Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Coriolanus (İngilizce telaffuz: veya , özgün adı: The Tragedy Coriolanus) tanınmış İngiliz yazarı William Shakespeare tarafından yazılmış bir trajedi oyunudur. Bu oyunun konusu Roma Cumhuriyeti zamanlarında yaşamış ve hayatı antik Romalılar tarafından bir menkıbe haline sokulmuş bir lider olan Caius Martius Coriolanus'un yaşam hikâyesinden alınmıştır.
| Coriolanus | |
|---|---|
The Tragedy of Coriolanus | |
 Coriolanus V.Perde 3.Sahne Ressam: Gavin Hamilton. Gravür: James Caldwell | |
| Yazar | William Shakespeare |
| İlk gösterim | 1605 - 1608 arası |
| Ülke | İngiltere |
| Orijinal dil | İngilizce |
| Tür | Tarihsel trajedi |
| Zaman ve mekân | Antik Roma |
Kaynaklar ve yapımlanması
Bu oyun Coriolanus adlı nerede ise bitik bir Romalının hayatını anlatan antik yazar Plutarkhos'un yazmış olduğu ünlü Paralel Yaşamlar (en) ve Titus Livius'un antik "Ab Urbe Condita (Şehrin Kuruluşundan İtibaren)" adlı eserinden uyarılmıştır.
Bu oyunun basılı birinci nüshası İngiltere'de ilk defa 1623'te yayınlanmıştır. Bu metninin içinde bulunan ayrıntılı sahne direktifleri dolayısıyla bu eserin metninin bir tiyatro suflör kitabından doğrudan alındığını iddia etmektedirler.
Bu oyunun, birkaç diğer Shakespeare oyunu gibi, 1660'ta İngiltere'de krallığın restore edilmesinde önce sahnelendiğine dair hiçbir kayıt bulunmamaktadır. İngiltere'deki tiyatro performansları resmi kayıtlarına geçmiş ilk sahnelenme İngiliz tiyatro organizatörü "Nahum Tate" 1682deki çok kan dökücü bir beşinci sahne eklenmiş bir uyarlama sahnelenmesidir. Bu eserin politik karışıklıklarla ilgili olan konusu dolayısıyla bu tarihten sonra sosyal ve politik sorunlar çok önem kazandığı çağlarda tekrar tekrar uyarlanarak sahnelenmiştir. 1754'te ünlü İngiliz tiyatro oyuncusu Garrick'in Shakespeare'in tam metinini değiştirmeden oynayıp restore etmesine kadar bu ismi taşıyan sahnelenen eserler özellikle çok kanlı bıçaklı, Shakespeare'in eserinden epeyce değişik olarak yapılanmıştır.
Bu eser modern çağlarda bir demokrasi tarafından oynanması yasaklanan çok az sayıda Shakespeare oyunlarından biri olmakla ün yapmıştır. 1930'lu yılların sonlarında Faşist yanlılar tarafından bir propaganda aleti olarak kullanıldığı iddiası ile Fransa hükûmeti tarafından oyunun yapılanması yasaklanmıştır.
Karakterler
|
|
Konusu
Oyun açıldığında Roma son Roma Krallığı kralı olan 'u görevinden atmış ve Roma Cumhuriyeti olarak yönetilmeye başlanmıştır. Aşağı sınıflardan olan vatandaşlar depolarda saklanmış olan zahireyi almaya izin verilmediği için isyan halindedir. Bu zahirenin kullanma hakkının kendilerinde alınmasından, çok iyi bir general olan ve Marcıa sülalesi mensubu olan (sonra Coriolanus adını alacak) Caius Martius u sorumlu tutmakta ve ona karşı şahsi düşmanlıklarını ifade etmektedirler. Martius isyancıların şahsen karşısına çıkmıştır ve yanında Menenius Agrıppa adlı yüksek Patricius sınıfından bir kişi de bulunmaktadır. Menenius isyancıları yatıştırmaya çalışır. Fakat Martius hepsi aşağı pleb sınıfından isyancılara açıkça aleyhtardır. Pleb sınıfından kişilerin cumhuriyet için askerlik yapmadıklarını ve askerlik tecrübeleri olmadığı için de onların stoklanmış zahire üzerinde hiçbir hakları bulmadığını savunur. Cumhuriyet içinde yüksek idareci olan tribünler Brütüs ve Sicinius, açıkça ilan etmemekle beraber, Martius'un bu fikirlerini telin etmişlerdir. Martius bir Roma düşmanı bir Volski ordusunun gelmekte olduğu haberi gelince Roma'dan ayrılır.
Volski ordusunun komutanı, Tullus Aufidius, Martius'a karşı birkaç defa savaşmıştır ve onun kendine kan düşmanı olduğunu kabul etmektedir. Roma ordusu, Cominius komutası altındadır ve Martius komutan yardımcısıdır. Cominius, ordusunun büyük bir kısmını Aufidius'un ordusu ile karşılaşmaya götürür. Martius ise kalan askerlerle bir Volski şehri olan Corioles'i kuşatır. Corioles kuşatması önce başarısızdır; ama sonunda Martius şehrin kapılarını zorlayıp açtırır ve Romalılar bu şehri ellerine geçirirler. Bu kuşatma yorucu olmakla beraber, Martius hemen acele yürüyüşle Cominius'un ordusuna katılıp asıl Volski ordusuyla savaşmaya başlar. Marcius ve Aufidius teke tek bir çarpışmaya girişirler ve Aufidius'un askerleri onu sürükleyip çarpışmadan ayırıncaya kadar teke tek çarpışma devam eder.
Caius Martius'un bu üstün başarıları Romalı komutan Cominius tarafından takdir edilir ve Martius'a bir kahraman unvanı olan "Coriolanu" lakabı verilir. Roma'ya dönünce Coriolanus'un annesi onu en yüksek cumhuriyet idarecisi olan Konsül olmaya adaylığını koymasını ister. Coriolanus buna önce taraftar değildir, ama annesini kıramaz. Roma Senatosu üyeleri onu desteklemektedirler ve alt sınıf halkın da kendini tuttuğu düşünülmektedir. Fakat Brutus ve Sicinius onun aleyhinde komplo kurarlar ve onun konsül olması aleyhine yeni bir ayaklanmaya önayak olurlar. Kendine bu açık muhalefete Coriolanos çok sinirlenir ve halk idaresi olan demokrasi kavramına aleyhtar olduğunu açıkça ortaya koyar. Alt sınıf pleblerin üst sınıf olan Patricius'lar gücüne karşı gelmesine izin vermenin "kartallara hücum edip onları gagalamaya çalışan kargalara hak sağlamak olduğunu iddia eder. İki tribün bunun üzerine Coriolanus'u itham ederek, sözlerinin Roma Cumhuriyeti'ne ve onun hukukuna ihanet etmek olduğunu iddia ederler ve onun sürgüne gönderilmesini önerirler.
Roma'dan sürgüne gönderilen Coriolanus Volski'lerin başkentine giderek orada Aufıdıus'la görüşür. Eğer kendine Volski ordusu komutanlığı verirlerse Roma'ya karşı bir askeri galibiyet sağlayabileceğine onları inandırır. Volski idarecileri Coriolanus'un istediklerini kabul ederler ve Roma'ya karşı bir hücum için Coriolanus emrine Volski ordusunu verirler.
Romalılar buna paniğe kapılırlar. Menenius ve sonra Cominius'u Coriolanus'a göndererek ondan Roma'dan öç alma hevesinden vazgeçmesini isterler ama Coriolanus'u ikna edemezler. Sonunda yanında Coriolanus'un karısı, çocuğu ve bir diğer Romalı hanımla birlikte Coriolanus'un annesi Volumnia'yı oğlu ile görüşmeye yollarlar. Annesi Volumnia oğlu Coriolanus'u Romayı zapt edip talan etme fikrinden vazgeçirir. Coriolanus bunun yerine Roma'lılar ve Volski'liler arasında bir barış anlaşması imzalar. Corialanus bundan sonra Volski başkentine döner. Volskililer hundan hiç memnun olmamışlardır. Aufidius tarafından organize edilen bir komplocu suikastçılar timi kendilerine ihanet ettiği için Coriolanus'u öldürürler.
Türkçeye çeviriler
- Coriolanus faciası. Çev. Seniha Sami. İstanbul: Hilmi Kitabevi, 1942.
- Coriolanus. Çev. Halide Edib Adıvar ve Vahit Turhan. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1945.
- Coriolanus. Çev. Bülent Bozkurt. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1994.
Dışsal kaynaklar
- [1] 6 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Wikisource'da Coriolanus oyununun İngilizce tam metni.
Ayrıca bakınız
| Wikimedia Commons'ta Coriolanus (oyun) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça
- ^ "Coriolanus". Oxford Advanced Learner's Dictionary.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Coriolanus Ingilizce telaffuz ˌkɒrieˈleɪnes veya ˌkɔːrieˈleɪnes ozgun adi The Tragedy Coriolanus taninmis Ingiliz yazari William Shakespeare tarafindan yazilmis bir trajedi oyunudur Bu oyunun konusu Roma Cumhuriyeti zamanlarinda yasamis ve hayati antik Romalilar tarafindan bir menkibe haline sokulmus bir lider olan Caius Martius Coriolanus un yasam hikayesinden alinmistir CoriolanusThe Tragedy of CoriolanusCoriolanus V Perde 3 Sahne Ressam Gavin Hamilton Gravur James CaldwellYazarWilliam ShakespeareIlk gosterim1605 1608 arasiUlkeIngiltereOrijinal dilIngilizceTurTarihsel trajediZaman ve mekanAntik RomaKaynaklar ve yapimlanmasiBu oyun Coriolanus adli nerede ise bitik bir Romalinin hayatini anlatan antik yazar Plutarkhos un yazmis oldugu unlu Paralel Yasamlar en ve Titus Livius un antik Ab Urbe Condita Sehrin Kurulusundan Itibaren adli eserinden uyarilmistir Bu oyunun basili birinci nushasi Ingiltere de ilk defa 1623 te yayinlanmistir Bu metninin icinde bulunan ayrintili sahne direktifleri dolayisiyla bu eserin metninin bir tiyatro suflor kitabindan dogrudan alindigini iddia etmektedirler Bu oyunun birkac diger Shakespeare oyunu gibi 1660 ta Ingiltere de kralligin restore edilmesinde once sahnelendigine dair hicbir kayit bulunmamaktadir Ingiltere deki tiyatro performanslari resmi kayitlarina gecmis ilk sahnelenme Ingiliz tiyatro organizatoru Nahum Tate 1682deki cok kan dokucu bir besinci sahne eklenmis bir uyarlama sahnelenmesidir Bu eserin politik karisikliklarla ilgili olan konusu dolayisiyla bu tarihten sonra sosyal ve politik sorunlar cok onem kazandigi caglarda tekrar tekrar uyarlanarak sahnelenmistir 1754 te unlu Ingiliz tiyatro oyuncusu Garrick in Shakespeare in tam metinini degistirmeden oynayip restore etmesine kadar bu ismi tasiyan sahnelenen eserler ozellikle cok kanli bicakli Shakespeare in eserinden epeyce degisik olarak yapilanmistir Bu eser modern caglarda bir demokrasi tarafindan oynanmasi yasaklanan cok az sayida Shakespeare oyunlarindan biri olmakla un yapmistir 1930 lu yillarin sonlarinda Fasist yanlilar tarafindan bir propaganda aleti olarak kullanildigi iddiasi ile Fransa hukumeti tarafindan oyunun yapilanmasi yasaklanmistir KarakterlerCaius Martius sonradan ismi Coriolanus olmustur Menenius Agrippa Romali senator Cominius ve Titus Lartius Romali generaller Volumnia Coriolanus un annesi Virgilia Coriolanus un karisi Genc Martius Coriolanus un oglu Valeria Romali bir hanim Sicinius Velutus ve Junius Brutus Romali tribunler Vatandaslar Romalilar Romali askerler Roma ordusu mensuplari Tullus Aufidius Volsci ordusu komutani Aufidius un komutan yardimcisi Aufidius un Hizmetkarlari Komplocular Aufidius un organize ettigi suikast timi Volsci Lordlari Volsci vatandaslari Volsci askerleri Volsci ordusu mensuplari Adrian bir Volscili Nicanor bir Romali Romali bir Haberci Ulaklar Aedileler pleb ler tarafindan secilen magisterler Bir soylu kadin tesrifatci Romali ve Volscili senatorler ve soylular Romalilar ordusu komutanlari subaylar liktorlerKonusuVolumenia ve Virgilia Coriolanus un savastan donmesini beklemekteler Ressam Robert Ker Porter Gravur James Stow Coriolanus Volski ler hizmetine girebilecegini bildirmesi Ressam Robert Ker Porter Gravur James Stow Coriolanus a annesi ve ailesi yalvarmasi Ressam Gaspare Landi Virgilia nin Coriolanus u beklemesi Heykeltiras Thomas Woolner 1623 Birinci Folyo baskisinin birinci sayfasinin bir kopyasi Oyun acildiginda Roma son Roma Kralligi krali olan u gorevinden atmis ve Roma Cumhuriyeti olarak yonetilmeye baslanmistir Asagi siniflardan olan vatandaslar depolarda saklanmis olan zahireyi almaya izin verilmedigi icin isyan halindedir Bu zahirenin kullanma hakkinin kendilerinde alinmasindan cok iyi bir general olan ve Marcia sulalesi mensubu olan sonra Coriolanus adini alacak Caius Martius u sorumlu tutmakta ve ona karsi sahsi dusmanliklarini ifade etmektedirler Martius isyancilarin sahsen karsisina cikmistir ve yaninda Menenius Agrippa adli yuksek Patricius sinifindan bir kisi de bulunmaktadir Menenius isyancilari yatistirmaya calisir Fakat Martius hepsi asagi pleb sinifindan isyancilara acikca aleyhtardir Pleb sinifindan kisilerin cumhuriyet icin askerlik yapmadiklarini ve askerlik tecrubeleri olmadigi icin de onlarin stoklanmis zahire uzerinde hicbir haklari bulmadigini savunur Cumhuriyet icinde yuksek idareci olan tribunler Brutus ve Sicinius acikca ilan etmemekle beraber Martius un bu fikirlerini telin etmislerdir Martius bir Roma dusmani bir Volski ordusunun gelmekte oldugu haberi gelince Roma dan ayrilir Volski ordusunun komutani Tullus Aufidius Martius a karsi birkac defa savasmistir ve onun kendine kan dusmani oldugunu kabul etmektedir Roma ordusu Cominius komutasi altindadir ve Martius komutan yardimcisidir Cominius ordusunun buyuk bir kismini Aufidius un ordusu ile karsilasmaya goturur Martius ise kalan askerlerle bir Volski sehri olan Corioles i kusatir Corioles kusatmasi once basarisizdir ama sonunda Martius sehrin kapilarini zorlayip actirir ve Romalilar bu sehri ellerine gecirirler Bu kusatma yorucu olmakla beraber Martius hemen acele yuruyusle Cominius un ordusuna katilip asil Volski ordusuyla savasmaya baslar Marcius ve Aufidius teke tek bir carpismaya girisirler ve Aufidius un askerleri onu surukleyip carpismadan ayirincaya kadar teke tek carpisma devam eder Caius Martius un bu ustun basarilari Romali komutan Cominius tarafindan takdir edilir ve Martius a bir kahraman unvani olan Coriolanu lakabi verilir Roma ya donunce Coriolanus un annesi onu en yuksek cumhuriyet idarecisi olan Konsul olmaya adayligini koymasini ister Coriolanus buna once taraftar degildir ama annesini kiramaz Roma Senatosu uyeleri onu desteklemektedirler ve alt sinif halkin da kendini tuttugu dusunulmektedir Fakat Brutus ve Sicinius onun aleyhinde komplo kurarlar ve onun konsul olmasi aleyhine yeni bir ayaklanmaya onayak olurlar Kendine bu acik muhalefete Coriolanos cok sinirlenir ve halk idaresi olan demokrasi kavramina aleyhtar oldugunu acikca ortaya koyar Alt sinif pleblerin ust sinif olan Patricius lar gucune karsi gelmesine izin vermenin kartallara hucum edip onlari gagalamaya calisan kargalarahak saglamak oldugunu iddia eder Iki tribun bunun uzerine Coriolanus u itham ederek sozlerinin Roma Cumhuriyeti ne ve onun hukukuna ihanet etmek oldugunu iddia ederler ve onun surgune gonderilmesini onerirler Roma dan surgune gonderilen Coriolanus Volski lerin baskentine giderek orada Aufidius la gorusur Eger kendine Volski ordusu komutanligi verirlerse Roma ya karsi bir askeri galibiyet saglayabilecegine onlari inandirir Volski idarecileri Coriolanus un istediklerini kabul ederler ve Roma ya karsi bir hucum icin Coriolanus emrine Volski ordusunu verirler Romalilar buna panige kapilirlar Menenius ve sonra Cominius u Coriolanus a gondererek ondan Roma dan oc alma hevesinden vazgecmesini isterler ama Coriolanus u ikna edemezler Sonunda yaninda Coriolanus un karisi cocugu ve bir diger Romali hanimla birlikte Coriolanus un annesi Volumnia yi oglu ile gorusmeye yollarlar Annesi Volumnia oglu Coriolanus u Romayi zapt edip talan etme fikrinden vazgecirir Coriolanus bunun yerine Roma lilar ve Volski liler arasinda bir baris anlasmasi imzalar Corialanus bundan sonra Volski baskentine doner Volskililer hundan hic memnun olmamislardir Aufidius tarafindan organize edilen bir komplocu suikastcilar timi kendilerine ihanet ettigi icin Coriolanus u oldururler Turkceye cevirilerCoriolanus faciasi Cev Seniha Sami Istanbul Hilmi Kitabevi 1942 Coriolanus Cev Halide Edib Adivar ve Vahit Turhan Istanbul Istanbul Universitesi Edebiyat Fakultesi Yayinlari 1945 Coriolanus Cev Bulent Bozkurt Istanbul Remzi Kitabevi 1994 Dissal kaynaklar 1 6 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Wikisource da Coriolanus oyununun Ingilizce tam metni Ayrica bakinizCoriolanus film Wikimedia Commons ta Coriolanus oyun ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Kaynakca Coriolanus Oxford Advanced Learner s Dictionary