Charyn Ulusal Parkı (Kazakça: Шарын ұлттық табиғи паркі, Sharyn ulttyq tabiǵi parki) resmi olarak, Charyn Kanyonu Ulusal Doğa Parkı, Charyn Kanyonu da dahil olmak üzere Charyn Nehri boyunca uzanan bir ulusal parktır. Kanyon, ince tabakalı kırmızı tortul kayaçlarının varlığı nedeniyle ABD'deki Büyük Kanyon'a benzetilir; ancak Charyn daha küçüktür - uzunluğu 50 km civarındadır. Yaklaşık 125.050 hektar (309.005 akre; 1.250 km2; 483 sq mi) alanı ile park Almatı Eyaleti'ndeki Enbekshikazakh, Raiymbek ve Uygur ilçeleri arasında uzanmaktadır. Almatı il merkezinin yaklaşık 200 km doğusunda yer almaktadır. Park, kanyonun jeolojik cazibe merkezlerini, nehir ve çöl sisteminin ekolojik bölgelerini (relikt Soğd dişbudak koruları dahil) ve çevresindeki arkeolojik alanları korumak için 2004 yılında kurulmuş; park alanda bazı bölümler de rekreasyon için ayrılmıştır.
Charyn Millî Parkı | |
---|---|
Kazakça: Шарын ұлттық табиғи паркі, Sharyn ulttyq tabiǵi parki | |
IUCN kategori II (millî park) | |
Alan türü | Millî park |
Devlet | Kazakistan |
Federasyon | Almatı Eyaleti |
Şehir | Almatı |
Koordinatları | 43°21′K 79°04′D / 43.350°K 79.067°D |
Kapladığı alan | 125.050 hektar (309.005 akre; 1.250 km2; 483 sq mi) |
Kuruluş tarihi | 23 Şubat 2004 |
Kontrol kuruluşu | Kazakistan Tarım Bakanlığı Orman ve Fauna Komitesi |
İnternet sitesi http://charyn.kz/eng/ |
Topografya
Park uzun ve incedir, Charyn Nehri'nin her iki kıyısını da 50 km; ancak sadece 3 km genişliğe ulaşacak şekilde ilerler. Bu noktada Charyn Nehri, güneyindeki Tanrı Dağları'nın kurak eteklerinde güneybatıdan kuzeydoğuya doğru 30 km boyunca uzanır. Kanyon en derin noktada 370 metre derinliğe ulaşır ve deniz seviyesinden yaklaşık 1.100 metre yükseklikte yer alır. Park üç ana siteyi korumaktadır:
- Ülken Buguty, küçük Ülken Buguty Sıradağları'nın kuzeydoğu eteklerinde yer alır. Tepeler arasında mineral siteleri ve bilimsel ilgi alanı olan jeoloji ile ceylan sürülerinin genişlemesini hedefleyen bir alan bulunmaktadır.
- Kızıl Karasai, ceylanların beslenmesi ve ıslahı için bir habitat oluşturmanın yanı sıra dişbudak ağaçlarının ve maden suyu kaynaklarının relikt ormanını korur.
- Charyn Kanyonu, Charyn Nehri'nin ana yatağını takip eder. Kanyon en derin noktada 370 metre derinliğe ulaşır ve deniz seviyesinden yaklaşık 1.100 metre yükseklikte yer alır.
- Aktogay Kanyonu, Charyn Kanyonu'nun aşağı kesimlerinde Charyn Nehri'ni takip eder.
Parkın farklı alt alanları için dört koruma seviyesi bulunmaktadır: Koruma Alanı Statü Alanı (9427,5 hektar), Çevresel İstikrar Bölgesi (13,147,3 hektar), Turizm ve Rekreasyon Alanı (77,739 hektar) ve Sınırlı Ekonomik Faaliyet Alanı (26,736,2 hektar).
İklim
İklim "Soğuk Yarı Kurak İklim (Köppen iklim sınıflandırması BSk) özellikleri sergiler: soğuk kışlar ve sıcak ve kuru yazlar görülür. Yılda 312 mm yağış (yaz aylarında maksimum). Ortalama sıcaklık Ocak ayında −10.7 °C (12.7 °F) ile Temmuz ayında 19.5 °C (67.1 °F) arasında değişir.
Fauna ve flora
Parkın içinde, Paleojen Dönem kadar eski tarihlere dayanan ve Tanrı Dağları'nın kuzey yamaçlarına yayılı bulunan Soğd[] dişbudak ağaçları (Fraxinus sogdiana) uzun orman kuşağı Charyn Dişbudak Korusu bulunmaktadır. Parkta yaklaşık 5.000 hektarlık bir alanı kapsayan (50 km²) dişbudak korusu taşkın yatağının topraklarında tuzluluk ve kuruluk nedeniyle geniş dalgalanmalar gösterebilmektedir. Taşkın yatağının üzerinde, baskın Saksaul (Haloxylon), Eurotia ve Ephedra bitkilerinin bulunduğu eşsiz bir topluluk bulunmaktadır.
Parktaki bilim insanları, 50'si nadir veya endemik olan 32 memeli, 18 sürüngen, 4 amfibi, 100 kuş ve 1.000'den fazla bitki türü gözlemlemiştir.
Turizm
Parkta üç turist rotası bulunmaktadır:
- Charyn Dişbudak Korusu. Parkura ek olarak, konuk evleri ve 100 kişilik oturma alanına sahip bir 'kır evi' bulunmaktadır.
- Kaleler Vadisi. Kaleler Vadisi, adını ana Kanyon manzarasına sahip ana Charyn Nehri yatağındaki küçük bir yan kanyondaki (3 km uzunluğunda ve 200 - 700 metre genişliğindeki) kaya oluşumları şekillerinden alır. Tortul tabakalar turuncu-gri killer, kireçli toprak ve kum taşı içerir. Yaklaşım 10 km'lik bir toprak yol ile ulaşılabilen alanda üç otopark bulunmaktadır. İki eğlence kulesi ve beş dinlenme yurdunda yemek yenilebilmektedir.
- Mezarlıklar ve Mezar Höyükleri. Chundzha-Almati karayoluna 12 km mesafede yer alan ve dağınık arkeolojik alanların bulunduğu bir bölgedir.
Kaynakça
- ^ "State National Park of Charyn Canyon". Government travel website - Charyn Canyon. VisitKazakhstan.kz. 22 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mayıs 2017.
- ^ . Government of Kazakhstan. Republic of Kazakhstan. 21 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2017.
- ^ a b c . Charyn State National Nature Park (Official Website). Charyn State National Natural Park. 25 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2017.
- ^ "Koeppen" (PDF). World Map of the Koeppen-Gieger Climate Classification, Updated. Meteoroligische Zeitschrift, June 2006. 1 Haziran 2010 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 1 Ağustos 2015.
- ^ "Climate - Upper Charyn". Protected Areas. GlobalSpecies.Org. 3 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Mayıs 2017.
- ^ "Creation conditions for rehabilitation of the ash-tree forest in the valley of Charyn river with active participation of the local community (Kazakhstan)". Secheresse. Academic Agency of La Francophonie. 18 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2017.
Dış bağlantılar
- OpenStreetMap üzerinde Charyn Kanyonu Ulusal Parkı 3 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Google Haritalar'da Charyn Canyon Ulusal Parkı
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Charyn Ulusal Parki Kazakca Sharyn ulttyk tabigi parki Sharyn ulttyq tabiǵi parki resmi olarak Charyn Kanyonu Ulusal Doga Parki Charyn Kanyonu da dahil olmak uzere Charyn Nehri boyunca uzanan bir ulusal parktir Kanyon ince tabakali kirmizi tortul kayaclarinin varligi nedeniyle ABD deki Buyuk Kanyon a benzetilir ancak Charyn daha kucuktur uzunlugu 50 km civarindadir Yaklasik 125 050 hektar 309 005 akre 1 250 km2 483 sq mi alani ile park Almati Eyaleti ndeki Enbekshikazakh Raiymbek ve Uygur ilceleri arasinda uzanmaktadir Almati il merkezinin yaklasik 200 km dogusunda yer almaktadir Park kanyonun jeolojik cazibe merkezlerini nehir ve col sisteminin ekolojik bolgelerini relikt Sogd disbudak korulari dahil ve cevresindeki arkeolojik alanlari korumak icin 2004 yilinda kurulmus park alanda bazi bolumler de rekreasyon icin ayrilmistir Charyn Milli ParkiKazakca Sharyn ulttyk tabigi parki Sharyn ulttyq tabiǵi parkiIUCN kategori II milli park Alan turu Milli parkDevlet KazakistanFederasyon Almati EyaletiSehir AlmatiKoordinatlari 43 21 K 79 04 D 43 350 K 79 067 D 43 350 79 067Kapladigi alan 125 050 hektar 309 005 akre 1 250 km2 483 sq mi Kurulus tarihi 23 Subat 2004 2004 02 23 Kontrol kurulusu Kazakistan Tarim Bakanligi Orman ve Fauna KomitesiInternet sitesi http charyn kz eng TopografyaPark uzun ve incedir Charyn Nehri nin her iki kiyisini da 50 km ancak sadece 3 km genislige ulasacak sekilde ilerler Bu noktada Charyn Nehri guneyindeki Tanri Daglari nin kurak eteklerinde guneybatidan kuzeydoguya dogru 30 km boyunca uzanir Kanyon en derin noktada 370 metre derinlige ulasir ve deniz seviyesinden yaklasik 1 100 metre yukseklikte yer alir Park uc ana siteyi korumaktadir Ulken Buguty kucuk Ulken Buguty Siradaglari nin kuzeydogu eteklerinde yer alir Tepeler arasinda mineral siteleri ve bilimsel ilgi alani olan jeoloji ile ceylan surulerinin genislemesini hedefleyen bir alan bulunmaktadir Kizil Karasai ceylanlarin beslenmesi ve islahi icin bir habitat olusturmanin yani sira disbudak agaclarinin ve maden suyu kaynaklarinin relikt ormanini korur Charyn Kanyonu Charyn Nehri nin ana yatagini takip eder Kanyon en derin noktada 370 metre derinlige ulasir ve deniz seviyesinden yaklasik 1 100 metre yukseklikte yer alir Aktogay Kanyonu Charyn Kanyonu nun asagi kesimlerinde Charyn Nehri ni takip eder Parkin farkli alt alanlari icin dort koruma seviyesi bulunmaktadir Koruma Alani Statu Alani 9427 5 hektar Cevresel Istikrar Bolgesi 13 147 3 hektar Turizm ve Rekreasyon Alani 77 739 hektar ve Sinirli Ekonomik Faaliyet Alani 26 736 2 hektar Kaleler Vadisi Charyn Kanyonu Milli ParkiIklimIklim Soguk Yari Kurak Iklim Koppen iklim siniflandirmasi BSk ozellikleri sergiler soguk kislar ve sicak ve kuru yazlar gorulur Yilda 312 mm yagis yaz aylarinda maksimum Ortalama sicaklik Ocak ayinda 10 7 C 12 7 F ile Temmuz ayinda 19 5 C 67 1 F arasinda degisir Fauna ve floraParkin icinde Paleojen Donem kadar eski tarihlere dayanan ve Tanri Daglari nin kuzey yamaclarina yayili bulunan Sogd netlestirme gerekli disbudak agaclari Fraxinus sogdiana uzun orman kusagi Charyn Disbudak Korusu bulunmaktadir Parkta yaklasik 5 000 hektarlik bir alani kapsayan 50 km disbudak korusu taskin yataginin topraklarinda tuzluluk ve kuruluk nedeniyle genis dalgalanmalar gosterebilmektedir Taskin yataginin uzerinde baskin Saksaul Haloxylon Eurotia ve Ephedra bitkilerinin bulundugu essiz bir topluluk bulunmaktadir Parktaki bilim insanlari 50 si nadir veya endemik olan 32 memeli 18 surungen 4 amfibi 100 kus ve 1 000 den fazla bitki turu gozlemlemistir Charyn Nehri Charyn KanyonuTurizmParkta uc turist rotasi bulunmaktadir Charyn Disbudak Korusu Parkura ek olarak konuk evleri ve 100 kisilik oturma alanina sahip bir kir evi bulunmaktadir Kaleler Vadisi Kaleler Vadisi adini ana Kanyon manzarasina sahip ana Charyn Nehri yatagindaki kucuk bir yan kanyondaki 3 km uzunlugunda ve 200 700 metre genisligindeki kaya olusumlari sekillerinden alir Tortul tabakalar turuncu gri killer kirecli toprak ve kum tasi icerir Yaklasim 10 km lik bir toprak yol ile ulasilabilen alanda uc otopark bulunmaktadir Iki eglence kulesi ve bes dinlenme yurdunda yemek yenilebilmektedir Mezarliklar ve Mezar Hoyukleri Chundzha Almati karayoluna 12 km mesafede yer alan ve daginik arkeolojik alanlarin bulundugu bir bolgedir Kaynakca State National Park of Charyn Canyon Government travel website Charyn Canyon VisitKazakhstan kz 22 Agustos 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mayis 2017 Government of Kazakhstan Republic of Kazakhstan 21 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Mayis 2017 a b c Charyn State National Nature Park Official Website Charyn State National Natural Park 25 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Mayis 2017 Koeppen PDF World Map of the Koeppen Gieger Climate Classification Updated Meteoroligische Zeitschrift June 2006 1 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 1 Agustos 2015 Climate Upper Charyn Protected Areas GlobalSpecies Org 3 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Mayis 2017 Creation conditions for rehabilitation of the ash tree forest in the valley of Charyn river with active participation of the local community Kazakhstan Secheresse Academic Agency of La Francophonie 18 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mayis 2017 Dis baglantilarOpenStreetMap uzerinde Charyn Kanyonu Ulusal Parki 3 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Google Haritalar da Charyn Canyon Ulusal Parki