Kasımpatı (Chrysanthemum) ya da krizantem, yaklaşık 30 tür barındıran, papatyagiller (Asteraceae) familyasına bağlı bir cinstir. Asya ve kuzeydoğu Avrupa'ya yerlidir.
Kasımpatı | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Kasımpatılardan oluşan bir demet | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Türler | |||||||||||||||
Metne bakınız. |
Otsu, yıllık bitkiler olan kasımpatı türleri, yaklaşık 50–150 cm yüksekliğindedirler. Büyük çiçek başlarına sahiptirler, yabanileri beyaz, sarı veya pembe renkler gösterir.
Kasımpatı türleri bazı Lepidoptera türlerinin larvaları tarafından yiyecek olarak tüketilir.
Tarihçe
MÖ 15. yüzyıla kadar erken bir tarihte dahi Çin'de krizantem bir çiçekli bitki olarak ekilmekteydi. Antik bir Çin kenti olarak adlandırılmıştı, bunun anlamı "kasımpatı kenti"dir. Çiçek Japonya'ya büyük ihtimalle MS 8. yüzyıl dolaylarında getirildi. İmparator çiçeği resmi mührü olarak kabul etti. Japonya'da çiçeğin kutlandığı ve "Mutluluk Festivali" olarak anılan bir festival bulunmaktadır.
Çiçek Batı'ya 17. yüzyılda getirilmiştir. Carolus Linnaeus tarafından adlandırılan çiçeğin isminin kökeni, Yunanca chrys- ("altın") eki ve -anthemon ("çiçek") sözcüğüdür.
Dekoratif kullanımlar
Modern kasımpatılar yabani akrabalarından daha göz alıcıdır. Çiçekler birçok farklı form ve renkte olabilir. Ayrıca bu cins geliştirilmiş birçok hibrit ve binlerce barındırır. Geleneksel sarı rengin yanı sıra, beyaz, mor ve kırmızı renkleri de görmek mümkündür. En önemli hibrit Chrysanthemum x morifolium (sin. C. x grandiflorum); büyük oranda C. indicum'dan türemiş olsa da diğer türleri de içerir.
Avrupa'daki bazı ülkelerde ve Japonya'da, krizantemler ölümü sembolize etmekte ve bu nedenle sadece cenaze törenlerinde ve mezarlara koymak için kullanılmaktadır. ABD'de çiçek genellikle olumlu ve neşeli görülür.
Türkiye'de en çok üretilen kesme çiçek türleri arasında karanfil, gerbera ve gülden sonra dördüncü sırada gelmektedir. 2018 yılı verilerine göre 755 da alanda üretimi yapılmakta olup, yaklaşık 47,6 milyon adet ile üretilen toplam kesme çiçek arzındaki payı %4,7 olmuştur.
Türler
Kasımpatı nükleer tarım ve benzeri teknikler kullanılarak genetik çeşitliliği en çok arttırılan tarım ürünleri arasında yer almaktadır. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı veritabanına kayıtlı 285 mutantı ile, pirinç ve arpadan sonra en çok mutantı olan üçüncü üründür, süs bitkileri arasında da ilk sıradadır. Türkiye'de ise TENMAK Nükleer Enerji Enstitüsü, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü ve Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi işbirliği ile dört yerli kasımpatı türü mutasyon ıslahı yöntemi ile geliştirilmiş, 2022 yılında tescillenmiştir.
Kaynakça
- ^ Kazaz, Soner; Kılıç, Tuğba; Doğan, Ezgi; Yalçın Mendi, Yeşim; Karagüzel, Özgül (Ocak 2020). "Süs Bitkileri Üretiminde Mevcut Durum ve Gelecek". Türkiye Ziraat Mühendisliği IX. Teknik Kongresi Bildiriler Kitabı-1 (PDF). TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası. ISBN . 7 Mart 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 5 Mayıs 2022.
- ^ (İngilizce). Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı. 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2022.
- ^ "Ülkemizin İlk Yerli Kasımpatı Çeşitleri Tescil Edildi". 9 Ocak 2023. 13 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Kasım 2023.
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kasimpati Chrysanthemum ya da krizantem yaklasik 30 tur barindiran papatyagiller Asteraceae familyasina bagli bir cinstir Asya ve kuzeydogu Avrupa ya yerlidir KasimpatiKasimpatilardan olusan bir demetBiyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube TracheophytaSinif MagnoliopsidaKlad EudicotsTakim AsteralesFamilya AsteraceaeCins Chrysanthemum L Sp Pl 887 1753 TurlerMetne bakiniz Otsu yillik bitkiler olan kasimpati turleri yaklasik 50 150 cm yuksekligindedirler Buyuk cicek baslarina sahiptirler yabanileri beyaz sari veya pembe renkler gosterir Kasimpati turleri bazi Lepidoptera turlerinin larvalari tarafindan yiyecek olarak tuketilir TarihceMO 15 yuzyila kadar erken bir tarihte dahi Cin de krizantem bir cicekli bitki olarak ekilmekteydi Antik bir Cin kenti olarak adlandirilmisti bunun anlami kasimpati kenti dir Cicek Japonya ya buyuk ihtimalle MS 8 yuzyil dolaylarinda getirildi Imparator cicegi resmi muhru olarak kabul etti Japonya da cicegin kutlandigi ve Mutluluk Festivali olarak anilan bir festival bulunmaktadir Cicek Bati ya 17 yuzyilda getirilmistir Carolus Linnaeus tarafindan adlandirilan cicegin isminin kokeni Yunanca chrys altin eki ve anthemon cicek sozcugudur Dekoratif kullanimlarModern kasimpatilar yabani akrabalarindan daha goz alicidir Cicekler bircok farkli form ve renkte olabilir Ayrica bu cins gelistirilmis bircok hibrit ve binlerce barindirir Geleneksel sari rengin yani sira beyaz mor ve kirmizi renkleri de gormek mumkundur En onemli hibrit Chrysanthemum x morifolium sin C x grandiflorum buyuk oranda C indicum dan turemis olsa da diger turleri de icerir Avrupa daki bazi ulkelerde ve Japonya da krizantemler olumu sembolize etmekte ve bu nedenle sadece cenaze torenlerinde ve mezarlara koymak icin kullanilmaktadir ABD de cicek genellikle olumlu ve neseli gorulur Turkiye de en cok uretilen kesme cicek turleri arasinda karanfil gerbera ve gulden sonra dorduncu sirada gelmektedir 2018 yili verilerine gore 755 da alanda uretimi yapilmakta olup yaklasik 47 6 milyon adet ile uretilen toplam kesme cicek arzindaki payi 4 7 olmustur TurlerKasimpati nukleer tarim ve benzeri teknikler kullanilarak genetik cesitliligi en cok arttirilan tarim urunleri arasinda yer almaktadir Uluslararasi Atom Enerjisi Ajansi veritabanina kayitli 285 mutanti ile pirinc ve arpadan sonra en cok mutanti olan ucuncu urundur sus bitkileri arasinda da ilk siradadir Turkiye de ise TENMAK Nukleer Enerji Enstitusu Tarimsal Arastirmalar ve Politikalar Genel Mudurlugu ve Ege Universitesi Ziraat Fakultesi isbirligi ile dort yerli kasimpati turu mutasyon islahi yontemi ile gelistirilmis 2022 yilinda tescillenmistir Kaynakca Kazaz Soner Kilic Tugba Dogan Ezgi Yalcin Mendi Yesim Karaguzel Ozgul Ocak 2020 Sus Bitkileri Uretiminde Mevcut Durum ve Gelecek Turkiye Ziraat Muhendisligi IX Teknik Kongresi Bildiriler Kitabi 1 PDF TMMOB Ziraat Muhendisleri Odasi ISBN 978 605 01 1321 1 7 Mart 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 5 Mayis 2022 Ingilizce Uluslararasi Atom Enerjisi Ajansi 11 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Mayis 2022 Ulkemizin Ilk Yerli Kasimpati Cesitleri Tescil Edildi 9 Ocak 2023 13 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Kasim 2023 Dis baglantilar