Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çor (Rusça: Чёрт, Ukraynaca: Чорт, Lehçe: Czart, Cekçe ve Slovakça: Čert, Belarusça: Чорт) - Türk, Altay ve Moğol halk kültüründe Cin demektir. Çer, Çur, Şor, Şar, Çora, Çura şeklinde de ifade edilir. Moğolcada Çotgor, Çutgur, Çutkur, Çetger, Çetker, Çidkür, Südkür, Sötkör olarak söylenir. Gözle görülemeyen, ateşten yaratılmış varlık.
Kökeni
Anadolu’da cin çarpmış ve ruhsal hastalıklı anlamında Çorlu tabiri kullanılır. İyicil veya kötücül olanları mevcuttur. Her yerde bulunabilirler fakat göze görünmezler. Koruyucu ruh değildirler. Başıboşturlar fakat bir yere bağlı olabilirler. Ağaç altı, karanlık kuytular, örenler, yıkık evler, su kıyıları, köprü altları gibi doğanın sınırı olan yerlerde yaşamaları onların tılsımlı ve karanlık güçlerle olan ilgisini daha ilk başta ortaya koyar. Demirden korkarlar. Besmele çekmek onları uzaklaştırır. (Besmele’den çekinmeleri İslam’ın etkisiyle gelmiş bir unsurdur.) Cinlerin başlarındaki kalpak veya papak ele geçirildiğinde o cin ölür. Ölmeden önce de görünmezliğini yitirir. Çünkü görünmezliği sağlayan başındaki kalpaktır. Yeri gelmişken belirtmek gerekir ki, masal ve destanlarda sihirli börkünü giyerek görünmez olan kahramanlar vardır. Bu başlıkların cinlerden ele geçirilmiş olması olasılığı yüksektir. Yılan ve kuş görünümünde olanları vardır. Kılıktan kılığa girebilirler. Çor vurması, çor çarpması, çor değmesi gibi deyimler cinlere bağlı hastalıkları ifade eder. En çok da ağız eğilmesi, kısmi felç veya us kaybı bu olayla bağlantılandırılır. Çor bazen de ruhsal hastalık anlamına gelir. Bıçura denen bir türü evlerde ve bodrumlarda yaşar. Kadın kılığına girer. Kırmızı giysili olarak betimlenirler. Arçura adı verilen başka bir türü ise ormanlarda gezer. Çötrög Moğolca da şeytan demektir. Oyun oynamayı sever. Onun oyun isteğini kabul eden olursa öldürene kadar gıdıklar.
Yakut dilinde, kötü ruh anlamına gelen "Çuğort" sözcüğü bulunur. Araştırmalara göre, Türk dillerindeki "Çor" sözcüğü (ve onun başka bir söyleyiş biçimi olan "Çer"), Rus dilindeki "Çert" sözcüğüyle de kıyaslanmaktadır. Rusça "Çert", "cehennemde yaşayan, kötü güçleri temsil eden doğaüstü varlık, Şeytan ve İblis" anlamına gelir. Belarusçada kullanılan "Çort" kelimesi de yine aynı manayı içerir.
- Akçora (Akçor): İyi ruh. İyicil cin.
- Karaçora (Karaçor): Kötü ruh. Kötücül cin.
Çorabaş
Çorabaş - Türk ve Altay halk inancında, doksan koyun derisinden kürkü ve seksen koyun derisinden börkü (başlığı) olduğuna inanılan cindir.
Çertegri
Çertegri - Türk ve Altay halk inancında yaklaşık olarak şeytan kavramını karşılar. Çorların en tehlikeli ve en kötüleridir. İnsanlara geri dönüşü olmayan zararlar verebilirler. Korkunç ve güçlü yetenekleri vardır.
Çoraman
Cinlerle uğraşan kişilere denir. Çoramun veya Şoramun olarak da ifade edilir. Cin çıkarıcı. Cinci hoca. Öte dünyaya ait varlıkların yarım, eksik, tek azalı olmaları nedeniyle onlarla uğraşan bu tür kişilerin de, zihnen ve/veya bedenen yarım oldukları veya ileride olabilecekleri inancı yaygındır. Bu anlayış çarpılmak, çarpık, çarpılmış gibi sözcüklerle ifade olunur. Bu varlıklarla uğraşmak tehlikelidir.
Etimoloji
(Çor/Şor) kökünden türemiştir. Hastalık ve gözle görülmeme anlamı taşır. Değişik lehçe ve şivelerde farklı okunuşları mevcuttur. Arapça Şer ile bir bağlantısı yoktur. Sadece bir benzerliktir. Moğolcada Çötrög, şeytan demektir. Yine Moğolca Şor sözcüğü şiş anlamına gelir ve boynuzu çağrıştırır.
Dipnotlar
- ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa - 143)
- ^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa - 139)
- ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa - 143/144)
- ^ . 16 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2012.
Dış bağlantılar
- Türk Mitoloji Sözlüğü, Pınar Karaca9 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Çorum İlinin Adı[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cor Rusca Chyort Ukraynaca Chort Lehce Czart Cekce ve Slovakca Cert Belarusca Chort Turk Altay ve Mogol halk kulturunde Cin demektir Cer Cur Sor Sar Cora Cura seklinde de ifade edilir Mogolcada Cotgor Cutgur Cutkur Cetger Cetker Cidkur Sudkur Sotkor olarak soylenir Gozle gorulemeyen atesten yaratilmis varlik KokeniAnadolu da cin carpmis ve ruhsal hastalikli anlaminda Corlu tabiri kullanilir Iyicil veya kotucul olanlari mevcuttur Her yerde bulunabilirler fakat goze gorunmezler Koruyucu ruh degildirler Basibosturlar fakat bir yere bagli olabilirler Agac alti karanlik kuytular orenler yikik evler su kiyilari kopru altlari gibi doganin siniri olan yerlerde yasamalari onlarin tilsimli ve karanlik guclerle olan ilgisini daha ilk basta ortaya koyar Demirden korkarlar Besmele cekmek onlari uzaklastirir Besmele den cekinmeleri Islam in etkisiyle gelmis bir unsurdur Cinlerin baslarindaki kalpak veya papak ele gecirildiginde o cin olur Olmeden once de gorunmezligini yitirir Cunku gorunmezligi saglayan basindaki kalpaktir Yeri gelmisken belirtmek gerekir ki masal ve destanlarda sihirli borkunu giyerek gorunmez olan kahramanlar vardir Bu basliklarin cinlerden ele gecirilmis olmasi olasiligi yuksektir Yilan ve kus gorunumunde olanlari vardir Kiliktan kiliga girebilirler Cor vurmasi cor carpmasi cor degmesi gibi deyimler cinlere bagli hastaliklari ifade eder En cok da agiz egilmesi kismi felc veya us kaybi bu olayla baglantilandirilir Cor bazen de ruhsal hastalik anlamina gelir Bicura denen bir turu evlerde ve bodrumlarda yasar Kadin kiligina girer Kirmizi giysili olarak betimlenirler Arcura adi verilen baska bir turu ise ormanlarda gezer Cotrog Mogolca da seytan demektir Oyun oynamayi sever Onun oyun istegini kabul eden olursa oldurene kadar gidiklar Yakut dilinde kotu ruh anlamina gelen Cugort sozcugu bulunur Arastirmalara gore Turk dillerindeki Cor sozcugu ve onun baska bir soyleyis bicimi olan Cer Rus dilindeki Cert sozcuguyle de kiyaslanmaktadir Rusca Cert cehennemde yasayan kotu gucleri temsil eden dogaustu varlik Seytan ve Iblis anlamina gelir Belaruscada kullanilan Cort kelimesi de yine ayni manayi icerir Akcora Akcor Iyi ruh Iyicil cin Karacora Karacor Kotu ruh Kotucul cin a Bicura Kiler Cini b Arcura Orman Cini dd Corabas Corabas Turk ve Altay halk inancinda doksan koyun derisinden kurku ve seksen koyun derisinden borku basligi olduguna inanilan cindir Certegri Certegri Turk ve Altay halk inancinda yaklasik olarak seytan kavramini karsilar Corlarin en tehlikeli ve en kotuleridir Insanlara geri donusu olmayan zararlar verebilirler Korkunc ve guclu yetenekleri vardir CoramanCinlerle ugrasan kisilere denir Coramun veya Soramun olarak da ifade edilir Cin cikarici Cinci hoca Ote dunyaya ait varliklarin yarim eksik tek azali olmalari nedeniyle onlarla ugrasan bu tur kisilerin de zihnen ve veya bedenen yarim olduklari veya ileride olabilecekleri inanci yaygindir Bu anlayis carpilmak carpik carpilmis gibi sozcuklerle ifade olunur Bu varliklarla ugrasmak tehlikelidir Etimoloji Cor Sor kokunden turemistir Hastalik ve gozle gorulmeme anlami tasir Degisik lehce ve sivelerde farkli okunuslari mevcuttur Arapca Ser ile bir baglantisi yoktur Sadece bir benzerliktir Mogolcada Cotrog seytan demektir Yine Mogolca Sor sozcugu sis anlamina gelir ve boynuzu cagristirir Dipnotlar Turk Mitolojisi Ansiklopedik Sozluk Celal Beydili Yurt Yayinevi Sayfa 143 Turk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Turk Mitolojisi Ansiklopedik Sozluk Celal Beydili Yurt Yayinevi Sayfa 139 Turk Mitolojisi Ansiklopedik Sozluk Celal Beydili Yurt Yayinevi Sayfa 143 144 16 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Ocak 2012 Dis baglantilarTurk Mitoloji Sozlugu Pinar Karaca9 Aralik 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Corum Ilinin Adi olu kirik baglanti