Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dag Hjalmar Agne Carl Hammarskjöld (29 Temmuz 1905, Jönköping, İsveç - 18 Eylül 1961, Rodezya), İsveçli iktisatçı ve devlet adamıdır. Birleşmiş Milletler'in ikinci genel sekreteri (1953-1961). BM'nin saygınlığını ve etkisini artırmış, ölümünden sonra Nobel Barış Ödülü (1961) verilmiştir.
| Dag Hjalmar Agne Carl Hammarskjöld | |
|---|---|
 | |
| 2. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri | |
| Görev süresi 10 Nisan 1953 - 18 Eylül 1961 | |
| Yerine geldiği | Trygve Lie |
| Yerine gelen | U Thant |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 29 Temmuz 1905 Jönköping, İsveç |
| Ölüm | 18 Eylül 1961 (56 yaşında) Ndola, Rodezya ve Nyasaland Federasyonu |
| Milliyeti | İsveçli |
| Dini | Protestan |
| Ödülleri |  Nobel Barış Ödülü (1961) |
Hayatı
İsveç başbakanı (1914-1917) ve Nobel Vakfı başkanı (1929-1947) Hjalmar Hammarskjöld'ün oğlu olan Dag Hammarskjöld, Uppsala ve Stockholm üniversitelerinde hukuk ve iktisat öğrenimi gördü. 1933-1936 arasında Stockholm Üniversitesi'nde siyasal iktisat dersleri verdi. Ardından Maliye bakanlığında daimi müsteşar olarak devlet hizmetine girdi, daha sonra da İsveç Merkez Bankası yönetim kurulu başkanı oldu. 1947'den sonra Dışişleri Bakanlığı'nda görev yaptı. 1951'de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'ndaki İsveç delegasyonunun başkan yardımcılığına, 1952'de de başkanlığına getirildi. Norveçli Trygve Lie'nin BM genel sekreterliğinden istifa etmesinden beş ay sonra, 10 Nisan 1953'te beş yıl süreyle bu göreve seçildi. Eylül 1957'de yapılan seçimle beş yıllık bir dönem için yeniden aynı göreve getirildi.
Genel sekreterliğinin ilk yıllarında ağırlıklı olarak Ortadoğu'da İsrail ile Arap devletleri arasındaki savaş ve savaş tehlikesi konularıyla ilgilendi. 1957 Nobel Barış Ödülü'nün sahibi, Kanadalı devlet adamı Lester Pearson'la birlikte, 1956'da patlak veren Süveyş Krizi'nin çözülmesi için yürütülen çalışmalara katıldı. Ayrıca 1958'de Lübnan ve Ürdün'de baş gösteren bunalımın çözümünde önemli rol oynadı. 1959 yılında eğer ölürse tüm arşivinin İsveç Millî Kütüphanesi'ne bırakılmasını vasiyet etti.
Belçika Kongosu'nun 30 Haziran 1960'ta bağımsızlığını kazanmasından kısa bir süre sonra başlayan ve bütün ülkeyi saran karışıklıkları durdurmak amacıyla bölgeye BM'ye bağlı birlikler gönderdi. Sovyetler Birliği Eylül 1960'ta Hammarskjöld'ün bu kararını şiddetle eleştirerek genel sekreterlikten istifa etmesini ve bu görevin Batılı, sosyalist ve tarafsız ülkelerin temsilcilerinden oluşan üç kişilik bir kurula (Troyka) devredilmesini istedi.
Ölümü
Hammarskjöld Kongo'dan ayrılarak bağımsızlığını ilan eden Katanga eyaleti başkanı Moise Tshombe'yle ülkede barış sağlanması için görüşmelerde bulunmak üzere Kongo'ya giderken meydana gelen bir uçak kazasında öldü. Olaydan yıllar sonra ortaya çıkan belgelere göre yaşananların kaza değil suikast olduğuna dair ihtimali artırdığı belirtilmektedir.
1998'de CIA ve MI6'ın Belçika'nın madencilik çıkarlarına Güney Afrikalı bir paramiliter örgüt aracılığıyla dahil olduğunu öne süren belgeler ortaya çıktı. Bilgiler, Güney Afrika Komünist Partisi lideri 'nin 1993 yılında öldürülmesiyle ilgili olarak Güney Afrika Gizli Servisi ve Güney Afrika Hakikat ve uzlaşma komisyonu'na devrettiği bir dosyada yer alıyordu. Bu belgeler, Hammarskjöld'ü "ortadan kaldırmaya" yönelik iddia edilen bir komployu içeriyordu. CIA direktörü Allen Dulles'ın "Dag baş belası hale geliyor ve kaldırılması gerekiyor" şeklindeki sözde bir açıklamasını içeriyordu.
2014 yılında, gizliliği kaldırılan belgelerde Amerika'nın Kongo büyükelçisinin Washington D.C.'ye, uçağın küçük Katanga Hava Kuvvetleri komutanı Belçikalı paralı asker pilot Jan van Risseghem tarafından vurulmuş olabileceğine dair uyarıda bulunan bir telgraf gönderdiğini ortaya çıkardı.
2015 yılında Bağımsız Uzmanlar Komisyonu tarafından hazırlanan bir araştırma raporu da şüpheleri yoğunlaştırıldı. Haleflerinden BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun da 24 Ağustos 2016 tarihinde bu rapora eklediği bir bilgi notuyla Hammarskjöld'ün öldüğü uçak kazasının tam olarak araştırılmasının BM'nin resmi yükümlülüğü olduğunu ve yeni soruşturmanın BM'nin Genel Kurul veya kendisinin seçimiyle belirlenecek seçkin kişiler tarafından yürütülebileceğini belirtti.
Kaynakça
- ^ 17 Ağustos 2011 tarihli 9 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . The Guardian haberi (İngilizce) 25 Kasım 2014 tarihinde erişilmiştir.
- ^ BM eski genel sekrereterinin ölümü tartışılıyor 26 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., timeturk.com.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dag Hjalmar Agne Carl Hammarskjold 29 Temmuz 1905 Jonkoping Isvec 18 Eylul 1961 Rodezya Isvecli iktisatci ve devlet adamidir Birlesmis Milletler in ikinci genel sekreteri 1953 1961 BM nin sayginligini ve etkisini artirmis olumunden sonra Nobel Baris Odulu 1961 verilmistir Dag Hjalmar Agne Carl Hammarskjold2 Birlesmis Milletler Genel SekreteriGorev suresi 10 Nisan 1953 18 Eylul 1961Yerine geldigi Trygve LieYerine gelen U ThantKisisel bilgilerDogum 29 Temmuz 1905 1905 07 29 Jonkoping IsvecOlum 18 Eylul 1961 56 yasinda Ndola Rodezya ve Nyasaland FederasyonuMilliyeti IsvecliDini ProtestanOdulleri Nobel Baris Odulu 1961 HayatiIsvec basbakani 1914 1917 ve Nobel Vakfi baskani 1929 1947 Hjalmar Hammarskjold un oglu olan Dag Hammarskjold Uppsala ve Stockholm universitelerinde hukuk ve iktisat ogrenimi gordu 1933 1936 arasinda Stockholm Universitesi nde siyasal iktisat dersleri verdi Ardindan Maliye bakanliginda daimi mustesar olarak devlet hizmetine girdi daha sonra da Isvec Merkez Bankasi yonetim kurulu baskani oldu 1947 den sonra Disisleri Bakanligi nda gorev yapti 1951 de Birlesmis Milletler Genel Kurulu ndaki Isvec delegasyonunun baskan yardimciligina 1952 de de baskanligina getirildi Norvecli Trygve Lie nin BM genel sekreterliginden istifa etmesinden bes ay sonra 10 Nisan 1953 te bes yil sureyle bu goreve secildi Eylul 1957 de yapilan secimle bes yillik bir donem icin yeniden ayni goreve getirildi Genel sekreterliginin ilk yillarinda agirlikli olarak Ortadogu da Israil ile Arap devletleri arasindaki savas ve savas tehlikesi konulariyla ilgilendi 1957 Nobel Baris Odulu nun sahibi Kanadali devlet adami Lester Pearson la birlikte 1956 da patlak veren Suveys Krizi nin cozulmesi icin yurutulen calismalara katildi Ayrica 1958 de Lubnan ve Urdun de bas gosteren bunalimin cozumunde onemli rol oynadi 1959 yilinda eger olurse tum arsivinin Isvec Milli Kutuphanesi ne birakilmasini vasiyet etti Belcika Kongosu nun 30 Haziran 1960 ta bagimsizligini kazanmasindan kisa bir sure sonra baslayan ve butun ulkeyi saran karisikliklari durdurmak amaciyla bolgeye BM ye bagli birlikler gonderdi Sovyetler Birligi Eylul 1960 ta Hammarskjold un bu kararini siddetle elestirerek genel sekreterlikten istifa etmesini ve bu gorevin Batili sosyalist ve tarafsiz ulkelerin temsilcilerinden olusan uc kisilik bir kurula Troyka devredilmesini istedi Olumu Hammarskjold Kongo dan ayrilarak bagimsizligini ilan eden Katanga eyaleti baskani Moise Tshombe yle ulkede baris saglanmasi icin gorusmelerde bulunmak uzere Kongo ya giderken meydana gelen bir ucak kazasinda oldu Olaydan yillar sonra ortaya cikan belgelere gore yasananlarin kaza degil suikast olduguna dair ihtimali artirdigi belirtilmektedir 1998 de CIA ve MI6 in Belcika nin madencilik cikarlarina Guney Afrikali bir paramiliter orgut araciligiyla dahil oldugunu one suren belgeler ortaya cikti Bilgiler Guney Afrika Komunist Partisi lideri nin 1993 yilinda oldurulmesiyle ilgili olarak Guney Afrika Gizli Servisi ve Guney Afrika Hakikat ve uzlasma komisyonu na devrettigi bir dosyada yer aliyordu Bu belgeler Hammarskjold u ortadan kaldirmaya yonelik iddia edilen bir komployu iceriyordu CIA direktoru Allen Dulles in Dag bas belasi hale geliyor ve kaldirilmasi gerekiyor seklindeki sozde bir aciklamasini iceriyordu 2014 yilinda gizliligi kaldirilan belgelerde Amerika nin Kongo buyukelcisinin Washington D C ye ucagin kucuk Katanga Hava Kuvvetleri komutani Belcikali parali asker pilot Jan van Risseghem tarafindan vurulmus olabilecegine dair uyarida bulunan bir telgraf gonderdigini ortaya cikardi 2015 yilinda Bagimsiz Uzmanlar Komisyonu tarafindan hazirlanan bir arastirma raporu da supheleri yogunlastirildi Haleflerinden BM Genel Sekreteri Ban Ki mun da 24 Agustos 2016 tarihinde bu rapora ekledigi bir bilgi notuyla Hammarskjold un oldugu ucak kazasinin tam olarak arastirilmasinin BM nin resmi yukumlulugu oldugunu ve yeni sorusturmanin BM nin Genel Kurul veya kendisinin secimiyle belirlenecek seckin kisiler tarafindan yurutulebilecegini belirtti Kaynakca 17 Agustos 2011 tarihli 9 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Guardian haberi Ingilizce 25 Kasim 2014 tarihinde erisilmistir BM eski genel sekrereterinin olumu tartisiliyor 26 Agustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde timeturk com