Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çok Düşük Yoğunluklu Lipoproteinler (İngilizce Very Low Density Lipoproteins'den VLDL olarak kısaltılırlar) plazma lipoproteinlerinin yoğunluğu 0,95-1,006 g/mL arasında olan bir alt grubudur. VLDL, karaciğerde oluştuktan sonra taşıdıkları trigliseritleri vücuttaki çeşitli dokulara aktarırlar, bu sürecin sonunda LDL'ye dönüşürler.
İşlevleri
Karaciğer, kolesterol ve trigliseritlerin sentezlendiği başlıca organdır, bu organın ihtiyacını aşan kolesterol ve trigliseritler VLDL tanecikleri olarak kana salınırlar. Sindirim sırasında ince bağırsak bol miktarda trigliserit yüklü şilomikron tanecikleri salgılanır, diğer zamanlarda ise trigliserit içeren lipoproteinler karaciğerin salgıladığı VLDL tanecikleridir. VLDL karaciğerde sentezlenmiş kolesterolu, trigliseritleri, fosfolipitleri ve taşır. Suda çözünemeyen bu lipitler VLDL'in bünyesi içinde paketlenince kanda taşınabilir hale gelirler. Bu taneciklerde bulunan ve apoE apolipoproteinleri hem onları sağlamlaştırır, hem de metabolik yaşamlarının sonunda hücreler tarafından tanınıp endositoz yoluyla dolaşımdan çıkartılmalarını sağlar.
Bileşimleri
Yeni oluşan (genç) VLDL'de proteini bulunur. Kana ilk karıştığı an %54 trigliserit, %18 fosfolipid, %12 kolesterol ester, %7 kolesterol, % 1 serbest yağ asidi ve %8 proteinden oluşur. Protein oranının göreceli azlığından dolayı diğer plazma lipoproteinlerine göre yoğunluğu çok düşüktür (<1,006 g/cm3) bu yüzden "çok düşük yoğunluklu lipoprotein" olarak adlandırılmıştır. Büyüklük olarak 30-80 nm çapındadır.
Dolaşım sırasındaki değişimi
Genç VLDL kanda dolaşırken yüksek yoğunluklu lipoproteinlerden (HDL) apolipoprotein C-II (apoC-II) ve apolipoprotein E (apoE) edinir. Bu noktada VLDL olgunlaşmış sayılır. VLDL dolaşım sırasında vücuttaki kılcal damarlı bölgelerden (yağ, kalp ve kas) geçerken lipoprotein lipaz (LPL) ile etkileşir. ApoC-II, LPL'nın aktivasiyonu için gereklidir. LPL, VLDL'in taşıdığı trigliseritleri yağ asitlerine dönüştürür, bunlar da hücrelerin içine alınıp ya depolanır ya da enerji üretimi için kullanılırlar.
Dolaşım sırasında VLDL tekrar HDL ile karşılaştığında apoC-II HDL'ye geri döner (ama apoE kalir). Ayrıca, kolesteril ester transfer proteini (Cholesteryl Ester Transfer Protein, CETP) HDL'den aldığı kolesteril esterleri, VLDL'deki trigliserit ile takas eder.
VLDL'deki trigliseritler azaldıkça bu lipoproteinin yoğunluğu yükselir, bu yüzden (intermediate density lipoprotein, IDL) olarak adlandırılır. IDL'nın yoğunluğu 1,006 ile 1,019 g/cm3 arasındadır.
IDL'nın yaklaşık yarısı karaciğer hücrelerinde bulunan reseptörler tarafından tanınıp endositoz yoluyla bu hücrelerin içine alınır. IDL'nin öbür yarısı ise trigliseritlerin yerini kolesteril esterlerin alması ve apoB dışındaki diğer proteinlerin kaybolması sonucu düşük yoğunluklu lipoproteinlere (low density lipoprotein, LDL) dönüşür. LDL'nin başlıca apolipoprotein apoB-100'dür. LDL, LDL reseptörü aracılığıyla karaciğer ve diğer doku hücrelerin içine endositoz yoluyla alınır. Hücre içine alınan LDL'nın taşıdığı lipitler ya depolanır, ya hücre zarında kullanılır ya da başka ürünlere (örneğin, steroid hormonlarına, safra asitlerine) dönüştürülürler.
Hastalıklarla ilişkileri
Yüksek düzeyde VLDL, aterosklerozun hızlanmasına yol açabilir. Yüksek insülin ve düşük glukagon seviyelerinde LPL baskılandığından dolayı hiperinsülinemi durumunda (insülin rezistansı) VLDL yüksek olur.
Kaynakça
- Biochemistry, 5th ed., J. M. Berg, J. L. Tymoczko, L. Stryer. New York: W. H. Freeman and Co., 2002.
- The Genetic Landscape of Diabetes. Dean, L.; McEntyre, J.R. Bethesda (MD): National Library of Medicine (US), 2004
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cok Dusuk Yogunluklu Lipoproteinler Ingilizce Very Low Density Lipoproteins den VLDL olarak kisaltilirlar plazma lipoproteinlerinin yogunlugu 0 95 1 006 g mL arasinda olan bir alt grubudur VLDL karacigerde olustuktan sonra tasidiklari trigliseritleri vucuttaki cesitli dokulara aktarirlar bu surecin sonunda LDL ye donusurler IslevleriKaraciger kolesterol ve trigliseritlerin sentezlendigi baslica organdir bu organin ihtiyacini asan kolesterol ve trigliseritler VLDL tanecikleri olarak kana salinirlar Sindirim sirasinda ince bagirsak bol miktarda trigliserit yuklu silomikron tanecikleri salgilanir diger zamanlarda ise trigliserit iceren lipoproteinler karacigerin salgiladigi VLDL tanecikleridir VLDL karacigerde sentezlenmis kolesterolu trigliseritleri fosfolipitleri ve tasir Suda cozunemeyen bu lipitler VLDL in bunyesi icinde paketlenince kanda tasinabilir hale gelirler Bu taneciklerde bulunan ve apoE apolipoproteinleri hem onlari saglamlastirir hem de metabolik yasamlarinin sonunda hucreler tarafindan taninip endositoz yoluyla dolasimdan cikartilmalarini saglar BilesimleriYeni olusan genc VLDL de proteini bulunur Kana ilk karistigi an 54 trigliserit 18 fosfolipid 12 kolesterol ester 7 kolesterol 1 serbest yag asidi ve 8 proteinden olusur Protein oraninin goreceli azligindan dolayi diger plazma lipoproteinlerine gore yogunlugu cok dusuktur lt 1 006 g cm3 bu yuzden cok dusuk yogunluklu lipoprotein olarak adlandirilmistir Buyukluk olarak 30 80 nm capindadir Dolasim sirasindaki degisimiGenc VLDL kanda dolasirken yuksek yogunluklu lipoproteinlerden HDL apolipoprotein C II apoC II ve apolipoprotein E apoE edinir Bu noktada VLDL olgunlasmis sayilir VLDL dolasim sirasinda vucuttaki kilcal damarli bolgelerden yag kalp ve kas gecerken lipoprotein lipaz LPL ile etkilesir ApoC II LPL nin aktivasiyonu icin gereklidir LPL VLDL in tasidigi trigliseritleri yag asitlerine donusturur bunlar da hucrelerin icine alinip ya depolanir ya da enerji uretimi icin kullanilirlar Dolasim sirasinda VLDL tekrar HDL ile karsilastiginda apoC II HDL ye geri doner ama apoE kalir Ayrica kolesteril ester transfer proteini Cholesteryl Ester Transfer Protein CETP HDL den aldigi kolesteril esterleri VLDL deki trigliserit ile takas eder VLDL deki trigliseritler azaldikca bu lipoproteinin yogunlugu yukselir bu yuzden intermediate density lipoprotein IDL olarak adlandirilir IDL nin yogunlugu 1 006 ile 1 019 g cm3 arasindadir IDL nin yaklasik yarisi karaciger hucrelerinde bulunan reseptorler tarafindan taninip endositoz yoluyla bu hucrelerin icine alinir IDL nin obur yarisi ise trigliseritlerin yerini kolesteril esterlerin almasi ve apoB disindaki diger proteinlerin kaybolmasi sonucu dusuk yogunluklu lipoproteinlere low density lipoprotein LDL donusur LDL nin baslica apolipoprotein apoB 100 dur LDL LDL reseptoru araciligiyla karaciger ve diger doku hucrelerin icine endositoz yoluyla alinir Hucre icine alinan LDL nin tasidigi lipitler ya depolanir ya hucre zarinda kullanilir ya da baska urunlere ornegin steroid hormonlarina safra asitlerine donusturulurler Hastaliklarla iliskileriYuksek duzeyde VLDL aterosklerozun hizlanmasina yol acabilir Yuksek insulin ve dusuk glukagon seviyelerinde LPL baskilandigindan dolayi hiperinsulinemi durumunda insulin rezistansi VLDL yuksek olur KaynakcaBiochemistry 5th ed J M Berg J L Tymoczko L Stryer New York W H Freeman and Co 2002 The Genetic Landscape of Diabetes Dean L McEntyre J R Bethesda MD National Library of Medicine US 2004