Bosna Hersek'te Barış için Genel Çerçeve Anlaşması, bilinen adıyla Dayton Anlaşması veya Dayton Anlaşmaları (Hırvatça: Daytonski sporazum,Boşnakça ve Sırpça: Dejtonski mirovni sporazum / Дејтонски мировни споразум) ABD'nin Ohio eyaletindeki Dayton kenti yakınlarındaki 'nde 21 Kasım 1995 tarihinde anlaşmaya varılan ve 14 Aralık 1995 tarihinde Paris'te Bosna-Hersek Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Aliya İzzetbegoviç, Yugoslavya Federal Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Slobodan Milošević ve Hırvatistan Cumhurbaşkanı Franjo Tuđman tarafından resmen imzalanan barış anlaşmasıdır. Bu anlaşmalar, çok daha büyük Yugoslav Savaşları'nın bir parçası olan ve üç buçuk yıl süren Bosna Savaşı'na son verdi.
Bosna-Hersek'te Barış için Genel Çerçeve Anlaşması | |
---|---|
Oturanlar soldan sağa: Slobodan Milošević, Alija Izetbegović, Franjo Tuđman Paris'te anlaşmayı imzalarken. | |
Yazılma | 10 Ağustos 1995 |
İmzalanma | 14 Aralık 1995 |
Yer | , Dayton, Ohio, Amerika Birleşik Devletleri |
İmzacılar | |
Taraflar | Yugoslavya Bosna-Hersek Hırvatistan |
Bosna-Hersek, iki entiteye ayrılarak ülkenin %51'i Boşnaklar ile Hırvatlar arasında kantonlara bölünerek oluşturulan Bosna-Hersek Federasyonu'na (FBiH) ve %49'u da Sırp Cumhuriyeti'ne verilmiştir.
Bölge değişiklikleri
Anlaşmadan önce Bosnalı Sırplar, Bosna-Hersek'in yaklaşık %46'sını (23.687 km km2), Boşnaklar %28'ini (14.505 km km2) ve Bosnalı Hırvatlar %25'ini (12.937 km km2) kontrol ediyordu.
Bosnalı Sırplar dağlık bölgelerin büyük bir kısmını geri aldılar (%4'ü Bosnalı Hırvatlardan ve bir kısmı da Boşnaklardan) ancak Saraybosna'yı ve bazı hayati önem taşıyan Doğu Bosna/Hersek mevzilerini teslim etmek zorunda kaldılar. Yüzdeleri %49'a yükseldi (24.526 km2'lik Brčko Bölgesi hariç tutulduğunda %48).
Boşnaklar, Saraybosna'nın çoğunu ve doğu Bosna-Hersek'teki bazı önemli mevkileri ele geçirirken, Özren Dağı ve batı Bosna'da yalnızca birkaç yeri kaybettiler. Yüzdeleri %30'a çıktı ve arazinin kalitesini büyük ölçüde artırdılar. Savaş öncesi Boşnakların (ve Bosnalı Hırvatların) yaşadığı toprakların büyük bir kısmı Bosnalı Sırpların kontrolü altında kaldı.
Bosnalı Hırvatlar çoğunu (Bosna-Hersek topraklarının %4'ü) Bosnalı Sırplara (bugünkü Sırp Cumhuriyeti'nin %9'u) geri verdi ve daha sonra Una-Sana Donji Vakuf'tan (Merkez Bosna'da) çekildi. Posavina'nın küçük bir genişlemesi ( ve 'ın bazı kısımları), Dayton'dan sonra Bosnalı Hırvatların Bosna-Hersek'in (10.640 km2) yalnızca %21'ini kontrol ettiği gerçeğini değiştirmedi; Dayton öncesinde bu oran %25'ten fazlaydı. En önemli Bosnalı Hırvat bölgelerinden biri (Bosanski Brod ile Posavina, Bosanski Šamac, Derventa) Bosnalı Hırvat kontrolü dışında bırakıldı.
Sırp Cumhuriyeti'nin Kontrolü
- Yaklaşık %89,5'i (22.059 km2) Bosnalı Sırpların kontrolü altındaydı.
- Bugünkü Sırp Cumhuriyeti topraklarının yaklaşık %9'u (2.117 km2) Bosnalı Hırvat güçleri tarafından kontrol ediliyordu; esas olarak Šipovo, , , Jezero, Kupres (RS) belediyelerinde ve Banja Luka belediyesinin bir bölümü
- Bugünkü Sırp Cumhuriyeti topraklarının yaklaşık %1,5'i (350 km2), başta (Doboj ve Petrovo), batı Bosna (Krupa na Uni ve Novi Grad ve Oštra Luka'nın bazı kısımları) olmak üzere Boşnak güçleri tarafından kontrol ediliyordu.
Bosna-Hersek Federasyonu'nun Kontrolü
- Bosna-Hersek Federasyonu'nun yaklaşık %53'ü (13.955 km2) Boşnak kontrolü altındaydı.
- Bosna-Hersek Federasyonu'nun yaklaşık %41'i (10.720 km2) Bosnalı Hırvatların kontrolü altındaydı.
- Yaklaşık %6'sı (1.435 km2) Bosnalı Sırpların kontrolü altındaydı.
Kantonlar
- Neredeyse tamamen Bosnalı Hırvatların kontrolündeydi (4.924 km2)
- Kupres'in doğusundaki bazı noktalar (10 km2) Boşnaklar tarafından kontrol ediliyordu.
- Neredeyse tamamen Boşnakların kontrolündeydi (3.925 km2)
- Bosnalı Hırvatlar, Bosanski Petrovac ve Bihać belediyelerinin (200 km2) güney kısımlarındaki bazı dağ geçitlerini kontrol ediyordu.
- Tamamen Bosnalı Hırvatların kontrolü altındaydı (1.362 km2)
- Bölünmüştü, yarıdan fazlası Bosnalı Hırvatların kontrolü altındaydı (2.525 km2)
- Kuzey ve orta kısımlar Boşnak kontrolü altındaydı (1.666 km2)
- Doğu dağları Bosnalı Sırpların kontrolündeydi (210 km2)
- Bölünmüştü, üçte birinden biraz fazlası Bosnalı Hırvatların kontrolü altındaydı (1.099 km2)
- Geri kalanı Boşnakların kontrolündeydi (2.090 km2)
- Büyük ölçüde Boşnak kontrolü altındaydı (2.843 km2)
- Bosnalı Hırvat kontrolü altında Žepče, Usora gibi bazı küçük yerleşim bölgeleri vardı (400 km2)
- Doğu dağları Bosnalı Sırpların kontrolündeydi (100 km2)
- Büyük ölçüde Boşnak kontrolü altındaydı (2.544 km2)
- Gradačac belediyesinde Bosnalı Hırvat kontrolü altında bazı köyler vardı (5 km2)
- ve Bosnalı Sırpların kontrolü altındaki Doboj ve Gračanica belediyelerindeki bazı köyler (100 km2)
- çoğunlukla Bosnalı Hırvat kontrolü altındaydı (205 km2)
- Bosnalı Sırplar 'ı ve belediyelerinin bazı kısımlarını kontrol ediyordu (120 km2)
- Çoğunlukla Boşnak kontrolü altındaydı (405 km2)
- Bosnalı Sırplar, Saraybosna'ya bağlanan bölgeleri kontrol ediyordu (100 km2)
- Çoğunlukla Bosnalı Sırpların kontrolü altındaydı (800 km2)
- Boşnaklar bazı güney banliyölerini ve şehrin çoğunu (477 km2) kontrol ediyordu.
Brčko Bölgesi bölündü;
- Güney kısımlarının çoğunu (200 km2) Boşnaklar kontrol ediyordu
- Bosnalı Sırplar kuzey kısımlarını (193 km2)
- Gerisini Bosnalı Hırvatlar kontrol ederken, Orašje belediyesinin yakınındaki bir kısım ve belediyenin güney kısımlarındaki iki yerleşim bölgesi (100 km2)
Kaynakça
- ^ a b (İngilizce). Department of State. 30 Kasım 1995. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2018.
- ^ . enciklopedija.hr. 27 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2022.
- ^ "Abant Sosyal Bilimler Dergisi". Mehmet DALAR, Dayton Barış Antlaşması ve Bosna-Hersek’in Geleceği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi. 2008. 14 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mart 2022.
- ^ . demo.paragraf.rs. 17 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2022.
- ^ a b "Энгельгардт Георгий Николаевич. Республика Сербская в Боснии и Герцеговине. Возникновение и эволюция (1990–2006 гг.)". Институт славяноведения Российской академии наук (ИСл РАН). 4 Aralık 2015. 13 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2022.
Avrupa tarihi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Antlaşma ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bosna Hersek te Baris icin Genel Cerceve Anlasmasi bilinen adiyla Dayton Anlasmasi veya Dayton Anlasmalari Hirvatca Daytonski sporazum Bosnakca ve Sirpca Dejtonski mirovni sporazum Deјtonski mirovni sporazum ABD nin Ohio eyaletindeki Dayton kenti yakinlarindaki nde 21 Kasim 1995 tarihinde anlasmaya varilan ve 14 Aralik 1995 tarihinde Paris te Bosna Hersek Cumhuriyeti Cumhurbaskani Aliya Izzetbegovic Yugoslavya Federal Cumhuriyeti Cumhurbaskani Slobodan Milosevic ve Hirvatistan Cumhurbaskani Franjo Tuđman tarafindan resmen imzalanan baris anlasmasidir Bu anlasmalar cok daha buyuk Yugoslav Savaslari nin bir parcasi olan ve uc bucuk yil suren Bosna Savasi na son verdi Dayton AnlasmasiBosna Hersek te Baris icin Genel Cerceve AnlasmasiOturanlar soldan saga Slobodan Milosevic Alija Izetbegovic Franjo Tuđman Paris te anlasmayi imzalarken Yazilma10 Agustos 1995Imzalanma14 Aralik 1995Yer Dayton Ohio Amerika Birlesik DevletleriImzacilarSlobodan Milosevic Alija Izetbegovic Franjo Tuđman Bill Clinton Jacques Chirac John Major Helmut Kohl Viktor CernomirdinTaraflar Yugoslavya Bosna Hersek Hirvatistan ABD Fransa Birlesik Krallik Almanya Rusya Avrupa Birligi Bosna Hersek iki entiteye ayrilarak ulkenin 51 i Bosnaklar ile Hirvatlar arasinda kantonlara bolunerek olusturulan Bosna Hersek Federasyonu na FBiH ve 49 u da Sirp Cumhuriyeti ne verilmistir Bolge degisiklikleriDayton Anlasmasi nin imzalanmasindan once 1995 te Bosnak Hirvat ve Sirplarin askeri kontrolu altindaki bolgelerBolgesel degisikliklerDayton Anlasmasi sonrasinda Bosna Hersek in siyasi bolunmesi Anlasmadan once Bosnali Sirplar Bosna Hersek in yaklasik 46 sini 23 687 km km2 Bosnaklar 28 ini 14 505 km km2 ve Bosnali Hirvatlar 25 ini 12 937 km km2 kontrol ediyordu Bosnali Sirplar daglik bolgelerin buyuk bir kismini geri aldilar 4 u Bosnali Hirvatlardan ve bir kismi da Bosnaklardan ancak Saraybosna yi ve bazi hayati onem tasiyan Dogu Bosna Hersek mevzilerini teslim etmek zorunda kaldilar Yuzdeleri 49 a yukseldi 24 526 km2 lik Brcko Bolgesi haric tutuldugunda 48 Bosnaklar Saraybosna nin cogunu ve dogu Bosna Hersek teki bazi onemli mevkileri ele gecirirken Ozren Dagi ve bati Bosna da yalnizca birkac yeri kaybettiler Yuzdeleri 30 a cikti ve arazinin kalitesini buyuk olcude artirdilar Savas oncesi Bosnaklarin ve Bosnali Hirvatlarin yasadigi topraklarin buyuk bir kismi Bosnali Sirplarin kontrolu altinda kaldi Bosnali Hirvatlar cogunu Bosna Hersek topraklarinin 4 u Bosnali Sirplara bugunku Sirp Cumhuriyeti nin 9 u geri verdi ve daha sonra Una Sana Donji Vakuf tan Merkez Bosna da cekildi Posavina nin kucuk bir genislemesi ve in bazi kisimlari Dayton dan sonra Bosnali Hirvatlarin Bosna Hersek in 10 640 km2 yalnizca 21 ini kontrol ettigi gercegini degistirmedi Dayton oncesinde bu oran 25 ten fazlaydi En onemli Bosnali Hirvat bolgelerinden biri Bosanski Brod ile Posavina Bosanski Samac Derventa Bosnali Hirvat kontrolu disinda birakildi Sirp Cumhuriyeti nin Kontrolu Yaklasik 89 5 i 22 059 km2 Bosnali Sirplarin kontrolu altindaydi Bugunku Sirp Cumhuriyeti topraklarinin yaklasik 9 u 2 117 km2 Bosnali Hirvat gucleri tarafindan kontrol ediliyordu esas olarak Sipovo Jezero Kupres RS belediyelerinde ve Banja Luka belediyesinin bir bolumu Bugunku Sirp Cumhuriyeti topraklarinin yaklasik 1 5 i 350 km2 basta Doboj ve Petrovo bati Bosna Krupa na Uni ve Novi Grad ve Ostra Luka nin bazi kisimlari olmak uzere Bosnak gucleri tarafindan kontrol ediliyordu Bosna Hersek Federasyonu nun Kontrolu Bosna Hersek Federasyonu nun yaklasik 53 u 13 955 km2 Bosnak kontrolu altindaydi Bosna Hersek Federasyonu nun yaklasik 41 i 10 720 km2 Bosnali Hirvatlarin kontrolu altindaydi Yaklasik 6 si 1 435 km2 Bosnali Sirplarin kontrolu altindaydi Kantonlar Kanton 10 Neredeyse tamamen Bosnali Hirvatlarin kontrolundeydi 4 924 km2 Kupres in dogusundaki bazi noktalar 10 km2 Bosnaklar tarafindan kontrol ediliyordu Una Sana Kantonu Neredeyse tamamen Bosnaklarin kontrolundeydi 3 925 km2 Bosnali Hirvatlar Bosanski Petrovac ve Bihac belediyelerinin 200 km2 guney kisimlarindaki bazi dag gecitlerini kontrol ediyordu Bati Hersek Kantonu Tamamen Bosnali Hirvatlarin kontrolu altindaydi 1 362 km2 Hersek Neretva Kantonu Bolunmustu yaridan fazlasi Bosnali Hirvatlarin kontrolu altindaydi 2 525 km2 Kuzey ve orta kisimlar Bosnak kontrolu altindaydi 1 666 km2 Dogu daglari Bosnali Sirplarin kontrolundeydi 210 km2 Merkez Bosna Kantonu Bolunmustu ucte birinden biraz fazlasi Bosnali Hirvatlarin kontrolu altindaydi 1 099 km2 Geri kalani Bosnaklarin kontrolundeydi 2 090 km2 Zenica Doboj Kantonu Buyuk olcude Bosnak kontrolu altindaydi 2 843 km2 Bosnali Hirvat kontrolu altinda Zepce Usora gibi bazi kucuk yerlesim bolgeleri vardi 400 km2 Dogu daglari Bosnali Sirplarin kontrolundeydi 100 km2 Tuzla Kantonu Buyuk olcude Bosnak kontrolu altindaydi 2 544 km2 Gradacac belediyesinde Bosnali Hirvat kontrolu altinda bazi koyler vardi 5 km2 ve Bosnali Sirplarin kontrolu altindaki Doboj ve Gracanica belediyelerindeki bazi koyler 100 km2 Posavina Kantonu cogunlukla Bosnali Hirvat kontrolu altindaydi 205 km2 Bosnali Sirplar i ve belediyelerinin bazi kisimlarini kontrol ediyordu 120 km2 Bosna Podrinje Kantonu Cogunlukla Bosnak kontrolu altindaydi 405 km2 Bosnali Sirplar Saraybosna ya baglanan bolgeleri kontrol ediyordu 100 km2 Saraybosna Kantonu Cogunlukla Bosnali Sirplarin kontrolu altindaydi 800 km2 Bosnaklar bazi guney banliyolerini ve sehrin cogunu 477 km2 kontrol ediyordu Brcko Bolgesi bolundu Guney kisimlarinin cogunu 200 km2 Bosnaklar kontrol ediyordu Bosnali Sirplar kuzey kisimlarini 193 km2 Gerisini Bosnali Hirvatlar kontrol ederken Orasje belediyesinin yakinindaki bir kisim ve belediyenin guney kisimlarindaki iki yerlesim bolgesi 100 km2 Kaynakca a b Ingilizce Department of State 30 Kasim 1995 17 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Agustos 2018 enciklopedija hr 27 Subat 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Ekim 2022 Abant Sosyal Bilimler Dergisi Mehmet DALAR Dayton Baris Antlasmasi ve Bosna Hersek in Gelecegi Abant Izzet Baysal Universitesi Abant Izzet Baysal Universitesi 2008 14 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mart 2022 demo paragraf rs 17 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Aralik 2022 a b Engelgardt Georgij Nikolaevich Respublika Serbskaya v Bosnii i Gercegovine Vozniknovenie i evolyuciya 1990 2006 gg Institut slavyanovedeniya Rossijskoj akademii nauk ISl RAN 4 Aralik 2015 13 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2022 Avrupa tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Antlasma ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz