Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dabke (Arapça: دبكة, debke, dabka veya dabkeh), Levant olarak bilinen Doğu Akdeniz bölgesindeki Arap nüfus arasında yaygın olan geleneksel halk oyunu. Lübnan ve Filistin'in ulusal halk oyunu olmasının yanında ayrıca Irak, Ürdün, Mısır, Türkiye ve Suriye'de de özellikle düğün ya da kutlamalarda oynanan yaygın bir halk oyunudur. Kelime anlamı olarak dabke, birlikte ayağı yere sertçe vurma olarak ifade edilir. [1] . Sadece kadınlar ya da erkekler oynayabildiği gibi, kadın-erkek karışık olarak da bu oyunu oynayabilir.
Ortaya Çıkışı ve Oynanışı
Ortaya çıkışına ilişkin en muteber görüş, Levant'ta yani Doğu Akdeniz'de özellikle çatı yapım tekniklerinin gereği olarak yardımlaşmaya duyulan ihtiyaçtan kaynaklandığıdır. Bu anlamda bir işin yapılması ve yardımlaşmaya ilişkin ortaya çıktığı söylenmektedir. Dabke ve onun ritimli müziği sayesinde işlerin hem birlikte hem de eğlenceli geçmesine yaradığı öne sürülmüşür.
Bir sıra halinde dizilmiş kişilerin oynadığı bir dans türü olan dabkede, halaydaki halay başına benzer bir lider bulunur. Bu lidere raas (baş) ya da lawweeh (sallanan) adı verilir. Lider, değişmeli olarak diğer dansçılardan biri olurken lider olan oyuncu da yüzünü seyircilere dönerken aynı zamanda sıra boyundaki tüm dansçıları da görebileceği bir konum alır. Başının üzerinde burulmuş bir mendil ya da tesbih döndürerek dansın ritmini yönetir. Lider ayağını sertçe yere vururken aynı zamanda dik durmalıdır.
Çeşitleri
6 çeşit dabke türü vardır:
- el-Şamaliyya (الشمالية): En yaygın ve ünlü olan dabke türüdür. Yarım daire şeklinde toplanan grupla oynanır. Genellikle çalınan dabke müziğine iki şarkıcı da sözlerle eşlik eder. Lider lawweeh ayak hareketleri ile grubu yönetir ve grubun uyum içinde bir ritme uygun dans etmesini sağlar. Bu dabke türü, özellikle düğün, sünnet, bir yolcunun dönüşü, haisten çıkışın kutlanması gibi kutlamalarda oynanır. Ayrıca ulusal kutlamalarda da oynanması dabke türüne ulusal bir nitleik kazandırır; özellikle Lübnan ve Filistin açısından dans, ulusal bir sembol haline gelmiştir.
- el-Şaraviyya (الشعراوية): Güçlü ve sert ayak vuruşlarıyla sembolleşen, erkeklere özgü bir türüdür.
- el-Karaadiyya (الكرادية): Lidersiz oynanan bir türdür. Oyunun özelliği ise yavaş hareketlerden oluşması ve flüt benzeri bir çalgı çalan azif (عازف)adındaki oyuncunun çember haline gelmiş topluluğun ortasında oyunu yönetmesidir.
- el-Farah (الفره): Dabke çeşitleri arasında en hızlı olanıdır ve ustalık gerektirir.
- el-Gazal (الغزل): Özellikle sağ ayakla yapılan 3 güçlü ve sert ayak vuruşuyla simgeleşmiş, zor ve yorucu bir oyun türüdür.
- el-Sahja (السحجة): Özellikle Filistin'de yaygın olan ve İsrail'in kuruluş günü olan 15 Mayıs 1948, yani felaket günü olarak bilinen Nakba Günü (يوم النكبة, Yawm an-Nakbah, Felaket Günü) ile özdeşleştirilen bir oyundur. Bu sayede hem Filistin sorunu ve yaşanan acılar akıllarda taze tutulurken hem de birlik bilincinin oluşmasına yardımcı olmaktadır. Bu tür oyun Filistin'in orta ve kuzey bölgeleri ile güney bölgesinde iki ayrı çeşide ayrılmıştır: es-Samir (السامر) ve el-Dahiyya (الدحية).
Müzik Aletleri
Dabke için en çok kullanılan müzik aletleri:
- Def (دف) : Geniş haldeki tefe benzeyen İran kökenli vurmalı bir çalgı,
- Darbuka : Ortadoğu'da ve Türkiye'de yaygın bir vurmalı çalgı. Def ile birlikte ritmin hızlanmasını ve yavaşlamasını sağlayan ana unsurlardır.
- (مجوز): Suriye'de ve Dürzi bölgelerinde yaygın olan yerel çalgı
- Argul (أرغول ya da يرغول): Antik Mısır uygarlığında da rastlanan Mısır kökenli üflemeli bir çalgı. (Filistin'de yaygın olan adıyla yargul). Türkçede de Çifte, Argun, Argul, Kargın ya da Zambır gibi çeşitli adlara sahiptir.
Günümüzde
Dabke dansı 20. yüzyılda özellikle Lübnanlı yapımcılar Assi ve Mansour Rahbani kardeşler ve önemli Arap şarkıcılar sayesinde gittikçe yaygınlaştı. Bu şarkıcılar arasında , Feyruz, Vedi es-Safi, Nasri Şemseddin ve Lübnan'ın en ünlü dabke topluluğu Firkat el Arz. Feyruz (Fairouz) ile Nasri Şemseddin (Shamsaddin)'in birlikte söyledikleri ve arkadaki ekibin dabket oynadığı görüntü için:[2] 22 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
2009 yılında Montreal'de Tullâb adlı Lübnan Öğrenci Federasyonu önderliğinde toplanan 4,475 kişilik grup, Marcelin Wilson's Park'ta beş dakikadan fazla dabke oynayarak rekor kırmıştır. Br önceki rekor ise 2,743 kişiyle Akka'da oynadıkları oyunla rekoru elde eden Akkalı Araplara aitti.
Türkiye'de en çok bilinen dabke şarkısı, Erkin Koray'ın Şaşkın (Ala Ain Moulayiteen) adlı şarkısıdır. Özellikle Arap kökenli Türk vatandaşları tarafından Hatay'daki birçok düğünde oynanan bir oyundur.
Dış bağlantılar
- http://en.wikipedia.org/wiki/Dabke 31 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- http://www.youtube.com/watch?v=VHxiaK2xTn4 22 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://archive.today/20120918072739/http://www.sourat.com/dabke.htm
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dabke Arapca دبكة debke dabka veya dabkeh Levant olarak bilinen Dogu Akdeniz bolgesindeki Arap nufus arasinda yaygin olan geleneksel halk oyunu Lubnan ve Filistin in ulusal halk oyunu olmasinin yaninda ayrica Irak Urdun Misir Turkiye ve Suriye de de ozellikle dugun ya da kutlamalarda oynanan yaygin bir halk oyunudur Kelime anlami olarak dabke birlikte ayagi yere sertce vurma olarak ifade edilir 1 Sadece kadinlar ya da erkekler oynayabildigi gibi kadin erkek karisik olarak da bu oyunu oynayabilir Dabke oynayan erkekler 1880Ortaya Cikisi ve OynanisiOrtaya cikisina iliskin en muteber gorus Levant ta yani Dogu Akdeniz de ozellikle cati yapim tekniklerinin geregi olarak yardimlasmaya duyulan ihtiyactan kaynaklandigidir Bu anlamda bir isin yapilmasi ve yardimlasmaya iliskin ortaya ciktigi soylenmektedir Dabke ve onun ritimli muzigi sayesinde islerin hem birlikte hem de eglenceli gecmesine yaradigi one surulmusur Bir sira halinde dizilmis kisilerin oynadigi bir dans turu olan dabkede halaydaki halay basina benzer bir lider bulunur Bu lidere raas bas ya da lawweeh sallanan adi verilir Lider degismeli olarak diger danscilardan biri olurken lider olan oyuncu da yuzunu seyircilere donerken ayni zamanda sira boyundaki tum danscilari da gorebilecegi bir konum alir Basinin uzerinde burulmus bir mendil ya da tesbih dondurerek dansin ritmini yonetir Lider ayagini sertce yere vururken ayni zamanda dik durmalidir CesitleriKadin erkek karisik dabke oyunu 6 cesit dabke turu vardir el Samaliyya الشمالية En yaygin ve unlu olan dabke turudur Yarim daire seklinde toplanan grupla oynanir Genellikle calinan dabke muzigine iki sarkici da sozlerle eslik eder Lider lawweeh ayak hareketleri ile grubu yonetir ve grubun uyum icinde bir ritme uygun dans etmesini saglar Bu dabke turu ozellikle dugun sunnet bir yolcunun donusu haisten cikisin kutlanmasi gibi kutlamalarda oynanir Ayrica ulusal kutlamalarda da oynanmasi dabke turune ulusal bir nitleik kazandirir ozellikle Lubnan ve Filistin acisindan dans ulusal bir sembol haline gelmistir el Saraviyya الشعراوية Guclu ve sert ayak vuruslariyla sembollesen erkeklere ozgu bir turudur el Karaadiyya الكرادية Lidersiz oynanan bir turdur Oyunun ozelligi ise yavas hareketlerden olusmasi ve flut benzeri bir calgi calan azif عازف adindaki oyuncunun cember haline gelmis toplulugun ortasinda oyunu yonetmesidir el Farah الفره Dabke cesitleri arasinda en hizli olanidir ve ustalik gerektirir el Gazal الغزل Ozellikle sag ayakla yapilan 3 guclu ve sert ayak vurusuyla simgelesmis zor ve yorucu bir oyun turudur el Sahja السحجة Ozellikle Filistin de yaygin olan ve Israil in kurulus gunu olan 15 Mayis 1948 yani felaket gunu olarak bilinen Nakba Gunu يوم النكبة Yawm an Nakbah Felaket Gunu ile ozdeslestirilen bir oyundur Bu sayede hem Filistin sorunu ve yasanan acilar akillarda taze tutulurken hem de birlik bilincinin olusmasina yardimci olmaktadir Bu tur oyun Filistin in orta ve kuzey bolgeleri ile guney bolgesinde iki ayri ceside ayrilmistir es Samir السامر ve el Dahiyya الدحية Muzik AletleriDabke icin en cok kullanilan muzik aletleri Def دف Genis haldeki tefe benzeyen Iran kokenli vurmali bir calgi Darbuka Ortadogu da ve Turkiye de yaygin bir vurmali calgi Def ile birlikte ritmin hizlanmasini ve yavaslamasini saglayan ana unsurlardir مجوز Suriye de ve Durzi bolgelerinde yaygin olan yerel calgi Argul أرغول ya da يرغول Antik Misir uygarliginda da rastlanan Misir kokenli uflemeli bir calgi Filistin de yaygin olan adiyla yargul Turkcede de Cifte Argun Argul Kargin ya da Zambir gibi cesitli adlara sahiptir GunumuzdeRamallah ta dabke oynayan erkekler Bati Seria Dabke dansi 20 yuzyilda ozellikle Lubnanli yapimcilar Assi ve Mansour Rahbani kardesler ve onemli Arap sarkicilar sayesinde gittikce yayginlasti Bu sarkicilar arasinda Feyruz Vedi es Safi Nasri Semseddin ve Lubnan in en unlu dabke toplulugu Firkat el Arz Feyruz Fairouz ile Nasri Semseddin Shamsaddin in birlikte soyledikleri ve arkadaki ekibin dabket oynadigi goruntu icin 2 22 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2009 yilinda Montreal de Tullab adli Lubnan Ogrenci Federasyonu onderliginde toplanan 4 475 kisilik grup Marcelin Wilson s Park ta bes dakikadan fazla dabke oynayarak rekor kirmistir Br onceki rekor ise 2 743 kisiyle Akka da oynadiklari oyunla rekoru elde eden Akkali Araplara aitti Turkiye de en cok bilinen dabke sarkisi Erkin Koray in Saskin Ala Ain Moulayiteen adli sarkisidir Ozellikle Arap kokenli Turk vatandaslari tarafindan Hatay daki bircok dugunde oynanan bir oyundur Dis baglantilarhttp en wikipedia org wiki Dabke 31 Mayis 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi http www youtube com watch v VHxiaK2xTn4 22 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde https archive today 20120918072739 http www sourat com dabke htm