Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Krikler veya diğer kullanımıyla Muskogiler (kendilerini Mvskokē diye adlandırırlar), Kuzey Amerika'nın orta güneyini () uzun süre kontrol etmiş olan bir Kızılderili halkı. Günümüzde Oklahoma, Alabama, Georgia ve Florida eyaletlerinde yaşarlar. En yakın akrabaları Seminolelerdir. Her iki (Krik ve Seminole) halk da Maskoke dillerine giren aynı dili (Krikçe ya da ) konuşur.
 | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
| Diller | |
| Din | |
Diğer |
Tek harf farkla birbirinden ayrılan ve ABD'de yaşayan Krik (Creek) halkını, Kanada'da yaygın olan Kri (Cree) halkıyla karıştırmamak gerekir.
Mississippi kültürünün varisleridir. Tarihte coğrafi olarak iki ana gruba ayrılırlar. Coosa ile Tallapoosa nehirlerinin kıyılarında yaşayanlar Yukarı Krikler (Upper Creeks), Chattahoochee ile Flint nehirlerinin kıyılarında yaşayanlar ise Aşağı Krikler (Lower Creeks) adını alır.
1811 Kuyrukluyıldızı ve depremlerin oluşması beraberinde kehanet yorumlarını getirmiş ve bütün bunlardan etkilenen Yukarı Krikler, Şavnilerin şefi Tecumseh tarafından 'ın işgaline karşı direnişlerinde desteklendiler. 1812 Savaşında Amerika Birleşik Devletlerine karşı Britanya İmparatorluğu yanında yer aldılar. Krik halkının Aşağı ve Yukarı Krikler olarak ikiye bölünmesi Kızıl Sopa Savaşı ya da (1813–1814) denilen iç savaşı çıkardı. Fort Jackson Antlaşmasında 93,000 km² toprağı Beyazlara devretmek zorunda kaldılar.
George Washington'un uygarlaştırma planına göre 19. yüzyılda "uygarlaştırılan" Beş Uygar Kabile (Çerokiler, Çikasovlar, Çoktavlar, Krikler ve Seminoleler) arasında yer alırlar.
1830 yılındaki Kızılderili Tehciri (Indian Removal) sırasında ana yurtlarından çıkarılarak diğer kabilelerle birlikte Kızılderili Toprakları denilen verimsiz toplama alanına sürüldüler.
Krikler, Oklahoma eyaletinde federal olarak tanınan ve adıyla bilinen ana idari birlikte toplanırlar. Ufak bir kabilesi de adıyla Alabama eyaletinde idari birlik oluşturur ve federal olarak tanınır. Kriklerden çok ufak bir kısmı da aynı dil ailesinden akraba Kızılderililerle birlikte Louisiana eyaletinde yanına ve Alabama eyaletinden çıkarılıp Teksas eyaletine sürülen Alabamaların yanına yerleştirilmişlerdir.
Tarihteki Krik liderleri arasında Tastanaki Hopayi, Tastanagi Rakke, Tomochichi sayılabilir.
Alt gruplar
Tarihte coğrafi olarak iki ana gruba ayrılırlar:
- Yukarı Krikler (Upper Creeks): Coosa ile Tallapoosa nehirlerinin kıyılarında yaşayan kabileler:
- Abihka / Arbeka (A·peh·kv)
- Atasi
- Coosa
- Hilibi / Hillabee (He·lv·pe)
- Holiwahali
- Okchai
- Pakana
- Tukabahchee / Tukapahchee (To·ke·pah·ce)
- Aşağı Krikler (Lower Creeks): Chattahoochee ile nehirlerinin kıyılarında yaşayan kabileler:
- Coweta (Kv·we·tv)
- Eufaula (Yo·fa·lv)
- Kasihta / Cussetah (Kv·seh·tv)
Klanlar
Krikler 2 ana kanatta (Ak ve Kızıl Kanat) toplanan 15 klandan oluşur
| Klan | İngilizce tercümesi | Türkçe anlamı | Totemi |
| Hathaga | White Side | Ak Kanat | < hvt·kē = beyaz (white) |
| Hota'lga'lgi | Wind Clan | Rüzgâr Klanı | ho'tvle = rüzgâr (wind) |
| Kona'lgi | Skunk Clan | Kokarca Klanı | ko·no = kokarca (skunk) |
| Itchaswa'lgi | Beaver Clan | Kunduz Klanı | ec·cas·wv = kunduz (beaver) |
| Nokosa'lgi | Bear Clan | Ayı Klanı | no·ko·se = ayı (bear) |
| Yaha'lgi | Wolf Clan | Kurt Klanı | yv·hv = kurt (wolf) |
| Fuswa'lgi | Bird Clan | Kuş Klanı | fuswv = kuş (bird) |
| Tchokota'lgi | Red Side | Kızıl Kanat | < ca·tē = kızıl (red) |
| Aktayatcha'lgi | ? | ? | ? |
| Tcla'lgi | Fox Clan | Tilki Klanı | cu·lv = tilki (fox) |
| Katca'lgi | Panther Clan | Puma Klanı | kac·cv = kaplan (tiger); muhtemelen Florida puması (Puma concolor couguar/coryi) |
| Kowakatcu'lgi | Wildcat Clan | Yaban kedisi Klanı | kowa'kuce = yaban kedisi (wildcat) |
| Ahalagu'lgi | Potato Clan | Patates Klanı | aha' = patates (potato);tatlı patates (Ipomoea batatas) |
| Halpata'lgi | Alligator Clan | Aligator Klanı | hvlpv'tv = aligator (alligator) |
| Wotka'lgi | Raccoon Clan | Rakun Klanı | wot·ko = rakun (raccoon) |
| Sopakta'lgi | Toad Clan | Kurbağa Klanı | so·pak·tv = kurbağa (toad) |
| Itcoa'lgi | Deer Clan | Geyik Klanı | e·co = geyik (deer) |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Krikler ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ "Muscogee (Creek) Nation Official Tribal Website". 17 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2012.
- ^ a b . 17 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2012.
- ^ a b c d e f g "Clans of the Creeks". 16 Ocak 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Haziran 2012.
- ^ a b c d e f g h i j k . 14 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2012.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Krikler veya diger kullanimiyla Muskogiler kendilerini Mvskoke diye adlandirirlar Kuzey Amerika nin orta guneyini uzun sure kontrol etmis olan bir Kizilderili halki Gunumuzde Oklahoma Alabama Georgia ve Florida eyaletlerinde yasarlar En yakin akrabalari Seminolelerdir Her iki Krik ve Seminole halk da Maskoke dillerine giren ayni dili Krikce ya da konusur KriklerOnemli nufusa sahip bolgelerDillerIngilizce KrikceDinDiger Tek harf farkla birbirinden ayrilan ve ABD de yasayan Krik Creek halkini Kanada da yaygin olan Kri Cree halkiyla karistirmamak gerekir Mississippi kulturunun varisleridir Tarihte cografi olarak iki ana gruba ayrilirlar Coosa ile Tallapoosa nehirlerinin kiyilarinda yasayanlar Yukari Krikler Upper Creeks Chattahoochee ile Flint nehirlerinin kiyilarinda yasayanlar ise Asagi Krikler Lower Creeks adini alir 1811 Kuyrukluyildizi ve depremlerin olusmasi beraberinde kehanet yorumlarini getirmis ve butun bunlardan etkilenen Yukari Krikler Savnilerin sefi Tecumseh tarafindan in isgaline karsi direnislerinde desteklendiler 1812 Savasinda Amerika Birlesik Devletlerine karsi Britanya Imparatorlugu yaninda yer aldilar Krik halkinin Asagi ve Yukari Krikler olarak ikiye bolunmesi Kizil Sopa Savasi ya da 1813 1814 denilen ic savasi cikardi Fort Jackson Antlasmasinda 93 000 km topragi Beyazlara devretmek zorunda kaldilar George Washington un uygarlastirma planina gore 19 yuzyilda uygarlastirilan Bes Uygar Kabile Cerokiler Cikasovlar Coktavlar Krikler ve Seminoleler arasinda yer alirlar 1830 yilindaki Kizilderili Tehciri Indian Removal sirasinda ana yurtlarindan cikarilarak diger kabilelerle birlikte Kizilderili Topraklari denilen verimsiz toplama alanina surulduler Krikler Oklahoma eyaletinde federal olarak taninan ve adiyla bilinen ana idari birlikte toplanirlar Ufak bir kabilesi de adiyla Alabama eyaletinde idari birlik olusturur ve federal olarak taninir Kriklerden cok ufak bir kismi da ayni dil ailesinden akraba Kizilderililerle birlikte Louisiana eyaletinde yanina ve Alabama eyaletinden cikarilip Teksas eyaletine surulen Alabamalarin yanina yerlestirilmislerdir Tarihteki Krik liderleri arasinda Tastanaki Hopayi Tastanagi Rakke Tomochichi sayilabilir Alt gruplarTarihte cografi olarak iki ana gruba ayrilirlar Yukari Krikler Upper Creeks Coosa ile Tallapoosa nehirlerinin kiyilarinda yasayan kabileler Abihka Arbeka A peh kv Atasi Coosa Hilibi Hillabee He lv pe Holiwahali Okchai Pakana Tukabahchee Tukapahchee To ke pah ce Asagi Krikler Lower Creeks Chattahoochee ile nehirlerinin kiyilarinda yasayan kabileler Coweta Kv we tv Eufaula Yo fa lv Kasihta Cussetah Kv seh tv KlanlarKrikler 2 ana kanatta Ak ve Kizil Kanat toplanan 15 klandan olusur Klan Ingilizce tercumesi Turkce anlami TotemiHathaga White Side Ak Kanat lt hvt ke beyaz white Hota lga lgi Wind Clan Ruzgar Klani ho tvle ruzgar wind Kona lgi Skunk Clan Kokarca Klani ko no kokarca skunk Itchaswa lgi Beaver Clan Kunduz Klani ec cas wv kunduz beaver Nokosa lgi Bear Clan Ayi Klani no ko se ayi bear Yaha lgi Wolf Clan Kurt Klani yv hv kurt wolf Fuswa lgi Bird Clan Kus Klani fuswv kus bird Tchokota lgi Red Side Kizil Kanat lt ca te kizil red Aktayatcha lgi Tcla lgi Fox Clan Tilki Klani cu lv tilki fox Katca lgi Panther Clan Puma Klani kac cv kaplan tiger muhtemelen Florida pumasi Puma concolor couguar coryi Kowakatcu lgi Wildcat Clan Yaban kedisi Klani kowa kuce yaban kedisi wildcat Ahalagu lgi Potato Clan Patates Klani aha patates potato tatli patates Ipomoea batatas Halpata lgi Alligator Clan Aligator Klani hvlpv tv aligator alligator Wotka lgi Raccoon Clan Rakun Klani wot ko rakun raccoon Sopakta lgi Toad Clan Kurbaga Klani so pak tv kurbaga toad Itcoa lgi Deer Clan Geyik Klani e co geyik deer Ayrica bakinizKizilderili TehciriKaynakcaWikimedia Commons ta Krikler ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Muscogee Creek Nation Official Tribal Website 17 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Haziran 2012 a b 17 Mart 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Haziran 2012 a b c d e f g Clans of the Creeks 16 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Haziran 2012 a b c d e f g h i j k 14 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Haziran 2012