Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
David Ben-Gurion veya David Grün (İbranice: דָּוִד בֶּן-גּוּרִיּוֹן; 16 Ekim 1886 - 1 Aralık 1973), İsrail'in ilk başbakanı ve İsrail Devleti'nin kurucusudur. 14 Mayıs 1948'de Tel Aviv'de İsrail Bağımsızlık Bildirgesi'ni okumuş ve 1948 Arap-İsrail Savaşı'nda ülkenin liderliğini yapmıştır. 1942 yılında New York'ta düzenlenen Biltmore Konferansı'nın programını hazırlayan kişi oldu. Ayrıca Gurion, hükûmetteki görevinden ve daha sonra Knesset'ten ayrıldıktan sonra Ulusun Atası payesi ile onurlandırılmıştır.
| David Ben-Gurion דָּוִד בֶּן-גּוּרִיּוֹן | |
|---|---|
 | |
| 1. İsrail başbakanı | |
| Görev süresi 17 Mayıs 1948 - 26 Ocak 1954 | |
| Yerine gelen | Moşe Şaret |
| Görev süresi 2 Kasım 1955 - 21 Haziran 1963 | |
| Yerine geldiği | Moşe Şaret |
| Yerine gelen | Levi Eşkol |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | David Grün 16 Ekim 1886 Płońsk, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 1 Aralık 1973 (87 yaşında) Tel Aviv, İsrail |
| Vatandaşlığı |  Kongre Polonyası Osmanlı İmparatorluğu Filistin Mandası İsrail |
| Bitirdiği okul | Varşova Üniversitesi İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi |
| Mesleği | Politikacı Hukukçu Asker |
| İmzası |  |
Geçmişi
Ben-Gurion, Rus İmparatorluğu'nun bir parçası olan Polonya'nın Płońsk şehrinde doğdu. Babası, bir hukukçu ve aynı zamanda örgütünün lideriydi. Annesi Scheindel ise Ben-Gurion 11 yaşındayken öldü.
Ben-Gurion ateşli bir sosyalist ve Siyonist oldu ve 1906 yılında Filistin'e göç etti. Göç etmesinin kısmen nedeni babasının ticari çıkarlarıydı fakat bunun yanında Doğu Avrupa'daki anti-Semitizm ve soykırım da göç etmesinin nedeniydi.
Göç ettikten sonra ilk olarak portakal korularında tarım işçisi olarak çalıştı. Daha sonra gazeteci olarak çalışmaya başladı. Bu dönemde yani siyasi kariyerine ilk olarak başladığı sıralarda ismini İbranice bir isim olan Ben–Gurion olarak değiştirdi. Faaliyetleri Cemal Paşa tarafından takip edilen Ben-Gurion Osmanlı İmparatorluğu yönetimi altındaki Filistin'den siyasi aktiviteleri nedeniyle tutuklandıktan sonra pasaportuna "bir daha dönmemek üzere" ifadesi yazılarak sınır dışı edildi. Bu dönemde Cemal Paşa binlerce Yahudi'yi Filistin'den yolladı.
New York'a yerleşen Ben–Gurion burada Rus doğumlu bir Yahudi olan ile tanıştı. 1917 yılında evlendiler. Ben–Gurion ve Paula Manweis çiftinin 3 çocukları oldu. Ben–Gurion 1918 yılında İngiliz ordusuna bağlı Yahudi Lejyonu'nun 38. Tabur'una katıldı. I. Dünya Savaşı'ndan sonra Filistin'in İngiltere tarafından ele geçirilmesiyle Ben-Gurion ve ailesi Filistin'e geri döndüler.
1912 yılında 8 ayda Türkçe öğrendikten sonra İstanbul'a taşınmış ve İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde hukuk öğrenimi görmüştür.
Siyonist liderliği
Ben-Gurion, İsrail devletinin kurulmasıyla sona erecek süreçte sosyalist Siyonizmin önde gelen siyasi önderlerinden biriydi. Bu dönemde Sosyalist Siyonizm, içinde hakim duruma geçmiş hareket idi.
Çetin, sofu bir idealist olan Ben-Gurion kendisini Yahudi Devletinin kurulmasına adamıştı. İsrail bağımsızlık bildirisinde, yeni kurulan ülkenin vatandaşlarının "ırk, din, cinsiyet ayrımı yapılmadan eşit sosyal ve siyasi haklara sahip olacağı" beyan ediliyordu.
Ben-Gurion Yahudileri İngiliz Ordusuna katılmaları konusunda cesaretlendirirken aynı zamanda da İngilizlerin Yahudi göçünü engellemeye çalıştığı bir zamanda Avrupa Yahudilerinin yasadışı olarak Filistin'e göç etmelerini sağlıyordu. Ben-Gurion aynı zamanda hem Yahudi İşçi Federasyonunun ( olarak da bilinen bu örgüt İngiliz yönetimi altında bir Yahudi devleti kurulmasını sağlamıştır) hem de Sosyalist Siyonist Hareketinin paramiliter silahlı kuvvetinin (Haganah olarak bilinen bu örgüt Yahudi yerleşimlerini saldırılara karşı korumuş, Yahudi göçünü sağlamış ve ileride kurulacak olan İsrail Silahlı Kuvvetlerinin temelini oluşturmuştur) mimarı olarak bilinir. Bu gelişmeler İngilizlere ya Filistin'de bir Yahudi devleti kurulmasına ya da Cemiyet-i Akvam Mandasından çıkma konusunda- İngilizler 1947 yılında toprakları Yahudiler ve Araplar arasında bölen BM kararıyla 2. seçeneği seçti- baskı yaptı.
Filistin'de devletin kurulmasından önceki dönemde, Ben-Gurion ana akım Yahudileri temsil etti ve bir ılımlı olarak tanındı. İngilizler Ben-Gurion'un önderliğini yaptığı Haganah örgütüyle, İngilizlere karşı direnen daha radikal Yahudilerle mücadele etmek için iş birliği yaptı. Ben-Gurion, Ze'ev Jabotinsky ve daha sonra da onun halefi olan Menahem Begin önderliğindeki kuvvetli bir şekilde karşı idi.
Ben-Gurion, örgütünün Menahem Begin'in Irgun isimli örgütüyle iş birliği yaptığı kısa süreli zaman zarfında şiddete dayalı direniş hareketlerinde yer aldı. Fakat, her türlü terörist eyleme katılmayı reddetti ve sadece askeri hedeflere saldırılması gerektiğini savundu. Ben-Gurion ilk başta Begin'in destek verdi. Fakat, bombalamanın çok sayıda insanın ölümüyle sonuçlanma ihtimali görülür hale gelince Ben-Gurion, Begin'e eylemi iptal etmesini söyledi fakat Begin bu isteği reddetti.
Ben-Gurion 14 Mayıs 1948'de İsrail Devleti'nin kurulma kararının 6 ya karşı 4 oyla kabul edilmesini sağladı. Bu kararın onaylanması sırasında kendi partisi de dahil olmak üzere siyasi yelpazenin her 2 tarafından da muhalefetle karşılaştı.
İsrail'in bağımsızlığının ilk haftalarında tüm direniş örgütlerinin tasfiye edilmesini ve bunların yerini bir resmi ordunun, İsrail Savunma Kuvvetlerinin alması kararının onaylanmasını sağladı. Bu karar nedeniyle, Ben-Gurion Irgun isimli direniş örgütüne silah taşıyan isimli geminin batırılması emrini verdi. Bu emir bugünde hala tartışmalı bir durumdadır.
İsrail'in ilk başbakanlığı
Ben-Gurion, İsrail'i İsrail Bağımsızlık Savaşında yönetti. Mısır'la ateşkesin ilan edildiği tarih olan 25 Şubat 1949 yılında Başbakan oldu. 1954 ve 1955 yıllarında 2 sene dışında Başbakanlık görevinde 1953 yılına kadar kaldı. Başbakan olarak ülkenin önemli kurumlarının kurulmasına başkanlık etti. Ülkenin gelişimini hedefleyen önemli projeleri yönetti. Yahudilerin Arap ülkelerinden helikopterlerle alınması olarak bilinen , , kırsal yörelerin kalkınmasını amaçlayan projeler ve yeni kasaba ve şehirlerin kurulması gibi önemli projeler onun zamanında gerçekleşti. Özellikle ülkenin sınır kesimlerinde bilhassa Negev'de yerleşimlerin yapılması için öncülük etti.
1953 yılında Ben-Gurion hükûmetten çekilip İsrail Negevinde yer alan 'e yerleşmek istediğini beyan etti. Fakat, 1955 yılında hükûmete geri dönüp Savunma Bakanlığı ve daha sonra da Başbakanlık görevlerini yeniden devraldı.
Hükûmete geri döndükten sonra, Ben-Gurion Fransız ve İngilizlerle iş birliği yaparak Süveyş Krizine katıldı. Bu savaşta İsrail kuvvetleri Sina Yarımadasını bombaladı, böylece Süveyş Kanalını millileştireceğini söyleyen Mısır Başkanı Cemal Abdünnâsır'a rağmen İngiliz ve Fransızlara müdahale etmek için bahane sunmuş oldu. ABD ve Birleşmiş Milletler tarafından yapılan müdahaleler nedeniyle, İngiliz, Fransız ve İsrail geri adım atmak zorunda kaldı.
Ben-Gurion, İsrail'i kuruluşundan itibaren 30 yıl boyunca yöneten 'nin kurucuları arasındaydı. Kişisel nedenlerle Başbakanlıktan ayrıldı ve yerine halef olarak Levi Eşkol'u atadı. 1 yıl sonra ikisi arasında nedeniyle anlaşmazlık çıktı. Ben-Gurion 1965 yılında Eshkol'un Lavon Skandalını yönetimi nedeniyle partiden ayrıldı ve yeni bir parti kurdu. Yeni kurduğu parti Rafi seçimlerde Knesset'de 10 sandalye kazandı. 6 Gün Savaşından önce tansiyon artarken Ben-Gurion İsrail'in kendi tarafında birisini çekmesi konusunda ısrarlı oldu. Savaş, İsrail'in büyük toprak kazançlarıyla sonlandıktan sonra da Ben-Gurion İsrail'in Golan Tepeleri ve birleşik bir Kudüs dışındaki toprakları ilhak etmemesi gerektiğini savundu.
1968 yılında Rafi ve güçlerini birleştirerek ortak bir sol parti kurmaya çalıştığında, Ben-Gurion seçim sisteminin değiştirilmesi konusundaki ayrı düşüncesi nedeniyle eski partisiyle barışmayı reddetti. (Ben-Gurion oranlı seçim sistemi yerine çoğunlukçu seçim sistemine geçilmesini öneriyordu.) Bunun üzerine Ben-Gurion yeni bir parti kurdu; . 1969 seçimlerinde 4 sandalye kazandı. Ben-Gurion, 1970 yılında politikadan emekliye ayrıldı ve ömrünün son yılını kibbutzdaki yerleşkesinde geçirdi. Ben-Gurion, eşi Paula'nın yanına gömülmüştür.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: makam kuruldu | İsrail başbakanı 1948 - 1954 | Sonra gelen: Moşe Şaret |
| Önce gelen: Moşe Şaret | İsrail başbakanı 1955 - 1963 | Sonra gelen: Levi Eşkol |
Kaynakça
- ^ Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi, 1986, 4. cilt s.1649.
- ^ a b Tür, Özlem. Türkiye ve Filistin: 1908:1948: Milliyetçilik, Ulusal Çıkar ve Batılılaşma, Ankara Üniversıtesi SBF Dergisi. 62.1, s. 230
- ^ . رصيف 22. 1 Ağustos 2019. 23 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2021.
| Vikisöz'de David Ben-Gurion ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
David Ben Gurion veya David Grun Ibranice ד ו ד ב ן ג ו ר י ו ן 16 Ekim 1886 1 Aralik 1973 Israil in ilk basbakani ve Israil Devleti nin kurucusudur 14 Mayis 1948 de Tel Aviv de Israil Bagimsizlik Bildirgesi ni okumus ve 1948 Arap Israil Savasi nda ulkenin liderligini yapmistir 1942 yilinda New York ta duzenlenen Biltmore Konferansi nin programini hazirlayan kisi oldu Ayrica Gurion hukumetteki gorevinden ve daha sonra Knesset ten ayrildiktan sonra Ulusun Atasi payesi ile onurlandirilmistir David Ben Gurion ד ו ד ב ן ג ו ר י ו ן 1 Israil basbakaniGorev suresi 17 Mayis 1948 26 Ocak 1954Yerine gelen Mose SaretGorev suresi 2 Kasim 1955 21 Haziran 1963Yerine geldigi Mose SaretYerine gelen Levi EskolKisisel bilgilerDogum David Grun 16 Ekim 1886 1886 10 16 Plonsk Rus ImparatorluguOlum 1 Aralik 1973 87 yasinda Tel Aviv IsrailVatandasligi Kongre Polonyasi Osmanli Imparatorlugu Filistin Mandasi IsrailBitirdigi okul Varsova Universitesi Istanbul Universitesi Hukuk FakultesiMeslegi Politikaci Hukukcu AskerImzasiDavid Ben Gurion ve Yitzhak Ben ZviGecmisiBen Gurion Rus Imparatorlugu nun bir parcasi olan Polonya nin Plonsk sehrinde dogdu Babasi bir hukukcu ve ayni zamanda orgutunun lideriydi Annesi Scheindel ise Ben Gurion 11 yasindayken oldu Ben Gurion atesli bir sosyalist ve Siyonist oldu ve 1906 yilinda Filistin e goc etti Goc etmesinin kismen nedeni babasinin ticari cikarlariydi fakat bunun yaninda Dogu Avrupa daki anti Semitizm ve soykirim da goc etmesinin nedeniydi Goc ettikten sonra ilk olarak portakal korularinda tarim iscisi olarak calisti Daha sonra gazeteci olarak calismaya basladi Bu donemde yani siyasi kariyerine ilk olarak basladigi siralarda ismini Ibranice bir isim olan Ben Gurion olarak degistirdi Faaliyetleri Cemal Pasa tarafindan takip edilen Ben Gurion Osmanli Imparatorlugu yonetimi altindaki Filistin den siyasi aktiviteleri nedeniyle tutuklandiktan sonra pasaportuna bir daha donmemek uzere ifadesi yazilarak sinir disi edildi Bu donemde Cemal Pasa binlerce Yahudi yi Filistin den yolladi New York a yerlesen Ben Gurion burada Rus dogumlu bir Yahudi olan ile tanisti 1917 yilinda evlendiler Ben Gurion ve Paula Manweis ciftinin 3 cocuklari oldu Ben Gurion 1918 yilinda Ingiliz ordusuna bagli Yahudi Lejyonu nun 38 Tabur una katildi I Dunya Savasi ndan sonra Filistin in Ingiltere tarafindan ele gecirilmesiyle Ben Gurion ve ailesi Filistin e geri donduler 1912 yilinda 8 ayda Turkce ogrendikten sonra Istanbul a tasinmis ve Istanbul Universitesi Hukuk Fakultesi nde hukuk ogrenimi gormustur Siyonist liderligiBen Gurion Buyuk Britanya Imparatorlugu Ordusuna bagli Yahudi Lejyonu nda askerlik yaparken 1918 Filistin Mandasi Ben Gurion Israil devletinin kurulmasiyla sona erecek surecte sosyalist Siyonizmin onde gelen siyasi onderlerinden biriydi Bu donemde Sosyalist Siyonizm icinde hakim duruma gecmis hareket idi Cetin sofu bir idealist olan Ben Gurion kendisini Yahudi Devletinin kurulmasina adamisti Israil bagimsizlik bildirisinde yeni kurulan ulkenin vatandaslarinin irk din cinsiyet ayrimi yapilmadan esit sosyal ve siyasi haklara sahip olacagi beyan ediliyordu Ben Gurion Yahudileri Ingiliz Ordusuna katilmalari konusunda cesaretlendirirken ayni zamanda da Ingilizlerin Yahudi gocunu engellemeye calistigi bir zamanda Avrupa Yahudilerinin yasadisi olarak Filistin e goc etmelerini sagliyordu Ben Gurion ayni zamanda hem Yahudi Isci Federasyonunun olarak da bilinen bu orgut Ingiliz yonetimi altinda bir Yahudi devleti kurulmasini saglamistir hem de Sosyalist Siyonist Hareketinin paramiliter silahli kuvvetinin Haganah olarak bilinen bu orgut Yahudi yerlesimlerini saldirilara karsi korumus Yahudi gocunu saglamis ve ileride kurulacak olan Israil Silahli Kuvvetlerinin temelini olusturmustur mimari olarak bilinir Bu gelismeler Ingilizlere ya Filistin de bir Yahudi devleti kurulmasina ya da Cemiyet i Akvam Mandasindan cikma konusunda Ingilizler 1947 yilinda topraklari Yahudiler ve Araplar arasinda bolen BM karariyla 2 secenegi secti baski yapti Filistin de devletin kurulmasindan onceki donemde Ben Gurion ana akim Yahudileri temsil etti ve bir ilimli olarak tanindi Ingilizler Ben Gurion un onderligini yaptigi Haganah orgutuyle Ingilizlere karsi direnen daha radikal Yahudilerle mucadele etmek icin is birligi yapti Ben Gurion Ze ev Jabotinsky ve daha sonra da onun halefi olan Menahem Begin onderligindeki kuvvetli bir sekilde karsi idi Ben Gurion orgutunun Menahem Begin in Irgun isimli orgutuyle is birligi yaptigi kisa sureli zaman zarfinda siddete dayali direnis hareketlerinde yer aldi Fakat her turlu terorist eyleme katilmayi reddetti ve sadece askeri hedeflere saldirilmasi gerektigini savundu Ben Gurion ilk basta Begin in destek verdi Fakat bombalamanin cok sayida insanin olumuyle sonuclanma ihtimali gorulur hale gelince Ben Gurion Begin e eylemi iptal etmesini soyledi fakat Begin bu istegi reddetti Ben Gurion 14 Mayis 1948 de Israil Devleti nin kurulma kararinin 6 ya karsi 4 oyla kabul edilmesini sagladi Bu kararin onaylanmasi sirasinda kendi partisi de dahil olmak uzere siyasi yelpazenin her 2 tarafindan da muhalefetle karsilasti Israil in bagimsizliginin ilk haftalarinda tum direnis orgutlerinin tasfiye edilmesini ve bunlarin yerini bir resmi ordunun Israil Savunma Kuvvetlerinin almasi kararinin onaylanmasini sagladi Bu karar nedeniyle Ben Gurion Irgun isimli direnis orgutune silah tasiyan isimli geminin batirilmasi emrini verdi Bu emir bugunde hala tartismali bir durumdadir Paula ve David Ben Gurion un yan yana olan mezarlari Sde BokerIsrail in ilk basbakanligiBen Gurion Israil i Israil Bagimsizlik Savasinda yonetti Misir la ateskesin ilan edildigi tarih olan 25 Subat 1949 yilinda Basbakan oldu 1954 ve 1955 yillarinda 2 sene disinda Basbakanlik gorevinde 1953 yilina kadar kaldi Basbakan olarak ulkenin onemli kurumlarinin kurulmasina baskanlik etti Ulkenin gelisimini hedefleyen onemli projeleri yonetti Yahudilerin Arap ulkelerinden helikopterlerle alinmasi olarak bilinen kirsal yorelerin kalkinmasini amaclayan projeler ve yeni kasaba ve sehirlerin kurulmasi gibi onemli projeler onun zamaninda gerceklesti Ozellikle ulkenin sinir kesimlerinde bilhassa Negev de yerlesimlerin yapilmasi icin onculuk etti 1953 yilinda Ben Gurion hukumetten cekilip Israil Negevinde yer alan e yerlesmek istedigini beyan etti Fakat 1955 yilinda hukumete geri donup Savunma Bakanligi ve daha sonra da Basbakanlik gorevlerini yeniden devraldi Hukumete geri dondukten sonra Ben Gurion Fransiz ve Ingilizlerle is birligi yaparak Suveys Krizine katildi Bu savasta Israil kuvvetleri Sina Yarimadasini bombaladi boylece Suveys Kanalini millilestirecegini soyleyen Misir Baskani Cemal Abdunnasir a ragmen Ingiliz ve Fransizlara mudahale etmek icin bahane sunmus oldu ABD ve Birlesmis Milletler tarafindan yapilan mudahaleler nedeniyle Ingiliz Fransiz ve Israil geri adim atmak zorunda kaldi Ben Gurion Israil i kurulusundan itibaren 30 yil boyunca yoneten nin kuruculari arasindaydi Kisisel nedenlerle Basbakanliktan ayrildi ve yerine halef olarak Levi Eskol u atadi 1 yil sonra ikisi arasinda nedeniyle anlasmazlik cikti Ben Gurion 1965 yilinda Eshkol un Lavon Skandalini yonetimi nedeniyle partiden ayrildi ve yeni bir parti kurdu Yeni kurdugu parti Rafi secimlerde Knesset de 10 sandalye kazandi 6 Gun Savasindan once tansiyon artarken Ben Gurion Israil in kendi tarafinda birisini cekmesi konusunda israrli oldu Savas Israil in buyuk toprak kazanclariyla sonlandiktan sonra da Ben Gurion Israil in Golan Tepeleri ve birlesik bir Kudus disindaki topraklari ilhak etmemesi gerektigini savundu 1968 yilinda Rafi ve guclerini birlestirerek ortak bir sol parti kurmaya calistiginda Ben Gurion secim sisteminin degistirilmesi konusundaki ayri dusuncesi nedeniyle eski partisiyle barismayi reddetti Ben Gurion oranli secim sistemi yerine cogunlukcu secim sistemine gecilmesini oneriyordu Bunun uzerine Ben Gurion yeni bir parti kurdu 1969 secimlerinde 4 sandalye kazandi Ben Gurion 1970 yilinda politikadan emekliye ayrildi ve omrunun son yilini kibbutzdaki yerleskesinde gecirdi Ben Gurion esi Paula nin yanina gomulmustur Siyasi goreviOnce gelen makam kuruldu Israil basbakani 1948 1954 Sonra gelen Mose SaretOnce gelen Mose Saret Israil basbakani 1955 1963 Sonra gelen Levi EskolKaynakca Buyuk Larousse Sozluk ve Ansiklopedisi 1986 4 cilt s 1649 a b Tur Ozlem Turkiye ve Filistin 1908 1948 Milliyetcilik Ulusal Cikar ve Batililasma Ankara Universitesi SBF Dergisi 62 1 s 230 رصيف 22 1 Agustos 2019 23 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ocak 2021 Vikisoz de David Ben Gurion ile ilgili sozleri bulabilirsiniz