Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Danegeld, (Danca: danegæld, Danimarka vergisi anlamına gelir) Viking savaşçılarının topraklarını yağmalamasına karşı saldırıya uğrayan bölge yöneticileri tarafından Vikinglere verilen vergidir. 11. yüzyıl boyunca bu vergiye geld veya gafol denmiş, danegeld deyimi 12. yüzyılla beraber kullanılmaya başlanmıştır. 9 - 11. yüzyıl arasında Viking saldırılarına yoğun olarak maruz kalan İngiltere ve Fransa'da krallık siyaseti hâline gelmiştir.
İngiltere
Anglosakson dönemi
İngilizler tarafından Vikinglere yapılan ilk büyük ödeme 991 yılındaki Maldon Muharebesindeki İngiliz yenilgisi üzerine olmuştur. Tahttaki İngiliz kralı Tedariksiz Ethelred silahlı mücadeleyi sürdürmektense Vikinglere ödeme yaprak tehlikeyi savuşturmak istemiştir. Anglo-Sakson Kronolojisinde Vikinglerin başında adlı komutanın olduğunu yazar.
994 yılında yeniden adaya dönen Vikinglerin başında Olav Tryggvason ile birlikte Danimarka kralı vardır. Londra'yı kuşatan Vikingler bir kez daha yapılan ödemeyle bölgeden ayrılırlar. Ancak ödenen meblağın büyüklüğü Danimarkalıları şaşkınlığa düşürecektir, genellikle fetih sonrası yapılan yağmadan elde edilecek gelirin çok üzerinde gelir sadece İngilizleri korkutarak sağlanabilmektedir. İzleyen dönemde 1002 ve 1007 yılında ödeme yapılır. Özellikle 1007 yılındaki ödemede 13 ton gümüş verildiği rivayet edilir. 1012 yılında Canterbury'nin yağmalanmasının ardından Vikinglere yaklaşık 18 ton gümüş ödeme yapılacaktır.
1016 yılında Sven Çatalsakal'ın oğlu Knud İngiltere kralı olur. İktidarını sağlamlaştırmaya çalışan Knud 27 ton gümüş toplayacak ve ayrıca 4 ton da özel olarak Londra'dan alacaktır.
İngiltere'deki Anglosaksonlar tarafından ödenen toplam Danegeld miktarının 60 milyon peni olduğu hesaplanır.
Norman dönemi
Güney İngiltere'de toplanan vergiler ekilen toprağa bağlı olarak değişmekteydi. Tüm İngiltere'de ise vergiler şerifler tarafından toplanırdı. Danegeld'i ödemek için toplanan vergi I. William tarafından Normandiya bölgesindeki savaşlar, seferler ve kraliyet harcamaları için ödenek olarak kullanılırdı. Normanlar bu vergiyi önceki Anglosakson krallara göre daha sık toplarlardı. Danegeld için vergi toplanmasına en son 1162 yılı kayıtlarında rastlanır. Bu verginin toplanmasında sayısız yolsuzluk olduğuna dair rivayetler bulunur. Bunlar arasında şunlar sayılabilir; birim toprak verimlilik değerlendirmeleri güncelliğini kaybetmiştir, çok farklı şekilde muafiyetler geliştirilmiştir.
Fransa
Breton
Breton bölgesinde geniş çaplı Danegeld toplandığına dair bilgi bulunmamaktadır. Bölgede danegeld ödemesi yapılmış olsa da bütün halkı kapsayan bir vergilendirmeye gidildiği bilinmemektedir. 830-832 yıllarını kapsayan tarih yazımı olan içinde Nominoe adlı yerel Breton önderin üç kez Danimarkalı Vikinglere yenildikten sonra topraklarını bırakıp çekilmek zorunda kaldığı, daha sonra ise para ve değerli hediyeler sayesinde onlardan topraklarını geri aldığı yazılır.
Bu dönemde benzer aynî ödemelerin Vikinglere yapıldığı bilinmektedir. Ayrıca 854 yılında Vannes bölgesinde Vikingler tarafından fidye için kaçırılan piskopos Courantgenus için halktan vergi toplandığı bilinmektedir.
Doğu Fransa
Doğu Fransa bölgesinde yapılan en önemli danegeld ödemesi kuşatılan şehrini kurtarmak için Şişman Karl tarafından yapılmıştır. Ödemenin yapıldığı Viking komutanı Godfrid'in Hristiyanlığı kabul etmesi de istenmiştir.
Frizye
Toplanan vergilerle yapılan ilk danegeld ödemesi 810 yılında Frizye'de yapılmıştır. Bu yıl bölgeye gelen yaklaşık 200 parça gemiden oluşan Danimarka donanması önce sahil kentlerini yağmalamış daha sonra da Frizye bölgesi içlerine ilerlemiştir. Yerel direnişi kıran Vikinglere çok büyük bir ödeme yapıldığı adlı eserde yazılmaktadır. Frank kralı Şarlman'ın Danimarkalılar üzerine sefer yapmayı planladığı ancak fidyenin ödenmiş olması dolayısıyla sefere gerek kalmadığı da aynı eserde belirtilir. 836 yılında Anvers ve çevresini yağmalayan Vikingler bilinmeyen bir miktarda danegeld karşılığında bölgeden ayrılmıştır. Frizye bölgesi tarafından verildiği bilinen son danegeld ödemesi 852 yılında yapılmıştır. 252 parça gemiyle gelen Viking donanması bölgeye saldırmadan önce fidye talep etmiştir. Tedarik edilen danegeld ödemesi sayesinde Vikingler saldırmadan ayrılmıştır. 873 yılında fidye talebiyle gelen Viking komutanı Rodulf'un talebi Frizler tarafından reddedilmiş, çıkan çatışma sonucunda Vikingler yenilmiş, Rodulf öldürülmüştür.
Lorraine
Lotharingia olarak da bilinen Lorraine bölgesinde sadece bir kez danegeld için vergi toplanmıştır. Kral tüm krallıktaki birim çiftlik başına 4 Denarius toplamıştır. Bunun yanı sıra büyükbaş hayvan, un ve şarap gibi aynî vergi de toplandığı bilinir.
Batı Fransa
Batı Fransa bölgesinde ilk danegeld ödemesi 845 yılında Paris'e saldırmak üzere olan Ragnar Lothbrok komutasındaki Vikinglere yapılır. 857 yılında Sen Nehri boyunca kentleri yağmalayan Bjørn komutasındaki Vikingler bir yıl sonra bölgeye geri döndüklerinde saldırmamak kaydıyla kendilerine ödenen danegeldi kabul ederler. Bölgedeki Vikingler yerel derebeylerinden aldıkları danegeldler sayesinde bir tarafın yanında yer alıp diğerine saldırırken diğer tarafın daha yüksek bir bedel ödemesi üzerine derhal saf değiştirebilmekteydi.
Geleneği
Edebiyat
- William Shakespeare Hamlet adlı eserin 3. perdesindeki 1. sahnede Kral Claidus verilmeyen danegeldden bahseder.
- Rudyard Kipling Danegeld adlı şiirinde hiçbir durumda devletçe fidye verilmemesini öğütler.
Siyaset
- Birleşik Krallık siyasetinde danegeld terimi tehditler karşısında taviz verme anlamında kullanılmıştır. 23 Kasım 2005 tarihli Avam Kamarasında yapılan dair görüşmelerde söz alan muhafazakâr milletvekili Andrew Robathan, IRA örgütüne verilen tavizler danegelde benzetmiş ve bir kez verilmeye başlandı mı sonunun gelmeyeceğini belirtmiştir.
- Irak Savaşı sırasında Irak Direnişi tarafından esir edilen İtalyan askerlerinin serbest bırakılması için İtalyan hükûmet tarafından 1 milyon dolar ödenmesine karşı eleştirel bir yazı kaleme alan The Daily Mirror yazarı Tony Parsons, Rudyard Kipling'in Danegeld şiirine anıştırma yaparak "Bir kez Danegeld ödemeye başlarsan, Danimarkalıdan kurtulamazsın" diyerek uygulanan siyaseti eleştirmiştir.
- İngiltere'de danegeld deyimi Başbakan Neville Chamberlain tarafından Nazi lideri Adolf Hitler'e karşı başarısızca uygulanan yatıştırma politikası ile ilgili olarak da kullanılır.
Kaynakça
- ^ Yazıtın asıl metni şu şekildedir:
ta al|i| |l|it raisa stain þino| |oftiR sik sialfan ' hon tuk| |knuts kialt a| |anklanti ' kuþ hialbi hons ant
Türkçeye şu şekilde çevrilebilir:
Bu yazıt Alli tarafından kendi hatırası için dikilmiştir. İngiltere'de Knutr'dan ödeme almıştır. Tanrı ruhunu affetsin - ^ Bu dönemde Vikinglere fidye ödeyen bölge sadece İngiltere değildir. İsveç kralına fidye ödeyen topraklar arasında Finlandiya, Baltık bölgesi ve Moskova'ya kadar olan topraklar sayılır.
- ^ adıl eserde danegeldin Heriold oğlu Rodulf adlı Vikinge yapıldığı yazar
- ^ Asıl metin:
...he shall with speed to England,
For the demand of our neglected tribute - ^ Asıl metin:
We never pay any-one Dane-geld,
No matter how trifling the cost;
For the end of that game is oppression and shame,
And the nation that plays it is lost! - ^ İlgili tutanak 26 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 31 Mayıs 2012 tarihinde erişilmiştir
- ^ İlgili makale 17 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 31 Mayıs 2012 tarihinde erişilmiştir
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- (İngilizce) 29 Mayıs 2012 tarihinde erişilmiştir
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Danegeld Danca danegaeld Danimarka vergisi anlamina gelir Viking savascilarinin topraklarini yagmalamasina karsi saldiriya ugrayan bolge yoneticileri tarafindan Vikinglere verilen vergidir 11 yuzyil boyunca bu vergiye geld veya gafol denmis danegeld deyimi 12 yuzyilla beraber kullanilmaya baslanmistir 9 11 yuzyil arasinda Viking saldirilarina yogun olarak maruz kalan Ingiltere ve Fransa da krallik siyaseti haline gelmistir Gunumuzde Isvec in Uppland bolgesinde yer alan U 194 isimli yazit Ingiltere den alinmis olan bir danegeld anisina dikilmistirIngiltereAnglosakson donemi Ingilizler tarafindan Vikinglere yapilan ilk buyuk odeme 991 yilindaki Maldon Muharebesindeki Ingiliz yenilgisi uzerine olmustur Tahttaki Ingiliz krali Tedariksiz Ethelred silahli mucadeleyi surdurmektense Vikinglere odeme yaprak tehlikeyi savusturmak istemistir Anglo Sakson Kronolojisinde Vikinglerin basinda adli komutanin oldugunu yazar 994 yilinda yeniden adaya donen Vikinglerin basinda Olav Tryggvason ile birlikte Danimarka krali vardir Londra yi kusatan Vikingler bir kez daha yapilan odemeyle bolgeden ayrilirlar Ancak odenen meblagin buyuklugu Danimarkalilari saskinliga dusurecektir genellikle fetih sonrasi yapilan yagmadan elde edilecek gelirin cok uzerinde gelir sadece Ingilizleri korkutarak saglanabilmektedir Izleyen donemde 1002 ve 1007 yilinda odeme yapilir Ozellikle 1007 yilindaki odemede 13 ton gumus verildigi rivayet edilir 1012 yilinda Canterbury nin yagmalanmasinin ardindan Vikinglere yaklasik 18 ton gumus odeme yapilacaktir 1016 yilinda Sven Catalsakal in oglu Knud Ingiltere krali olur Iktidarini saglamlastirmaya calisan Knud 27 ton gumus toplayacak ve ayrica 4 ton da ozel olarak Londra dan alacaktir Ingiltere deki Anglosaksonlar tarafindan odenen toplam Danegeld miktarinin 60 milyon peni oldugu hesaplanir Norman donemi Guney Ingiltere de toplanan vergiler ekilen topraga bagli olarak degismekteydi Tum Ingiltere de ise vergiler serifler tarafindan toplanirdi Danegeld i odemek icin toplanan vergi I William tarafindan Normandiya bolgesindeki savaslar seferler ve kraliyet harcamalari icin odenek olarak kullanilirdi Normanlar bu vergiyi onceki Anglosakson krallara gore daha sik toplarlardi Danegeld icin vergi toplanmasina en son 1162 yili kayitlarinda rastlanir Bu verginin toplanmasinda sayisiz yolsuzluk olduguna dair rivayetler bulunur Bunlar arasinda sunlar sayilabilir birim toprak verimlilik degerlendirmeleri guncelligini kaybetmistir cok farkli sekilde muafiyetler gelistirilmistir FransaBreton Breton bolgesinde genis capli Danegeld toplandigina dair bilgi bulunmamaktadir Bolgede danegeld odemesi yapilmis olsa da butun halki kapsayan bir vergilendirmeye gidildigi bilinmemektedir 830 832 yillarini kapsayan tarih yazimi olan icinde Nominoe adli yerel Breton onderin uc kez Danimarkali Vikinglere yenildikten sonra topraklarini birakip cekilmek zorunda kaldigi daha sonra ise para ve degerli hediyeler sayesinde onlardan topraklarini geri aldigi yazilir Bu donemde benzer ayni odemelerin Vikinglere yapildigi bilinmektedir Ayrica 854 yilinda Vannes bolgesinde Vikingler tarafindan fidye icin kacirilan piskopos Courantgenus icin halktan vergi toplandigi bilinmektedir Dogu Fransa Dogu Fransa bolgesinde yapilan en onemli danegeld odemesi kusatilan sehrini kurtarmak icin Sisman Karl tarafindan yapilmistir Odemenin yapildigi Viking komutani Godfrid in Hristiyanligi kabul etmesi de istenmistir Frizye Toplanan vergilerle yapilan ilk danegeld odemesi 810 yilinda Frizye de yapilmistir Bu yil bolgeye gelen yaklasik 200 parca gemiden olusan Danimarka donanmasi once sahil kentlerini yagmalamis daha sonra da Frizye bolgesi iclerine ilerlemistir Yerel direnisi kiran Vikinglere cok buyuk bir odeme yapildigi adli eserde yazilmaktadir Frank krali Sarlman in Danimarkalilar uzerine sefer yapmayi planladigi ancak fidyenin odenmis olmasi dolayisiyla sefere gerek kalmadigi da ayni eserde belirtilir 836 yilinda Anvers ve cevresini yagmalayan Vikingler bilinmeyen bir miktarda danegeld karsiliginda bolgeden ayrilmistir Frizye bolgesi tarafindan verildigi bilinen son danegeld odemesi 852 yilinda yapilmistir 252 parca gemiyle gelen Viking donanmasi bolgeye saldirmadan once fidye talep etmistir Tedarik edilen danegeld odemesi sayesinde Vikingler saldirmadan ayrilmistir 873 yilinda fidye talebiyle gelen Viking komutani Rodulf un talebi Frizler tarafindan reddedilmis cikan catisma sonucunda Vikingler yenilmis Rodulf oldurulmustur Lorraine Lotharingia olarak da bilinen Lorraine bolgesinde sadece bir kez danegeld icin vergi toplanmistir Kral tum kralliktaki birim ciftlik basina 4 Denarius toplamistir Bunun yani sira buyukbas hayvan un ve sarap gibi ayni vergi de toplandigi bilinir Bati Fransa Bati Fransa bolgesinde ilk danegeld odemesi 845 yilinda Paris e saldirmak uzere olan Ragnar Lothbrok komutasindaki Vikinglere yapilir 857 yilinda Sen Nehri boyunca kentleri yagmalayan Bjorn komutasindaki Vikingler bir yil sonra bolgeye geri donduklerinde saldirmamak kaydiyla kendilerine odenen danegeldi kabul ederler Bolgedeki Vikingler yerel derebeylerinden aldiklari danegeldler sayesinde bir tarafin yaninda yer alip digerine saldirirken diger tarafin daha yuksek bir bedel odemesi uzerine derhal saf degistirebilmekteydi GelenegiEdebiyat William Shakespeare Hamlet adli eserin 3 perdesindeki 1 sahnede Kral Claidus verilmeyen danegeldden bahseder Rudyard Kipling Danegeld adli siirinde hicbir durumda devletce fidye verilmemesini ogutler Siyaset Birlesik Krallik siyasetinde danegeld terimi tehditler karsisinda taviz verme anlaminda kullanilmistir 23 Kasim 2005 tarihli Avam Kamarasinda yapilan dair gorusmelerde soz alan muhafazakar milletvekili Andrew Robathan IRA orgutune verilen tavizler danegelde benzetmis ve bir kez verilmeye baslandi mi sonunun gelmeyecegini belirtmistir Irak Savasi sirasinda Irak Direnisi tarafindan esir edilen Italyan askerlerinin serbest birakilmasi icin Italyan hukumet tarafindan 1 milyon dolar odenmesine karsi elestirel bir yazi kaleme alan The Daily Mirror yazari Tony Parsons Rudyard Kipling in Danegeld siirine anistirma yaparak Bir kez Danegeld odemeye baslarsan Danimarkalidan kurtulamazsin diyerek uygulanan siyaseti elestirmistir Ingiltere de danegeld deyimi Basbakan Neville Chamberlain tarafindan Nazi lideri Adolf Hitler e karsi basarisizca uygulanan yatistirma politikasi ile ilgili olarak da kullanilir Kaynakca Yazitin asil metni su sekildedir ta al i l it raisa stain thino oftiR sik sialfan hon tuk knuts kialt a anklanti kuth hialbi hons ant Turkceye su sekilde cevrilebilir Bu yazit Alli tarafindan kendi hatirasi icin dikilmistir Ingiltere de Knutr dan odeme almistir Tanri ruhunu affetsin Bu donemde Vikinglere fidye odeyen bolge sadece Ingiltere degildir Isvec kralina fidye odeyen topraklar arasinda Finlandiya Baltik bolgesi ve Moskova ya kadar olan topraklar sayilir adil eserde danegeldin Heriold oglu Rodulf adli Vikinge yapildigi yazar Asil metin he shall with speed to England For the demand of our neglected tribute Asil metin We never pay any one Dane geld No matter how trifling the cost For the end of that game is oppression and shame And the nation that plays it is lost Ilgili tutanak 26 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 31 Mayis 2012 tarihinde erisilmistir Ilgili makale 17 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 31 Mayis 2012 tarihinde erisilmistirAyrica bakinizYatistirma politikasiDis baglantilar Ingilizce 29 Mayis 2012 tarihinde erisilmistir