yazmasi Hire de nin insaatini gosteriyor Lahmi Kralligi ikinci yuzyilda Yemen den goc etmis Lahum kabilesi tarafindan kurulmus ve Banu Lahm tarafindan yonetilmis bu nedenle bu ismi almistir Hanedan kurucusu Imru u l Kays in 6 yuzyil sairi Imru u l Kays ile karistirilmamalidir babasi Amr in Batili yazarlara gore Hristiyanliga gectigi iddia edilir Imru u l Kays birlesik ve bagimsiz bir Arap kralligi ruyasi gormustur ve bu ruyayi takiben Arap Yarimadasi nda bircok sehri aldi Buyuk bir ordu kurdu ve Kralligi Bahreyn kiyilari boyunca faaliyet gosteren gemi filolarindan olusan bir deniz gucu olarak gelistirdi Buradan taht kavgasi nedeniyle bir ic savasta olan Iran kiyi kentlerini vurdu hatta Sasani krallarinin dogum yeri Fars Eyaleti ni talan etti 325 yilinda II Sapur komutasinda Persler Arap kralliklarina karsi bir sefer baslattilar 60 000 savascidan olusan guclu Pers ordusunun kralligina yaklastigini anlayan Imru u l Kays Bizans Imparatorlugu ndan yardim istedi II Constantius yardim sozu verdi ama ihtiyac duyuldugunda bu yardimi saglayamadi Persliler Hire ye dogru ilerlediler ve bir dizi muzaffer muharebe ile Hire de ve cevresinde bulunan sehirleri aldilar II Sapur un ordusu Lahmi ordusunu yenip Hire yi ele gecirdi i tahta gecirip cekildi Imru al Qais onun altinda birlesik Arap ulusu hayaliyle Bahreyn e kacti ve oradan II Constantius un hic gerceklesmeyen yardim sozu arayisi ile Suriye ye gecti orada olunceye kadar kaldi Oldugunde Suriye colunde al Nimarah a defnedildi Imru al Qais mezar yazitlari son derece zor sekilde bitisik yazilmistir Son zamanlarda yazita ilgi tekrar canlandi ve kesin sonuclari uzerinde tartismalar ortaya cikti Butun Araplarin Krali unvanini talep ettigi ve yazida Necran sinirina kadar yarimadasinin kuzeyinin ve merkezinin tamaminda basarili bir sekilde sefer yaptigi iddiasi artik kesindir Olumunden iki yil sonra 330 yilinda Aws ibn Qallam in olduruldugu ve Imru u l Kays in oglu Amr in yerine gectigi bir isyan cikti Sonra Lahmilerin en buyuk rakibi Sasanilerin bas dusmani Bizans Imparatorlugu nun kukla devleti Gassaniler oldu Lahmi Kralligi Bizans in Dogu Ortodoks Kilisesi ne karsi Sasaniler tarafindan desteklenen Dogu Kilisesinin onemli bir merkezi oldu Lahmi baskenti Hire de bir binanin kalintilari Lahmiler altinci yuzyil boyunca etkili kalmistir Bununla birlikte 602 yilinda son Lahmi krali sahte bir ihanet suphesiyle Sasani imparatoru II Husrev tarafindan olduruldu ve Lahmi kralligi ilhak edildi Gunumuzde Lahmi kralliginin ilhakinin Sasani Imparatorlugu nun dususunun ve Muslumanlarin Iran i fethinin ardindaki temel etkenlerden biri olduguna inanilirken Sasaniler Halid bin Velid tarafindan Hire Muharebesi nde maglup edilmistir Bu noktada sehir terk edildi ve malzemeleri tukenmis ikiz sehri Kufa yi yeniden insa etmek icin kullanildi Irak in guneyindeki Araplari 609 civarinda Sasani ordusuna karsi cekti Arap tarihci Abu Ubaidah a o 824 gore II Husrev III Nu man Bin Munzir e kizini evlilik icin vermeyi reddettigi icin ofkelendi ve bu yuzden onu hapsetti Ardindan Husrev Nu man ailesinin zirhini kurtarmak icin birlikler gonderdi ancak Hani ibn Mas ud Nu man in arkadasi reddetti ve Sasani Imparatorlugu nun Arap gucleri Lahmi kralliginin baskenti Hire nin yakininda gerceklesen Zukar Muharebesi nde yok edildi Hire simdi Irak in Kufa kentinin hemen guneyinde bulunur Lahmilerin Arap Edebiyatina EtkisiLahmi hanedanliginin entelektuel egilimlerinin kadim Arap edebiyatinin gelisimine katki sagladigi dusunulmektedir Ozellikle onlarin eski Arap siirinin gelisimi uzerinde biraktigi etki son derece buyuktur Hire ekonomik bir cazibe merkezi oldugundan zamanla Arap edebiyatini canlandiran bir merkez haline gelmistir Bu kentte Arap edebiyatinin ve Arap dilinin buyuk bir gelisme gosterdigi dusunulmektedir Siir sanatini destekleyen Lahmi yoneticileri hami vasfiyla cagdaslari olan pek cok Arap sairini himaye etmislerdir Lahmiler sairlere sagladiklari maddi olanaklarla siirin gelismesine olumlu katkilarda bulunmuslardir Lahmi Hukumdarlari Hukumdar Hukum suresi1 268 2952 295 3283 328 3634 Hanedansiz 363 3685 368 3906 390 4187 418 4628 462 4909 490 49710 497 50311 Hanedansiz kuskulu 503 50512 III el Munzir ibn el Numan 503 5 55413 554 56914 569 57315 Suhrab Pers valisi 573 57416 574 58017 580 60218 Beni Tay kabilesinden Hanedansiz Pers valisi ile 602 617 61819 Pers valisi Muslumanlarin Iran i fethi izlemistir 617 618 633Ayrica bakinizEmir Tanukhidler Abbadiler Endulus Arap HristiyanlarKaynakcaOzel Tafazzoli A ARABIC LANGUAGE ii Iranian loanwords Encyclopaedia Iranica www iranicaonline org Ingilizce Encyclopedia Iranica 29 Mart 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Subat 2017 Some of the Arab poets of the Lakhmid court including ʿAdi b Zayd and Aʿsa were well versed in Middle Persian and acquainted with Iranian culture Arsivlenmis kopya 16 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Nisan 2018 a b Esat Ayyildiz Lahmilerin Arap Edebiyatina Etkisi 2nd International Archeology Art History and Cultural Heritage Congress ed Kenan Besalti Sanliurfa Iksad Yayinevi 2022 38 44 Iraq After the Muslim Conquest By pg 233 GenelEsat Ayyildiz Lahmilerin Arap Edebiyatina Etkisi 2nd International Archeology Art History and Cultural Heritage Congress ed Kenan Besalti Sanliurfa Iksad Yayinevi 2022 38 44 Bosworth Clifford Edmund Ed 1999 The History of Al Ṭabari Volume V The Sasanids the Byzantines the Lakhmids and Yemen State University of New York Press ss 370 371 ISBN 978 0 7914 4355 2 31 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Nisan 2018 Martindale John R Jones A H M Morris John 1992 Prosopography of the Later Roman Empire Volume III AD 527 641 Cambridge University Press s 258 ISBN 0 521 20160 8 Ibn i Haldun un Tarih Kitabi Ali Ibnu l Esir in Tarih Kitabi Ibn i Hisam in Tarih Kitabi Rothstein Gustav 1899 Die Dynastie der Lahmiden in al Hira Ein Versuch zur arabisch persischen Geschichte zur Zeit der Sasaniden Almanca Berlin Reuther amp Reichard Britannica Encyclopedia 11 Eylul 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilarAl Sejel el Arslaneh the book of the history of the Arslan dynasty