Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Düşük yoğunluklu lipoprotein (İngilizce karşılığı olan Low Density Lipoprotein'den LDL olarak kısaltılır) kanda kolesterol taşıyan ve yoğunluğu 1,019-1,063 g/mL arasında olan lipoprotein sınıfına karşılık gelir. Karaciğerde üretilen çok düşük yoğunluklu lipoprotein (İngilizce Very Low Density Lipoprotein, VLDL) metabolizması sonucu oluşur. LDL tanecikleri 18-25 nm çapındadır, taşıdığı lipitlerin yanı sıra (apoB-100) ve apoE proteinlerini içerir. LDL seviyesi ile kalp hastalıkları arasındaki bağlantıdan dolayı sıkça "kötü" kolesterol olarak anılır. LDL'in başlıca işlevi, kolesterol ve trigliserit üreten hücre ve dokulardan bu molekülleri alıp bunlara gereksinimi olan hücre ve dokulara taşımaktır. Yapısında %21 protein, %11 trigliserit, %22 fosfolipid, %37 , %8 serbest kolesterol ve %1 serbest yağ asitleri bulunur. Vücuttaki toplam kolesterolün %70'i LDL'de bulunmaktadır.
Kalp hastalıklarındaki rolü
LDL'nin kandaki seviyesi ile ateroskleroz ve dolayısıyla koroner arter hastalığına, inme ve ile ilişkilidir. LDL'in taşıdığı kolesterole "kötü" denmesine karşın söz konusu kötülük, bu kolesterolun nereye, nasıl ve ne hızla taşındığıyla ilişkilidir.
LDL'de bulunan kolesterol miktarından daha çok bu LDL taneciklerinin büyüklükleri ve onların konsantrasyonunun aterosklerozun ilerlemesini etkilediğine dair deliller artmaktadır. En sağlıklı (ve ender) kan profili, küçük LDL'lerin hiç bulunmaması ve az sayıda büyük ebatlı LDL taneciklerine bulunmasıdır. Çok sayıda küçük LDL taneciklerinin olması, aynı toplam kolesterol konsantrasyonunda ama az sayıda büyük LDL tanecikleri olmasından çok daha olumsuz sonuçlar doğurur; ateroma büyüme hızı, ateroskleroz ilerlemesi, kalp hastalıklarının ciddiyeti ve ölüm riski daha yüksektir.
VLDL, lipoprotein lipaz (LPL) enziminin etkisiyle trigliseritlerini kaybetmek yoluyla kolesterol içerereğini arttırıp sonunda LDL'ye dönüşür.
Yüksek LDL seviyesinin kalıtsal bir biçimi (FH). Yüksek LDL seviyesi olması haline denir.
Önerilen kan düzeyleri, hedefler
Amerikan sağlık kuruluşları aç karnına LDL düzeyleri ile kalp hastalığı riski arasındaki bağlantılara ilişkin aşağıdaki kılavuzu oluşturmuşlardır:
| Düzey (mg/dl) | Düzey (mmol/L) | Yorum |
|---|---|---|
| 100 | 2.6 | Optimum LDL kolesterolu; düşük kalp hastalığı riskine karşılık gelir |
| 100-129 | 2.6-3.3 | Optimuma yakın LDL |
| 130-159 | 3.3-4.1 | Sınırın ustünde |
| 160-189 | 4.1-4.9 | Yüksek düzey |
| 190 | 4.9 | Çok yüksek düzey; en yüksek kalp hastalığı riskine karşılık gelir |
Amerika'da belirlenen bu sınırlar kalp hastalıklarından kaynaklanan ölüm oranını yılda %2-3 azaltmak amacını güder. Araştırmalar, veya baypas ameliyatına kıyasla LDL düzeylerinin düşürülmesinin kalp hastalığı ölümlerini engellemekte çok daha etkili olduğunu göstermişlerdir. Aterosklerozlu hastalarda Amerikan sağlık kuruları 70 mg/dL altına (ne kadar altına olması gerektiğini belirtmeden) indirilmesini salık verirler. İlaç yoluyla LDL'nin azaltıldığında kalp hastalığı oranının sıfıra ulaşması için LDL'in 50 mg/dL dolayına indirilmesi gerektiği bulunmuştur. Uzun dönemli topluluk çalışmalarında, çocukken 35 mg/dL LDL düzeyine sahip olan ve ateroskleroza yol açacak beslenme alışkanlıkları olanlar, büyüdüklerinde aterosklerozun ilk aşamasının belirtilerini gösterdiği bulunmuştur. Ancak belirtilen bu araştırmalar LDL kolesterolunun kimyasal konsantrasyonuna değindiklerinden bu bulgular yanıltıcı olabilir.
Ölçme yöntemleri
Lipit konsantrasyonları, hastalık sonucu ile ilişkili olduklarından değil, ölçümü kolay ve ucuz oldukları için en yaygınca kullanılan klinik ölçüm yöntemi olmuşlardır. Ancak, daha ayrıntılı ölçümlerin yararlı olduğuna dair bulgular artmaktadır. Özellikle LDL tanecik sayısı ve büyüklüğünün, LDL'deki kolesterol konstrasyonuna kıyasla hastalık seyriyle çok daha bağlantılıdırlar. Hatta LDL tanecik sayıları göz önüne alındığında, kardiyovasküler sorunlarla ilişkili olan diyabet, obezite, sigara kullanımı gibi başka faktörlerin istatistiksel katkıları ortadan kalkar.
Kaynakça
- İngilizce Wikipedia'da LDL maddesi
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dusuk yogunluklu lipoprotein Ingilizce karsiligi olan Low Density Lipoprotein den LDL olarak kisaltilir kanda kolesterol tasiyan ve yogunlugu 1 019 1 063 g mL arasinda olan lipoprotein sinifina karsilik gelir Karacigerde uretilen cok dusuk yogunluklu lipoprotein Ingilizce Very Low Density Lipoprotein VLDL metabolizmasi sonucu olusur LDL tanecikleri 18 25 nm capindadir tasidigi lipitlerin yani sira apoB 100 ve apoE proteinlerini icerir LDL seviyesi ile kalp hastaliklari arasindaki baglantidan dolayi sikca kotu kolesterol olarak anilir LDL in baslica islevi kolesterol ve trigliserit ureten hucre ve dokulardan bu molekulleri alip bunlara gereksinimi olan hucre ve dokulara tasimaktir Yapisinda 21 protein 11 trigliserit 22 fosfolipid 37 8 serbest kolesterol ve 1 serbest yag asitleri bulunur Vucuttaki toplam kolesterolun 70 i LDL de bulunmaktadir Kalp hastaliklarindaki roluLDL nin kandaki seviyesi ile ateroskleroz ve dolayisiyla koroner arter hastaligina inme ve ile iliskilidir LDL in tasidigi kolesterole kotu denmesine karsin soz konusu kotuluk bu kolesterolun nereye nasil ve ne hizla tasindigiyla iliskilidir LDL de bulunan kolesterol miktarindan daha cok bu LDL taneciklerinin buyuklukleri ve onlarin konsantrasyonunun aterosklerozun ilerlemesini etkiledigine dair deliller artmaktadir En saglikli ve ender kan profili kucuk LDL lerin hic bulunmamasi ve az sayida buyuk ebatli LDL taneciklerine bulunmasidir Cok sayida kucuk LDL taneciklerinin olmasi ayni toplam kolesterol konsantrasyonunda ama az sayida buyuk LDL tanecikleri olmasindan cok daha olumsuz sonuclar dogurur ateroma buyume hizi ateroskleroz ilerlemesi kalp hastaliklarinin ciddiyeti ve olum riski daha yuksektir VLDL lipoprotein lipaz LPL enziminin etkisiyle trigliseritlerini kaybetmek yoluyla kolesterol icereregini arttirip sonunda LDL ye donusur Yuksek LDL seviyesinin kalitsal bir bicimi FH Yuksek LDL seviyesi olmasi haline denir Onerilen kan duzeyleri hedeflerAmerikan saglik kuruluslari ac karnina LDL duzeyleri ile kalp hastaligi riski arasindaki baglantilara iliskin asagidaki kilavuzu olusturmuslardir Duzey mg dl Duzey mmol L Yorum100 2 6Optimum LDL kolesterolu dusuk kalp hastaligi riskine karsilik gelir100 129 2 6 3 3Optimuma yakin LDL130 1593 3 4 1 Sinirin ustunde160 1894 1 4 9Yuksek duzey1904 9Cok yuksek duzey en yuksek kalp hastaligi riskine karsilik gelir Amerika da belirlenen bu sinirlar kalp hastaliklarindan kaynaklanan olum oranini yilda 2 3 azaltmak amacini guder Arastirmalar veya baypas ameliyatina kiyasla LDL duzeylerinin dusurulmesinin kalp hastaligi olumlerini engellemekte cok daha etkili oldugunu gostermislerdir Aterosklerozlu hastalarda Amerikan saglik kurulari 70 mg dL altina ne kadar altina olmasi gerektigini belirtmeden indirilmesini salik verirler Ilac yoluyla LDL nin azaltildiginda kalp hastaligi oraninin sifira ulasmasi icin LDL in 50 mg dL dolayina indirilmesi gerektigi bulunmustur Uzun donemli topluluk calismalarinda cocukken 35 mg dL LDL duzeyine sahip olan ve ateroskleroza yol acacak beslenme aliskanliklari olanlar buyuduklerinde aterosklerozun ilk asamasinin belirtilerini gosterdigi bulunmustur Ancak belirtilen bu arastirmalar LDL kolesterolunun kimyasal konsantrasyonuna degindiklerinden bu bulgular yaniltici olabilir Olcme yontemleriLipit konsantrasyonlari hastalik sonucu ile iliskili olduklarindan degil olcumu kolay ve ucuz olduklari icin en yayginca kullanilan klinik olcum yontemi olmuslardir Ancak daha ayrintili olcumlerin yararli olduguna dair bulgular artmaktadir Ozellikle LDL tanecik sayisi ve buyuklugunun LDL deki kolesterol konstrasyonuna kiyasla hastalik seyriyle cok daha baglantilidirlar Hatta LDL tanecik sayilari goz onune alindiginda kardiyovaskuler sorunlarla iliskili olan diyabet obezite sigara kullanimi gibi baska faktorlerin istatistiksel katkilari ortadan kalkar KaynakcaIngilizce Wikipedia da LDL maddesi