Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Düzenli (Gürcece: ზედვაკე; translit.: "zedvak'e"), Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.
| Düzenli | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Düzenli Düzenli'nin Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Borçka |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 558 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 234 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08400 |
Köyün eski adı
Bugün Düzenli adını taşıyan köyün bilinen en eski adı Zedvake’dir. Gürcüce Zedvake (ზედვაკე) olarak yazılan bu yer adı, Türkçeye Zedvake, Zedvaka, Zedeveka gibi farklı biçimlerde girmiştir. Bu farklı yazılış biçimleri Osmanlıca yazılışın Latin harfli Türkçeye hatalı aktarılmasıyla ya da adın bilinçli biçimde tahrif edilmesiyle ilişkili olabilir. Örneğin Muvahhid Zeki, 1927’de yayımlanan Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye adlı Osmanlıca kitapta köyün eski adını Zedvake (زەدواقە) biçiminde yazmasına rağmen, kitabın 2010 yılında yapılan Latin harfli baskısında bu ad “Zedvaka” olarak aktarılmıştır.93 Harbi’nde Maçaheli bölgesini ele geçiren Ruslar da köyün adını Gürcücesine uygun biçimde Zed-vake (Зед-Ваке) olarak kaydetmiştir. Daha sonra Maçaheli bölgesini gezen Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze de köyü Zeda Vake (ზედა ვაკე) olarak not etmiştir.
Zedvake adı Gürcüce “yukarı, üst” anlamına “zed/zeda” (ზედ/ზედა) ile “düzlük” anlamına gelen “vake” (ვაკე) kelimelerinden oluşur ve “yukarı düzlük” anlamına gelir.
Demografi
Zedvake’nin bir parçası olduğu Maçaheli bölgesinden kadın ve erkeğin birlikte tespit edildiği ilk nüfus sayımı Rus idaresi sırasında gerçekleştirildi. Bu sayım, bölgenin Rusların eline geçmesinden ve Osmanlı Devleti ile Rusya arasındaki karşılıklı göç anlaşmasının (1879-1882) sona ermesinin ardından yapılmıştır. 1886 yılındaki bu sayıma göre Zedvake’de 98 kişi yaşıyordu ve nüfusun tamamı Gürcülerden oluşuyordu. Zedvake bu tarihte Aşağı Acara kazasına (uçastok) bağlı Zeda-Hertvisi nahiyesinin köylerinden biriydi. Tamamı Gürcülerden oluşan bu nahiyenin bugün Türkiye tarafında kalan köylerinin toplam nüfusu 712 kişiden oluşuyordu ve bu nüfusun yaklaşık %13,7’si Zedvake’de yaşıyordu.
Bu tarihten yaklaşık altı yıl sonra Maçaheli bölgesini dolaşan Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze, 93 Harbi’nden (1877-1878) sonra köyden 20 hanenin göç etmiş olduğunu belirtir. Hane başına 5-8 arasında bir nüfus veri olarak alınırsa, köyden 100 ila 160 kişinin göç etmiş olduğu söylenebilir. Göç eden nüfusun köyde kalan nüfustan çok daha fazla olması dikkat çekicidir.
Zedvake’nin Türkiye sınırları içinde kalmasından bir yıl sonra, 1922 yılında yapılan tespite göre köyde 118’i kadın ve 109’u erkek olmak üzere 31 hanede yaşayan 227 kişi yaşıyordu. Hane başına ortalama 7,3 kişi düşmesi, Maçaheli’nin diğer köyleri Mindieti, Eprati ve Akria’da olduğu gibi köydeki ailelerin kalabalık bir nüfusa sahip olduğunu göstermektedir. Öte yandan 1886 yılından itibaren nüfusun iki katından fazla artış göstermesi, bu tarihten sonra köyden Osmanlı ülkesine göçün olmadığına işaret etmektedir.
Zedvake’nin adının Düzenli olarak değiştirilmesinden sonra, 1926 yılında yapılan nüfus tespitinde köyde sadece bir hane artmışken, nüfus 41 kişi artarak 268 kişiye ulaşmıştı. Bu nüfusun 133’ü kadın, 135’i erkekti. Bu tarihte hane başına ortalama 8,3 kişi düşmesi, Zedvake’nin kalabalık aile olarak yaşama geleneğine sahip olduğunu göstermektedir.
Son tespitlere göre Düzenli köyünde 133'i erkek ve 112’si kadın olmak üzere 245 kişi yaşamaktadır.
Tarihçe
Zedvake, tarihsel Acara bölgesinin Tao-Klarceti'de kalan kısmında yer alan yerleşim yerlerinden biridir. Zedvake’nin içinde yer aldığı Maçaheli bölgesi Osmanlı Devleti 16. yüzyılda ele geçirdiğinde Miçihiani adını taşıyor ve tarihsel Şavşeti bölgesinin bir parçası sayılıyordu. Gürcü Krallığı döneminde Zedvake köyü, Gürcü Kilisesi’nin piskoposluklarından biri olan Tbeti Piskoposluğu sınırları içinde kalıyordu. Tbetis Sulta Matiane (12-16. yüzyıl) adlı elyazmasında, Tbeti Kilisesi’ne bağışta bulunan köylüler anılırken Zedvake'nin adı geçer. Zedvake, geç Orta Çağ'da Samtshe-Saatabago’nun (1268-1625) idaresi altındayken, 16. yüzyılın ikinci yarısından Osmanlı egemenliğine girdi ve Çıldır Eyaleti sınırları içinde kaldı.
Zedvake, yaklaşık üç yüzyıl Osmanlı idaresinde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Rusların eline geçti. Bu savaştan yaklaşık sekiz yıl sonra, 1886 tarihinde yapılan nüfus sayımına göre Zedvake Batum sancağının (okrug) Aşağı Acara kazasına (uçastok) bağlı bir köydü. Aşağı Acara kazasına bağlı Zeda-Hertvisi nahiyesinde yer alıyordu. Bu nahiyenin bugün Türkiye'de bulunan kısmında Zedvake dışında Mindieti (Миндиэти), Efrat / Eprat (Ефрат / Эпрат), Akria (Акриа), Kvabistavi (вабис-Тави) ve Zeda-Hertvisi (Зеда-Хертвиси) köyleri yer alıyordu.
Zedvake, I. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru Rus ordusunun bölgeden çekilmesinin ardından, bir süre Gürcistan sınırları içinde kaldı. 1921’de Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Türk birlikleri de Ardahan, Artvin ve Batum bölgelerini işgal etti. Ankara Hükümeti'nin 16 Mart 1921'de Sovyet Rusya'yla imzaladığı Moskova Antlaşması’yla Zedvake'nin de içinde yer aldığı Artvin ve Ardahan Türkiye’ye bırakıldı.
Zedvake, 1922 tarihli nüfus cetveline göre Artvin vilayetinin Borçka kazasına bağlı Maçaheli nahiyesi sınırları içinde yer alıyordu. Köyün adı 1925’te Düzenli olarak değiştirildi. Bununla birlikte Zedvake adı halk arasında bugün de kullanılmaktadır. 1926 nüfus sayımında Düzenli Artvin vilayeti merkez kazasına bağlı Maçaheli nahiyesinin bir köyüydü. 1928 tarihli Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları adlı Osmanlıca yayında, Artvin vilayetinin merkez kazasına bağlı Macahel nahiyesi bağlı köy olarak geçer. Macaheli nahiyesi (daha sonra Camili nahiyesi), 1928 tarihinde yeniden ilçe olan Borçka’ya bağlandı ve Düzenli de bu tarihten itibaren Borçka ilçesi sınırları içinde yer almaktadır.
Coğrafya
Köy; Artvin il merkezine 76 km, Borçka ilçe merkezine 44 km uzaklıktadır.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 235 |
| 2020 | 234 |
| 2019 | 245 |
| 2018 | 226 |
| 2017 | 209 |
| 2016 | 204 |
| 2015 | 214 |
| 2014 | 218 |
| 2013 | 233 |
| 2012 | 220 |
| 2011 | 226 |
| 2010 | 219 |
| 2009 | 226 |
| 2008 | 243 |
| 2007 | 211 |
| 2000 | 293 |
| 1997 | 347 |
| 1990 | 469 |
Kaynakça
- ^ . Fallingrain.com. 30 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p . Nufusune.com. 30 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b Tbetis Sulta Matiane (Tbeti Manastırı Bağışçı Kayıtları), (Yayıma hazırlayan) Tina Enukidze, Tiflis, 1977, s. 62.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye (Osmanlıca), 1927, s. 121.
- ^ a b c Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 2010 (Birinci basımı 1927), s. 145, .
- ^ a b c . 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020.
- ^ Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcüler ve Gürcistan'daki Köyleri (Gürcüce), 1913, Tiflis, s. 195.
- ^ Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcülerin Osmanlı Ülkesine Büyük Göçü (Gürcüce), 1912, Tiflis, s. 137.
- ^ (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020.
- ^ ""Artvin Borçka Düzenli Köyü Nüfusu". Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020". 24 Mart 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020.
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
- ^ (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 79.
- ^ a b c d . YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.
Dış bağlantılar
- 27 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Düzenli, Borçka için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Duzenli Gurcece ზედვაკე translit zedvak e Artvin ilinin Borcka ilcesine bagli bir koydur DuzenliKoyArtvin in Turkiye deki konumuDuzenliDuzenli nin Artvin deki konumuUlkeTurkiyeIlArtvinIlceBorckaCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim558 mNufus 2021 Toplam234Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0466Il plaka kodu08Posta kodu08400Koyun eski adiBugun Duzenli adini tasiyan koyun bilinen en eski adi Zedvake dir Gurcuce Zedvake ზედვაკე olarak yazilan bu yer adi Turkceye Zedvake Zedvaka Zedeveka gibi farkli bicimlerde girmistir Bu farkli yazilis bicimleri Osmanlica yazilisin Latin harfli Turkceye hatali aktarilmasiyla ya da adin bilincli bicimde tahrif edilmesiyle iliskili olabilir Ornegin Muvahhid Zeki 1927 de yayimlanan Artvin Vilayeti Hakkinda Malumati Umumiye adli Osmanlica kitapta koyun eski adini Zedvake زەدواقە biciminde yazmasina ragmen kitabin 2010 yilinda yapilan Latin harfli baskisinda bu ad Zedvaka olarak aktarilmistir 93 Harbi nde Macaheli bolgesini ele geciren Ruslar da koyun adini Gurcucesine uygun bicimde Zed vake Zed Vake olarak kaydetmistir Daha sonra Macaheli bolgesini gezen Gurcu tarihci Zakaria Cicinadze de koyu Zeda Vake ზედა ვაკე olarak not etmistir Zedvake adi Gurcuce yukari ust anlamina zed zeda ზედ ზედა ile duzluk anlamina gelen vake ვაკე kelimelerinden olusur ve yukari duzluk anlamina gelir DemografiZedvake nin bir parcasi oldugu Macaheli bolgesinden kadin ve erkegin birlikte tespit edildigi ilk nufus sayimi Rus idaresi sirasinda gerceklestirildi Bu sayim bolgenin Ruslarin eline gecmesinden ve Osmanli Devleti ile Rusya arasindaki karsilikli goc anlasmasinin 1879 1882 sona ermesinin ardindan yapilmistir 1886 yilindaki bu sayima gore Zedvake de 98 kisi yasiyordu ve nufusun tamami Gurculerden olusuyordu Zedvake bu tarihte Asagi Acara kazasina ucastok bagli Zeda Hertvisi nahiyesinin koylerinden biriydi Tamami Gurculerden olusan bu nahiyenin bugun Turkiye tarafinda kalan koylerinin toplam nufusu 712 kisiden olusuyordu ve bu nufusun yaklasik 13 7 si Zedvake de yasiyordu Bu tarihten yaklasik alti yil sonra Macaheli bolgesini dolasan Gurcu tarihci Zakaria Cicinadze 93 Harbi nden 1877 1878 sonra koyden 20 hanenin goc etmis oldugunu belirtir Hane basina 5 8 arasinda bir nufus veri olarak alinirsa koyden 100 ila 160 kisinin goc etmis oldugu soylenebilir Goc eden nufusun koyde kalan nufustan cok daha fazla olmasi dikkat cekicidir Zedvake nin Turkiye sinirlari icinde kalmasindan bir yil sonra 1922 yilinda yapilan tespite gore koyde 118 i kadin ve 109 u erkek olmak uzere 31 hanede yasayan 227 kisi yasiyordu Hane basina ortalama 7 3 kisi dusmesi Macaheli nin diger koyleri Mindieti Eprati ve Akria da oldugu gibi koydeki ailelerin kalabalik bir nufusa sahip oldugunu gostermektedir Ote yandan 1886 yilindan itibaren nufusun iki katindan fazla artis gostermesi bu tarihten sonra koyden Osmanli ulkesine gocun olmadigina isaret etmektedir Zedvake nin adinin Duzenli olarak degistirilmesinden sonra 1926 yilinda yapilan nufus tespitinde koyde sadece bir hane artmisken nufus 41 kisi artarak 268 kisiye ulasmisti Bu nufusun 133 u kadin 135 i erkekti Bu tarihte hane basina ortalama 8 3 kisi dusmesi Zedvake nin kalabalik aile olarak yasama gelenegine sahip oldugunu gostermektedir Son tespitlere gore Duzenli koyunde 133 i erkek ve 112 si kadin olmak uzere 245 kisi yasamaktadir TarihceZedvake tarihsel Acara bolgesinin Tao Klarceti de kalan kisminda yer alan yerlesim yerlerinden biridir Zedvake nin icinde yer aldigi Macaheli bolgesi Osmanli Devleti 16 yuzyilda ele gecirdiginde Micihiani adini tasiyor ve tarihsel Savseti bolgesinin bir parcasi sayiliyordu Gurcu Kralligi doneminde Zedvake koyu Gurcu Kilisesi nin piskoposluklarindan biri olan Tbeti Piskoposlugu sinirlari icinde kaliyordu Tbetis Sulta Matiane 12 16 yuzyil adli elyazmasinda Tbeti Kilisesi ne bagista bulunan koyluler anilirken Zedvake nin adi gecer Zedvake gec Orta Cag da Samtshe Saatabago nun 1268 1625 idaresi altindayken 16 yuzyilin ikinci yarisindan Osmanli egemenligine girdi ve Cildir Eyaleti sinirlari icinde kaldi Zedvake yaklasik uc yuzyil Osmanli idaresinde kaldiktan sonra 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nda Ruslarin eline gecti Bu savastan yaklasik sekiz yil sonra 1886 tarihinde yapilan nufus sayimina gore Zedvake Batum sancaginin okrug Asagi Acara kazasina ucastok bagli bir koydu Asagi Acara kazasina bagli Zeda Hertvisi nahiyesinde yer aliyordu Bu nahiyenin bugun Turkiye de bulunan kisminda Zedvake disinda Mindieti Mindieti Efrat Eprat Efrat Eprat Akria Akria Kvabistavi vabis Tavi ve Zeda Hertvisi Zeda Hertvisi koyleri yer aliyordu Zedvake I Dunya Savasi nin sonlarina dogru Rus ordusunun bolgeden cekilmesinin ardindan bir sure Gurcistan sinirlari icinde kaldi 1921 de Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda Turk birlikleri de Ardahan Artvin ve Batum bolgelerini isgal etti Ankara Hukumeti nin 16 Mart 1921 de Sovyet Rusya yla imzaladigi Moskova Antlasmasi yla Zedvake nin de icinde yer aldigi Artvin ve Ardahan Turkiye ye birakildi Zedvake 1922 tarihli nufus cetveline gore Artvin vilayetinin Borcka kazasina bagli Macaheli nahiyesi sinirlari icinde yer aliyordu Koyun adi 1925 te Duzenli olarak degistirildi Bununla birlikte Zedvake adi halk arasinda bugun de kullanilmaktadir 1926 nufus sayiminda Duzenli Artvin vilayeti merkez kazasina bagli Macaheli nahiyesinin bir koyuydu 1928 tarihli Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari adli Osmanlica yayinda Artvin vilayetinin merkez kazasina bagli Macahel nahiyesi bagli koy olarak gecer Macaheli nahiyesi daha sonra Camili nahiyesi 1928 tarihinde yeniden ilce olan Borcka ya baglandi ve Duzenli de bu tarihten itibaren Borcka ilcesi sinirlari icinde yer almaktadir CografyaKoy Artvin il merkezine 76 km Borcka ilce merkezine 44 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2021 2352020 2342019 2452018 2262017 2092016 2042015 2142014 2182013 2332012 2202011 2262010 2192009 2262008 2432007 2112000 2931997 3471990 469Kaynakca Fallingrain com 30 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Subat 2022 a b c d e f g h i j k l m n o p Nufusune com 30 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Subat 2022 a b Tbetis Sulta Matiane Tbeti Manastiri Bagisci Kayitlari Yayima hazirlayan Tina Enukidze Tiflis 1977 s 62 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye Osmanlica 1927 s 121 a b c Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumati Umumiye 2010 Birinci basimi 1927 s 145 ISBN 9789944197526 a b c 24 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Mayis 2020 Zakaria Cicinadze Musluman Gurculer ve Gurcistan daki Koyleri Gurcuce 1913 Tiflis s 195 Zakaria Cicinadze Musluman Gurculerin Osmanli Ulkesine Buyuk Gocu Gurcuce 1912 Tiflis s 137 PDF 26 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 5 Mayis 2020 Artvin Borcka Duzenli Koyu Nufusu Erisim tarihi 5 Mayis 2020 24 Mart 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Mayis 2020 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1934 2 cilt s 41 PDF 26 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 5 Mayis 2020 Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 79 a b c d YerelNet org tr 19 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2014 Dis baglantilar27 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Duzenli Borcka icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft