Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Periodontal ligament, genellikle PDL olarak kısaltılır, dişi içinde bulunduğu bağlayan bir grup özel bağ dokusu lifidir. Bir tarafı kök sementine, diğer tarafı alveol kemiğine bağlanır.
| Periodontal ligament | |
|---|---|
 Periodonsiyumun dokuları hareketli ve aktif bir grup doku oluşturmak üzere bir araya gelir. "(C)" büyük kısmı diş etinin subepitelyal bağ dokusu ile ve bu bağ doku | |
| Latince isim | fibra periodontalis |
| Prekürsor | |
| Tanımlayıcılar | |
| Microsoft Academic | 41868710 |
| MeSH | D010513 |
| TA | 1611 |
| FMA | 56665 |
Yapısı
PDL; ana lifler, gevşek bağ dokusu, blast ve klast hücreleri, oksitalan lifler ve Malassez epitel artıklarından oluşur.
Alveolodental ligament
Başlıca ana lif grubu alveolodental ligamenttir ve alveolar kret, horizontal, oblik, apikal ve çok köklü dişlerde interradiküler lifler olmak üzere beş alt lif grubundan oluşur. Alveolodental ligament dışındaki ana lifler, transseptal liflerdir.
Tüm bu lifler, dişin çiğneme sırasında doğal olarak ortaya çıkan önemli baskı kuvvetlerine dayanmasına ve kemiğe gömülü kalmasına yardımcı olur. Ana liflerin uçları sement veya alveol kemiği duvarı (radyografik olarak lamina dura) içerisinde kalırsa buna Sharpey lifleri denir.
- Alveolar kret lifleri (I) kökün servikal kısmından alveolar kemik kretine kadar uzanır.
- Horizontal lifler (J) alveolar kret liflerinin apikalinde bulunan semente bağlanır ve dişin kökünden alveol kemiğine dik olarak uzanır.
- Oblik lifler (K), periodontal ligamentte en çok bulunan lifler olup sementten oblik olarak çıkıp koronalinde bulunan kemiğe uzanır. Bu lifler vertikal ve intrüsiv kuvvetlere karşı dayanıklılık sağlar.
- Apikal lifler, apeksin etrafındaki sementten çıkarak kemiğe uzanır ve diş soketinin veya alveolusun tabanını oluşturur.
- İnterradiküler lifler sadece premolar ve molarlar gibi çok köklü dişlerin kökleri arasında bulunur. Radiküler sementten çıkıp interradiküler alveol kemiğine kadar uzanırlar.
Transseptal lifler
Transseptal lifler (H) alveolar kemik kretinin üzerinden interproksimal olarak uzanır ve bitişik dişlerin sementlerine gömülür. Böylece interdental bir bağ oluştururlar. Bu lifler tüm dişleri hizada tutar. Bu lifler kemiğe bağlanmadıklarından gingival dokuya ait olarak görülebilir.
Gevşek bağ dokusu
Gevşek bağ doku; lifler, hücre dışı matris, hücreler, sinirler ve kan damarları içerir. Bu hücreler arasında fibroblastlar, savunma hücreleri ve farklılaşmamış mezenkimal hücreler bulunur. Hücre dışı bölme, interselüler maddeye gömülü tip 1, 3 ve 5 kollajen lif demetleri içerir. PDL kollajen lifleri, diş boyunca yaptıkları yönelmelerine ve bulundukları yerlerine göre sınıflandırılır.
Malassez epitel artıkları
Bu epitel hücre grupları, kök oluşumu sırasında parçalanmış Hertwig epitel kök kılıfı hücrelerinin daha sonra olgun PDL'ye yerleşmesi ile oluşur. Dişi çevreleyen bir pleksus oluştururlar. Malassez epitel artıkları yaşamın ilerleyen evrelerinde kist oluşumuna neden olabilir.
Oksitalan lifler
Oksitalan lifler PDL'ye özgüdür ve elastiktir. Sement içine girer ve kök yüzeyine paralel ve oblik olmak üzere 2 yönde uzanırlar. Liflerin işlevinin oklüzal yüklere karşı kan damarlarının açıklığını korumak olduğu düşünülmektedir. Oksitalan liflerin işlevini belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Bileşenleri
PDL'nin %70 sudan oluştuğu tahmin edilmektedir, bunun da dişin stres yüklerine karşı dayanma kabiliyeti üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu düşünülmektedir. PDL'nin bütünlüğü ve canlılığı dişin işlev görmesi için gereklidir.
PDL'nin en ince kısmı kökün orta üçlüsünde bulunmakta olup genişliği 0,15 - 0,38 mm arasında değişir. Genişlik yaşla birlikte giderek azalır.
PDL, dişlerin sement yardımıyla çevredeki alveolar kemiğe bağlanmasını sağlayan periodonsiyumun bir parçasıdır.
PDL, radyoopak lamina dura ve radyoopak sement arasındaki radyolüsent alanda 0.4 - 1.5 mm'lik bir periodontal boşluk olarak radyografilerde kendisini gösterir.
Gelişimi
PDL hücreleri, dental folikülden kaynaklanan hücrelerden biridir ve bu farklılaşma kuron oluşumu tamamlandıktan sonra ve kökler gelişmeye başladığında meydana gelir. Bu hücreler PDL'yi oluşturmak için dental folikülü yeniden şekillendirir. PDL oluşumu mine sement sınırında başlar ve apikal yönde ilerler.
İşlevi
PDL'nin destekleyici, duyusal, besleyici ve yeniden şekillendirici (remodelling) işlevleri vardır.
Destek
PDL, dişlerin sement yardımıyla çevredeki alveolar kemiğe bağlanmasını sağlayan periodonsiyumun bir parçasıdır. PDL lifleri ayrıca dişler ve alveolar kemik arasındaki yük transferinde rol oynar. (PDL lifleri dişler ve alveolar kemik arasındaki kuvvetleri absorbe eder ve iletir. Çiğneme sırasında etkili bir destek görevi görür).
Duyu
PDL yoğun bir şekilde inerve edilir ve bu inervasyonlar arasında mekanoresepsiyon, nosisepsiyon ve refleksler bulunur. Periodontal mekanoreseptörler PDL'de bulunur. Hangi dişin hangi yönde ve şiddetle kuvvetlerle uyarıldığına dair bilgileri iletir.
Besleme
PDL, çevresindeki hücrelerin canlılığını korur. (PDL'de bol miktarda anastomoz bulunur). Apikal damarlar, perfore edici damarlar ve gingival damarlar olmak üzere 3 ana damar kaynağı vardır. Apikal damarlar, pulpayı besleyen damarlardan köken alır. Perfore edici damarlar, lamina duradan kaynaklanır ve bu damarlar soket duvarını (kribriform plaka) perfore eder. Gingival damarlar gingivadan köken alır. PDL'nin dış katmanlarında bulunan kan damarları, mekanik süspansiyona ve dişin desteklenmesine yardımcı olurken iç katmanlarında bulunan kan damarları PDL çevresindeki dokuları beslemektedir.
Yeniden şekillendirme
Periodontal ligamentte osteoblastlara farklılaşabilen progenitör hücreler bulunmaktadır. Bu hücreler alveolar kemiğin fizyolojik bakımının yanı sıra tamirinde de görev alır. Bu sayede PDL, alveol kemiğinin kemik yapıcı osteoblastlarla sürekli olarak yeniden şekillendirilmesinde (remodeling) görev almış olur.
Klinik önemi
Hasar
- Dişe travmatik oklüzyon kuvvetleri uygulandığında, PDL ekstra kuvvetleri tolere etmek için genişler. Bu nedenle, erken aşamasında radyografilerde periodontal ligament boşluğunun genişlemesi görülebilir. Lamina duranın kalınlaşması da mümkündür. Klinik olarak, oklüzal travmanın geç safhalarında artmış diş mobilitesi ve çoğunlukla patolojik diş migrasyonu görülebilir.
- PDL'nin hasar görmesi, dişin çene kemiğine ile sonuçlanarak dişin sürme yeteneğini kaybetmesine neden olabilir. gibi , PDL'nin yırtılmasına ve fonksiyon (yemek yeme) sırasında ağrıya neden olabilir.
- Avülse olmuş bir diş, kuru ortamda bırakılırsa PDL hücrelerinin kuruma riski vardır. İzotonik sıvı içinde ıslak bir şekilde muhafaza etme, kuru ortamda bırakmaktan üstün bir yöntem olmasına karşın, PDL canlılığını ortama bağlı olarak ancak belirli bir süre boyunca koruyabilir. Bunların hepsi PDL'nin canlılığının kaybına yol açabilir ve muhafaza süresine bağlı olarak daha sonra gerçekleştirilecek replantasyonun başarısını etkileyebilir.
Hastalık
- Malassez epitel artıkları kistik hale gelebilir ve tanı niteliği taşımamasına karşın radyografilerde görülebilen radyolüsent apikal lezyonlar oluşturur. Bu, pulpitis sonrası kronik periapikal inflamasyon sonucunda görülür ve cerrahi olarak çıkarılmalıdır.
- PDL ayrıca periodontitisli periodonsiyumun daha derin yapılarını içeren kronik periodontal hastalıkta ciddi değişikliklere uğrar. Bu durumda PDL'nin lifleri düzensiz hale gelir ve alveol kemiğinin ve sementin rezorbe olması nedeniyle bu iki sert doku arasında uzanan Sharpey lifleri yok olur.
- Patolojik olarak hasarlı veya hastalıklı PDL, dişin çekildiği durumlarda alveolar soketin daha geç iyileşmesine neden olabilir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Herbert F. Wolf; Klaus H. Rateitschak (2005). Periodontology. Thieme. ss. 12-. ISBN . Erişim tarihi: 21 Haziran 2011.
- ^ Max A. Listgarten, University of Pennsylvania and Temple University, It is the different composition of collagens which give various ECM functions and abilities. There is a mixture of thick and thin fibres in the PDL. It is important to note that, in reality, the fibres are not as defined as these classifications. http://www.dental.pitt.edu/informatics/periohistology/en/gu0404.htm 20 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Ten Cate's Oral Histolog, Nanci, Elsevier, 2013, page 274
- ^ The oxytalan fibre network in the periodontium and its possible mechanical function Archives of Oral Biology, Volume 57, Issue 8, Pages 1003-1011 Hardus Strydom, Jaap C. Maltha, Anne M. Kuijpers-Jagtman, Johannes W. Von den Hoff Help
- ^ a b c Yao S, Pan F, Prpic V, Wise GE. Differentiation of stem cells in the dental follicle. J Dent Res. 2008;87:767-771.
- ^ De Jong T, Bakker AD, Everts V, Smit TH. The intricate anatomy of the periodontal ligament and its development: Lessons for periodontal regeneration. J Periodont Res. 2017;00:1–10
- ^ Max A. Listgarten, University of Pennsylvania and Temple University at http://www.dental.pitt.edu/informatics/periohistology/en/gu0401.htm 30 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ McCormack SW, Witzel U, Watson PJ, Fagan MJ, Gröning F. The Biomechanical Function of Periodontal Ligament Fibres in Orthodontic Tooth Movement. Agarwal S, ed. PLoS ONE. 2014;9(7):e102387. doi:10.1371/journal.pone.0102387.
- ^ Trulsson, M. (2006). Sensory-motor function of human periodontal mechanoreceptors*. Journal of Oral Rehabilitation, 33(4), 262-273. doi:10.1111/j.1365-2842.2006.01629.x
- ^ Institute of Anatomy, University of Veterinary Medicine Hannover, Bischofsholer Damm 15, D-30173 Hannover, Germany
- ^ Zadik Y (Aralık 2008). "Algorithm of first-aid management of dental trauma for medics and corpsmen". Dent Traumatol. 24 (6). ss. 698-701.
- ^ Layug (Mayıs 1998). "Interim storage of avulsed permanent teeth". Journal (Canadian Dental Association). 64 (5). ss. 357-363, 365-369.
- ^ Kim (Haziran 2017). "Periodontal and endodontic pathology delays extraction socket healing in a canine model". Journal of Periodontal & Implant Science. 47 (3). ss. 143-153.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Periodontal ligament genellikle PDL olarak kisaltilir disi icinde bulundugu baglayan bir grup ozel bag dokusu lifidir Bir tarafi kok sementine diger tarafi alveol kemigine baglanir Periodontal ligamentPeriodonsiyumun dokulari hareketli ve aktif bir grup doku olusturmak uzere bir araya gelir C buyuk kismi dis etinin subepitelyal bag dokusu ile ve bu bag dokuLatince isimfibra periodontalisPrekursorTanimlayicilarMicrosoft Academic41868710MeSHD010513TA1611FMA56665YapisiPDL ana lifler gevsek bag dokusu blast ve klast hucreleri oksitalan lifler ve Malassez epitel artiklarindan olusur Alveolodental ligament Baslica ana lif grubu alveolodental ligamenttir ve alveolar kret horizontal oblik apikal ve cok koklu dislerde interradikuler lifler olmak uzere bes alt lif grubundan olusur Alveolodental ligament disindaki ana lifler transseptal liflerdir Tum bu lifler disin cigneme sirasinda dogal olarak ortaya cikan onemli baski kuvvetlerine dayanmasina ve kemige gomulu kalmasina yardimci olur Ana liflerin uclari sement veya alveol kemigi duvari radyografik olarak lamina dura icerisinde kalirsa buna Sharpey lifleri denir Alveolar kret lifleri I kokun servikal kismindan alveolar kemik kretine kadar uzanir Horizontal lifler J alveolar kret liflerinin apikalinde bulunan semente baglanir ve disin kokunden alveol kemigine dik olarak uzanir Oblik lifler K periodontal ligamentte en cok bulunan lifler olup sementten oblik olarak cikip koronalinde bulunan kemige uzanir Bu lifler vertikal ve intrusiv kuvvetlere karsi dayaniklilik saglar Apikal lifler apeksin etrafindaki sementten cikarak kemige uzanir ve dis soketinin veya alveolusun tabanini olusturur Interradikuler lifler sadece premolar ve molarlar gibi cok koklu dislerin kokleri arasinda bulunur Radikuler sementten cikip interradikuler alveol kemigine kadar uzanirlar Transseptal lifler Transseptal lifler H alveolar kemik kretinin uzerinden interproksimal olarak uzanir ve bitisik dislerin sementlerine gomulur Boylece interdental bir bag olustururlar Bu lifler tum disleri hizada tutar Bu lifler kemige baglanmadiklarindan gingival dokuya ait olarak gorulebilir Gevsek bag dokusu Gevsek bag doku lifler hucre disi matris hucreler sinirler ve kan damarlari icerir Bu hucreler arasinda fibroblastlar savunma hucreleri ve farklilasmamis mezenkimal hucreler bulunur Hucre disi bolme interseluler maddeye gomulu tip 1 3 ve 5 kollajen lif demetleri icerir PDL kollajen lifleri dis boyunca yaptiklari yonelmelerine ve bulunduklari yerlerine gore siniflandirilir Malassez epitel artiklari Bu epitel hucre gruplari kok olusumu sirasinda parcalanmis Hertwig epitel kok kilifi hucrelerinin daha sonra olgun PDL ye yerlesmesi ile olusur Disi cevreleyen bir pleksus olustururlar Malassez epitel artiklari yasamin ilerleyen evrelerinde kist olusumuna neden olabilir Oksitalan lifler Oksitalan lifler PDL ye ozgudur ve elastiktir Sement icine girer ve kok yuzeyine paralel ve oblik olmak uzere 2 yonde uzanirlar Liflerin islevinin okluzal yuklere karsi kan damarlarinin acikligini korumak oldugu dusunulmektedir Oksitalan liflerin islevini belirlemek icin daha fazla arastirmaya ihtiyac vardir BilesenleriPDL nin 70 sudan olustugu tahmin edilmektedir bunun da disin stres yuklerine karsi dayanma kabiliyeti uzerinde onemli bir etkiye sahip oldugu dusunulmektedir PDL nin butunlugu ve canliligi disin islev gormesi icin gereklidir PDL nin en ince kismi kokun orta uclusunde bulunmakta olup genisligi 0 15 0 38 mm arasinda degisir Genislik yasla birlikte giderek azalir PDL dislerin sement yardimiyla cevredeki alveolar kemige baglanmasini saglayan periodonsiyumun bir parcasidir PDL radyoopak lamina dura ve radyoopak sement arasindaki radyolusent alanda 0 4 1 5 mm lik bir periodontal bosluk olarak radyografilerde kendisini gosterir GelisimiPDL hucreleri dental folikulden kaynaklanan hucrelerden biridir ve bu farklilasma kuron olusumu tamamlandiktan sonra ve kokler gelismeye basladiginda meydana gelir Bu hucreler PDL yi olusturmak icin dental folikulu yeniden sekillendirir PDL olusumu mine sement sinirinda baslar ve apikal yonde ilerler IsleviPDL nin destekleyici duyusal besleyici ve yeniden sekillendirici remodelling islevleri vardir Destek PDL dislerin sement yardimiyla cevredeki alveolar kemige baglanmasini saglayan periodonsiyumun bir parcasidir PDL lifleri ayrica disler ve alveolar kemik arasindaki yuk transferinde rol oynar PDL lifleri disler ve alveolar kemik arasindaki kuvvetleri absorbe eder ve iletir Cigneme sirasinda etkili bir destek gorevi gorur Duyu PDL yogun bir sekilde inerve edilir ve bu inervasyonlar arasinda mekanoresepsiyon nosisepsiyon ve refleksler bulunur Periodontal mekanoreseptorler PDL de bulunur Hangi disin hangi yonde ve siddetle kuvvetlerle uyarildigina dair bilgileri iletir Besleme PDL cevresindeki hucrelerin canliligini korur PDL de bol miktarda anastomoz bulunur Apikal damarlar perfore edici damarlar ve gingival damarlar olmak uzere 3 ana damar kaynagi vardir Apikal damarlar pulpayi besleyen damarlardan koken alir Perfore edici damarlar lamina duradan kaynaklanir ve bu damarlar soket duvarini kribriform plaka perfore eder Gingival damarlar gingivadan koken alir PDL nin dis katmanlarinda bulunan kan damarlari mekanik suspansiyona ve disin desteklenmesine yardimci olurken ic katmanlarinda bulunan kan damarlari PDL cevresindeki dokulari beslemektedir Yeniden sekillendirme Periodontal ligamentte osteoblastlara farklilasabilen progenitor hucreler bulunmaktadir Bu hucreler alveolar kemigin fizyolojik bakiminin yani sira tamirinde de gorev alir Bu sayede PDL alveol kemiginin kemik yapici osteoblastlarla surekli olarak yeniden sekillendirilmesinde remodeling gorev almis olur Klinik onemiHasar Dise travmatik okluzyon kuvvetleri uygulandiginda PDL ekstra kuvvetleri tolere etmek icin genisler Bu nedenle erken asamasinda radyografilerde periodontal ligament boslugunun genislemesi gorulebilir Lamina duranin kalinlasmasi da mumkundur Klinik olarak okluzal travmanin gec safhalarinda artmis dis mobilitesi ve cogunlukla patolojik dis migrasyonu gorulebilir PDL nin hasar gormesi disin cene kemigine ile sonuclanarak disin surme yetenegini kaybetmesine neden olabilir gibi PDL nin yirtilmasina ve fonksiyon yemek yeme sirasinda agriya neden olabilir Avulse olmus bir dis kuru ortamda birakilirsa PDL hucrelerinin kuruma riski vardir Izotonik sivi icinde islak bir sekilde muhafaza etme kuru ortamda birakmaktan ustun bir yontem olmasina karsin PDL canliligini ortama bagli olarak ancak belirli bir sure boyunca koruyabilir Bunlarin hepsi PDL nin canliliginin kaybina yol acabilir ve muhafaza suresine bagli olarak daha sonra gerceklestirilecek replantasyonun basarisini etkileyebilir Hastalik Malassez epitel artiklari kistik hale gelebilir ve tani niteligi tasimamasina karsin radyografilerde gorulebilen radyolusent apikal lezyonlar olusturur Bu pulpitis sonrasi kronik periapikal inflamasyon sonucunda gorulur ve cerrahi olarak cikarilmalidir PDL ayrica periodontitisli periodonsiyumun daha derin yapilarini iceren kronik periodontal hastalikta ciddi degisikliklere ugrar Bu durumda PDL nin lifleri duzensiz hale gelir ve alveol kemiginin ve sementin rezorbe olmasi nedeniyle bu iki sert doku arasinda uzanan Sharpey lifleri yok olur Patolojik olarak hasarli veya hastalikli PDL disin cekildigi durumlarda alveolar soketin daha gec iyilesmesine neden olabilir Ayrica bakinizPeriodonsiyum Periodontal hastalik SementKaynakca Herbert F Wolf Klaus H Rateitschak 2005 Periodontology Thieme ss 12 ISBN 978 0 86577 902 0 Erisim tarihi 21 Haziran 2011 Max A Listgarten University of Pennsylvania and Temple University It is the different composition of collagens which give various ECM functions and abilities There is a mixture of thick and thin fibres in the PDL It is important to note that in reality the fibres are not as defined as these classifications http www dental pitt edu informatics periohistology en gu0404 htm 20 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ten Cate s Oral Histolog Nanci Elsevier 2013 page 274 The oxytalan fibre network in the periodontium and its possible mechanical function Archives of Oral Biology Volume 57 Issue 8 Pages 1003 1011 Hardus Strydom Jaap C Maltha Anne M Kuijpers Jagtman Johannes W Von den Hoff Help a b c Yao S Pan F Prpic V Wise GE Differentiation of stem cells in the dental follicle J Dent Res 2008 87 767 771 De Jong T Bakker AD Everts V Smit TH The intricate anatomy of the periodontal ligament and its development Lessons for periodontal regeneration J Periodont Res 2017 00 1 10 Max A Listgarten University of Pennsylvania and Temple University at http www dental pitt edu informatics periohistology en gu0401 htm 30 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde McCormack SW Witzel U Watson PJ Fagan MJ Groning F The Biomechanical Function of Periodontal Ligament Fibres in Orthodontic Tooth Movement Agarwal S ed PLoS ONE 2014 9 7 e102387 doi 10 1371 journal pone 0102387 Trulsson M 2006 Sensory motor function of human periodontal mechanoreceptors Journal of Oral Rehabilitation 33 4 262 273 doi 10 1111 j 1365 2842 2006 01629 x Institute of Anatomy University of Veterinary Medicine Hannover Bischofsholer Damm 15 D 30173 Hannover Germany Zadik Y Aralik 2008 Algorithm of first aid management of dental trauma for medics and corpsmen Dent Traumatol 24 6 ss 698 701 Layug Mayis 1998 Interim storage of avulsed permanent teeth Journal Canadian Dental Association 64 5 ss 357 363 365 369 Kim Haziran 2017 Periodontal and endodontic pathology delays extraction socket healing in a canine model Journal of Periodontal amp Implant Science 47 3 ss 143 153