Dilmaçoğulları Beyliği, 1085-1192 yılları arasında Bitlis ve Erzen'de (Batman-Kozluk-Oyuktaş Köyü-Yeşilyurt Mezraası) egemen olan Türk beyliğidir. Kurucusu, Büyük Selçuklu hükümdarı Alp Arslan'ın komutanlarından Dilmaçoğlu Mehmed Bey'dir (Hükümdarlığı: (1085-1104). Kuruluş döneminde Büyük Selçuklu Devleti'ne biçimsel bağlılığını sürdüren Dilmaçoğulları, Toğan Arslan döneminde (1104-1137) en parlak yıllarını yaşadılar. Saltuklular ve Artuklular ile birlikte Haçlılara ve Gürcülere karşı savaştılar.
Beyliğin kurucusu Dilmaçoğlu Mehmed (Muhammed) Bey, Sultan Alp Arslan devrinde Bekçioğlu Afşın, Ahmed Şâh gibi Türkmen beyleri ile Bizans idaresindeki Anadolu’ya akınlarda bulunuyordu.
Malazgirt Savaşına da iştirak eden Dilmaçoğlu Mehmed Bey, daha sonra Selçuklu ordusunun Halep çevresinde gerçekleştirdiği fetihlere katıldı. 1085 yılında Diyar-ı Bekir (Diyarbakır) alındıktan sonra Bitlis ve Ahlat'ta Selçuklu kuvvetleri tarafından zaptedildi. Bitlis ve havalisi Mehmed Bey’in idaresine bırakılarak ona iktâ (kullanım hakkı) edildi. Bu suretle Dilmaçoğulları Beyliği kurulmuş oldu. Önce Kılıç Arslan'a, onun ölümünden sonra da Ermenşahlar’a (Ahlatşahlar) bağlandı. Togan Arslan daha sonra Artuklular'dan İl Gazî'ye tâbi olmuş ve bu hükümdarla beraber Haçlılara ve Gürcülere karşı savaşmıştı.
Hüsâmeddîn Kurt zamanında (1137-1143), Irak Selçuklu sultanı Mes’ûd, kardeşi Selçuk-şâh’a Ahlat, Malazgird ve Erzen bölgesini iktâ etmişti. 1138 Selçuk-şâh bu bölgeyi tahrip ettiği gibi, halkına da kötü davranmıştı. 1192 yılında Ermenşâhlardan Begtimur, Bitlis'i zapt etti. Bundan sonra Dilmaçoğulları Beyliği Erzen ve havalisinde 14. yüzyılın sonların kadar hüküm sürmüş, muhtemelen Akkoyunlular devrinde tarihe karışmıştır.
Beyler
Bey | Hüküm Süresi | Notlar |
---|---|---|
Dilmaçoğlu Mehmed Bey | 1085-1104 | |
Şemsüddevle Togan Arslan | 1104-1138 | |
Hüsamüddevle Kurtı | 1138-1146 | |
Şemsüddevle Yakut Arslan | 1146-1148 | |
Fahrüddevlet Şah | 1148-1180 | |
1180-1192 |
Kaynakça
- ^ Prof. Dr. Yaşar Yücel - Prof. Dr. Ali Sevim:Türkiye Tarihi Cilt I, TTK Yayınları, 1991
- ^ Yılmaz Öztuna, "Devletler ve Hanedanlar" Cilt: 2, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1996, s. 48
Türk tarihi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dilmacogullari Beyligi 1085 1192 yillari arasinda Bitlis ve Erzen de Batman Kozluk Oyuktas Koyu Yesilyurt Mezraasi egemen olan Turk beyligidir Kurucusu Buyuk Selcuklu hukumdari Alp Arslan in komutanlarindan Dilmacoglu Mehmed Bey dir Hukumdarligi 1085 1104 Kurulus doneminde Buyuk Selcuklu Devleti ne bicimsel bagliligini surduren Dilmacogullari Togan Arslan doneminde 1104 1137 en parlak yillarini yasadilar Saltuklular ve Artuklular ile birlikte Haclilara ve Gurculere karsi savastilar Beyligin kurucusu Dilmacoglu Mehmed Muhammed Bey Sultan Alp Arslan devrinde Bekcioglu Afsin Ahmed Sah gibi Turkmen beyleri ile Bizans idaresindeki Anadolu ya akinlarda bulunuyordu Malazgirt Savasina da istirak eden Dilmacoglu Mehmed Bey daha sonra Selcuklu ordusunun Halep cevresinde gerceklestirdigi fetihlere katildi 1085 yilinda Diyar i Bekir Diyarbakir alindiktan sonra Bitlis ve Ahlat ta Selcuklu kuvvetleri tarafindan zaptedildi Bitlis ve havalisi Mehmed Bey in idaresine birakilarak ona ikta kullanim hakki edildi Bu suretle Dilmacogullari Beyligi kurulmus oldu Once Kilic Arslan a onun olumunden sonra da Ermensahlar a Ahlatsahlar baglandi Togan Arslan daha sonra Artuklular dan Il Gazi ye tabi olmus ve bu hukumdarla beraber Haclilara ve Gurculere karsi savasmisti Husameddin Kurt zamaninda 1137 1143 Irak Selcuklu sultani Mes ud kardesi Selcuk sah a Ahlat Malazgird ve Erzen bolgesini ikta etmisti 1138 Selcuk sah bu bolgeyi tahrip ettigi gibi halkina da kotu davranmisti 1192 yilinda Ermensahlardan Begtimur Bitlis i zapt etti Bundan sonra Dilmacogullari Beyligi Erzen ve havalisinde 14 yuzyilin sonlarin kadar hukum surmus muhtemelen Akkoyunlular devrinde tarihe karismistir BeylerBey Hukum Suresi NotlarDilmacoglu Mehmed Bey 1085 1104Semsuddevle Togan Arslan 1104 1138Husamuddevle Kurti 1138 1146Semsuddevle Yakut Arslan 1146 1148Fahruddevlet Sah 1148 11801180 1192Kaynakca Prof Dr Yasar Yucel Prof Dr Ali Sevim Turkiye Tarihi Cilt I TTK Yayinlari 1991 Yilmaz Oztuna Devletler ve Hanedanlar Cilt 2 Kultur Bakanligi Yayinlari Ankara 1996 s 48 Turk tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz