David Everett Rumelhart (12 Haziran 1942 – 13 Mart 2011), matematiksel psikoloji, sembolik yapay zeka ve çerçevelerinde çalışan ve insan bilişinin biçimsel analizine birçok katkıda bulunan ABD'li bir psikologtu. Bu ilgilerinin yanında bilişe yönelik formel dilbilim yaklaşımlarına büyük ilgi gösterdi ve bütün hikâyelerin yapısını haritalayabilen bir formel gramer inşa etme olasılığını araştırdı.
David E. Rumelhart | |
---|---|
Doğum | 12 Haziran 1942 Lexington (Wessington) Springs, South Dakota, ABD |
Ölüm | 13 Mart 2011 (68 yaşında) Chelsea, Michigan, ABD |
Kariyeri | |
Dalı | Psikoloji |
Çalıştığı kurumlar | Stanford Üniversitesi Kaliforniya Üniversitesi (San Diego) |
Doktora danışmanı | William Kaye Estes |
Doktora öğrencileri | Michael I. Jordan |
Biyografi
Rumelhart, 12 Haziran 1942'de Güney Dakota eyaletinin Lexington Springs şehrinde doğdu. Üniversite eğitimine Güney Dakota Üniversitesi'nde başladı ve 1963 yılında psikoloji ve matematik alanında lisansını tamamladı.Stanford Üniversitesi'nde matematiksel psikoloji üzerine çalıştı ve 1967 yılında doktora derecesini aldı. 1967'den 1987'ye kadar San Diego'daki Kalifornia Üniversitesi'nin Psikoloji Bölümü'nde görev aldı. 1987 yılında Stanford Üniversitesi'ne geçti ve orada 1998 yılına kadar profesörlük yaptı. Rumelhart, 1991 yılında Ulusal Bilimler Akademisi'ne üye olarak seçildi. Bunun yanında üstün yaratıcılık gösteren bireylere verilen , 'nin Warren Madalyası ve Seçkin Bilimsel Katkı Ödülü dahil olmak üzere birçok ödül aldı. Üstelik 2002 yılında ile birlikte Louisville Üniversitesi 'nü de kazandı.
Rumelhart, nörodejeneratif bir hastalık olan Pick hastalığı nedeniyle engelli hale geldi. Yaşamının son döneminde Michigan eyaletinin Ann Arbor şehrinde yaşadı. 13 Mart 2011 yılında Michigan'ın Chelsea şehrinde öldü.
Çalışmaları
Rumelhart, 1970'de 'nın yayımladığı makalede tersi olarak da bilinen geri yayılım algoritmasını çok katmanlı sinir ağlarına uyguladığı, Geoffrey Hinton ve 'ın da dahil olduğu 1985'te yayımlanan çok alıntılı çalışmanın ilk yazarıydı. Bu çalışma, sinir ağlarının verilerin işlevli temsillerini öğrenebildiğini birtakım deneyler aracılığıyla gösterdi. Bu yaklaşım, günümüzde görsel algı ve hafıza gibi birçok temel bilişsel bilim araştırmalarında ve pratik uygulamalarında yaygın olarak kullanılmaktadır.
1986 yılında McClelland ile İngilizce fiilleri üzerine yaptığı çalışma, 1980'lerde nöral ağlarının yeniden canlandığı dönemde "fiillerin geçmiş zamanı tartışmasını" ateşledi. Tartışmanın bağlantısallık tarafında olan Jerry Fodor, , , Steven Pinker gibi isimler sembolik işlemleri savundu. Bu tartışma, nöral ağlarının veya sembolik programların İngilizce konuşanların bir fiili geçmiş zamanına nasıl dönüştürebileceği konusunda yeterince işlevli modeller olup olmadığıyla ilgiliydi. Rumelhart, dilbilgisi kurallarının örtük olduğunu savunurken tartışmanın diğer tarafında dilbilgisi kuralların çeşitli algoritmalar ve sistemlerle temsil edilebileceğini iddia ediyordu.
Bu makalenin yayınlandığı aynı yıl, ile birlikte "Parallel Distributed Processing: Explorations in the Microstructure of Cognition (Paralel Dağıtılmış İşlemleme: Bilişin Mikroyapılarının Keşfi)" adlı kitabını yayınladı. Bu yayında, perceptronların bilgisayar simülasyonlarının oluşturulma sürecini anlatarak bilgisayar bilimcilere ilk test edilebilir modellerini sundu. Bu nedenle bu kitap, bilişsel bilim alanının temelinde yer alan bir metin olarak kabul edilmektedir.
Rumelhart'ın semantik biliş ve öğrenme modelleri, günümüzde hala yapay zeka, antropoloji, bilişim bilimleri ve karar verme alanlarında çalışan biliminsanlarının ilgisini çekmeye devam ediyor.
Onun bu katkılarının ve hayatının şerefine 2000 yılında teorik bilişsel çalışmalara vermeye başladı. Ayrıca 2002'de yayımlanan Review of General Psychology (Genel Psikoloji Dergisi), Rumelhart'ı , James J. Gibson, Louis Leon Thurstone, Margaret Floy Washburn ve ile birlikte 20. yüzyılın en çok alıntı yapılan 88. psikoloğu olarak sıraladı.
Kaynakça
- ^ a b "David Rumelhart Dies at 68; Created Computer Simulations of Perception". The New York Times (İngilizce). 19 Mart 2011. ISSN 0362-4331. 22 Mart 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2023.
- ^ "Interview with David E. Rumelhart" (İngilizce). Brown Digital Repository. 1993. doi:10.7301/z0fj2f9s. Erişim tarihi: 24 Kasım 2022.
- ^ a b c "David Rumelhart, pioneer in cognitive neuroscience, dies at 68". Stanford News (İngilizce). 17 Mart 2011. 24 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2023.
- ^ a b . web.archive.org (İngilizce). 30 Ekim 2013. 30 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2023.
- ^ a b "Remembering David E. Rumelhart (1942-2011)". APS Observer (İngilizce). 24. 1 Aralık 2011. 24 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2023.
- ^ "David E. Rumelhart". www.nasonline.org. 24 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2023.
- ^ "2002 – James McClelland and David Rumelhart – Grawemeyer Awards" (İngilizce). 21 Temmuz 2002. 24 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2023.
- ^ Rumelhart, David E.; Hinton, Geoffrey E.; Williams, Ronald J. (1986). "Learning representations by back-propagating errors". Nature (İngilizce). 323 (6088): 533-536. doi:10.1038/323533a0. ISSN 0028-0836. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2023.
- ^ Rumelhart, D. E.; McClelland, J. L. (1986). "On learning the past tenses of English verbs" (PDF). Parallel distributed processing: explorations in the microstructure of cognition, vol. 2: psychological and biological models. Cambridge, MA, USA: MIT Press. ss. 216-271. ISBN . Erişim tarihi: 3 Kasım 2023.
- ^ Seidenberg, Mark S.; Plaut, David C. (August 2014). "Quasiregularity and Its Discontents: The Legacy of the Past Tense Debate". Cognitive Science (İngilizce). 38 (6): 1190-1228. doi:10.1111/cogs.12147. ISSN 0364-0213.
- ^ Pinker, Steven (2002). "Four Decades of Rules and Associations, or Whatever Happened to the Past Tense Debate?" (İngilizce). doi:10.7551/mitpress/4108.003.0016. 24 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2023.
- ^ Pinker, Steven; Ullman, Michael T. (2002). "The past and future of the past tense". Trends in Cognitive Sciences. 6 (11): 456-463. doi:10.1016/s1364-6613(02)01990-3. ISSN 1364-6613.
- ^ Rumelhart, David E., (Ed.) (1999). Parallel distributed processing. 1: Foundations / David E. Rumelhart. 12. print. Cambridge, Mass: MIT Pr. ISBN .
- ^ "THE RUMELHART PRIZE Announcement and Call for Nominations" (İngilizce). LINGUIST List. 9 Eylül 2000. 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2023.
- ^ Haggbloom, Steven J.; Warnick, Renee; Warnick, Jason E.; Jones, Vinessa K.; Yarbrough, Gary L.; Russell, Tenea M.; Borecky, Chris M.; McGahhey, Reagan; Powell, John L.; Beavers, Jamie; Monte, Emmanuelle (2002). "The 100 Most Eminent Psychologists of the 20th Century". Review of General Psychology (İngilizce). 6 (2): 139-152. doi:10.1037/1089-2680.6.2.139. ISSN 1089-2680. 9 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2023.
Dış bağlantılar
- David E. Rumelhart Ödülü
- NY Times Ölüm İlanı
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
David Everett Rumelhart 12 Haziran 1942 13 Mart 2011 matematiksel psikoloji sembolik yapay zeka ve cercevelerinde calisan ve insan bilisinin bicimsel analizine bircok katkida bulunan ABD li bir psikologtu Bu ilgilerinin yaninda bilise yonelik formel dilbilim yaklasimlarina buyuk ilgi gosterdi ve butun hikayelerin yapisini haritalayabilen bir formel gramer insa etme olasiligini arastirdi David E RumelhartDogum12 Haziran 1942 Lexington Wessington Springs South Dakota ABDOlum13 Mart 2011 68 yasinda Chelsea Michigan ABDKariyeriDaliPsikolojiCalistigi kurumlarStanford Universitesi Kaliforniya Universitesi San Diego Doktora danismaniWilliam Kaye EstesDoktora ogrencileriMichael I JordanBaglanticilik Yapay sinir aglari Derin ogrenme uygulamalariBiyografiRumelhart 12 Haziran 1942 de Guney Dakota eyaletinin Lexington Springs sehrinde dogdu Universite egitimine Guney Dakota Universitesi nde basladi ve 1963 yilinda psikoloji ve matematik alaninda lisansini tamamladi Stanford Universitesi nde matematiksel psikoloji uzerine calisti ve 1967 yilinda doktora derecesini aldi 1967 den 1987 ye kadar San Diego daki Kalifornia Universitesi nin Psikoloji Bolumu nde gorev aldi 1987 yilinda Stanford Universitesi ne gecti ve orada 1998 yilina kadar profesorluk yapti Rumelhart 1991 yilinda Ulusal Bilimler Akademisi ne uye olarak secildi Bunun yaninda ustun yaraticilik gosteren bireylere verilen nin Warren Madalyasi ve Seckin Bilimsel Katki Odulu dahil olmak uzere bircok odul aldi Ustelik 2002 yilinda ile birlikte Louisville Universitesi nu de kazandi Rumelhart norodejeneratif bir hastalik olan Pick hastaligi nedeniyle engelli hale geldi Yasaminin son doneminde Michigan eyaletinin Ann Arbor sehrinde yasadi 13 Mart 2011 yilinda Michigan in Chelsea sehrinde oldu CalismalariRumelhart 1970 de nin yayimladigi makalede tersi olarak da bilinen geri yayilim algoritmasini cok katmanli sinir aglarina uyguladigi Geoffrey Hinton ve in da dahil oldugu 1985 te yayimlanan cok alintili calismanin ilk yazariydi Bu calisma sinir aglarinin verilerin islevli temsillerini ogrenebildigini birtakim deneyler araciligiyla gosterdi Bu yaklasim gunumuzde gorsel algi ve hafiza gibi bircok temel bilissel bilim arastirmalarinda ve pratik uygulamalarinda yaygin olarak kullanilmaktadir 1986 yilinda McClelland ile Ingilizce fiilleri uzerine yaptigi calisma 1980 lerde noral aglarinin yeniden canlandigi donemde fiillerin gecmis zamani tartismasini atesledi Tartismanin baglantisallik tarafinda olan Jerry Fodor Steven Pinker gibi isimler sembolik islemleri savundu Bu tartisma noral aglarinin veya sembolik programlarin Ingilizce konusanlarin bir fiili gecmis zamanina nasil donusturebilecegi konusunda yeterince islevli modeller olup olmadigiyla ilgiliydi Rumelhart dilbilgisi kurallarinin ortuk oldugunu savunurken tartismanin diger tarafinda dilbilgisi kurallarin cesitli algoritmalar ve sistemlerle temsil edilebilecegini iddia ediyordu Bu makalenin yayinlandigi ayni yil ile birlikte Parallel Distributed Processing Explorations in the Microstructure of Cognition Paralel Dagitilmis Islemleme Bilisin Mikroyapilarinin Kesfi adli kitabini yayinladi Bu yayinda perceptronlarin bilgisayar simulasyonlarinin olusturulma surecini anlatarak bilgisayar bilimcilere ilk test edilebilir modellerini sundu Bu nedenle bu kitap bilissel bilim alaninin temelinde yer alan bir metin olarak kabul edilmektedir Rumelhart in semantik bilis ve ogrenme modelleri gunumuzde hala yapay zeka antropoloji bilisim bilimleri ve karar verme alanlarinda calisan biliminsanlarinin ilgisini cekmeye devam ediyor Onun bu katkilarinin ve hayatinin serefine 2000 yilinda teorik bilissel calismalara vermeye basladi Ayrica 2002 de yayimlanan Review of General Psychology Genel Psikoloji Dergisi Rumelhart i James J Gibson Louis Leon Thurstone Margaret Floy Washburn ve ile birlikte 20 yuzyilin en cok alinti yapilan 88 psikologu olarak siraladi Kaynakca a b David Rumelhart Dies at 68 Created Computer Simulations of Perception The New York Times Ingilizce 19 Mart 2011 ISSN 0362 4331 22 Mart 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Kasim 2023 Interview with David E Rumelhart Ingilizce Brown Digital Repository 1993 doi 10 7301 z0fj2f9s Erisim tarihi 24 Kasim 2022 a b c David Rumelhart pioneer in cognitive neuroscience dies at 68 Stanford News Ingilizce 17 Mart 2011 24 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Kasim 2023 a b web archive org Ingilizce 30 Ekim 2013 30 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Kasim 2023 a b Remembering David E Rumelhart 1942 2011 APS Observer Ingilizce 24 1 Aralik 2011 24 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Kasim 2023 David E Rumelhart www nasonline org 24 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Kasim 2023 2002 James McClelland and David Rumelhart Grawemeyer Awards Ingilizce 21 Temmuz 2002 24 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Kasim 2023 Rumelhart David E Hinton Geoffrey E Williams Ronald J 1986 Learning representations by back propagating errors Nature Ingilizce 323 6088 533 536 doi 10 1038 323533a0 ISSN 0028 0836 8 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Kasim 2023 Rumelhart D E McClelland J L 1986 On learning the past tenses of English verbs PDF Parallel distributed processing explorations in the microstructure of cognition vol 2 psychological and biological models Cambridge MA USA MIT Press ss 216 271 ISBN 978 0 262 13218 3 Erisim tarihi 3 Kasim 2023 Seidenberg Mark S Plaut David C August 2014 Quasiregularity and Its Discontents The Legacy of the Past Tense Debate Cognitive Science Ingilizce 38 6 1190 1228 doi 10 1111 cogs 12147 ISSN 0364 0213 Pinker Steven 2002 Four Decades of Rules and Associations or Whatever Happened to the Past Tense Debate Ingilizce doi 10 7551 mitpress 4108 003 0016 24 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Kasim 2023 Pinker Steven Ullman Michael T 2002 The past and future of the past tense Trends in Cognitive Sciences 6 11 456 463 doi 10 1016 s1364 6613 02 01990 3 ISSN 1364 6613 Rumelhart David E Ed 1999 Parallel distributed processing 1 Foundations David E Rumelhart 12 print Cambridge Mass MIT Pr ISBN 978 0 262 68053 0 THE RUMELHART PRIZE Announcement and Call for Nominations Ingilizce LINGUIST List 9 Eylul 2000 21 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Kasim 2023 Haggbloom Steven J Warnick Renee Warnick Jason E Jones Vinessa K Yarbrough Gary L Russell Tenea M Borecky Chris M McGahhey Reagan Powell John L Beavers Jamie Monte Emmanuelle 2002 The 100 Most Eminent Psychologists of the 20th Century Review of General Psychology Ingilizce 6 2 139 152 doi 10 1037 1089 2680 6 2 139 ISSN 1089 2680 9 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Kasim 2023 Dis baglantilarDavid E Rumelhart Odulu NY Times Olum Ilani