Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tespih, tekrarlanan monoton işlemleri saymak amacıyla ipe dizilmiş ve belli sayıda boncuk tanesinin oluşturduğu halkaya denir. Tespihin 11, 33 ve 99 taneli olanları Müslümanlar, 33 ve 59 taneli olanları Hristiyanlar ve 108 taneli olanı Budistler tarafından kullanılır.
Etimoloji
Türkçede yer alan tespih sözcüğü, Arapça sbḥ kökünden gelen ve (Allah'ı) övme, yüceltme veya Sübhaneke duasını söyleme anlamındaki تسبيح (tasbīḥ) sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük aynı dilde övdü, yüceltti manasındaki سَبَّحَ (sabbaḥa) fiilinin tafˁīl vezninde (II) masdarıdır. "Dua boncuğu" anlamında Arapça misbaḥa(t) ("dua aracı") kelimesinin kullanılması, Türkçeye bu kelimenin Farsça vasıtasıyla geçtiğine dayanak oluşturmaktadır.
Tespih kelimesinin "dua okuma" anlamıyla kullanımı bir Türk dilinde ilk defa 11. yüzyıl Kutadgu Bilig eserinde görülür. Dua boncuğu anlamıyla Türkçede ilk kullanım 14. yüzyıl ortasında kaydedilmiş çevirisinde yer alır.
İslam geleneğinde tespih
Kullanımı
Monoton işlemleri sayma asıl varoluş sebebiyken, bunun dışında stres atıcı olarak tekrarlama basit el hareketlerine olanak verdiği için de kullanılır. İpi gerildiğinde uzunca bir parmak gibi dik durabildiğinden işaret parmağı yerine de kullanılır. Tespih takı olarak, can sıkıntısını gidermek için, hatta tespih sallamayı bir el becerisi haline getirmiş kişilerce bir beceri talimi ya da gösterisi olarak da kullanılmaktadır. Gelmiş geçmiş en çok kullanıldığı alan, pek çok dinde belli sayıda tekrarlanması istenen dini vecibelerin yerine getirilişinin hesabını kolayca doğru tutma konusudur.
Parçaları
Tespihin gövdesini oluşturan ipe dizili yuvarlaklara , ipin iki ucunun icinde buluştuğu uzunca parçaya denir. İmamenin dış ucunda bir , ve en sonda olabilir. Halkadaki belli sayıda tane den sonra yassı bir olabilir. Türk tespihinde pul, 11 taneliyse beşinci, 33 taneliyse onbirinci ve yirmiikinci, 99 taneliyse otuzüçüncü ve altmışaltıncı taneden sonra bulunabilir. Sayarken pul sayılmaz, sadece taneler sayılır.
Tarihi
İslam'da ilk halife zamanında kullanılmaya başlandığı sanılıyor. "Tespih çekmek" namazı tamamlayan bir ayrıntı olarak önemlidir. Allah'ın 99 sıfatını ya da tekrar tekrar zikredilen belli cümlelerin sayımında kullanılır. Ancak birçok Müslüman bu sayma işlemini tespih taneleri ile değil, parmaklar ile belirleyebilmektedirler.
Tespih öncesi kültürlerde sayma işlemi başparmağın ucuyla diğer dört parmağın el içindeki 12 eklemine dokunarak yapılırmış. Geleneksel tespih tane sayılarının ve düzine kavramının kökü bu olguya dayanıyor olabilir.
- Her ekleme dokunarak 3 kez her seferinde yeni baştan tekrarlandığında 36 (12+12+12),
- ilk ve son parmaktan tek geçip dönerek ileri, geri ve tekrar ileri sayıldığında 30 (12+9+9),
- ilk ve son ekleme tek dokunup dönerek, ileri, geri ve tekrar ileri sayıldığında 34 (12+11+11, yani tespihteki 33 tane artı imame) sayılır.
- İki el de kullanıldığında 0-153 arası sayılar için basit abaküs işlemleri yapılabilir,
- dört el kullanıldığında sayısal veriler konuşmadan ve başkalarına göstermeden kişiden kişiye ulaştırılabilir (örneğin pazar yerinde eller torbada, seyredenlerin (önerilen, reddedilen, kabul edilen) fiyatları gözlemleyemeyecekleri pazarlık, gece karanlığı ve sessizliğinde gizli operasyon).
Değerli tespih çeşitleri
- Damla kehribarı (fosilleşmiş çam veya başka ağaç sakızı)
- Faturan kehribar (Fenol ile Formaldehitin polimerleşmesiyle elde edilen ve zamanla yüzeyi vişne rengi alan Termosetlerden -ısı ve kalıplama ile son şekli verilebilen- bir reçine; bakalitin akrabası, ilk plastiklerden)
- Mor Yakut (amotis taşı)
- Kaplan gözü (bir çeşit Hindistan kökenli çekirdek)
- Galalit (Fransız Sıkma) hammadesi sütten alınan Kazeinin uzun bir zaman preslenmesiyle şekil alan pahalı bir malzeme
- Pelesenk (Mısırlı zenginler ve Osmanlı sadrazamlarınca sevilen kokulu sanduka tahtası çeşidi)
- Öd ağacı (Muhammed'in sandukasının yapıldığı kokulu tahta çeşidi)
- Oltu Taşı Tesbih (Erzurum ilinin Oltu ilçesinde bol miktarda oltu taşı yatağı bulunmaktadır)
Hristiyan geleneğinde tespih
Katolik geleneğinde tespih
Kullanımı
Tespih duası çoğunlukla Katolik ve Anglikan Hristiyanların (benzer bir Ortodoks yöntemi de vardır) kullandığı, söylenen ve düşünülen bir dua türüdür. Yaygın tespih duası; 10’ar defa söylenen ‘Selam sana’ duasından oluşan 5 setin ve her setten önce ‘Babamız’ duasının okunması ile bunlara eşlik eden ‘mystery’ (olay-gizem) üzerine sessizce düşünmekten oluşmaktadır.
'Selam Sana' duası: Selam Sana, lütufla dolu Meryem; Rab seninledir. Kadınlar arasında kutsalsın ve kutsaldır rahminin meyvesi İsa. Aziz Meryem, Tanrı’nın Annesi, biz günahkarlar için şimdi ve ölüm saatimizde dua eyle. Amin. (Katolik versiyonu)
‘Göklerdeki Pederimiz’ duası: Göklerdeki Pederimiz, Adın yüceltilsin, hükümdarlığın gelsin, Göklerde olduğu gibi, Yeryüzünde de Sen’in isteğin olsun. Günlük ekmeğimizi bugün de bize ver; Bize kötülük edenleri bağışladığımız gibi, Sen de bağışla suçlarımızı. Bizi günah işlemekten koru ve kötülükten kurtar. Amin. (Katolik versiyonu)
Bu gizem/olaylar İsa’nın hayatına eşlik eden enkarnasyon, çileler ve Mesih’in şanlanması gibi olaylara odaklanmaktadır. Tespih duası ayrıca Katoliklerin vurguladığı “Meryem’in Mesih’e odaklı hayatına katılma” ve “Meryem aracılığıyla Mesih’e” temalarını da temsil eder.
- Tespih duası genelde şu amaçlarla okunur;
-Kalpte bir huzur elde etme.
-İncil üzerine daha derin bir tefekkür elde etme.
- Gizemler/Olaylar 5 parçadan oluşan dört sete ayrılmıştır:
Sevinçli Gizemler (Pazartesi ve Cumartesi günleri):
- Başmelek Gabriel’in Meryem’e müjdeyi vermesi. – Luka 1:26-38
- Meryem’in kuzeni Elizabeth’i ziyareti. – Luka 1:39-4
- İsa Mesih’in doğumu. – Luka 2:6-12
- İsa Mesih’in tapınakta sunulması. – Luka 2:22-35
- İsa Mesih’in kaybolup, tapınakta bulunması. – Luka 2:41-51
Kederli Gizemler (Salı ve Cuma günleri):
- İsa Mesih’in Getsamane bahçesindeki ıstırabı. – Matta 26:36-46
- İsa Mesih’in kırbaçlanması. – Markos15:1-16
- İsa Mesih’in dikenlerle taçlandırılması. – Matta 27:27-31
- İsa Mesih’in çarmıhını sırtlanıp taşıması. – Luka 23:26-32
- İsa Mesih’in çarmıha gerilmesi ve ölümü. – Yuhanna 19:20-37
Şanlı Gizemler (Çarşamba ve Pazar günleri):
- İsa Mesih’in dirilişi. – Matta 28:1-10
- İsa Mesih’in göğe yükselişi. – Luka 24:36-51
- Pentakost (İsa Mesih’in Kutsal Ruh’u yollaması) – Elçilerin İşleri 2:1-4
- Meryem Ana’nın göğe alınışı. – MunificentissimusDeus (1950):DS 3903
- Meryem Ana’nın yerin ve göğün kraliçesi olarak taçlandırılması. – Vahiy 12:1
Işık Gizemleri (Perşembe günleri):
- İsa Mesih’in Ürdün nehrinde vaftizi. – Matta 3:13-17
- İsa Mesih’in Kana düğünündeki ilk mucizesi. – Yuhanna 2:1-12
- İsa Mesih’in dağdaki vaazda Tanrı’nın Krallığını ilan etmesi. – Markos 1:15
- İsa Mesih’in Tansfigürasyon’u (görünüm değiştirmesi) – Luka 9:28-35
- İsa Mesih’in Efkaristiya’yı kurması. – Markos 14:22-25
Tespih taneleri, gizemler olaylar boyunca okunan ‘Selam sana’ dualarının sayısını takip etmek amacıyla kullanılan somut bir metotur. Tespih taneleri parmaklar arasında dualar okundukça hareket ettirilir. Zihinsel olarak sayıyı takip etmeyerek, zihin gizemler/olaylar üzerinde rahatça düşünebilmektedir. ‘Selam sana’ duaları onluk tanelerde okunur, ‘Göklerdeki Pederimiz’ ise onluklardan önce gelen büyük tanelerde okunur. Her yeni gizem/olay büyük taneler ile başlar. Tüm Katolik tespihlerinde, bağlı olan başında bir haç olan ardından bir büyük, üç küçük ve bir büyük tane bulunduran kısa bir kordona sahiptir. 5 onluklu bir tespih toplamda 59 taneye sahiptir.
Ortodoks geleneğinde tespih
Tespih veya dua ipi, (Yunanca: κομποσκοίνι, Rusça: вервица, Romence: mătănii, Sırpça: бројаница, Bulgarca: броеница) düğümlerden oluşur. Genellikle yünden yapılır ancak bazen tahtadan da yapılabilir. Dua sırasında söylenilen duaların kaç kere söylenildiğininin hesabını tutabilmek için kullanılır.
Dua ipi genellikle İsa Duası yapılırken kullanılır: "Rab Mesih İsa, Allah'ın oğlu, günahkar bana merhamet eyle." Tarihsel olarak ip 100 düğümden oluşur ancak 300, 50, 33 ya da daha az yaygın olarak 250 veya 12 düğümlü dua ipleri de bulunabilir. Çoğunlukla dua ipinin ucunda düğümle yapılmış bir haç, set düğümler arasında da aralığı belli eden boncuklar (genel olarak her 10 veya 25 düğümden sonra) bulunur. "Amaç sadece edinilen duaları sayabilmek için değil, konsantre olabilmek de içindir."
Daha uzun dua ipleri genellikle haçın altında püskül bulundurur, sebebi ise kişinin günahlarından dolayı döktüğü gözyaşlarını silmek içindir. Püskül için ek olarak Göksel Krallık'ın görkemini yansıttığı da söylenebilir. Ayrıca püskül miras alınmış bir dua geleneğini de temsil eder. Eski Ahit'ten gelen bir gelenek olarak püskül sembolü, Yahudilere, alınan kanunları akıllarında tutmaları için giysilerine püskül takmaları emredilir.
Dua ipinin tarihi Hristiyan manastır tarihinin başlarına kadar gider. Dua ipinin bulunuşu 4.yy'da Pachomios'a atfedilir. Okuma yazma bilmeyen keşişlerin hücrelerinde ettikleri duaları sayabilmeleri için ortaya çıkmıştır. Öncesinde, keşişler ettikleri duanın sayısını bir kaseye küçük taşlar atarak tutarlardı ancak bu külfetli bir işti ve keşişler hücrelerinin dışındayken yapılması zordu. Dua ipinin icadı İsa Duası'nın kesintisiz olarak yapılabilmesini (havari Pavlus'un "Durmadan dua edin" 1. Selanikliler 5:17 emrine istinaden), keşişin hücresinde olup olmamasından bağımsız olarak, mümkün kılmıştır.
Dua ipinin bağlanma yönteminin, manastır sisteminin babası, Büyük Antonius'a atfedilir. Kyrie Eleison "Rab bana merhamet eyle" duasını yaparken kaç kere söylediğini sayabilmek için deri bir ipe basit düğümler atarak başladı ancak doğru bir şekilde sayabilmesini engelleyebilmek için şeytan gelir ve attığı düğümleri çözerdi. Daha sonra, Theotokos'un (Meryem'in) bir görünümünden ilham alarak yeni bir yöntem buldu, bu yöntemde düğümler haç şeklinde bağlanıyordu ve şeytanın bu yöndeki çabalarını engellemiş olacaktı. Bugün hala dua ipi, her düğüm yedi küçük haç oluşturacak şekilde bağlanır. Şeytan ise bu düğümleri açamaz çünkü kendisi haça karşı yenik düşmüş ve düşmektedir.
Dua ederken, dua eden kişi genellikle dua ipini sol elinde tutar, böylece haç işareti yapabilmek için sağ elini boşta bırakmış olur. Dua ipi kullanılmıyorken geleneksel olarak sol elin bileğinin etrafına sarılır ve bu şekilde kişi durmadan dua etmesi gerektiğini hatırlar. Eğer bu yapılamıyor ise sol cebe koyulabilir ancak kolye olarak giyilmemeli ve kemerden sallandırılmamalıdır. Bunun nedeni ise alçakgönüllülüktür: kişi ne gösteriş meraklısı ne de dikkat çekici olmamalıdır.
Anglikan geleneğinde tespih
Anglikan tespihi dört yedili gruptan ve onları ayıran büyük taneler ile 33 taneden oluşur. Ortodokslar gibi, 33 Mesih’in bu dünyada yaşadığı yılları temsil eder, yedi ise yaradılışın günlerine atıfla bütünlüğü ya da inançta tamamlanmayı. Tespihte tekrarlanan dua ise; “Rabbimiz Mesih İsa, Tanrı’nın oğlu, bu günahkara merhamet et”dir.
Tespih duasının kökeni ve Tarihi
Tespihin varlığına ilişkin ilk izler Mısır’da bulunmuştur. Hristiyan keşişler tarafından kullanılmaktaydılar. Bugün Belçika sınırları içinde olan, 7. yy’a ait bir Rahibe’nin mezarında, taştan yapılmış tespih taneleri bulunmuştur.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b . Nişanyan Sözlük. 19 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2022.
- ^ Dergah Tesbih, Oltu Taşı Tesbih 10 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . hakkında Tesbihçi İsmail Şimşek kaynaklı blog yazısı
- ^ New Catholic Encyclopedia – Second edition (İngilizce). Thomson and Gale. 2003. ss. Cilt: 12 s. 373-375.
- ^ "Dualar – Veritas Dei – Tanrı Hakikati – The Truth of God". 20 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Kasım 2023.
- ^ a b "Prayer rope". 13 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Kasım 2023.
- ^ "Dua İpi, Kutsal Athos Dağındaki Bir Keşişin Düşünceleri" (İngilizce). 7 Kasım 2023. 18 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2023.
- ^ "Ortodoks Dua İpinin Kullanımı" (İngilizce). 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2023.
- ^ a b Kimberley Winston (2008). Bead One, Pray Too: A Guide to Making and Using Prayer Beads (İngilizce). NY: Morehouse Publishing. s. 8.
- ^ İslam Ansiklopedisi – Türkiye diyanet Vakfı. ss. Cilt: 40 - s. 532-533.
- Genel
- ELALTUNTAŞ, Ö . (2014). Parmak Uçlarındaki Kültürel Hazine: Tespih 16 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (7), 145-170.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tespih tekrarlanan monoton islemleri saymak amaciyla ipe dizilmis ve belli sayida boncuk tanesinin olusturdugu halkaya denir Tespihin 11 33 ve 99 taneli olanlari Muslumanlar 33 ve 59 taneli olanlari Hristiyanlar ve 108 taneli olani Budistler tarafindan kullanilir Budizm TespihEtimolojiTurkcede yer alan tespih sozcugu Arapca sbḥ kokunden gelen ve Allah i ovme yuceltme veya Subhaneke duasini soyleme anlamindaki تسبيح tasbiḥ sozcugunden alintidir Bu sozcuk ayni dilde ovdu yuceltti manasindaki س ب ح sabbaḥa fiilinin tafˁil vezninde II masdaridir Dua boncugu anlaminda Arapca misbaḥa t dua araci kelimesinin kullanilmasi Turkceye bu kelimenin Farsca vasitasiyla gectigine dayanak olusturmaktadir Tespih kelimesinin dua okuma anlamiyla kullanimi bir Turk dilinde ilk defa 11 yuzyil Kutadgu Bilig eserinde gorulur Dua boncugu anlamiyla Turkcede ilk kullanim 14 yuzyil ortasinda kaydedilmis cevirisinde yer alir Islam geleneginde tespihMusluman TespihKullanimi Monoton islemleri sayma asil varolus sebebiyken bunun disinda stres atici olarak tekrarlama basit el hareketlerine olanak verdigi icin de kullanilir Ipi gerildiginde uzunca bir parmak gibi dik durabildiginden isaret parmagi yerine de kullanilir Tespih taki olarak can sikintisini gidermek icin hatta tespih sallamayi bir el becerisi haline getirmis kisilerce bir beceri talimi ya da gosterisi olarak da kullanilmaktadir Gelmis gecmis en cok kullanildigi alan pek cok dinde belli sayida tekrarlanmasi istenen dini vecibelerin yerine getirilisinin hesabini kolayca dogru tutma konusudur Parcalari Tespihin govdesini olusturan ipe dizili yuvarlaklara ipin iki ucunun icinde bulustugu uzunca parcaya denir Imamenin dis ucunda bir ve en sonda olabilir Halkadaki belli sayida tane den sonra yassi bir olabilir Turk tespihinde pul 11 taneliyse besinci 33 taneliyse onbirinci ve yirmiikinci 99 taneliyse otuzucuncu ve altmisaltinci taneden sonra bulunabilir Sayarken pul sayilmaz sadece taneler sayilir Tarihi Islam da ilk halife zamaninda kullanilmaya baslandigi saniliyor Tespih cekmek namazi tamamlayan bir ayrinti olarak onemlidir Allah in 99 sifatini ya da tekrar tekrar zikredilen belli cumlelerin sayiminda kullanilir Ancak bircok Musluman bu sayma islemini tespih taneleri ile degil parmaklar ile belirleyebilmektedirler Tespih oncesi kulturlerde sayma islemi basparmagin ucuyla diger dort parmagin el icindeki 12 eklemine dokunarak yapilirmis Geleneksel tespih tane sayilarinin ve duzine kavraminin koku bu olguya dayaniyor olabilir Her ekleme dokunarak 3 kez her seferinde yeni bastan tekrarlandiginda 36 12 12 12 ilk ve son parmaktan tek gecip donerek ileri geri ve tekrar ileri sayildiginda 30 12 9 9 ilk ve son ekleme tek dokunup donerek ileri geri ve tekrar ileri sayildiginda 34 12 11 11 yani tespihteki 33 tane arti imame sayilir Iki el de kullanildiginda 0 153 arasi sayilar icin basit abakus islemleri yapilabilir dort el kullanildiginda sayisal veriler konusmadan ve baskalarina gostermeden kisiden kisiye ulastirilabilir ornegin pazar yerinde eller torbada seyredenlerin onerilen reddedilen kabul edilen fiyatlari gozlemleyemeyecekleri pazarlik gece karanligi ve sessizliginde gizli operasyon Ebrulu bir osmanli faturan kehribar tespihiDegerli tespih cesitleri Damla kehribari fosillesmis cam veya baska agac sakizi Faturan kehribar Fenol ile Formaldehitin polimerlesmesiyle elde edilen ve zamanla yuzeyi visne rengi alan Termosetlerden isi ve kaliplama ile son sekli verilebilen bir recine bakalitin akrabasi ilk plastiklerden Mor Yakut amotis tasi Kaplan gozu bir cesit Hindistan kokenli cekirdek Galalit Fransiz Sikma hammadesi sutten alinan Kazeinin uzun bir zaman preslenmesiyle sekil alan pahali bir malzeme Pelesenk Misirli zenginler ve Osmanli sadrazamlarinca sevilen kokulu sanduka tahtasi cesidi Od agaci Muhammed in sandukasinin yapildigi kokulu tahta cesidi Oltu Tasi Tesbih Erzurum ilinin Oltu ilcesinde bol miktarda oltu tasi yatagi bulunmaktadir Hristiyan geleneginde tespihKatolik TespihKatolik geleneginde tespih Kullanimi Tespih duasi cogunlukla Katolik ve Anglikan Hristiyanlarin benzer bir Ortodoks yontemi de vardir kullandigi soylenen ve dusunulen bir dua turudur Yaygin tespih duasi 10 ar defa soylenen Selam sana duasindan olusan 5 setin ve her setten once Babamiz duasinin okunmasi ile bunlara eslik eden mystery olay gizem uzerine sessizce dusunmekten olusmaktadir Selam Sana duasi Selam Sana lutufla dolu Meryem Rab seninledir Kadinlar arasinda kutsalsin ve kutsaldir rahminin meyvesi Isa Aziz Meryem Tanri nin Annesi biz gunahkarlar icin simdi ve olum saatimizde dua eyle Amin Katolik versiyonu Goklerdeki Pederimiz duasi Goklerdeki Pederimiz Adin yuceltilsin hukumdarligin gelsin Goklerde oldugu gibi Yeryuzunde de Sen in istegin olsun Gunluk ekmegimizi bugun de bize ver Bize kotuluk edenleri bagisladigimiz gibi Sen de bagisla suclarimizi Bizi gunah islemekten koru ve kotulukten kurtar Amin Katolik versiyonu Bu gizem olaylar Isa nin hayatina eslik eden enkarnasyon cileler ve Mesih in sanlanmasi gibi olaylara odaklanmaktadir Tespih duasi ayrica Katoliklerin vurguladigi Meryem in Mesih e odakli hayatina katilma ve Meryem araciligiyla Mesih e temalarini da temsil eder Tespih duasi genelde su amaclarla okunur Kalpte bir huzur elde etme Incil uzerine daha derin bir tefekkur elde etme Gizemler Olaylar 5 parcadan olusan dort sete ayrilmistir Sevincli Gizemler Pazartesi ve Cumartesi gunleri Basmelek Gabriel in Meryem e mujdeyi vermesi Luka 1 26 38 Meryem in kuzeni Elizabeth i ziyareti Luka 1 39 4 Isa Mesih in dogumu Luka 2 6 12 Isa Mesih in tapinakta sunulmasi Luka 2 22 35 Isa Mesih in kaybolup tapinakta bulunmasi Luka 2 41 51 Kederli Gizemler Sali ve Cuma gunleri Isa Mesih in Getsamane bahcesindeki istirabi Matta 26 36 46 Isa Mesih in kirbaclanmasi Markos15 1 16 Isa Mesih in dikenlerle taclandirilmasi Matta 27 27 31 Isa Mesih in carmihini sirtlanip tasimasi Luka 23 26 32 Isa Mesih in carmiha gerilmesi ve olumu Yuhanna 19 20 37 Sanli Gizemler Carsamba ve Pazar gunleri Isa Mesih in dirilisi Matta 28 1 10 Isa Mesih in goge yukselisi Luka 24 36 51 Pentakost Isa Mesih in Kutsal Ruh u yollamasi Elcilerin Isleri 2 1 4 Meryem Ana nin goge alinisi MunificentissimusDeus 1950 DS 3903 Meryem Ana nin yerin ve gogun kralicesi olarak taclandirilmasi Vahiy 12 1 Isik Gizemleri Persembe gunleri Isa Mesih in Urdun nehrinde vaftizi Matta 3 13 17 Isa Mesih in Kana dugunundeki ilk mucizesi Yuhanna 2 1 12 Isa Mesih in dagdaki vaazda Tanri nin Kralligini ilan etmesi Markos 1 15 Isa Mesih in Tansfigurasyon u gorunum degistirmesi Luka 9 28 35 Isa Mesih in Efkaristiya yi kurmasi Markos 14 22 25 Tespih taneleri gizemler olaylar boyunca okunan Selam sana dualarinin sayisini takip etmek amaciyla kullanilan somut bir metotur Tespih taneleri parmaklar arasinda dualar okundukca hareket ettirilir Zihinsel olarak sayiyi takip etmeyerek zihin gizemler olaylar uzerinde rahatca dusunebilmektedir Selam sana dualari onluk tanelerde okunur Goklerdeki Pederimiz ise onluklardan once gelen buyuk tanelerde okunur Her yeni gizem olay buyuk taneler ile baslar Tum Katolik tespihlerinde bagli olan basinda bir hac olan ardindan bir buyuk uc kucuk ve bir buyuk tane bulunduran kisa bir kordona sahiptir 5 onluklu bir tespih toplamda 59 taneye sahiptir Ortodoks geleneginde tespih Ortodoks Tespih 100 luk Tespih veya dua ipi Yunanca komposkoini Rusca vervica Romence mătănii Sirpca broјanica Bulgarca broenica dugumlerden olusur Genellikle yunden yapilir ancak bazen tahtadan da yapilabilir Dua sirasinda soylenilen dualarin kac kere soylenildigininin hesabini tutabilmek icin kullanilir Dua ipi genellikle Isa Duasi yapilirken kullanilir Rab Mesih Isa Allah in oglu gunahkar bana merhamet eyle Tarihsel olarak ip 100 dugumden olusur ancak 300 50 33 ya da daha az yaygin olarak 250 veya 12 dugumlu dua ipleri de bulunabilir Cogunlukla dua ipinin ucunda dugumle yapilmis bir hac set dugumler arasinda da araligi belli eden boncuklar genel olarak her 10 veya 25 dugumden sonra bulunur Amac sadece edinilen dualari sayabilmek icin degil konsantre olabilmek de icindir Daha uzun dua ipleri genellikle hacin altinda puskul bulundurur sebebi ise kisinin gunahlarindan dolayi doktugu gozyaslarini silmek icindir Puskul icin ek olarak Goksel Krallik in gorkemini yansittigi da soylenebilir Ayrica puskul miras alinmis bir dua gelenegini de temsil eder Eski Ahit ten gelen bir gelenek olarak puskul sembolu Yahudilere alinan kanunlari akillarinda tutmalari icin giysilerine puskul takmalari emredilir Dua ipinin tarihi Hristiyan manastir tarihinin baslarina kadar gider Dua ipinin bulunusu 4 yy da Pachomios a atfedilir Okuma yazma bilmeyen kesislerin hucrelerinde ettikleri dualari sayabilmeleri icin ortaya cikmistir Oncesinde kesisler ettikleri duanin sayisini bir kaseye kucuk taslar atarak tutarlardi ancak bu kulfetli bir isti ve kesisler hucrelerinin disindayken yapilmasi zordu Dua ipinin icadi Isa Duasi nin kesintisiz olarak yapilabilmesini havari Pavlus un Durmadan dua edin 1 Selanikliler 5 17 emrine istinaden kesisin hucresinde olup olmamasindan bagimsiz olarak mumkun kilmistir Dua ipinin baglanma yonteminin manastir sisteminin babasi Buyuk Antonius a atfedilir Kyrie Eleison Rab bana merhamet eyle duasini yaparken kac kere soyledigini sayabilmek icin deri bir ipe basit dugumler atarak basladi ancak dogru bir sekilde sayabilmesini engelleyebilmek icin seytan gelir ve attigi dugumleri cozerdi Daha sonra Theotokos un Meryem in bir gorunumunden ilham alarak yeni bir yontem buldu bu yontemde dugumler hac seklinde baglaniyordu ve seytanin bu yondeki cabalarini engellemis olacakti Bugun hala dua ipi her dugum yedi kucuk hac olusturacak sekilde baglanir Seytan ise bu dugumleri acamaz cunku kendisi haca karsi yenik dusmus ve dusmektedir Dua ederken dua eden kisi genellikle dua ipini sol elinde tutar boylece hac isareti yapabilmek icin sag elini bosta birakmis olur Dua ipi kullanilmiyorken geleneksel olarak sol elin bileginin etrafina sarilir ve bu sekilde kisi durmadan dua etmesi gerektigini hatirlar Eger bu yapilamiyor ise sol cebe koyulabilir ancak kolye olarak giyilmemeli ve kemerden sallandirilmamalidir Bunun nedeni ise alcakgonulluluktur kisi ne gosteris meraklisi ne de dikkat cekici olmamalidir Anglikan TespihAnglikan geleneginde tespih Anglikan tespihi dort yedili gruptan ve onlari ayiran buyuk taneler ile 33 taneden olusur Ortodokslar gibi 33 Mesih in bu dunyada yasadigi yillari temsil eder yedi ise yaradilisin gunlerine atifla butunlugu ya da inancta tamamlanmayi Tespihte tekrarlanan dua ise Rabbimiz Mesih Isa Tanri nin oglu bu gunahkara merhamet et dir Tespih duasinin kokeni ve Tarihi Tespihin varligina iliskin ilk izler Misir da bulunmustur Hristiyan kesisler tarafindan kullanilmaktaydilar Bugun Belcika sinirlari icinde olan 7 yy a ait bir Rahibe nin mezarinda tastan yapilmis tespih taneleri bulunmustur KaynakcaOzel a b Nisanyan Sozluk 19 Mart 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Ocak 2022 Dergah Tesbih Oltu Tasi Tesbih 10 Kasim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde hakkinda Tesbihci Ismail Simsek kaynakli blog yazisi New Catholic Encyclopedia Second edition Ingilizce Thomson and Gale 2003 ss Cilt 12 s 373 375 Dualar Veritas Dei Tanri Hakikati The Truth of God 20 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Kasim 2023 a b Prayer rope 13 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Kasim 2023 Dua Ipi Kutsal Athos Dagindaki Bir Kesisin Dusunceleri Ingilizce 7 Kasim 2023 18 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2023 Ortodoks Dua Ipinin Kullanimi Ingilizce 29 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2023 a b Kimberley Winston 2008 Bead One Pray Too A Guide to Making and Using Prayer Beads Ingilizce NY Morehouse Publishing s 8 Islam Ansiklopedisi Turkiye diyanet Vakfi ss Cilt 40 s 532 533 GenelELALTUNTAS O 2014 Parmak Uclarindaki Kulturel Hazine Tespih 16 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bingol Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi 4 7 145 170