Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cengiz Yıldırım oğlu Sultanov (Azerice: Çingiz İldırım oğlu Sultanov) (1890–1937) daha çok Cengiz Yıldırım olarak bilinir. Sovyet Kürdü Bolşevik devrimci, mucit ve Kızıl Ordu'nun Azerbaycan'ı İşgali sonrası ilk Azerbaycan Asker ve Donanma İşleri Halk Komiseri (savunma bakanı).
| Cengiz Yıldırım | |
|---|---|
 | |
| Azerbaycan Asker ve Donanma İşleri Halk Komiseri | |
| Görev süresi 28 Nisan 1920 - Haziran 1920 | |
| Yerine geldiği | Yeni makam |
| Yerine gelen | Alihaydar Karayev |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Cengiz Yıldırım oğlu Sultanov 10 Temmuz 1890 Kubadlı, Azerbaycan, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 10 Ocak 1937 (46 yaşında) Moskova, Sovyetler Birliği |
| Partisi | Azerbaycan Komünist Partisi |
İlk yılları
Kubadlı'de bir toprak ağasının ailesinde 10 Temmuz 1890 günü Elizavetpol Guberniyası (modern Azerbaycan) Zangezur Uyezdinde doğmuştur. Babası tarafından kurulmuş yerel bir okulda eğitim görmüştür, Ortaöğretimine önce Şuşa'da devam etmiş sonra Vladikavkaz'da tamamlamıştır. Sonra Sankt Peterburg Politeknik Üniversitesi'ne madencilik konusunda eğitim almak üzere kabul edildi. Öğrenciyken babasını kaybetti, hayatını devam ettirebilmek için çalışmak zorunda kaldı. 1916 yılında, Metalurji mühendisliği ihtisası ile üniversiteden mezun oldu ve Ayvaz fabrikasında iş buldu. Rusya'nın Şubat Devrimi sonrası halk protestolarına katıldı, 3 Nisan 1917 günü Sankt-Peterburg tren istasyonunda Finlandiya'dan dönen Vladimir Lenin'in katıldığı toplantıda bulundu. Lenin'in konuşmasından etkilendi, Yıldırım kendisini komünist harekete adamaya karar verdi.
Siyasi Kariyeri
Bolşeviklere katılınca, Yıldırım, Azerbaycan'ın bölgelerinde Bolşevik hükûmetleri savunmak için sonradan Yıldırımiyye olarak anılacak Müslüman İşçi Kızıl Ordu kurulmasını önerdi. İlk Yıldırımiyye Petrograd (Sankt-Peterburg) ve Şimal'de Haziran 1918 tarihinde kuruldu. Aynı yıl Rus İç Savaşı sırasında Astrahan'da Beyaz Ordu'ya karşı 2.000 Azeriden oluşan Yıldırımiyye ordusu savaştı fakat Ermeni Taşnaklar Bolşeviklerin yanında Mart Olaylarında Azerilere kıyım yapınca, Bolşevikler Azeriler arasında desteklerini kaybetmiş ve ordu kısa süre sonra dağılmıştır.
1919 yılında Şuşa geri döndü ve Komünizm propagandasına devam etti. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin varlığı süresince, Bolşevik olmasına rağmen, (Azerbaycan Donanması) komutan yardımcısı ve Müsavat yönetimindeki limanın şefi olarak hizmet etti. Aynı yıl, Rusya'ya yapılan petrol sevkiyatını ele almak için özel bir donanma seferi düzenledi.
27 Nisan günü, 11. Kızıl Ordu Bakü'yü işgal ettiği zaman, Yıldırım ASC hükûmetinin devrilmesinde önemli rol oynadı. Bir grup asker ile Bakü Deniz Harp Okulu'na girip, askeri öğrencilerin silahlarını bıraktırdı. Ertesi gün Bayil'i ele geçirip, tersanenin tamamını kontrol altına aldı. Aralarında çok iyi tanınana Rahim Huseynov, Dadaş Bünyadzade ve 'un da bulunduğu Bayil'de bulunan tüm mahkûmları serbest bıraktı. Bakü'nün merkezi ele geçirilince, Yıldırım liderliğindeki Bolşevikler Azerbaycan Millî Meclisi'ni toplarla çevirip, Müsavat hükûmetine ültimatom verdiler. 28 Nisan 1920 gününü erken saatlerinde, Meclis'teki tartışmalardan sonra, hükûmet Bolşeviklerin şartlarını kabul edip, ASC'yi sona erdirdiler. Azerbaycan'da komünist yönetimin kurulmasıyla, Cengiz Yıldırım Azerbaycan Asker ve Donanma İşleri Halk Komiseri olarak atandı.
Sonraki yıllar
1924 yılında, Yıldırım, devlet yollarından sorumlu komiser olarak çalıştı, daha sonra SSCB'nin başka yerlerinde de kullanılacak Azerbaycan'da yol inşaatlarında yenilikçi fikirler sundu. SSCB'de ilk Demiryolu elektrifikasyon sistemini Bakü-Sabunçi güzergahında inşa etti. 407 km uzunluğundaki Bakü-Culfa demiryolu inşaatının en iyi ve en çok bilinen projesidir.
1924-1928 yılları arası, Yıldırım Yüksek Tarım Konseyi Başkan yardımcısı olarak çalıştı. Burada görev yaptığı sürede, Azerbaycan'da elektrifikasyon projelerini başlattı. 19 elektrik istasyonu (1500 hp) 1924-1927 yılları arasında inşa edildi. Bu Azerbaycan'ın üretim yeteneğini artırdı ve 1927 senesinde çelik üretim bölümü, Lieutenant Schmidt (modern Sattarkhan) Fabrikasında kuruldu. 1925 yılında Azeri petrol yataklarında bulunan delme makinalarının %65'i elektrik gücü ile çalışır hale geldi.
1929 yılında, Magnitogorsk Iron and Steel Works inşaatının proje yöneticisi olarak atanmıştır ve 1934'ten itibaren Sovyet Metalurji merkezlerinden biri olan Kryvyi Rih tesisinin inşaatını yönetti. Bu inşaatların tavan yaptığı bu dönem sırasında, Magnitogorsk'da bulunan bir fabrikanın inşaatı için gerekli malzemelerin yüklemelerini düzenlemesi için Amerika Birleşik Devletleri'ne gönderildi.
Tutuklanması ve idamı
7 Temmuz 1937 tarihinde NKVD tarafından tutuklandı ve karşı devrim komplosu kurmakla suçlandı. Dnipro, Bakü ve Moskova'da tutuklu kaldı. Moskova'da yüksek güvenlikli Lefortovo Cezaevi'nde tutuldu daha sonra siyasi tutuklular için kötü namı olan ıssız bir yere Sukhanovka'ya gönderildi. NKVD tarafından ölümle cezalandırıldı ve ailesine 10 yıl dış dünya ile haberleşmesine izin verilmeden hapis cezası aldığı bildirildi. 1937 yazında Kurşuna dizilerek infaz edildi.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d e f g [On path of a lightening]. 4 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2010.
- ^ a b c (PDF). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2010.
- ^ a b "Начальник "Магнитки"" [Chief of Magnitka]. 23 Eylül 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Temmuz 2010.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cengiz Yildirim oglu Sultanov Azerice Cingiz Ildirim oglu Sultanov 1890 1937 daha cok Cengiz Yildirim olarak bilinir Sovyet Kurdu Bolsevik devrimci mucit ve Kizil Ordu nun Azerbaycan i Isgali sonrasi ilk Azerbaycan Asker ve Donanma Isleri Halk Komiseri savunma bakani Cengiz YildirimAzerbaycan Asker ve Donanma Isleri Halk KomiseriGorev suresi 28 Nisan 1920 Haziran 1920Yerine geldigi Yeni makamYerine gelen Alihaydar KarayevKisisel bilgilerDogum Cengiz Yildirim oglu Sultanov 10 Temmuz 1890 1890 07 10 Kubadli Azerbaycan Rus ImparatorluguOlum 10 Ocak 1937 46 yasinda Moskova Sovyetler BirligiPartisi Azerbaycan Komunist PartisiIlk yillariKubadli de bir toprak agasinin ailesinde 10 Temmuz 1890 gunu Elizavetpol Guberniyasi modern Azerbaycan Zangezur Uyezdinde dogmustur Babasi tarafindan kurulmus yerel bir okulda egitim gormustur Ortaogretimine once Susa da devam etmis sonra Vladikavkaz da tamamlamistir Sonra Sankt Peterburg Politeknik Universitesi ne madencilik konusunda egitim almak uzere kabul edildi Ogrenciyken babasini kaybetti hayatini devam ettirebilmek icin calismak zorunda kaldi 1916 yilinda Metalurji muhendisligi ihtisasi ile universiteden mezun oldu ve Ayvaz fabrikasinda is buldu Rusya nin Subat Devrimi sonrasi halk protestolarina katildi 3 Nisan 1917 gunu Sankt Peterburg tren istasyonunda Finlandiya dan donen Vladimir Lenin in katildigi toplantida bulundu Lenin in konusmasindan etkilendi Yildirim kendisini komunist harekete adamaya karar verdi Siyasi KariyeriBolseviklere katilinca Yildirim Azerbaycan in bolgelerinde Bolsevik hukumetleri savunmak icin sonradan Yildirimiyye olarak anilacak Musluman Isci Kizil Ordu kurulmasini onerdi Ilk Yildirimiyye Petrograd Sankt Peterburg ve Simal de Haziran 1918 tarihinde kuruldu Ayni yil Rus Ic Savasi sirasinda Astrahan da Beyaz Ordu ya karsi 2 000 Azeriden olusan Yildirimiyye ordusu savasti fakat Ermeni Tasnaklar Bolseviklerin yaninda Mart Olaylarinda Azerilere kiyim yapinca Bolsevikler Azeriler arasinda desteklerini kaybetmis ve ordu kisa sure sonra dagilmistir 1919 yilinda Susa geri dondu ve Komunizm propagandasina devam etti Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti nin varligi suresince Bolsevik olmasina ragmen Azerbaycan Donanmasi komutan yardimcisi ve Musavat yonetimindeki limanin sefi olarak hizmet etti Ayni yil Rusya ya yapilan petrol sevkiyatini ele almak icin ozel bir donanma seferi duzenledi 27 Nisan gunu 11 Kizil Ordu Baku yu isgal ettigi zaman Yildirim ASC hukumetinin devrilmesinde onemli rol oynadi Bir grup asker ile Baku Deniz Harp Okulu na girip askeri ogrencilerin silahlarini biraktirdi Ertesi gun Bayil i ele gecirip tersanenin tamamini kontrol altina aldi Aralarinda cok iyi taninana Rahim Huseynov Dadas Bunyadzade ve un da bulundugu Bayil de bulunan tum mahkumlari serbest birakti Baku nun merkezi ele gecirilince Yildirim liderligindeki Bolsevikler Azerbaycan Milli Meclisi ni toplarla cevirip Musavat hukumetine ultimatom verdiler 28 Nisan 1920 gununu erken saatlerinde Meclis teki tartismalardan sonra hukumet Bolseviklerin sartlarini kabul edip ASC yi sona erdirdiler Azerbaycan da komunist yonetimin kurulmasiyla Cengiz Yildirim Azerbaycan Asker ve Donanma Isleri Halk Komiseri olarak atandi Sonraki yillar1924 yilinda Yildirim devlet yollarindan sorumlu komiser olarak calisti daha sonra SSCB nin baska yerlerinde de kullanilacak Azerbaycan da yol insaatlarinda yenilikci fikirler sundu SSCB de ilk Demiryolu elektrifikasyon sistemini Baku Sabunci guzergahinda insa etti 407 km uzunlugundaki Baku Culfa demiryolu insaatinin en iyi ve en cok bilinen projesidir 1924 1928 yillari arasi Yildirim Yuksek Tarim Konseyi Baskan yardimcisi olarak calisti Burada gorev yaptigi surede Azerbaycan da elektrifikasyon projelerini baslatti 19 elektrik istasyonu 1500 hp 1924 1927 yillari arasinda insa edildi Bu Azerbaycan in uretim yetenegini artirdi ve 1927 senesinde celik uretim bolumu Lieutenant Schmidt modern Sattarkhan Fabrikasinda kuruldu 1925 yilinda Azeri petrol yataklarinda bulunan delme makinalarinin 65 i elektrik gucu ile calisir hale geldi 1929 yilinda Magnitogorsk Iron and Steel Works insaatinin proje yoneticisi olarak atanmistir ve 1934 ten itibaren Sovyet Metalurji merkezlerinden biri olan Kryvyi Rih tesisinin insaatini yonetti Bu insaatlarin tavan yaptigi bu donem sirasinda Magnitogorsk da bulunan bir fabrikanin insaati icin gerekli malzemelerin yuklemelerini duzenlemesi icin Amerika Birlesik Devletleri ne gonderildi Tutuklanmasi ve idami7 Temmuz 1937 tarihinde NKVD tarafindan tutuklandi ve karsi devrim komplosu kurmakla suclandi Dnipro Baku ve Moskova da tutuklu kaldi Moskova da yuksek guvenlikli Lefortovo Cezaevi nde tutuldu daha sonra siyasi tutuklular icin kotu nami olan issiz bir yere Sukhanovka ya gonderildi NKVD tarafindan olumle cezalandirildi ve ailesine 10 yil dis dunya ile haberlesmesine izin verilmeden hapis cezasi aldigi bildirildi 1937 yazinda Kursuna dizilerek infaz edildi Ayrica bakinizAzerbaycan Silahli KuvvetleriKaynakca a b c d e f g On path of a lightening 4 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2010 a b c PDF 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2010 a b Nachalnik Magnitki Chief of Magnitka 23 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Temmuz 2010