Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Erbil (Arapça: أربيل Erbîl; Kürtçe: ھەولێر Hewlêr), Irak'ın Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin başkenti ve en büyük şehridir. Şehrin nüfusu 1,1 milyon civarındadır. Nüfus Kürtler, Türkmenler, Araplar ve Süryani Hristiyanlardan oluşur.
| Erbil ھەولێر (Erbil) (Hewlêr) أربيل | |
|---|---|
Şehir | |
       | |
  Erbil Erbil'in Irak'taki konumu | |
| Ülke |  Irak |
| Özerk bölge |  Kürdistan Bölgesel Yönetimi |
| İl | Erbil |
| İlçe | Erbil |
| İdare | |
| • Vali | Omed Hoşnav |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 330 km² |
| Nüfus (2013) | |
| • Toplam | 1.1 milyon |
| Zaman dilimi | () |
Resmî site HawlerGov.org | |
Erbil, 90'lı ve 2000'li yıllar arasında küçük bir köy görünümünü andırıyordu. 2003 yılında Irak Savaşı'nın başlamasıyla, Erbil petrol ihracatını da etkileyerek çökmesine yol açmasından uzun bir süre sonra 2005'te Erbil'de tekrar petrol bulunarak ihraç edilmeye başlandı. Irak Savaşı'nın ardından ABD'nin bölgeden çekilmesinden sonra Erbil, 30 Ocak 2005'te Erbil, Duhok, Süleymaniye ve Halepçe illerinden Parlamenter cumhuriyet bir federasyon yapılanması ile birleşerek Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nı kurdular. Bölgede tekrar petrolün bulunmasından sonra Erbil'nin geliri devamlı ve hızla yükseldi ve şehir bir ticaret, alışveriş ve turizm kenti haline geldi. Erbil, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin en yüksek nüfusuna ve Süleymaniye'den sonra ikinci en geniş yüzölçümüne (15.074 km²) sahip ilidir. Erbil ve Süleymaniye ile birlikte Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin metropol alanını oluşturmaktadırlar. Bugün, Erbil Orta Doğu ve Basra Körfezine kıyısı olan ülkeler ile birlikte sürekli gelişen dünya çapında bir kent olarak ticari ve kültürel bir merkez, kozmopolit bir metropol kentidir. Erbil ekonomisi tarihsel olarak petrol sanayisi üzerine kurulmuş olsa da, Erbil şehri yürüttüğü turizm ve havayolları alanında önemli gelir kalemlerini oluşturmuştur. Erbil son zamanlarda geniş ölçekli inşaat projeleri ile dünyanın ilgisini çekmektedir. Erbil, çok sayıda gökdelen ve yüksek binaları, iddialı bir proje olan insan yapımı , , yenilenen Erbil Kalesi, birçok alışveriş merkezleriyle bölgenin ve dünyanın en geniş ölçekli alışveriş merkezleriyle bir sembol durumuna gelmiştir. Yükselen bu ekonomisiyle dünyadan bir işgücünü çekmiştir. Erbil, en pahalı kentler sıralamasında Orta Doğu'da önemli bir konumdadır. Erbil, Orta Doğu'da yaşanabilecek en iyi kentler arasındadır.
| UNESCO Dünya Mirası | |
|---|---|
 Erbil Kalesi | |
| Konum |  Irak |
| (Kriter) | Kültürel: |
| Referans | 1437 |
| Tescil | 204 (Bilinmiyor oturum) |
| Tehlike | 38th |
| Bölge | Orta Doğu |
| Koordinatlar | 36°11′0″K 44°0′0″D / 36.18333°K 44.00000°D |
Tarih
Asurlular zamanında Arba-ilu, Arbela; eski İran kaynaklarında Arbira olarak geçen ve gelişmiş bir kent olan Erbil, Aşağı ve Yukarı Zab suları arasında kurulmuştur. Musul, Altınköprü, Bağdad-Basra yollarının kavşak noktasında bulunan şehir, Irak Selçukluları idaresinden sonra 1144 tarihinden itibaren Beytekin hanedanından Küçük Ali'nin ve Erbil Atabeklerinin başkenti olmuştur.
Muzafferüddin Kökböri devrinde (1136-1190) imar edilen Erbil, iki kısımda gelişmiştir. Aşağı Erbil nehir kenarında, geniş bir vadide yayılırken, Yukarı Erbil tepe üzerinde kale içine sıkışıp kalmıştır. Kalenin surları, eski kalıntıları üzerine Kökböri tarafından yeniden yaptırılmıştır.
Kökböri'nin evlâdı olmadığından, vasiyeti üzerine Abbasî halifesine kalan Erbil, Moğol istilâsından sonra uzun müddet karışık ve sıkıntılı dönemler yaşamıştır. 1731'de Nadir Şah'a karşı uzun süre dayanan kale, şehrin düşmesinden sonra harabe haline gelmiş, 1849'da esaslı bir şekilde tamir edilmiştir. Erbil, Osmanlı döneminde, 19. yüzyıl başlarına kadar Bağdat'a bağlı bir kaza merkezi olarak idare edilmiştir.
Kökböri, devletinin ve saltanatının küçük olmasına rağmen, İslâm dünyasında büyük bir üne kavuşmuştur. Selahaddin Eyyubi'nin generali olarak haçlılara karşı Hıttin Savaşı dahil savaşmıştır. Aşağı Erbil'de yüksek minareli bir ulu cami, bir medrese, dört dârûl-aceze, dul ve yetim yurtları ile yaptırarak şehri mimari eserlerle donatmıştır.
Ulaşım yollarının kavşak noktasında bulunan Erbil, 12.-15. yüzyıllarda büyük bir ticaret merkezi durumundaydı. 1309 (Rumi) Musul Salnamesi'ne göre, 4.000 nüfuslu kaza merkezinde, 2 cami, 10 mescit, 6 medrese, 5 sıbyan mektebi, 5 dârûl-aceze, 1 kışla ve 3 hamam bulunuyordu(4). Bugün Aşağı Erbil harabe halinde olup bir tek minare ayakta kalmıştır. Yukarı Erbil, kale içinde hâlâ 18. yüzyıl hayatı yaşamaktadır. Kale içindeki Kale Camii, , ile hâlen kullanılmaktadır.
Günümüzde
Günümüzde Erbil, Irak'ın Kürdistan Bölgesel Yönetiminin başkenti durumundadır. Son yıllarda kentin büyük bir ticaret ve alışveriş merkezine dönüştürülüp Ortadoğu'da Dubai ile yarışır bir şehir olması planlanmaktadır. Ekonomik ve sosyal açıdan keskin değişim gören Erbil, yapımı bitmiş 6, hala yapılmakta olan birçok alışveriş merkezine (Family Mall, Majidi Mall, Tablo Mall, Royal Mall, Mega Mal, Hawler Mall) ev sahipliği yapmaktadır.
Mali sistemi henüz bulunmayan Erbil'de bankacılık gelişmemiştir ve ticaret nakit para üzerinden dönmektedir. Kullanılan para birimleri ise çoğunlukla Irak Dinarı ve Amerikan dolarıdır. Banka olarak da Türkiye'nin Erbil Başkonsolosluğu'nun bulunduğu binada VakıfBank şubesi, ayrıca Türkiye İş Bankası, Ziraat Bankası, Albaraka Türk ve Bank Asya şubeleri bulunmaktadır. Bunlardan başka Lübnan bankaları ile diğer bankalardan bazılarıdır.
Ulaşım
Erbil Uluslararası Havaalanı'na İstanbul, Ankara, Gaziantep ve Antalya'dan direkt uçuşların yanı sıra karayolu ile de ulaşılıyor. İstanbul, Diyarbakır,Ağrı, Van, Adana, Ankara, Mardin ve Gaziantep'ten otobüslerle direkt Erbil'e geçilebilmektedir. Ayrıca Mardin veya Silopi'den sınıra kadar dolmuş taksilerle, sınırdan sonra da yine dolmuş taksiler ile geçiş yapılabilmektedir.
Vize
Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları 30 günlük geçici vize ile giriş yapabiliyorlar. İstenildiği takdirde ikamet izni almak suretiyle bu süre uzatılabiliyor. Ancak Kürt Bölgesine girişte alınan bu 15 günlük geçici vize Bağdat merkezi hükûmeti tarafından tanınmıyor ve Arap bölgesindeki şehirlere bu vizeyle girişe izin verilmiyor.
Bitki örtüsü
Erbil'in iklim şartları, topoğrafik ve dağlık yapısı nedeniyle, ilde bitki örtüsü olarak bozkır ve orman bulunur. Şehrin kuzeyindeki dağlık bölgede kavak, Söğüt ve Meşe ağaçları bulunur. güneyinde ise genelde çöl ağaçları olan Palmiye ve hurma ağaçları vardır.
İklim
Erbil'in kuzey bölümlerinde karasal iklimin soğuk ve kar yağışlı kışları, güneyinde ise sıcak ve kurak yazları görülebilir. Erbil'in kuzeyi dağlık olduğu için Karasal iklim hakimdir, güneyi ise genellikle çöl ve düzlüklerden oluştuğu için sıcak iklim hakimdir.
 Erbil iklimi  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 20,1 | 27,9 | 31,3 | 34,5 | 41,9 | 43,3 | 48 | 49,3 | 44,8 | 38,2 | 30,6 | 24,2 | 49,3 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 12,4 | 14,2 | 18,1 | 24 | 31,5 | 38,1 | 42 | 41,9 | 37,9 | 30,7 | 21,2 | 14,4 | 27,2 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | 7,4 | 8,9 | 12,4 | 17,5 | 24,1 | 29,7 | 33,4 | 33,1 | 29 | 22,6 | 15 | 9,1 | 20,18 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | 2,4 | 3,6 | 6,7 | 11,1 | 16,7 | 21,4 | 24,9 | 24,4 | 20,1 | 14,5 | 8,9 | 3,9 | 13,22 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −16,2 | −14 | −9,3 | −2,1 | 2,6 | 9,1 | 11,7 | 10,3 | 9,5 | 1,6 | −5,6 | −12,3 | −16,2 |
| Ortalama yağış (mm) | 111 | 97 | 89 | 69 | 26 | 0 | 0 | 0 | 0 | 12 | 56 | 80 | 540 |
Ekonomi
Erbil'in ekonomisini tarım, turizm, alışveriş ve petrol ihracatı oluşturmaktadır.
Turistik yerler
Erbil Kalesi
Erbil'in tarihi kent merkezi olan Erbil Kalesi, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin bir kalesidir. Bu kale çevresi, dünyanın en eski yerleşim şehri olduğu iddia edilmiştir. kale 21 Haziran 2014 yılından bu yana Dünya Mirası listesi'ne girmiştir. Son zamanlarda kaleyi yenileme çalışmaları devam etmektedir. Kale, Erbil'in tam ortasında şehrin kalbinde yer alır.
Kale, 5. binyıl kadar uzanır. Ebla Tabletleri etrafında MÖ 2300 tarihsel kaynaklarda ilk kez görünür ve Asur İmparatorluğu sırasında özel bir önem kazanmıştır. Erbil, o dönem Hristiyanlık, Abbasiler ve Sasani İmparatorluğu için önemli bir merkezi oldu. Sonra 1258 yılında kalenin Moğol İmparatorluğu'nun eline geçmesiyle Erbil önemi azalmıştır. 20. yüzyılda kentsel yapısı önemli ölçüde evleri ve kamusal birkaç bina yok edildi ve bunun bir sonucu olarak, modifiye edilmiştir. Kalenin restorasyonu için 2007 yılında Erbil Kalesini Yenilemek amacıyla Yüksek Komisyonu (HCECR) denetlemek üzere kurulmuştur.
Kültür
Erbil, Kürdistan, Türk ve Mezopotamya kültürü İslam dini ve geleneksel Kürt, Türk kültürü etrafında biçimlenmiştir. Buna karşın, Erbil şehri çeşitlilikler içinde yüksek bir kozmopolit toplum ve canlı bir kültüre sahiptir. İslam etkisi Kürt, Türk ve Arap kültürünün mimari, müzik, giyim, mutfak ve yaşam tarzında görülebilmektedir.
Erbil mutfağı
Kürt Türk ve Arap mutfağı oldukça tutulmakta olup kentin her yerinde döner lokantalarından Erbil otellerinin lüks lokantalarına kadar her yerde bulunabilmektedir. Hızlı yiyecekler, Arap, Kürt ve Batı mutfakları da oldukça popüler olup geniş miktarda bulunabilmektedir. Kürt mutfağı Araplarla yüzlerce yıllık etkileşimle günümüze gelmiş gayet zengin ve farklı bir mutfaktır. Mutfağın temel malzemeleri kuzu eti, yöresel baharatlar, pirinç ve bulgurdur.
Giyim ve kurallar
Erbil'de insanların birçoğu yöresel Kürt kıyafeti ve Arap elbisesi olan kandura giyerler. Bu giyim biçimleri, Erbil'in çok sıcak ve nemli veya çok soğuk olan iklimine göre değişmektedir.
Spor
Erbil'de yerel futbol takımı olan Erbil SC bulunmaktadır. Irak Premier Ligi'nde mücadele etmektedir.
Eğitim
Üniversiteler
Bölgenin en büyük üniversitesi Selahaddin Üniversitesidir. Türk girişimciler tarafından açılan Işık Üniversitesi de bölgenin önemli üniversitelerinden birisidir. Kürdistan Üniversitesi Erbil, Erbil şehrinde bulunan Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin üniversitelerinden biridir. Cihan Üniversitesi, Erbil Medikal Üniversitesi, Koya Üniversitesi ve Soran Üniversitesi Erbil şehrinde bulunan Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin diğer üniversitelerindendir.
Kentin görünümü
Görüntüler
-
![image]()
Erbil'de Gazete Bayisi -
![image]()
Erbil saati -
![image]()
Minare Parkı -
![image]()
Eski Pazarlar (Kayseri Çarşısı) -
![image]()
Sofi Alışveriş Merkezi -
![image]()
Erbil Şehir parkı -
![image]()
Erbil Şehir parkı -
![image]()
Erbil Şehir parkı -
![image]()
Erbil Şehir parkı -
![image]()
Erbil Şehir parkı
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Population Iraq". mongabay. 15 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2013.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 18 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2015.
- ^ "Bank Asya Ortadoğu'ya Erbil üzerinden açıldı". 28 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2013.
- ^ "Ishık University". 19 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2020.
Dış bağlantılar
- Erbil İzlenimleri 16 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Erbil Dubai’ye Rakip Oldu
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Erbil Arapca أربيل Erbil Kurtce ھەولێر Hewler Irak in Kurdistan Bolgesel Yonetimi nin baskenti ve en buyuk sehridir Sehrin nufusu 1 1 milyon civarindadir 1 Nufus Kurtler Turkmenler Araplar ve Suryani Hristiyanlardan olusur Erbil ھەولێر Erbil Hewler أربيل SehirErbilErbil in Irak taki konumuUlke IrakOzerk bolgeKurdistan Bolgesel YonetimiIlErbilIlceErbilIdare ValiOmed HosnavYuzolcumu Toplam330 km Nufus 2013 Toplam1 1 milyonZaman dilimiUTC 03 00 ASZ Resmi site HawlerGov org Erbil 90 li ve 2000 li yillar arasinda kucuk bir koy gorunumunu andiriyordu 2003 yilinda Irak Savasi nin baslamasiyla Erbil petrol ihracatini da etkileyerek cokmesine yol acmasindan uzun bir sure sonra 2005 te Erbil de tekrar petrol bulunarak ihrac edilmeye baslandi Irak Savasi nin ardindan ABD nin bolgeden cekilmesinden sonra Erbil 30 Ocak 2005 te Erbil Duhok Suleymaniye ve Halepce illerinden Parlamenter cumhuriyet bir federasyon yapilanmasi ile birleserek Kurdistan Bolgesel Yonetimi ni kurdular Bolgede tekrar petrolun bulunmasindan sonra Erbil nin geliri devamli ve hizla yukseldi ve sehir bir ticaret alisveris ve turizm kenti haline geldi Erbil Kurdistan Bolgesel Yonetimi nin en yuksek nufusuna ve Suleymaniye den sonra ikinci en genis yuzolcumune 15 074 km sahip ilidir Erbil ve Suleymaniye ile birlikte Kurdistan Bolgesel Yonetimi nin metropol alanini olusturmaktadirlar Bugun Erbil Orta Dogu ve Basra Korfezine kiyisi olan ulkeler ile birlikte surekli gelisen dunya capinda bir kent olarak ticari ve kulturel bir merkez kozmopolit bir metropol kentidir Erbil ekonomisi tarihsel olarak petrol sanayisi uzerine kurulmus olsa da Erbil sehri yuruttugu turizm ve havayollari alaninda onemli gelir kalemlerini olusturmustur Erbil son zamanlarda genis olcekli insaat projeleri ile dunyanin ilgisini cekmektedir Erbil cok sayida gokdelen ve yuksek binalari iddiali bir proje olan insan yapimi Divan Erbil oteli Erbil Rotana yenilenen Erbil Kalesi bircok alisveris merkezleriyle bolgenin ve dunyanin en genis olcekli alisveris merkezleriyle bir sembol durumuna gelmistir Yukselen bu ekonomisiyle dunyadan bir isgucunu cekmistir Erbil en pahali kentler siralamasinda Orta Dogu da onemli bir konumdadir Erbil Orta Dogu da yasanabilecek en iyi kentler arasindadir 2 Erbil KalesiUNESCO Dunya MirasiErbil KalesiKonumIrakKriterKulturel Referans1437Tescil204 Bilinmiyor oturum Tehlike38thBolgeOrta DoguKoordinatlar36 11 0 K 44 0 0 D 36 18333 K 44 00000 D 36 18333 44 00000 Muzaffereddin Ulu Minare Erbil Mogol Imparatorlugu tarafindan Erbil kusatmasi 1258 yilinda Erbil Kalesi Keldani Katolik Saint Joseph Katedrali nde Ankava Icindekiler 1 Tarih 2 Gunumuzde 3 Ulasim 4 Vize 5 Bitki ortusu 5 1 Iklim 6 Ekonomi 7 Turistik yerler 7 1 Erbil Kalesi 8 Kultur 8 1 Erbil mutfagi 8 2 Giyim ve kurallar 8 3 Spor 9 Egitim 9 1 Universiteler 10 Kentin gorunumu 11 Goruntuler 12 Ayrica bakiniz 13 Kaynakca 14 Dis baglantilarTarihdegistirAsurlular zamaninda Arba ilu Arbela eski Iran kaynaklarinda Arbira olarak gecen ve gelismis bir kent olan Erbil Asagi ve Yukari Zab sulari arasinda kurulmustur Musul Altinkopru Bagdad Basra yollarinin kavsak noktasinda bulunan sehir Irak Selcuklulari idaresinden sonra 1144 tarihinden itibaren Beytekin hanedanindan Kucuk Ali nin ve Erbil Atabeklerinin baskenti olmustur Muzafferuddin Kokbori devrinde 1136 1190 imar edilen Erbil iki kisimda gelismistir Asagi Erbil nehir kenarinda genis bir vadide yayilirken Yukari Erbil tepe uzerinde kale icine sikisip kalmistir Kalenin surlari eski kalintilari uzerine Kokbori tarafindan yeniden yaptirilmistir Kokbori nin evladi olmadigindan vasiyeti uzerine Abbasi halifesine kalan Erbil Mogol istilasindan sonra uzun muddet karisik ve sikintili donemler yasamistir 1731 de Nadir Sah a karsi uzun sure dayanan kale sehrin dusmesinden sonra harabe haline gelmis 1849 da esasli bir sekilde tamir edilmistir Erbil Osmanli doneminde 19 yuzyil baslarina kadar Bagdat a bagli bir kaza merkezi olarak idare edilmistir Kokbori devletinin ve saltanatinin kucuk olmasina ragmen Islam dunyasinda buyuk bir une kavusmustur Selahaddin Eyyubi nin generali olarak haclilara karsi Hittin Savasi dahil savasmistir Asagi Erbil de yuksek minareli bir ulu cami bir medrese dort darul aceze dul ve yetim yurtlari ile ribatlar yaptirarak sehri mimari eserlerle donatmistir Ulasim yollarinin kavsak noktasinda bulunan Erbil 12 15 yuzyillarda buyuk bir ticaret merkezi durumundaydi 1309 Rumi Musul Salnamesi ne gore 4 000 nufuslu kaza merkezinde 2 cami 10 mescit 6 medrese 5 sibyan mektebi 5 darul aceze 1 kisla ve 3 hamam bulunuyordu 4 Bugun Asagi Erbil harabe halinde olup bir tek minare ayakta kalmistir Yukari Erbil kale icinde hala 18 yuzyil hayati yasamaktadir Kale icindeki Kale Camii Haci Molla Ibrahim Camii Omeraga Medresesi ile Seyh Serif Tekkesi halen kullanilmaktadir GunumuzdedegistirGunumuzde Erbil Irak in Kurdistan Bolgesel Yonetiminin baskenti durumundadir Son yillarda kentin buyuk bir ticaret ve alisveris merkezine donusturulup Ortadogu da Dubai ile yarisir bir sehir olmasi planlanmaktadir 2 Ekonomik ve sosyal acidan keskin degisim goren Erbil yapimi bitmis 6 hala yapilmakta olan bircok alisveris merkezine Family Mall Majidi Mall Tablo Mall Royal Mall Mega Mal Hawler Mall ev sahipligi yapmaktadir Mali sistemi henuz bulunmayan Erbil de bankacilik gelismemistir ve ticaret nakit para uzerinden donmektedir Kullanilan para birimleri ise cogunlukla Irak Dinari ve Amerikan dolaridir Banka olarak da Turkiye nin Erbil Baskonsoloslugu nun bulundugu binada VakifBank subesi ayrica Turkiye Is Bankasi Ziraat Bankasi Albaraka Turk ve Bank Asya 3 subeleri bulunmaktadir Bunlardan baska Lubnan bankalari ile Kurdistan Investment Bank diger bankalardan bazilaridir UlasimdegistirErbil Uluslararasi Havaalani na Istanbul Ankara Gaziantep ve Antalya dan direkt ucuslarin yani sira karayolu ile de ulasiliyor Istanbul Diyarbakir Agri Van Adana Ankara Mardin ve Gaziantep ten otobuslerle direkt Erbil e gecilebilmektedir Ayrica Mardin veya Silopi den sinira kadar dolmus taksilerle sinirdan sonra da yine dolmus taksiler ile gecis yapilabilmektedir VizedegistirKurdistan Bolgesel Yonetimi ne Turkiye Cumhuriyeti vatandaslari 30 gunluk gecici vize ile giris yapabiliyorlar Istenildigi takdirde ikamet izni almak suretiyle bu sure uzatilabiliyor Ancak Kurt Bolgesine giriste alinan bu 15 gunluk gecici vize Bagdat merkezi hukumeti tarafindan taninmiyor ve Arap bolgesindeki sehirlere bu vizeyle girise izin verilmiyor Bitki ortusudegistirErbil in iklim sartlari topografik ve daglik yapisi nedeniyle ilde bitki ortusu olarak bozkir ve orman bulunur Sehrin kuzeyindeki daglik bolgede kavak Sogut ve Mese agaclari bulunur guneyinde ise genelde col agaclari olan Palmiye ve hurma agaclari vardir Iklimdegistir Erbil in kuzey bolumlerinde karasal iklimin soguk ve kar yagisli kislari guneyinde ise sicak ve kurak yazlari gorulebilir Erbil in kuzeyi daglik oldugu icin Karasal iklim hakimdir guneyi ise genellikle col ve duzluklerden olustugu icin sicak iklim hakimdir nbsp Erbil iklimi nbsp Aylar Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara Yil En yuksek sicaklik C 20 1 27 9 31 3 34 5 41 9 43 3 48 49 3 44 8 38 2 30 6 24 2 49 3 Ortalama en yuksek sicaklik C 12 4 14 2 18 1 24 31 5 38 1 42 41 9 37 9 30 7 21 2 14 4 27 2 Ortalama sicaklik C 7 4 8 9 12 4 17 5 24 1 29 7 33 4 33 1 29 22 6 15 9 1 20 18 Ortalama en dusuk sicaklik C 2 4 3 6 6 7 11 1 16 7 21 4 24 9 24 4 20 1 14 5 8 9 3 9 13 22 En dusuk sicaklik C 16 2 14 9 3 2 1 2 6 9 1 11 7 10 3 9 5 1 6 5 6 12 3 16 2 Ortalama yagis mm 111 97 89 69 26 0 0 0 0 12 56 80 540EkonomidegistirErbil in ekonomisini tarim turizm alisveris ve petrol ihracati olusturmaktadir Turistik yerlerdegistirErbil Kalesidegistir Ana madde Erbil Kalesi Erbil in tarihi kent merkezi olan Erbil Kalesi Kurdistan Bolgesel Yonetimi nin bir kalesidir Bu kale cevresi dunyanin en eski yerlesim sehri oldugu iddia edilmistir kale 21 Haziran 2014 yilindan bu yana Dunya Mirasi listesi ne girmistir Son zamanlarda kaleyi yenileme calismalari devam etmektedir Kale Erbil in tam ortasinda sehrin kalbinde yer alir Kale 5 binyil kadar uzanir Ebla Tabletleri etrafinda MO 2300 tarihsel kaynaklarda ilk kez gorunur ve Asur Imparatorlugu sirasinda ozel bir onem kazanmistir Erbil o donem Hristiyanlik Abbasiler ve Sasani Imparatorlugu icin onemli bir merkezi oldu Sonra 1258 yilinda kalenin Mogol Imparatorlugu nun eline gecmesiyle Erbil onemi azalmistir 20 yuzyilda kentsel yapisi onemli olcude evleri ve kamusal birkac bina yok edildi ve bunun bir sonucu olarak modifiye edilmistir Kalenin restorasyonu icin 2007 yilinda Erbil Kalesini Yenilemek amaciyla Yuksek Komisyonu HCECR denetlemek uzere kurulmustur KulturdegistirErbil Kurdistan Turk ve Mezopotamya kulturu Islam dini ve geleneksel Kurt Turk kulturu etrafinda bicimlenmistir Buna karsin Erbil sehri cesitlilikler icinde yuksek bir kozmopolit toplum ve canli bir kulture sahiptir Islam etkisi Kurt Turk ve Arap kulturunun mimari muzik giyim mutfak ve yasam tarzinda gorulebilmektedir Erbil mutfagidegistir Ana madde Irak mutfagi nbsp Erbil de bir Kebap lokantasi Kurt Turk ve Arap mutfagi oldukca tutulmakta olup kentin her yerinde doner lokantalarindan Erbil otellerinin luks lokantalarina kadar her yerde bulunabilmektedir Hizli yiyecekler Arap Kurt ve Bati mutfaklari da oldukca populer olup genis miktarda bulunabilmektedir Kurt mutfagi Araplarla yuzlerce yillik etkilesimle gunumuze gelmis gayet zengin ve farkli bir mutfaktir Mutfagin temel malzemeleri kuzu eti yoresel baharatlar pirinc ve bulgurdur Giyim ve kurallardegistir Erbil de insanlarin bircogu yoresel Kurt kiyafeti ve Arap elbisesi olan kandura giyerler Bu giyim bicimleri Erbil in cok sicak ve nemli veya cok soguk olan iklimine gore degismektedir Spordegistir Erbil de yerel futbol takimi olan Erbil SC bulunmaktadir Irak Premier Ligi nde mucadele etmektedir EgitimdegistirUniversitelerdegistir Bolgenin en buyuk universitesi Selahaddin Universitesidir Turk girisimciler tarafindan acilan Isik Universitesi 4 de bolgenin onemli universitelerinden birisidir Kurdistan Universitesi Erbil Erbil sehrinde bulunan Kurdistan Bolgesel Yonetimi nin universitelerinden biridir Cihan Universitesi Erbil Medikal Universitesi Koya Universitesi ve Soran Universitesi Erbil sehrinde bulunan Kurdistan Bolgesel Yonetimi nin diger universitelerindendir Kentin gorunumudegistir nbsp nbsp Erbil genel gorunumu Goruntulerdegistir nbsp Erbil de Gazete Bayisi nbsp Erbil saati nbsp Minare Parki nbsp Eski Pazarlar Kayseri Carsisi nbsp Sofi Alisveris Merkezi nbsp Erbil Sehir parki nbsp Erbil Sehir parki nbsp Erbil Sehir parki nbsp Erbil Sehir parki nbsp Erbil Sehir parkiAyrica bakinizdegistirSuleymaniye Duhok Halepce KerkukKaynakcadegistir Population Iraq mongabay 15 Kasim 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Nisan 2013 a b Arsivlenmis kopya 18 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Mayis 2015 Bank Asya Ortadogu ya Erbil uzerinden acildi 28 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Ocak 2013 Ishik University 19 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Ekim 2020 Dis baglantilardegistir nbsp Wikimedia Commons ta Erbil ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Erbil Izlenimleri 16 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Erbil Dubai ye Rakip Oldu https tr wikipedia org w index php title Erbil amp oldid 33817567 sayfasindan alinmistir