Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ducum Muharebesi ya da Samarra Muharebesi, 1732-1736 Osmanlı-İran Savaşı'nda bir evre. Topal Osman Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, Nadir Şah komutasındaki Safevî ordusunu 19 Temmuz 1733'te büyük bir yenilgiye uğratarak kuşatma altındaki Bağdat'ı kurtardı.
| Ducum Muharebesi | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1732-1736 Osmanlı-İran Savaşı | |||||||||||
 1 Nadir Şah Osmanlıların sol kanadına tarruz ettiyse de Topal Osman Paşa'nın bir gece önce bölgede mevzilendirdiği kuvvetler başarıyla direndi 2 Bu taarruzundan sonuç alamayan Nadir Şah tüm kuvvetleriyle Osmanlıların ana merkezine hücum etti ve Osmanlıları karargahlarına kadar ricate zorladı 3 İhtiyat birliklerini devreye sokan Topal Osman Paşa karşı taarruza geçti. Şiddetli çarpışmalardan sonra düzeni bozulan İran ordusu ağır kayıplarla geri çekilmeye başladı. | |||||||||||
| |||||||||||
| Taraflar | |||||||||||
 Osmanlı İmparatorluğu |  Safevî İmparatorluğu | ||||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||||
| Topal Osman Paşa | Nadir Şah | ||||||||||
| Güçler | |||||||||||
| 100.000 asker 105 top | 70-80.000 asker toplar ve zemberekler | ||||||||||
| Kayıplar | |||||||||||
| 30.000 ölü | 30.000 ölü 3.500 esir | ||||||||||
Bu muharebede Nadir Şah meydan muharebelerindeki tek yenilgisini aldı ve süratle yeniden asker toplayarak yeni bir orduyla kendi ordusunu kışlamak üzere terhis etmiş Topal Osman Paşa üzerine yürüdü ve sayıca az Osmanlı ordusunu 24-26 Ekim 1733'te Kerkük civarında Leylan Muharebesi'nde mağlup etti.
Bununla birlikte, İran ordusu gerek Ducum Muharebesi'ndeki ağır kayıpları gerek ülkenin güneydoğusunda çıkan 'nı bastırmaya yönelmesi nedeniyle yeniden Bağdat üzerine yürüyemedi. Bu anlamda, Bağdat'ın 1917'de İngilizler tarafından işgaline dek Osmanlı egemenliğinde kalması bağlamında Osmanlıların Ducum Muharebesi'nde elde ettikleri zafer tarihî bir öneme sahip oldu.
Muharebe öncesi
1727 yılında Hemedan Antlaşması'yla sona eren ve Osmanlılara Kafkasya ile İran'ın batısını kazandıran 1723-1727 Osmanlı-İran Savaşı'ndan üç yıl sonra İranlılar kaybettikleri toparkları geri almak için karşı saldırıya geçtiler. 1730-1732 Osmanlı-İran Savaşı'nın ilk yılında Nadir Şah başarı kazanarak Batı İran'daki toprakları kurtardıysa da, 1731 yılındaki taarruzunda II. Tahmasb hem Revan'da hem Kürican Muharebesi'nde Osmanlılar karşısında büyük bir yenilgiye uğradı. Osmanlılar 1730'da yitirdikleri toprakları geri almalarına rağmen 1732 yılında Ahmed Paşa Antlaşması'yla Aras Irmağının güneyindeki toprakları Safevîlere terk etmeye razı oldular.
Bu rağmen iki taraf da sözkonusu Antlaşmanın koşullarından tatmin olmadı, zira Osmanlı Padişahı I. Mahmud Osmanlı ordusunun elindeki Tebriz'in terkine rıza göstermezken (II. Tahmasb'ın Kürican Muahrebesi'ndeki yenilgisinden sonra) İran'da yönetimi fiilen devralmış olan Nadir Şah ise Kafkasya'daki İran topraklarını kurtarmak istiyordu.
Dolayısıyla 10 Ocak 1732'de sağlanan barış yaklaşık dokuz ay sonra (6 Ekim 1732) Nadir Şah'ın Osmanlı Devleti'ne yeniden savaş açmasıyla bozuldu. İran ordusu Kasım'da Kirmanşah'ı ele geçirdi ve 10 Aralık'ta buradan Irak'a doğru harekete geçerek 'ı zaptettiyse de 27 Aralık'ta Kerkük'te püskürtüldü. Erbil'i ele geçirdikten sonra Bağdat'a yöneldi ve kentin çevresindeki Osmanlı mukavemetini kırarak 1733 Ocak ortasında burayı kuşatmaya başladı.
Bağdat Valisi Ahmet Paşa'nın Osmanlı merkezinden yardım talebine binaen, Osmanlı Devleti de eski Sadrazam ve Erzurum Valisi Topal Osman Paşa'ya Anadolu Beylerbeyliğini de vererek İran seraskerliğine atadı ve Bağdat'ı kurtarmaya gönderdi.
Muharebe
5 Mart'ta Diyarbakır'a ulaşan Topal Osman Paşa giderek kalabalıklaşarak yaklaşık 100.000 askere varan ordusuyla 26 Nisan'da yeniden harekete geçti ve Musul'a vardı. 18 Haziran'da Musul'dan yeniden harekete geçen Osmanlı ordusu 26 Haziran'da Zap Suyu kıyısında kamp kurdu. Osmanlı ordusu Altunköprü'ye geldiğinde ise Nadir Şah'ın Topal Osman Paşa'yı muharebeye davet eden mektubu geldi. Karşılıklı mektuplaşmaların ardından Osmanlı ordusu ileri harekâtını sürdürdü ve İranlıların ablukası altındaki Kerkük'ü kurtardı.
Ardından Bağdat’a doğru harekete geçen Osmanlı ordusu, Kerkük'ün etrafının İran ordusu tarafından yağmalanması nedeniyle zahire sıkıntısı çektiği gibi, köprülerin, yolların ve konakların tahrip edilmesi nedeniyle de ağır hareket etmek zorunda kaldı. Buna karşılık, Topal Osman Paşa ordusunun sıcak yaz mevsiminde susuzluk çekmemesini teminen Dicle Nehri'ne yakın bir yürüyüş izledi ve su takviyesinin günlük yapılmasını sağladı. Adana Valisi Kara Pulat Ahmet Paşa'yı 6.000 askerle öncü, Karahisar-ı Sahip Valisi Memiş Paşa'yı da keza 6.000 askerle artçı kuvvet olarak görevlendirdi. 6 Temmuz'da Pulat Ahmet Paşa’dan Nadir Şah komutasındaki İran ordusunun on saatlik mesafede olduğu bilgisi geldi.
Gerçekten de İran ordusu, Bağdat'ta kalıp daha iyi mevzilendiği bölgede savunma savaşı vereceğine dair beklentilerin aksine, Osmanlı ordusu üzerine yürümüş ve daha yürüyüş sırasında susuzluk sorunu çekmeye başlamıştı. 18-19 Temmuz gecesindeki harp meclisinde stratejisini kararlaştıran Osmanlı ordusu 19 Temmuz'da Samarra kenti civarındaki mevkiine ulaştı.
12.000 askerini Bağdat önünde kuşatmayı sürdürmek üzere bırakan Nadir Şah ise 70 ilâ 80.000 askerlik ordusuyla kuzeye doğru yürümüş ve aynı günün sabahında 'a gelmişti. Karargâhını buraya kuran Nadir Şah, ordusunun üç tarafını siperlerle sağlamlaştırdı ve çevresini toplar, zemberekler ve ateşli kulelerle tahkim etti.
Nadir Şah bu hazırlıkları yaparken, İran ordusundaki Kızılbaş öncü birlikleri ile Osmanlı öncü birlikleri arasında saat 10.30 civarında ilk çatışmalar başladı. Yarım saat sonra ise İran ordusunun topçuları ateşe başladı ve Nadir Şah ordusunun 50.000 kişilik bölümüyle Osmanlıların sol kanadına yüklenerek sarma harekâtı icra etmek istedi. Burada karşılaşılan mukavemetin ardından ise tüm ordusuyla Osmanlı ordusunun merkezine taarruz etti.
Bu taarruz başlangıçta başarılı oldu. İran ordusunun topyekün saldırdığı bu esnada bir Kızılbaş ve Afgan bölüğü de Osmanlı toplarını ele geçirmek için hücuma kalktı ve Pulat Ahmet Paşa kolundan 3, İbrahim Paşa kolundan ise 4 parça top ele geçirmeyi başardı. Abdullah Ağa kolunun direnci de zayıflarken, Memiş Paşa kolundaki askerler de Dicle Nehri'nin kenarından ayrılmaya başladı. Bu esnada Osmanlı ordusundaki 2.000 Kürt atlı da firar etti.
Topal Osman Paşa bu aşamada ihtiyat birlikleri ile Memiş Paşa komutasındaki artçı birlikleri (yaklaşık 20.000 asker) karşı taarruza yöneltti. Bu karşı taarruzlarla kaybedilen toplar geri alınırken Kızılbaş-Afgan birliğinin ele geçirdiği mevziler de kurtarıldı.
Bu karşı taarruz İran ordusunu da sarsarken, susuzluk nedeniyle süvarileri dağılmaya başlayan İran ordusunda düzensizlik giderek arttı. Osmanlı askerinin baskısı altında iki defa attan düşen Nadir Şah'ın yaralı görüntüsü de İran ordusundaki bozgun havasını ağırlaştırdı. Susuzluğunu gidermek isteyen bir bölüm İran askeri boğulurken bir bölümü de yoğun ateş altında imha edildi. Nadir Şah çevresinde toplanan birlikler ise dokuz saatlik muharebenin ardından düzensiz bir şekilde çekilmeye başladı. Düzenli bir şekilde İran ordusunu takip etmeye başlayan Osmanlı ordusu da İranlılara ağır kayıplar verdirdikleri gibi, İranlıların topları, cephaneleri, 500 civarı zemberekleri, savaş aletleri, çadırları ve zahireleri Osmanlıların eline geçti.
Muharebe sonrası
Persler, çoğu Osmanlı'nın eline geçen tüm topçu parçaları da dahil olmak üzere tüm kuvvetlerinin neredeyse yarısını kaybetti: 30.000 kişi öldü ve yaralandı, 3.500 kişi daha ele geçirildi (500'ü soğukkanlılıkla idam edildi). Ancak Osmanlılar da savaşta adamlarının dörtte birini kaybederek fena halde hırpalandılar. Zafer, beraberindeki bedel ne kadar ağır olursa olsun, Ahmed Paşa ve adamlarının -Topal Paşa'nın kuzeydeki şanlı zaferinin haberiyle- moralleri yükseldi Bağdat Şehrinin kapılarından dışarı çıkıp şehri kuşatan İranlılara saldırmaya karar verdiler. Dışarı çıkıp şehri kuşatan İranlılara saldırdılar netice olarak arkalarında ölüler bırakarak İranlılar kaçtı ve Bağdat kuşatmasına son verildi. 24 Temmuz 1733'te Topal Osman Paşa, adamlarını zaferle Bağdat'a yürüdü.
Bu muharebe Nadir Şah'ın kaybettiği ender muharebelerdendir ve Nadir Şah bunun intikamı peşinde koşmuştur.Ducum yenilgisini telafi etmek ve Topal Osman Paşa ile tekrar karşılaşmak üzere kuvvetlerini tekrar toplayıp Hamedan'dan tekrar Osmanlı sınırına yürümüştür. Kasım 1733’te Osman Paşa ile Kerkük civarında yapılan Leylan Muharebesi'nde Osmanlı kuvvetleri yenilgiye uğratıldığı gibi, Topal Osman Paşa da Nadir Şahça öldürtülüp ölmüştür. Bağdat'a dayanan Nadir Şah burada Ahmet Paşa ile anlaşma imzalamıştır.
Kaynakça
Ayrıca bakınız
 | Osmanlı muharebe veya savaşları ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | İran tarihi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ducum Muharebesi ya da Samarra Muharebesi 1732 1736 Osmanli Iran Savasi nda bir evre Topal Osman Pasa komutasindaki Osmanli ordusu Nadir Sah komutasindaki Safevi ordusunu 19 Temmuz 1733 te buyuk bir yenilgiye ugratarak kusatma altindaki Bagdat i kurtardi Ducum Muharebesi1732 1736 Osmanli Iran Savasi1 Nadir Sah Osmanlilarin sol kanadina tarruz ettiyse de Topal Osman Pasa nin bir gece once bolgede mevzilendirdigi kuvvetler basariyla direndi 2 Bu taarruzundan sonuc alamayan Nadir Sah tum kuvvetleriyle Osmanlilarin ana merkezine hucum etti ve Osmanlilari karargahlarina kadar ricate zorladi 3 Ihtiyat birliklerini devreye sokan Topal Osman Pasa karsi taarruza gecti Siddetli carpismalardan sonra duzeni bozulan Iran ordusu agir kayiplarla geri cekilmeye basladi Tarih19 Temmuz 1733BolgeSamarra IrakSebepOsmanli Devleti nin Safeviler tarafindan kusatilan Bagdat i kurtarmak istemesiSonucKesin Osmanli zaferiCografi DegisikliklerBagdat kusatmadan kurtarildiTaraflarOsmanli ImparatorluguSafevi ImparatorluguKomutanlar ve liderlerTopal Osman PasaNadir SahGucler100 000 asker 105 top70 80 000 asker toplar ve zembereklerKayiplar30 000 olu30 000 olu 3 500 esir Bu muharebede Nadir Sah meydan muharebelerindeki tek yenilgisini aldi ve suratle yeniden asker toplayarak yeni bir orduyla kendi ordusunu kislamak uzere terhis etmis Topal Osman Pasa uzerine yurudu ve sayica az Osmanli ordusunu 24 26 Ekim 1733 te Kerkuk civarinda Leylan Muharebesi nde maglup etti Bununla birlikte Iran ordusu gerek Ducum Muharebesi ndeki agir kayiplari gerek ulkenin guneydogusunda cikan ni bastirmaya yonelmesi nedeniyle yeniden Bagdat uzerine yuruyemedi Bu anlamda Bagdat in 1917 de Ingilizler tarafindan isgaline dek Osmanli egemenliginde kalmasi baglaminda Osmanlilarin Ducum Muharebesi nde elde ettikleri zafer tarihi bir oneme sahip oldu Muharebe oncesi1727 yilinda Hemedan Antlasmasi yla sona eren ve Osmanlilara Kafkasya ile Iran in batisini kazandiran 1723 1727 Osmanli Iran Savasi ndan uc yil sonra Iranlilar kaybettikleri toparklari geri almak icin karsi saldiriya gectiler 1730 1732 Osmanli Iran Savasi nin ilk yilinda Nadir Sah basari kazanarak Bati Iran daki topraklari kurtardiysa da 1731 yilindaki taarruzunda II Tahmasb hem Revan da hem Kurican Muharebesi nde Osmanlilar karsisinda buyuk bir yenilgiye ugradi Osmanlilar 1730 da yitirdikleri topraklari geri almalarina ragmen 1732 yilinda Ahmed Pasa Antlasmasi yla Aras Irmaginin guneyindeki topraklari Safevilere terk etmeye razi oldular Bu ragmen iki taraf da sozkonusu Antlasmanin kosullarindan tatmin olmadi zira Osmanli Padisahi I Mahmud Osmanli ordusunun elindeki Tebriz in terkine riza gostermezken II Tahmasb in Kurican Muahrebesi ndeki yenilgisinden sonra Iran da yonetimi fiilen devralmis olan Nadir Sah ise Kafkasya daki Iran topraklarini kurtarmak istiyordu Dolayisiyla 10 Ocak 1732 de saglanan baris yaklasik dokuz ay sonra 6 Ekim 1732 Nadir Sah in Osmanli Devleti ne yeniden savas acmasiyla bozuldu Iran ordusu Kasim da Kirmansah i ele gecirdi ve 10 Aralik ta buradan Irak a dogru harekete gecerek i zaptettiyse de 27 Aralik ta Kerkuk te puskurtuldu Erbil i ele gecirdikten sonra Bagdat a yoneldi ve kentin cevresindeki Osmanli mukavemetini kirarak 1733 Ocak ortasinda burayi kusatmaya basladi Bagdat Valisi Ahmet Pasa nin Osmanli merkezinden yardim talebine binaen Osmanli Devleti de eski Sadrazam ve Erzurum Valisi Topal Osman Pasa ya Anadolu Beylerbeyligini de vererek Iran seraskerligine atadi ve Bagdat i kurtarmaya gonderdi Muharebe5 Mart ta Diyarbakir a ulasan Topal Osman Pasa giderek kalabaliklasarak yaklasik 100 000 askere varan ordusuyla 26 Nisan da yeniden harekete gecti ve Musul a vardi 18 Haziran da Musul dan yeniden harekete gecen Osmanli ordusu 26 Haziran da Zap Suyu kiyisinda kamp kurdu Osmanli ordusu Altunkopru ye geldiginde ise Nadir Sah in Topal Osman Pasa yi muharebeye davet eden mektubu geldi Karsilikli mektuplasmalarin ardindan Osmanli ordusu ileri harekatini surdurdu ve Iranlilarin ablukasi altindaki Kerkuk u kurtardi Ardindan Bagdat a dogru harekete gecen Osmanli ordusu Kerkuk un etrafinin Iran ordusu tarafindan yagmalanmasi nedeniyle zahire sikintisi cektigi gibi koprulerin yollarin ve konaklarin tahrip edilmesi nedeniyle de agir hareket etmek zorunda kaldi Buna karsilik Topal Osman Pasa ordusunun sicak yaz mevsiminde susuzluk cekmemesini teminen Dicle Nehri ne yakin bir yuruyus izledi ve su takviyesinin gunluk yapilmasini sagladi Adana Valisi Kara Pulat Ahmet Pasa yi 6 000 askerle oncu Karahisar i Sahip Valisi Memis Pasa yi da keza 6 000 askerle artci kuvvet olarak gorevlendirdi 6 Temmuz da Pulat Ahmet Pasa dan Nadir Sah komutasindaki Iran ordusunun on saatlik mesafede oldugu bilgisi geldi Gercekten de Iran ordusu Bagdat ta kalip daha iyi mevzilendigi bolgede savunma savasi verecegine dair beklentilerin aksine Osmanli ordusu uzerine yurumus ve daha yuruyus sirasinda susuzluk sorunu cekmeye baslamisti 18 19 Temmuz gecesindeki harp meclisinde stratejisini kararlastiran Osmanli ordusu 19 Temmuz da Samarra kenti civarindaki mevkiine ulasti 12 000 askerini Bagdat onunde kusatmayi surdurmek uzere birakan Nadir Sah ise 70 ila 80 000 askerlik ordusuyla kuzeye dogru yurumus ve ayni gunun sabahinda a gelmisti Karargahini buraya kuran Nadir Sah ordusunun uc tarafini siperlerle saglamlastirdi ve cevresini toplar zemberekler ve atesli kulelerle tahkim etti Nadir Sah bu hazirliklari yaparken Iran ordusundaki Kizilbas oncu birlikleri ile Osmanli oncu birlikleri arasinda saat 10 30 civarinda ilk catismalar basladi Yarim saat sonra ise Iran ordusunun topculari atese basladi ve Nadir Sah ordusunun 50 000 kisilik bolumuyle Osmanlilarin sol kanadina yuklenerek sarma harekati icra etmek istedi Burada karsilasilan mukavemetin ardindan ise tum ordusuyla Osmanli ordusunun merkezine taarruz etti Bu taarruz baslangicta basarili oldu Iran ordusunun topyekun saldirdigi bu esnada bir Kizilbas ve Afgan bolugu de Osmanli toplarini ele gecirmek icin hucuma kalkti ve Pulat Ahmet Pasa kolundan 3 Ibrahim Pasa kolundan ise 4 parca top ele gecirmeyi basardi Abdullah Aga kolunun direnci de zayiflarken Memis Pasa kolundaki askerler de Dicle Nehri nin kenarindan ayrilmaya basladi Bu esnada Osmanli ordusundaki 2 000 Kurt atli da firar etti Topal Osman Pasa bu asamada ihtiyat birlikleri ile Memis Pasa komutasindaki artci birlikleri yaklasik 20 000 asker karsi taarruza yoneltti Bu karsi taarruzlarla kaybedilen toplar geri alinirken Kizilbas Afgan birliginin ele gecirdigi mevziler de kurtarildi Bu karsi taarruz Iran ordusunu da sarsarken susuzluk nedeniyle suvarileri dagilmaya baslayan Iran ordusunda duzensizlik giderek artti Osmanli askerinin baskisi altinda iki defa attan dusen Nadir Sah in yarali goruntusu de Iran ordusundaki bozgun havasini agirlastirdi Susuzlugunu gidermek isteyen bir bolum Iran askeri bogulurken bir bolumu de yogun ates altinda imha edildi Nadir Sah cevresinde toplanan birlikler ise dokuz saatlik muharebenin ardindan duzensiz bir sekilde cekilmeye basladi Duzenli bir sekilde Iran ordusunu takip etmeye baslayan Osmanli ordusu da Iranlilara agir kayiplar verdirdikleri gibi Iranlilarin toplari cephaneleri 500 civari zemberekleri savas aletleri cadirlari ve zahireleri Osmanlilarin eline gecti Muharebe sonrasiPersler cogu Osmanli nin eline gecen tum topcu parcalari da dahil olmak uzere tum kuvvetlerinin neredeyse yarisini kaybetti 30 000 kisi oldu ve yaralandi 3 500 kisi daha ele gecirildi 500 u sogukkanlilikla idam edildi Ancak Osmanlilar da savasta adamlarinin dortte birini kaybederek fena halde hirpalandilar Zafer beraberindeki bedel ne kadar agir olursa olsun Ahmed Pasa ve adamlarinin Topal Pasa nin kuzeydeki sanli zaferinin haberiyle moralleri yukseldi Bagdat Sehrinin kapilarindan disari cikip sehri kusatan Iranlilara saldirmaya karar verdiler Disari cikip sehri kusatan Iranlilara saldirdilar netice olarak arkalarinda oluler birakarak Iranlilar kacti ve Bagdat kusatmasina son verildi 24 Temmuz 1733 te Topal Osman Pasa adamlarini zaferle Bagdat a yurudu Bu muharebe Nadir Sah in kaybettigi ender muharebelerdendir ve Nadir Sah bunun intikami pesinde kosmustur Ducum yenilgisini telafi etmek ve Topal Osman Pasa ile tekrar karsilasmak uzere kuvvetlerini tekrar toplayip Hamedan dan tekrar Osmanli sinirina yurumustur Kasim 1733 te Osman Pasa ile Kerkuk civarinda yapilan Leylan Muharebesi nde Osmanli kuvvetleri yenilgiye ugratildigi gibi Topal Osman Pasa da Nadir Sahca oldurtulup olmustur Bagdat a dayanan Nadir Sah burada Ahmet Pasa ile anlasma imzalamistir Kaynakca Mehman Suleymanov Nadir Sah s 228 Ilker Kulbilge 18 Yuzyilin Ilk Yarisinda Osmanli Iran Siyasi Iliskileri 1703 1747 s 221 a b Enver Cebeci Topal Osman Pasa ve Osmanli Iran savaslarindaki rolu 1664 1733 s 64Ayrica bakinizAhmet Pasa Antlasmasi Bagdat Kusatmasi 1733 1732 1736 Osmanli Iran Savasi Leylan MuharebesiOsmanli muharebe veya savaslari ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Iran tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz