Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Diş sürmesi ya da diş çıkması, dişlerin ağza girip görünür hale geldiği sürecidir. Günümüzde periodontal ligamentlerin diş sürmesinde önemli bir rol aldığı düşünülüyor. Görünen ilk insan dişleri, süt dişleri (geçici, bebek, dökülen dişler), "" adı verilen bir süreçle 6-24 aylar arası ağza sürülür. Bunlar kişi 6 yaşına gelene kadar ağızda bulunan tek dişlerdir, bu süt dentisyon aşaması olarak tanımlanır. 6 yaşlarında ilk kalıcı diş sürer ve süt dişleri ile kalıcı dişlerin bir birleşimi olan ve karma dentisyon aşaması olarak bilinen bir süreç başlar. Bu süreç son süt dişin dökülmesine kadar devam eder. Daha sonra, kalıcı dentisyon aşaması süresince, kalan kalıcı dişler sırasıyla ağza sürer.
Teoriler
Araştırmacılar diş sürmesinin karmaşık bir süreç olduğu konusunda hemfikir olsalar da sürmeyi kontrol eden mekanizma konusunda çok az görüş birliği bulunuyor. Sonunda çürütülen birçok teori gelip geçmiştir. ""ne göre dişin kökünün aksi yönde büyümesi ile diş yukarı, ağza doğru itilir. "Devamlı Kemik Oluşumu Teorisi" dişin etrafındaki kemiğin büyümesi ile dişin yukarı itildiğini savunur. Ek olarak, bazı kimseler dişlerin damar basıncı ya da yastıklı hamak denilen bir anatomik özellik ile yukarı doğru itildiğini düşünür. Yastıklı Hamak Teorisi, ilk olarak Harry Sicher tarafından önerildi. 1930'lardan 1950'lere kadar geniş kitlelerce rağbet gördü. Bu teori, Sicher'ın histolojik bir preparatta gözlemlediği dişin altında bulunan bir ligamentin, diş sürmesinden sorumlu olduğu yönündeydi. Sonra, Sicher'ın gözlemlediği o "ligament"in aslında preparatı hazırlama sürecindeki bir hatadan dolayı yanlışlıkla oluştuğu belirlenmiştir.
Şu an en çok kabul gören teori şöyledir; birçok kuvvet sürmede görev alabilirken periodontal ligamentler süreç için ana itici kuvveti sağlar. Teorisyenler, peridontal ligamentlerin, kollojen iplikçiklerini kısaltarak ve çapraz bağlayarak ve fibroblastlarının kasılmasını sağlayarak sürmeyi desteklediğini öne sürüyor.
Deney hayvanları üzerinde yapılan çalışmalarda diş sürmesinde çekici bir kuvvetin etkili olmadığına dair önemli kanıtlar bulunmuştur: Hayvanlara, kollojen çapraz-bağ oluşumu ile etkileşime giren latirojen verilmiş ve hayvanlar oklüzal kuvvetlerin olmadığı durumda kontrol grubundaki hayvanlarla benzer sürme hızları göstermiştir.
Yukarıda bahsi geçen teorilerin ana fikri, çıkmamış dişin altındaki periodontal ligamenetlerde bir kuvvetin üretilmesidir ve bu kuvvet dişi kemikten dışarı sürer. Bu fikrin yerini ileride yeni bir teori alabilir. Bu yeni teori öncelikle, ısırma kuvvetlerinin çenede dağılımıyla sürmemiş dişi çevreleyen yumuşak dokularda germe ve sıkıştırma alanları olduğunu ileri sürer. Bu germe ve sıkıştırma modellerinin ileride dişi ağza sürecek olan kemik yapım ve yıkım (rezorpsiyon ve depozisyon) modellerini oluşturduğu ileri sürülür. Bu teori, kemiğin uygulanan kuvvetlere göre şekil değiştireceğini söyleyen ve uzun bir süre önce ortaya atılmış bir fikir olan Wolff yasasına dayanır. Önemli bir şekilde, 8 yaşındaki bir çocuğun çenesindeki kuvvetlerin dağılımını analiz eden bir sonlu elemanlar analizi çalışması, yukarıdaki yumuşak dokularda sıkışma ve aşağıdaki yumuşak dokularda - sürmemiş diş - germe gözlemledi. Kemik sıkıştırılınca yıkılacağından ve gerilince yapılacağından, bu sonlu elemanlar çalışması yeni teoriyi güçlü bir şekilde destekliyor. Her şeye rağmen, bu teoriyi deneysel olarak da doğrulamak için daha fazla araştırma gereklidir.
Zaman çizelgesi
Sürme farklı insanlar için farklı zamanlarda gerçekleşse de genel bir zaman çizelgesinden bahsetmek mümkündür. Genellikle, insanlarda 20 adet süt dişi ve 32 adet kalıcı diş bulunur. Dentisyon, üç aşamadan geçer. Birincisi, süt dentisyon aşaması, yalnızca süt dişlerin görünür olduğu aşamadır. İlk kalıcı diş ağza sürdüğüde, görünen dişler karma (geçiş, transisyonel) dentisyon aşamasındadır. Son süt dişi ağızdan düştüğünde ya da döküldüğünde, dişler kalıcı dentisyon aşamasındadır. Her hasta etkili bir diş tedavisi için yukarıda bahsi geçen bir dentisyon dönemine atanmalıdır.
Süt dentisyon aşaması
Süt dentisyon aşaması, mandibular orta kesici dişlerin gelmesi ile başlar, genellikle altıncı ayda ve birinci kalıcı azı dişin görünmesine kadar devam eder, genellikle 6 yaşlarında. 10 adet süt dişi vardır ve sıklıkla şu sıraya göre sürerler: (1) orta kesici, (2) yan kesici, (3) birinci azı, (4) köpek dişi, (5) ikinci azı. Genel bir kural olarak, altı ayda bir dört diş sürer, mandibular dişler maksiller dişlerden önce sürer ve dişler, dişilerde erkeklerden önce sürer. Süt dentisyon sırasında, kalıcı dişlerin tomurcukları süt dişlerin altında gelişir ve damağa ya da dile doğru yaklaşır.
Karma dentisyon aşaması
Karma dentisyon aşaması ilk kalıcı dişin ağızda görünmesi ile başlar, genellikle beş ya da altı yaşlarında kalıcı birinci azı dişi ile ve son süt dişinin dökülmesi ile sona erer, yaklaşık on, on bir, on iki yaşlarında. 32 adet kalıcı diş vardır ve maksiller kalıcı dişlerin sürme sırası mandibular dişlerin sürme sırasından farklıdır. Maksiller dişler genellikle şu sırada sürer: (1) birinci azı, (2) orta kesici, (3) yan kesici, (4) birinci küçük azı, (5) ikinci küçük azı, (6) köpek dişi, (7) ikinci azı, (8) . Mandibular dişler genellikle şu sırada sürer: (1) birinci azı, (2) orta kesici, (3) yan kesici, (4) köpek dişi, (5) birinci küçük azı, (6) ikinci küçük azı, (7) ikinci azı, (8) . En çok görülen sürme sırası budur ve varyasyonu pek yaygın değildir.
Süt dentisyonda küçük azı dişler olmadığından, süt azı dişleri kalıcı küçük azı dişleri ile yer değiştirir. Eğer yerine geçecek kalıcı diş hazır olmadan süt dişi düşerse, bazı arka dişler ileri doğru kayabilir ve ağızdaki alanın kapanmasına yol açabilir. Bu kalıcı dişler sürdüğünde sıkışmaya ve/ya yanlış yerleşmeye sebebiyet verebilir. Buna denir. Bu şartlarda böyle bir bireyin işlevsel ve estetik dentisyona sahip olması için ortodonti gerekli olabilir.
Kalıcı dentisyon aşaması
Kalıcı dentisyon son süt dişinin düşmesiyle başlar, genellikle on bir on iki yaşlarında ve kişinin yaşamının sonuna kadar ya da kişi tüm dişlerini kaybedene kadar ( ya da dişsizlik) devam eder. Bu aşamada, kalıcı üçüncü azı dişleri (yirmi yaş dişleri de denir) çoğunlukla çürük, ağrı veya gömülü olması sebebiyle çekilir. ana sebepleri çürükler ya da periodontal hastalıklardır.
Aktif ve Pasif Sürme
Aktif Sürme
Aktif sürme, dişlerin oklüzal düzleme doğru ağza sürmesine denir. Bu tüm dişlerin, diş etinden çıktığı ve karşı dişle temas edene kadar sürmeye devam ettiği doğal bir sürme yoludur.
Pasif Sürme
Pasif sürme, diş tamamen sürdükten sonra, diş etinin apikal olarak ya da dişin tacından mine sement sınırına (MSS) doğru olan hareketidir. Diş eti dokusunun apikal olarak göç etmesinde yaşanacak problemler "Değişmiş veya " olarak bilinir. Bu olayda, diş eti dokusu apikal hareketini gerçekleştiremez ve bu taçların klinik olarak daha kare-şekilde ve daha kısa görülmesine yol açabilir ve bu görünüş "gummy smile" () olarak bilinir.
Coslet Sınıflandırması
Coslet et al., dişin kemik kretinin, (MGS) ilişkisine göre gecikmiş pasif sürmeyi iki tip halinde sınıflandırdı. Bu iki grup daha sonra mine sement sınırına olan konumuna göre ayrıldı.
| Tip | Kemik kret seviyesi | Yapışık gingiva seviyesi | Serbest gingiva seviyesi | Tedavi |
|---|---|---|---|---|
| Tip 1a | MSS'nin apikalinde | Yeterli | MSS'nin insizalinde | Gingivektomi |
| Tip 1b | MSS'de | Yeterli | MSS'nin insizalinde | Gingivektomi ve osseöz ameliyat |
| Tip 2a | MSS'nin apikalinde | Yetersiz | MSS'nin insizalinde | Apikalde konumlanmış flap |
| Tip 2b | MSS'de | Yetersiz | MSS'nin insizalinde | Apikalde konumlanmış flap ve osseöz ameliyat |
Anomaliler
Diş sürmesindeki anomaliler (zamanı ve sırası) çoğunlukla genetikten kaynaklanır ya da sonucunda oluşur. Birkaç vakada, Down sendromu gibi, sürme birkaç yıl gecikebilir ve hatta bazı dişler hiç sürmeyebilir.
Kaynakça
Tooth eruption (Son erişim tarihi: 22.12.2017)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dis surmesi ya da dis cikmasi dislerin agza girip gorunur hale geldigi surecidir Gunumuzde periodontal ligamentlerin dis surmesinde onemli bir rol aldigi dusunuluyor Gorunen ilk insan disleri sut disleri gecici bebek dokulen disler adi verilen bir surecle 6 24 aylar arasi agza surulur Bunlar kisi 6 yasina gelene kadar agizda bulunan tek dislerdir bu sut dentisyon asamasi olarak tanimlanir 6 yaslarinda ilk kalici dis surer ve sut disleri ile kalici dislerin bir birlesimi olan ve karma dentisyon asamasi olarak bilinen bir surec baslar Bu surec son sut disin dokulmesine kadar devam eder Daha sonra kalici dentisyon asamasi suresince kalan kalici disler sirasiyla agza surer Bazi kemik bolgeleri uzaklastirilarak sut dislerinin koklerinin altindaki kalici dislerin gorulmesi saglaniyor Teoriler Arastirmacilar dis surmesinin karmasik bir surec oldugu konusunda hemfikir olsalar da surmeyi kontrol eden mekanizma konusunda cok az gorus birligi bulunuyor Sonunda curutulen bircok teori gelip gecmistir ne gore disin kokunun aksi yonde buyumesi ile dis yukari agza dogru itilir Devamli Kemik Olusumu Teorisi disin etrafindaki kemigin buyumesi ile disin yukari itildigini savunur Ek olarak bazi kimseler dislerin damar basinci ya da yastikli hamak denilen bir anatomik ozellik ile yukari dogru itildigini dusunur Yastikli Hamak Teorisi ilk olarak Harry Sicher tarafindan onerildi 1930 lardan 1950 lere kadar genis kitlelerce ragbet gordu Bu teori Sicher in histolojik bir preparatta gozlemledigi disin altinda bulunan bir ligamentin dis surmesinden sorumlu oldugu yonundeydi Sonra Sicher in gozlemledigi o ligament in aslinda preparati hazirlama surecindeki bir hatadan dolayi yanlislikla olustugu belirlenmistir Su an en cok kabul goren teori soyledir bircok kuvvet surmede gorev alabilirken periodontal ligamentler surec icin ana itici kuvveti saglar Teorisyenler peridontal ligamentlerin kollojen iplikciklerini kisaltarak ve capraz baglayarak ve fibroblastlarinin kasilmasini saglayarak surmeyi destekledigini one suruyor Deney hayvanlari uzerinde yapilan calismalarda dis surmesinde cekici bir kuvvetin etkili olmadigina dair onemli kanitlar bulunmustur Hayvanlara kollojen capraz bag olusumu ile etkilesime giren latirojen verilmis ve hayvanlar okluzal kuvvetlerin olmadigi durumda kontrol grubundaki hayvanlarla benzer surme hizlari gostermistir Yukarida bahsi gecen teorilerin ana fikri cikmamis disin altindaki periodontal ligamenetlerde bir kuvvetin uretilmesidir ve bu kuvvet disi kemikten disari surer Bu fikrin yerini ileride yeni bir teori alabilir Bu yeni teori oncelikle isirma kuvvetlerinin cenede dagilimiyla surmemis disi cevreleyen yumusak dokularda germe ve sikistirma alanlari oldugunu ileri surer Bu germe ve sikistirma modellerinin ileride disi agza surecek olan kemik yapim ve yikim rezorpsiyon ve depozisyon modellerini olusturdugu ileri surulur Bu teori kemigin uygulanan kuvvetlere gore sekil degistirecegini soyleyen ve uzun bir sure once ortaya atilmis bir fikir olan Wolff yasasina dayanir Onemli bir sekilde 8 yasindaki bir cocugun cenesindeki kuvvetlerin dagilimini analiz eden bir sonlu elemanlar analizi calismasi yukaridaki yumusak dokularda sikisma ve asagidaki yumusak dokularda surmemis dis germe gozlemledi Kemik sikistirilinca yikilacagindan ve gerilince yapilacagindan bu sonlu elemanlar calismasi yeni teoriyi guclu bir sekilde destekliyor Her seye ragmen bu teoriyi deneysel olarak da dogrulamak icin daha fazla arastirma gereklidir Zaman cizelgesi Yedi aylik bir kiz bebegin agzinda gorulen mandibular orta kesici disler ilk suren dislerdir Yedi yasindaki bir cocugun alt disleri sut disleri solda dusmus bir sut disi ortada ve tamamen surmus kalici bir dis sagda goruluyor Surme farkli insanlar icin farkli zamanlarda gerceklesse de genel bir zaman cizelgesinden bahsetmek mumkundur Genellikle insanlarda 20 adet sut disi ve 32 adet kalici dis bulunur Dentisyon uc asamadan gecer Birincisi sut dentisyon asamasi yalnizca sut dislerin gorunur oldugu asamadir Ilk kalici dis agza surdugude gorunen disler karma gecis transisyonel dentisyon asamasindadir Son sut disi agizdan dustugunde ya da dokuldugunde disler kalici dentisyon asamasindadir Her hasta etkili bir dis tedavisi icin yukarida bahsi gecen bir dentisyon donemine atanmalidir Sut dentisyon asamasi Sut dentisyon asamasi mandibular orta kesici dislerin gelmesi ile baslar genellikle altinci ayda ve birinci kalici azi disin gorunmesine kadar devam eder genellikle 6 yaslarinda 10 adet sut disi vardir ve siklikla su siraya gore surerler 1 orta kesici 2 yan kesici 3 birinci azi 4 kopek disi 5 ikinci azi Genel bir kural olarak alti ayda bir dort dis surer mandibular disler maksiller dislerden once surer ve disler disilerde erkeklerden once surer Sut dentisyon sirasinda kalici dislerin tomurcuklari sut dislerin altinda gelisir ve damaga ya da dile dogru yaklasir Karma dentisyon asamasi Karma dentisyon asamasi ilk kalici disin agizda gorunmesi ile baslar genellikle bes ya da alti yaslarinda kalici birinci azi disi ile ve son sut disinin dokulmesi ile sona erer yaklasik on on bir on iki yaslarinda 32 adet kalici dis vardir ve maksiller kalici dislerin surme sirasi mandibular dislerin surme sirasindan farklidir Maksiller disler genellikle su sirada surer 1 birinci azi 2 orta kesici 3 yan kesici 4 birinci kucuk azi 5 ikinci kucuk azi 6 kopek disi 7 ikinci azi 8 Mandibular disler genellikle su sirada surer 1 birinci azi 2 orta kesici 3 yan kesici 4 kopek disi 5 birinci kucuk azi 6 ikinci kucuk azi 7 ikinci azi 8 En cok gorulen surme sirasi budur ve varyasyonu pek yaygin degildir Sut dentisyonda kucuk azi disler olmadigindan sut azi disleri kalici kucuk azi disleri ile yer degistirir Eger yerine gececek kalici dis hazir olmadan sut disi duserse bazi arka disler ileri dogru kayabilir ve agizdaki alanin kapanmasina yol acabilir Bu kalici disler surdugunde sikismaya ve ya yanlis yerlesmeye sebebiyet verebilir Buna denir Bu sartlarda boyle bir bireyin islevsel ve estetik dentisyona sahip olmasi icin ortodonti gerekli olabilir Kalici dentisyon asamasi Kalici dentisyon son sut disinin dusmesiyle baslar genellikle on bir on iki yaslarinda ve kisinin yasaminin sonuna kadar ya da kisi tum dislerini kaybedene kadar ya da dissizlik devam eder Bu asamada kalici ucuncu azi disleri yirmi yas disleri de denir cogunlukla curuk agri veya gomulu olmasi sebebiyle cekilir ana sebepleri curukler ya da periodontal hastaliklardir Aktif ve Pasif Surme Aktif Surme Aktif surme dislerin okluzal duzleme dogru agza surmesine denir Bu tum dislerin dis etinden ciktigi ve karsi disle temas edene kadar surmeye devam ettigi dogal bir surme yoludur Pasif Surme Pasif surme dis tamamen surdukten sonra dis etinin apikal olarak ya da disin tacindan mine sement sinirina MSS dogru olan hareketidir Dis eti dokusunun apikal olarak goc etmesinde yasanacak problemler Degismis veya olarak bilinir Bu olayda dis eti dokusu apikal hareketini gerceklestiremez ve bu taclarin klinik olarak daha kare sekilde ve daha kisa gorulmesine yol acabilir ve bu gorunus gummy smile olarak bilinir Coslet Siniflandirmasi Coslet et al disin kemik kretinin MGS iliskisine gore gecikmis pasif surmeyi iki tip halinde siniflandirdi Bu iki grup daha sonra mine sement sinirina olan konumuna gore ayrildi Tip Kemik kret seviyesi Yapisik gingiva seviyesi Serbest gingiva seviyesi TedaviTip 1a MSS nin apikalinde Yeterli MSS nin insizalinde GingivektomiTip 1b MSS de Yeterli MSS nin insizalinde Gingivektomi ve osseoz ameliyatTip 2a MSS nin apikalinde Yetersiz MSS nin insizalinde Apikalde konumlanmis flapTip 2b MSS de Yetersiz MSS nin insizalinde Apikalde konumlanmis flap ve osseoz ameliyatAnomaliler Dis surmesindeki anomaliler zamani ve sirasi cogunlukla genetikten kaynaklanir ya da sonucunda olusur Birkac vakada Down sendromu gibi surme birkac yil gecikebilir ve hatta bazi disler hic surmeyebilir KaynakcaTooth eruption Son erisim tarihi 22 12 2017