Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
'Damiq-ilīšu, (Akadca: 𒁕𒈪𒅅𒉌𒉌𒋗, da-mi-iq-i₃-li₂-šu; MÖ y. 1752 – 1730 (kısa kronoloji ) veya MÖ y. 1816 – 1794 (orta kronoloji)) İsin'in 15. ve son kralıdır. Babası 'in yerine geçmiş ve 23 yıl hüküm sürmüştür. Bazı değişken kral listeleri daha kısa bir hükümdarlık dönemi sunar, ancak bunların onun yönetimi sırasında hazırlandığı düşünülmektedir. İlk olarak Babil Kralı Sin-Muballit (y. MÖ 1748 – 1729) tarafından ve daha sonra Larsalı I. Rīm-Sîn (y. MÖ 1758 -1699) yenilgiye uğratıldı.
| Damiq-ilišu 𒁕𒈪𒅅𒉌𒉌𒋗 | |
|---|---|
| İsin Kralı | |
| Hüküm süresi | MÖ y. 1752 – 1730 |
| Önce gelen | |
| Sonra gelen | (Larsa Hanedanı) |
Hayatı
Standart yazıtında, "ürünleri (toprağın) ambarlarında biriktiren çiftçi" olarak nitelendirilir. Bunlardan biri, İsin duvarının inşasını kutlayan konilerdir ve ona "Damiq-ilišu, tanrı Ninurta'nın gözdesidir" derken, bir yıl adında "tanrıça İnanna'ya yakışır bir şekilde rahiplik görevi için uygundur" şeklinde anılır. Tanrı An'ın oğlu tanrı Mardu için bir ambar e-me-sikil, "saf mes (ritüeller?) olan ev", inşa edilmesi. Bir koni, muhtemelen Uṣarpara tanrısı Nergal için yapılmış olan é-ki-tuš-bi-du 10, "Ev - ikametgahı iyidir" tapınağının inşasını kaydeder. Ayrıca bir saray yazıtı ve Apiak'lı Nergal'e adanmış bir aslan heykelinin kopyası da bulunmaktadır.
Rakip krallıkların yıl adlarının incelenmesinden, yaşanan siyasal olayların ana hatları çıkarılabilir. Rīm-Sîn'in 14. yılı (MÖ 1744 civarı) " Uruk, Isin, Babil, Sutum, Rapiqum ve Uruk kralı Irdanene ordularının silahlarla vurulduğu yıl" şeklinde kayıtlara geçiyor. Büyük bir koalisyona karşı kazanılan bu zafer, Rīm-Sîn'in imparatorluk hırslarını uyandırmış gibi görünüyor. Damiq-ilišu'nun 13. yılı (M.Ö. 1739 civarı) "(Damiq-ilišu'nun) Isin'in büyük şehir duvarını ('Damiq-ilišu-hegal' olarak adlandırılan) inşa ettiği yıl" olarak kaydedilir (Damiq-ilišu bolluk demektir). Kutsal şehir Nippur'un MÖ 1749 civarında Damiq-ilīšu tarafından Larsa'nın kontrolünden alındığı ve MÖ 1737 civarında Rīm-Sîn'in "Uruk'u yıktığı" yıla kadar şehri elinde tuttuğu anlaşılıyor; bu, orada bulunan belgelerin tarihlendirilmesine dayanıyor. Sin-muballit'in 13. yılı (yaklaşık MÖ 1735) "Larsa'nın askerlerinin ve ordusunun silahlarla vurulduğu yıl" olarak adlandırılır. Rīm-Sîn'in 25. yılı (yaklaşık MÖ 1733) "Adil çoban Rim-Sin'in An, Enlil ve Enki'nin güçlü yardımıyla Damiq-ilišu şehrini ele geçirdiği, İsin'e esir olarak yardım eden sakinlerini Larsa'ya getirdiği ve zaferini daha önce hiç olmadığı kadar büyük kıldığı yıl" olarak adlandırılır. Bu aksilik, sarsılan İsin devletine zarar vermiş gibi görünüyor ve Babil'in Sîn-muballiṭ'sinin MÖ 1732'de, yani 16. yılında şehri yağmalamasına olanak tanımıştır.
Rīm-Sîn'in 29. yılı (1729), "An, Enlil ve Enki'nin kudretli gücünün yardımıyla dürüst çoban Rīm-Sîn'in bir günde Isin'in en büyük şehri Dunnum'u ele geçirdiği ve tüm askere alınan askerleri onun emirlerine teslim ettiği ancak nüfusu ikametgahlarından çıkarmadığı yılı" hatırlatır. 30. yılı (MÖ 1728 civarı) "An, Enlil ve Enki'nin güçlü silahıyla gerçek çoban Rīm-Sîn'in kraliyet başkenti İsin'i ve çeşitli köyleri ele geçirdiği ancak sakinlerinin hayatlarını bağışladığı ve krallığının ününü sonsuza dek yücelttiği yıl" olarak okunur. Bu olay o kadar önemli kabul edildi ki o zamandan sonra Rīm-Sîn'in her yıl adı onun adıyla anıldı: İsin'in yağmalanmasından sonraki ilk yıldan, "Isin'i ele geçirdikten sonraki 31. yıla" kadar.
Aynı zamanda Esagila Kroniği olarak da bilinen Weidner Kroniği, Damiq-ilišu adına yazılmış, Babil'in Apil-Sin'ine (MÖ 1767-1749 civarı) bağışçıların Marduk'a yaptıkları adakların faziletlerini tartışan bir apokrif tarih yazımı veya varsayım mektubudur. Damiq-ilīšu'nun Nuska Tanrısı'na yazdığı bir güzel mektup da mevcuttur. sonraki krallar ona atıfta bulunup kendilerini onun halefi olarak tanımlamalarından bir tür halk kahramanı haline gelmiş gibi görünmektedir. Birinci Deniz Diyarı Hanedanı kendisini Yeni Sümer yol gösrecisi olarak görmüş gibi görünüyor ve 3. kral Damqi-ilišu bile onun adını almıştır. 2. Deniz Ülkesi Hanedanlığı'nın kurucusu Simbar-Šipak (M.Ö. 1025-1008 civarı), tarihi bir kayıtta "Damiq-ilišu hanedanının askeri" olarak tanımlanıyordu.
Yazıtlar
Notlar
Dış bağlantılar
- CDLI'da Damiq-ilišu yıl adları
Kaynakça
- ^ Jöran Friberg (2007). A Remarkable Collection of Babylonian Mathematical Texts: Manuscripts in the Schøyen Collection: Cuneiform Texts. Springer. ss. 233-235. Geçersiz
|url-erişimi=limited() - ^ Douglas Frayne (1990). Old Babylonian period (2003-1595 BC): Early Periods, Volume 4 (RIM The Royal Inscriptions of Mesopotamia). University of Toronto Press. ss. 102-106.
- ^ a b M. Fitzgerald (2002). The Rulers of Larsa. Yale University Dissertation. ss. 139-144.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Damiq ilisu Akadca 𒁕𒈪𒅅𒉌𒉌𒋗 da mi iq i li su MO y 1752 1730 kisa kronoloji veya MO y 1816 1794 orta kronoloji Isin in 15 ve son kralidir Babasi in yerine gecmis ve 23 yil hukum surmustur Bazi degisken kral listeleri daha kisa bir hukumdarlik donemi sunar ancak bunlarin onun yonetimi sirasinda hazirlandigi dusunulmektedir Ilk olarak Babil Krali Sin Muballit y MO 1748 1729 tarafindan ve daha sonra Larsali I Rim Sin y MO 1758 1699 yenilgiye ugratildi Damiq ilisu 𒁕𒈪𒅅𒉌𒉌𒋗Isin KraliHukum suresiMO y 1752 1730Once gelenSonra gelen Larsa Hanedani Civi yazili tablet CBS 19797 aciklama olmadan jpgHayatiStandart yazitinda urunleri topragin ambarlarinda biriktiren ciftci olarak nitelendirilir Bunlardan biri Isin duvarinin insasini kutlayan konilerdir ve ona Damiq ilisu tanri Ninurta nin gozdesidir derken bir yil adinda tanrica Inanna ya yakisir bir sekilde rahiplik gorevi icin uygundur seklinde anilir Tanri An in oglu tanri Mardu icin bir ambar e me sikil saf mes ritueller olan ev insa edilmesi Bir koni muhtemelen Uṣarpara tanrisi Nergal icin yapilmis olan e ki tus bi du 10 Ev ikametgahi iyidir tapinaginin insasini kaydeder Ayrica bir saray yaziti ve Apiak li Nergal e adanmis bir aslan heykelinin kopyasi da bulunmaktadir Babasinin kralligini kaybetmesinden sonra Samsu iluna nin yuksek memuru olan Damiq ilisu nun oglu Dakiya nin muhru Rakip kralliklarin yil adlarinin incelenmesinden yasanan siyasal olaylarin ana hatlari cikarilabilir Rim Sin in 14 yili MO 1744 civari Uruk Isin Babil Sutum Rapiqum ve Uruk krali Irdanene ordularinin silahlarla vuruldugu yil seklinde kayitlara geciyor Buyuk bir koalisyona karsi kazanilan bu zafer Rim Sin in imparatorluk hirslarini uyandirmis gibi gorunuyor Damiq ilisu nun 13 yili M O 1739 civari Damiq ilisu nun Isin in buyuk sehir duvarini Damiq ilisu hegal olarak adlandirilan insa ettigi yil olarak kaydedilir Damiq ilisu bolluk demektir Kutsal sehir Nippur un MO 1749 civarinda Damiq ilisu tarafindan Larsa nin kontrolunden alindigi ve MO 1737 civarinda Rim Sin in Uruk u yiktigi yila kadar sehri elinde tuttugu anlasiliyor bu orada bulunan belgelerin tarihlendirilmesine dayaniyor Sin muballit in 13 yili yaklasik MO 1735 Larsa nin askerlerinin ve ordusunun silahlarla vuruldugu yil olarak adlandirilir Rim Sin in 25 yili yaklasik MO 1733 Adil coban Rim Sin in An Enlil ve Enki nin guclu yardimiyla Damiq ilisu sehrini ele gecirdigi Isin e esir olarak yardim eden sakinlerini Larsa ya getirdigi ve zaferini daha once hic olmadigi kadar buyuk kildigi yil olarak adlandirilir Bu aksilik sarsilan Isin devletine zarar vermis gibi gorunuyor ve Babil in Sin muballiṭ sinin MO 1732 de yani 16 yilinda sehri yagmalamasina olanak tanimistir Rim Sin in 29 yili 1729 An Enlil ve Enki nin kudretli gucunun yardimiyla durust coban Rim Sin in bir gunde Isin in en buyuk sehri Dunnum u ele gecirdigi ve tum askere alinan askerleri onun emirlerine teslim ettigi ancak nufusu ikametgahlarindan cikarmadigi yili hatirlatir 30 yili MO 1728 civari An Enlil ve Enki nin guclu silahiyla gercek coban Rim Sin in kraliyet baskenti Isin i ve cesitli koyleri ele gecirdigi ancak sakinlerinin hayatlarini bagisladigi ve kralliginin ununu sonsuza dek yucelttigi yil olarak okunur Bu olay o kadar onemli kabul edildi ki o zamandan sonra Rim Sin in her yil adi onun adiyla anildi Isin in yagmalanmasindan sonraki ilk yildan Isin i ele gecirdikten sonraki 31 yila kadar Ayni zamanda Esagila Kronigi olarak da bilinen Weidner Kronigi Damiq ilisu adina yazilmis Babil in Apil Sin ine MO 1767 1749 civari bagiscilarin Marduk a yaptiklari adaklarin faziletlerini tartisan bir apokrif tarih yazimi veya varsayim mektubudur Damiq ilisu nun Nuska Tanrisi na yazdigi bir guzel mektup da mevcuttur sonraki krallar ona atifta bulunup kendilerini onun halefi olarak tanimlamalarindan bir tur halk kahramani haline gelmis gibi gorunmektedir Birinci Deniz Diyari Hanedani kendisini Yeni Sumer yol gosrecisi olarak gormus gibi gorunuyor ve 3 kral Damqi ilisu bile onun adini almistir 2 Deniz Ulkesi Hanedanligi nin kurucusu Simbar Sipak M O 1025 1008 civari tarihi bir kayitta Damiq ilisu hanedaninin askeri olarak tanimlaniyordu Yazitlar CBS 19797 published as Hilprecht s BE 20 no 47 1906 The Ur Isin king list MS 1686 gives 4 years Ash 1923 444 does not list him HS 2008 amp CBS 9999 Nippur IB 1090 Isin Cone A7556 Weidner Chronicle ABC 19 ABC 18 v 3 Notlar Ismin alternatif okunusu Irnene CDLI da kayit altina alinan Sin muballiṭ nin 16 yili Fitzgerald a gore 17 yil Dis baglantilarCDLI da Damiq ilisu yil adlariKaynakca Joran Friberg 2007 A Remarkable Collection of Babylonian Mathematical Texts Manuscripts in the Schoyen Collection Cuneiform Texts Springer ss 233 235 Gecersiz url erisimi limited yardim Douglas Frayne 1990 Old Babylonian period 2003 1595 BC Early Periods Volume 4 RIM The Royal Inscriptions of Mesopotamia University of Toronto Press ss 102 106 a b M Fitzgerald 2002 The Rulers of Larsa Yale University Dissertation ss 139 144