Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sigara, kıyılmış tütünün kağıda sarılmasıyla üretilen, yakılıp dumanı çekilerek tüketilen bir nesnedir. Tütündeki psikotrop madde olan nikotin, sigarayı oldukça bağımlılık yapıcı kılar. Günümüzde çok yaygın olarak kullanılan bu ürünün, 18. yüzyılda Avrupa'ya İspanyol denizciler tarafından Amerika'dan getirildiği düşünülmektedir. Sigara, sigara tabakası veya sigara paketi içinde tutulur.
1920'lerden beri bilim adamları ve doktorlar sigarayı solunum yolu hastalıklarıyla ilişkilendirdiler. Sigara içmenin kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), kardiyovasküler hastalıklar, kanser, felç ve vücudun hemen hemen her organında gerçekleşen sağlık sorunları gibi olumsuz sağlık etkileri belirlenmiştir. Hamileler tarafından sigara kullanımı; düşük doğum ağırlığı, fetal anormallikler ve erken doğum gibi doğum kusurlarına yol açıyor, ilerleyen yıllarda ise çocukta dikkat eksikliği ve hiperaktivite gibi sağlık problemleri görülebiliyor. Erkeklerde kullanımının ise sertleşme bozukluğuna neden olduğu gösterilmiştir.
Sigara içenlerin yaklaşık yarısı tütüne bağlı hastalıklardan ölmekte ve ortalama olarak 14 yılını kaybetmektedir. Tütün ürünleri tüketimiyle dünya çapında her yıl 7 milyondan fazla insan ölmektedir, yani her 10 ölümden birinin nedeni sigaradır. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre Türkiye'deki erkeklerin %30'u ve kadınların %12'si sigaradan ölmektedir. Sigara içme oranları gelişmiş ülkelerde genel olarak düşmüştür ancak bazı gelişmekte olan ülkelerde artmaya devam etmektedir. Sigara içen insanların yaklaşık %80'i sigaraya 18 yaşın altında başlamaktadır.
arsenik, formaldehit, hidrojen siyanür, kurşun, karbon monoksit, akrolein ve diğer zehirli maddeler dahil olmak üzere 7.000'den fazla kimyasal bileşik içerir. Bunların 70'ten fazlası kanserojendir. Modern sigaraların çoğu filtrelenir, ancak bu, bunlardan solunan dumanın daha az kanserojen ve zararlı kimyasal içermesini sağlamaz. İkinci el sigara dumanı, kanser de dahil olmak üzere sağlık sorunlarının çoğuna neden olur. Maruz kalıp içmeyen 1,2 milyon kişiyi öldürmektedir. Tütün dumanına maruz kalan çocuklarda; akciğer fonksiyonlarında azalma; astım; pnömoni ve bronşit gibi üst ve alt solunum yolu enfeksiyonları, kulak enfeksiyonları gibi ciddi sağlık sorunları görülmektedir.
Tarihçe
Sigara içmenin tarihi, MÖ. 3000'li yıllara dayanır. Eldeki veriler, o tarihlerde Mısırlılar ve Güney Amerika’daki Maya Hintleri arasında dini ve resmi törenlerde, büyü ve sihir olarak kurutulmuş bitkilerin yakıldığını ve tütsü olarak kullanıldığını göstermektedir. Tütünü ilk kez tüttürerek içenler Kızılderililerdir.
İlk yıllarda tütün yaprağına daha sonra da ince kâğıda sarılarak içilmeye başlanmıştır. 1881 yılında ABD'de, ilk sigara yapan makinenin patentini almıştır. İlk 1875'te sahnelenen Bizet'nin operası Carmen 1830'lar İspanya'sını anlatır ve oyunun kahramanı Carmen başlarda bir sigara fabrikası işçisidir.
Tütün Osmanlı İmparatorluğu'na 1570'lerde girmiştir. Denizciler tütünü birtakım hastalıkların tedavisinde kullanılan ve keyif verici bir ilaç olarak tanıtmıştır. Ege kıyısında ekimine başlanmıştır. Bu, Amerika kıtasından sonra tütünün ticarî bir madde olarak ilk defa Osmanlı İmparatorluğu topraklarında yapıldığı anlamına gelmektedir. 17. yüzyılın başından itibaren tütünün tüketimi, üretimi ve ticareti yayılmaya başlamış, İstanbul pazarlarında yerini almıştır. 1609'dan 1649'a kadar Osmanlı İmparatorluğunda tütün yasaklanmıştır.
İngilizler, sigarayla ilk kez Kırım Savaşı'nda (1853-1856) Osmanlı askerlerinden görerek tanışmıştır. Osmanlı Devleti, devlet gelirlerini artırmak için sigarayı devlet tekeline alınca sigara üretimiyle uğraşan Rum tüccarlar o zamanlar İngiliz himayesinde olan Mısır'a göç etmiş ve Mısır'da 1880-1915 yılları arasında dev bir sigara endüstrisi oluşmuştur.
Avrupa ve Amerika'da I. ve II. Dünya Savaşı yıllarında sigara askerlere genel ihtiyaç olarak dağıtılmış, 1965 yılına kadar sigara tüketimi yükseliş eğilimi göstermiş ama zararları hakkında bilinçlenme yayıldıkça tüketim azalmıştır. Dünya Sağlık Örgütü 1982'de 31 Mayıs'ı Dünya Tütüne Hayır Günü ilan etmiştir.
Sigara bağımlılığı
Sigara bağımlılığı psikolojik ve fiziksel bağımlılık olmak üzere 2 ayrı alt başlıkta incelenmektedir.
Psikolojik faktörler
Aslında sigara içme eylemi bulaşıcı bir psikiyatrik hastalıktır, kuşaktan kuşağa görerek-duyarak bulaşır. Sigara içme eylemi, insanların doğduklarından itibaren çevrelerindeki binlerce sigara içicisine ait binlerce bilinçaltı kayıt ve sigara firmalarının bunları güçlendirmek için kurduğu tuzaklar sayesinde daha çocukken zihinlerine yerleşir. Bu aslında kitlesel bir beyin yıkama programıdır. Çocuklar, önce çevrelerindeki sigara içen büyükleri, daha sonra çizgi filmler ve son olarak da filmler aracılığıyla sigaranın bir keyif-destek aracı olduğuna inandırılır. Marlboro-Formula 1 yarışları, Camel Trophy, Parliament Sinema Kulübü gibi sosyokültürel projelerle inançlarımız beklentilerimiz iyice güçlendirilir. Tüm sahneler ve gizli reklam çalışmaları sigarayı hayatın her aşamasında olması gereken normal bir şey gibi algılamamız için ayarlanmış ve hepsine bugüne kadar trilyonlarca dolar para harcanmıştır.
Beyin yıkama, gerçek olmayan bir şeye gerçekmiş gibi inandırılmak demektir. İnançların beyinden salgılanan nörotransmitter'leri direkt etkilediği plasebo çalışmalarında gösterilmiştir. MR spektroskopi çalışmalarında plasebonun etkin maddeyle aynı oranda nörotransmitter salınımına ve beyinde aynı anatomik bölgelerde sinyal alınmasına yol açtığı kanıtlanmıştır. Sonuç olarak, sigaranın psikolojik bağımlılığı beyin yıkamalar tarafından oluşturulur.
Günlük hayatımızda sigara bağımlılığının büyük oranda psikolojik olduğunu gösteren en çarpıcı kanıtlar hamilelik, oruç ve uzun yolculuklardır. Birçok tiryaki hiçbir fiziksel sıkıntı yaşamadan 10-12 saat süren okyanus aşırı uçak yolculukları yapabilir çünkü uçak inene kadar içmemeye şartlanmıştır. Uçaktan iner inmez sigarasını yakmak ister ve eğer yasak vb. bir engelle karşılaşırsa canı sıkılır ve nikotin çekilme belirtisi zannettiği sinirlilik, gerginlik, çarpıntı, terleme, el titremesi, kafasını toplayamama gibi 12 saat boyunca yaşamadığı tüm belirtileri ilginç bir şekilde saniyeler içinde yaşamaya başlar. Hâlbuki asıl sorun içmemeye şartlanma süresinin sona ermiş olmasıdır. Yani fiziksel bağımlılıktan kaynaklandığı sanılan çekilme belirtileri gerçekten hissedilir, ancak tetiği çeken yine psikolojik bağımlılıktır. İçme beklentisi ve şartlanmayla ilgili çok fazla sayıda bilimsel araştırma ve kanıt vardır.
Sigara içenler özgürce sigara içebildikleri, çekilme belirtisi olma ihtimalinin açıkça imkânsız olduğu durumlarda bile, çok yüksek seviyede sigara içme arzusu duyabilirler. 4-5 saat zorlanarak abstinans sağlananlar ile sabah uykudan uyananların sigara içme arzularının karşılaştırıldığı bir çalışmada 1. gruptakilerin çok daha yüksek olduğu bulunmuş, “sigara içme arzusu esasen alışılmış davranışa olan arzuyu yansıtır” sonucuna varılmıştır. El alışkanlığı, sigara ile ilişkili nesneler, sigarayı hatırlatan durumlar gibi sigara içmeyi tetikleyen faktörler çok güçlü sigara içme arzusuna neden olur. Sigara içmeyi tetikleyen faktörler daha çok sigara içme beklentisini hatırlatır, içme arzusunu arttıran beklentidir.
Dols ve arkadaşlarının 2000 ve 2002 yıllarında yaptıkları 2 çalışmada da sigara içilebilen ve içilemeyen ortamlarda sigara içen gönüllülere sigarayı hatırlatıcı uyaranlar verilmiş, içilemeyen ortamlarda uyaranların yarattığı sigara içme arzusunun çok daha düşük olduğu gözlenmiştir. Sonuç: Sigara içmeyi tetikleyen faktörler esas olarak öncelikle sigara içme beklentisini başlatır. İçme arzusunu arttıran, beklentidir. Benzer sonuçlar daha sonra 2005'te Thewissen ve arkadaşları tarafından da yayınlanmıştır.
Sigara içme arzusunu yaratan psikolojik faktörlerin incelenmesinde dindar Museviler araştırmacılar için âdeta doğal bir laboratuvar ortamı sağlar. Çünkü dindar Museviler cumartesi günleri ateş yakmazlar, sigara içmezler. Bu bulguların ışığında Schacter ve arkadaşları ile Warburton sigara sorununu sadece nikotine eşdeğer görmenin imkânsız olduğu sonucuna varmışlardır.
Bir gruba nikotin, diğerine plasebo verilerek yapılan bir NRT (nikotin replasman tedavisi) çalışmasının devamında tahmin grupları oluşturulmuş; verilen üründen bağımsız olarak, kendisine nikotin verildiğine inananların sigara tüketimindeki azalma, plasebo verildiğine inananlara göre belirgin olarak daha iyi bulunmuştur. Dindar Musevi gönüllülerin Şabat günündeki sigara arzularının karşılaştırıldığı bir çalışmada, Şabat günü süresince sigara içme arzusu, iş günü zorlu abstinansı süresince, hatta serbest içtikleri gündekinden bile anlamlı derecede düşük bulunmuş ve son saatlerde beklentinin yaklaşmasıyla düzeyler hızla artmıştır. Uçak çalışanları ile yapılan bir araştırmada kısa ve uzun uçuşlarda sigara içme arzusunun, uçağın inişi yaklaştıkça tepe noktaya ulaştığı görülmüştür. İlk kısa uçuşun sonu ile uzun uçuşun sonu arasında anlamlı fark bulunmamıştır. Paralel zamanlamada ilk kısa uçuşun sonundaki içme arzusu, uzun uçuşun orta zamanından belirgin olarak daha yüksektir. Dr. Dar’ın bu iki çalışmasındaki bulgular sigara içme beklentisinin arzuyu arttırdığı teorisini kanıtlamaktadır.
Maddenin yapacağı zannedilen asılsız beklenti ve inançlar ise, içme beklentisinden farklı bir kavramdır. Beklenti ve inanç teorilerini destekleyen en geniş derleme 1999 yılında Brandon ve arkadaşları tarafından yayınlanmıştır. 1950’li yıllardan 1999’a kadar bu konuda yapılan tüm çalışmalara yer verilmiştir. Bu beklentiler sigaranın sağlayacağı keyif, rahatlama, konsantrasyon artışı gibi sahte faydaları ve bırakınca yaşanacak belirtileri ortaya çıkarır; bırakma isteği ve bırakabilme beklentisi başarı oranını olumlu yönde etkiler.
Fiziksel faktörler
Fiziksel bağımlılıktan sorumlu olan nikotin, renksiz, kokusuz ve oldukça zehirli bir maddedir. yapımında bile kullanılmaktadır. Yarılanma ömrü 60 dakika gibi kısadır. Sigara içiminde dolaylı ve çok yavaş olarak kana geçmektedir; metabolizma hızı ile alım hızı dengelidir, dolayısıyla vücutta birikim yapmaz ve güçlü bir uyuşturucu madde olduğu için bir süre sonra tolerans gelişir. Bu yüzden de çok toksik olmasına ve sigara tiryakileri tarafından sürekli alınmasına rağmen hızlı bir ölüme yol açmaz. Ancak sigara ile birlikte nikotin replasman tedavilerinin kullanılması aşırı doza bağlı komplikasyonlara ve ölüme yol açabilir.
21. yüzyılda tütün endüstrisinin sağlığa gerçekten ve ciddi zararı olmadığı iddiasıyla piyasaya çıkaracağı ürünlerle de aynı sorunların yaşanma olasılığı kuvvetle muhtemeldir.
Bağımlılıkta fiziksel-psikolojik faktörlerin kombine etkisi
Aslında her tiryaki ilk sigarayı denemeden çok önce psikolojik olarak bağımlı hâle gelmiştir, yani zihnen sigaraya başlamıştır. Birkaç sigara içildikten sonra hızla nikotine bağımlı olunur. Fiziksel bağımlılık tam olarak yerleştikten sonra kişi her sigarayı yakışta göreceli bir iyilik hâli yaşar, beyin yıkamaların zihinde yarattığı yanlış kodlar dolayısıyla yaşadığı bu yükselmenin göreceli bir iyilik hâli, bir yanılsama olduğunu fark edemez ve gerçek bir keyif-destek olduğunu zanneder. Tiryaki bu yanılsamayı hayatındaki keyif-stres-sıkıntı gibi çeşitli anlarla şartlı refleks hâline getirdikçe, günde 20-30 kez yaşadıkça psikolojik bağımlılığı her geçen gün biraz daha güçlenir, sigaraya verdiği değer artar. Sigarasız yaşayamayacağını zannetmesinin, bırakınca mutsuz olmasının tek sebebi, bu geçici göreceli iyilik hâlini gerçek sanması ve bundan mahrum kalmanın yarattığı yalancı fedakarlık hissidir. Viyana Üniversitesi Halk Sağlığı departmanından Prof. Neuberger Allen Carr sigara bırakma metoduyla ilgili yaptığı 1 yıllık izlem çalışmasında, sigara içenlerin girdiği bu kısır döngüden de bahsetmiştir.
Pasif içicilik
Sigara kullanan kişilerin bulunduğu ortamlarda bulunan kişiler edilgen/pasif içici olarak adlandırılır ve sigaranın zararlarından bazen içen kişiden daha çok etkilenirler. Bu durumu biraz olsun engellemek için toplu olarak bulunulan yerlerde içen ve içmeyen kişileri ayrı ortamlarda tutmaya yönelik uygulamalar vardır. Örneğin birçok restoranda sigara içilen ve içilmeyen bölümler ayrılır. Toplu taşıma araçları ve bazı kapalı mekânlarda hiç içilmez. Ancak bu önlemlere rağmen sigara açık havada bile içmeyenlere zarar vermekte ve rahatsız etmektedir. Dünya Sağlık Örgütüne göre her yıl 600.000 kişi pasif içicilikten ölmektedir.
Sigara içmeye ilişkin düzenlemeler
65 ülke sigara içimine çeşitli sınırlamalar getirmiştir.
Dünya üzerinde bilinen ilk uygulama 1993 yılında ABD'nin Kaliforniya eyaletinde başlamıştır. Hollanda ve İrlanda'da 1 Ocak 2004, Fransa'da 1 Şubat 2007, İngiltere'de 1 Mayıs 2007, Almanya'da 1 Ocak 2008, İspanya'da 1 Ocak 2006, Norveç'te 1 Haziran 2004, İsveç'te 1 Mayıs 2005 ve Kosova'da 1 Mart 2011 tarihinde kapalı yerlerde sigara içilmesi yasaklanmıştır.
Türkmenistan'da ise Ocak 2016'da tütün ürünlerinin satışı tamamen yasaklanmıştır.
Türkiye'deki düzenlemeler
Türkiye'de sigara tüketimine ilişkin ilk yasal kısıtlama 26 Kasım 1996 tarihli ve 22829 sayılı T.C. Resmî Gazete'de yayımlanan 4207 sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun ile getirilmiştir. Bu Kanun ile sigara başta olmak üzere tütün ürünlerinin zararlarının anlatılması ve tüketiminin önlenmesine ilişkin tanıtım gibi uygulamalar gündelik hayatta yer bulmaya başlamıştır.
19 Ocak 2008 tarihli ve 26761 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 5727 sayılı Kanun ise 4207 sayılı Kanun'da esaslı değişiklikler getirmiş, sigara başta olmak üzere tütün ürünlerinin, evler hariç, her türlü kapalı ortamda tüketimi yasaklanmıştır. 5727 sayılı Kanun'un bu hükümleri, yayımından 1,5 yıl sonra tam olarak yürürlüğe girmiştir. Bu bağlamda Türkiye'de 19 Temmuz 2009 tarihinden beri evler hariç her türlü kapalı ortamda sigara tüketimi yasaktır. Bunun yanında 2013 yılında çıkarılan bir kanunla taşıt araçları içinde de sigara yasağı başlamıştır. Aynı zamanda sigaranın reklamını yapmak yasaktır. Film ve dizilerde sigara sansürlenerek gösterilir. 18 yaş altı kişilere sigara satmak da yasaktır. Sonuç olarak Türkiye, sigara tüketimi ile en sert mücadele eden ülkeler arasında sayılmaktadır.
Sigarayı bırakma yöntemleri
Sigara bağımlılığının artmasıyla beraber, bu bağımlılıktan kurtulmak isteyenler farklı yöntemler denemişlerdir. Sigaradaki nikotin maddesinin yarattığı, eroin ve kokain bağımlılığına benzer özellikler gösteren bağımlılıktan kurtulmak birçok kişi için tek başına başarılması zor bir durum olduğundan, farklı yöntemler bağımlılara yardımcı olmaya çalışmaktadır. Hiçbir yöntem %100 başarı oranı yakalamasa da, bazı yöntemlerdeki başarı oranı %80'lere kadar çıkmaktadır. Haaretz gazetesinin 2002 yılında yaptığı bir araştırmada, 7 farklı yöntem denekler gönderilerek denenmiş, 1 ay sonra ve 1 sene sonra artık sigara içmeyenlerin sayılarına bakıldığında, 1 sene sonunda Abrahamson arınma tedavisinde başarı oranı %80 iken, bazı yöntemlerde başarı oranı 0 olmuştur.
| Yöntem | Sigara içenler | 1 ay sonra | 1 sene sonra |
|---|---|---|---|
| Enjeksiyon | 5 | 3 | 2 |
| Nikotin bandı | 4 | 2 | 1 |
| Enerji | 5 | 1 | 0 |
| Akupunktur | 5 | 3 | 2 |
| Akupunktur 2 | 4 | 0 | 0 |
| Arınma Terapisi | 5 | 5 | 4 |
| Sprey | 4 | 0 | 0 |
sigarayı bırakmak isteyenlere elektronik sigara (yani British American Tobacco ürünü olan "e-Voke") için reçete yazılmasını tavsiye etmekte, gelecekte daha fazla e-sigaraya izin verileceği belirtilmektedir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Association between Smoking and Erectile Dysfunction: A Population-based Study. American Journal of Epidemiology, Volume 161, Issue 4 (İngilizce). 15 Şubat 2005. ss. 346-351. 4 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2023.
- ^ Fehmi Yılmaz, Osmanlı İmparatorluğu'nda Tütün: Sosyal, Siyasî ve Ekonomik Tahlili (1600–1883). Doktora tezi. Marmara Üniversitesi. 2005. s. 345. 4 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2023.
- ^ Fischer PM, Schwartz MP, Richards JW Jr, Goldstein AO, Rojas TH. Brand logo recognition by children aged 3 to 6 years. Mickey Mouse and Old Joe the Camel. JAMA. 1991;266:3145-3148. PMID1956101 25 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ DiFranza JR, Richards JW, Paulman PM et al. RJR Nabisco's cartoon camel promotes camel cigarettes to children. JAMA. 1991;266:3149-3153.PMID1956102 14 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Duffy SA, Burton D. Cartoon characters as tobacco warning labels. Arch Pediatr Adolesc Med. 2000;154:1230-1236.PMID11115308 17 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Chapman S, Davis RM. Smoking in movies: is it a problem?Tob Control. 1997;6:269-271. PMID9583619 12 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Charlesworth A, Glantz SA. Smoking in the movies increases adolescent smoking: a review. Pediatrics. 2005;116:1516-1528.PMID16322180 19 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Charlesworth A, Glantz SA. Tobacco and the movie industry. Clin Occup Environ Med. 2006;5(1):73-84.PMID16446255 19 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b Allen Carr's Easy Way to Stop Smoking
- ^ Med Sci (Paris). 2005 Mar;21(3):315-9. Mechanisms of placebo effect and of conditioning: neurobiological data in human and animals. Haour F.PMID15745708 26 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Hughes JR, Gust SW, Skoog K, Keenan RM, Fenwick JW. Symptoms of tobacco withdrawal. A replication and extension Arch Gen Psychiatry. 1991;48:52-59.PMID1984762 26 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ 1. Jacober A, Hasenfratz M, Bättig K. Cigarette smoking: habit or nicotine maintenance? effects of short-term smoking abstinence and oversmoking. Human Psychopharmacology: Clinical and Experimental. 1994;9:117–123.DOI Online Library Wiley 4 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Juliano LM, Brandon TH (1998) Reactivity to instructed smoking availability and environmental cues: evidence with urge and reaction time. Exp Clin Psychopharmacol 6:45–53PMID 9526145 26 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Sayette M, Hufford M (1994) Effects of cue exposure and deprivation on cognitive resources in smokers. J Abnorm Psychol 103:812–818 PMID 7822584 26 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Sayette MA, Martin CS, Wertz JM, Shiffman S, Perrott MA (2001) A multidimensional analysis of cue-elicited craving in heavy smokers and tobacco chippers. Addiction 96:1419–1432PMID 11571061 26 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Wertz JM, Sayette MA. A review of the effects of perceived drug use opportunity of self-reported urge. Exp Clin Psychopharmacol. 2001;9:3-13.PMID 11519632 11 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Dols M, Willems B, van den Hout M, Bittoun R. Maastricht University. Smokers can learn to influence their urge to smoke. Addict Behav. 2000;25:103-108.PMID 10708324 7 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Dols M, van den Hout M, Kindt M, Willems B. Department of Medical, Clinical and Experimental Psychology, Maastricht University, The Netherlands. The urge to smoke depends on the expectation of smoking. Addiction. 2002;97:87-93.PMID 11895274 26 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Thewissen R, van den Hout M, Havermans RC, Jansen A (2005) Context dependency of cue-elicited urge to smoke. Addiction 100:387–396PMID 15733252 3 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Schachter S, Silverstein B, Perlick D (1977) Psychological and pharmacological explanations of smoking under stress. J Exp Psychol Gen 106:31–40.PMID 15733252 3 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Warburton DM (1990) Heroin, cocaine and now nicotine. In:Warburton DM (ed) Addiction controversies. Harwood Academic Publisher, Switzerland, pp 21–35.Books Google 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Dar R, Stronguin F, Etter JF. Assigned versus perceived placebo effects in nicotine replacement therapy for smoking reduction in Swiss smokers. J Consult Clin Psychol. 2005;73:350-353. PMID 15796644 2 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Dar R, Stronguin F, Marouani R, Krupsky M, Frenk H. Craving to smoke in orthodox Jewish smokers who abstain on the Sabbath: a comparison to a baseline and a forced abstinence workday. Psychopharmacology (Berl). 2005;183:294-299.PMID 16237578 5 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Dar R, Rosen-Korakin N, Shapira O, Gottlieb Y, Frenk H. The craving to smoke in flight attendants: relations with smoking deprivation, anticipation of smoking, and actual smoking. J Abnorm Psychol. 2010;119:248-253. PMID 20141262 8 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Brandon TH, Juliano LM, Copeland AM. Expectancies for tobacco smokking.(Erişim tarihi:11.0.12013) Expectancies for tobacco smoking[]
- ^ Financial Times British American Tobacco ile ilgili haberi(Erişim tarihi:03.04.2013)Financial Times 05.04.2011 tarihli haberi: BAT's Nicoventures 17 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.BAT's Nicoventures-google arama
- ^ Hutter H, Moshammer H, Neuberger M. Smoking cessation at the workplace: 1 year success of short seminars. Int Arch Occup Environ Health. 2006;79:42-48. Epub 2005 Aug 23PMID 16133522 4 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Full text 12 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Second-hand smoke". Dünya Sağlık Örgütü. 19 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2016.
- ^ "Türkmenistan'da sigara yasağı". Milliyet. 17 Ocak 2016. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2016.
- ^ "Türkiye, sigara ile mücadelede dünyaya örnek ülke". Türkiye'nin Dumansız Hava Sahası Dünyaya "Resmen" Örnek Oldu. www.sggm.saglik.gov.tr. 21 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2014.
- ^ Different Ways to Quit Smoking http://www.haaretz.com/print-edition/features/different-ways-to-quit-smoking-1.31183 1 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Tiryakilere ilk e-sigara tavsiyesi". BBC. 25 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2016.
- ^ "Electronic cigarettes: the medicine of tomorrow?". 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2016.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sigara kiyilmis tutunun kagida sarilmasiyla uretilen yakilip dumani cekilerek tuketilen bir nesnedir Tutundeki psikotrop madde olan nikotin sigarayi oldukca bagimlilik yapici kilar Gunumuzde cok yaygin olarak kullanilan bu urunun 18 yuzyilda Avrupa ya Ispanyol denizciler tarafindan Amerika dan getirildigi dusunulmektedir Sigara sigara tabakasi veya sigara paketi icinde tutulur Sari filtreli sigara 1920 lerden beri bilim adamlari ve doktorlar sigarayi solunum yolu hastaliklariyla iliskilendirdiler Sigara icmenin kronik obstruktif akciger hastaligi KOAH kardiyovaskuler hastaliklar kanser felc ve vucudun hemen hemen her organinda gerceklesen saglik sorunlari gibi olumsuz saglik etkileri belirlenmistir Hamileler tarafindan sigara kullanimi dusuk dogum agirligi fetal anormallikler ve erken dogum gibi dogum kusurlarina yol aciyor ilerleyen yillarda ise cocukta dikkat eksikligi ve hiperaktivite gibi saglik problemleri gorulebiliyor Erkeklerde kullaniminin ise sertlesme bozukluguna neden oldugu gosterilmistir 1 Sigara icenlerin yaklasik yarisi tutune bagli hastaliklardan olmekte ve ortalama olarak 14 yilini kaybetmektedir Tutun urunleri tuketimiyle dunya capinda her yil 7 milyondan fazla insan olmektedir yani her 10 olumden birinin nedeni sigaradir Dunya Saglik Orgutu ne gore Turkiye deki erkeklerin 30 u ve kadinlarin 12 si sigaradan olmektedir Sigara icme oranlari gelismis ulkelerde genel olarak dusmustur ancak bazi gelismekte olan ulkelerde artmaya devam etmektedir Sigara icen insanlarin yaklasik 80 i sigaraya 18 yasin altinda baslamaktadir Tutun dumani arsenik formaldehit hidrojen siyanur kursun karbon monoksit akrolein ve diger zehirli maddeler dahil olmak uzere 7 000 den fazla kimyasal bilesik icerir Bunlarin 70 ten fazlasi kanserojendir Modern sigaralarin cogu filtrelenir ancak bu bunlardan solunan dumanin daha az kanserojen ve zararli kimyasal icermesini saglamaz Ikinci el sigara dumani kanser de dahil olmak uzere saglik sorunlarinin coguna neden olur Maruz kalip icmeyen 1 2 milyon kisiyi oldurmektedir Tutun dumanina maruz kalan cocuklarda akciger fonksiyonlarinda azalma astim pnomoni ve bronsit gibi ust ve alt solunum yolu enfeksiyonlari kulak enfeksiyonlari gibi ciddi saglik sorunlari gorulmektedir Icindekiler 1 Tarihce 2 Sigara bagimliligi 2 1 Psikolojik faktorler 2 2 Fiziksel faktorler 2 3 Bagimlilikta fiziksel psikolojik faktorlerin kombine etkisi 3 Pasif icicilik 4 Sigara icmeye iliskin duzenlemeler 4 1 Turkiye deki duzenlemeler 5 Sigarayi birakma yontemleri 6 Ayrica bakiniz 7 KaynakcaTarihcedegistirSigara icmenin tarihi MO 3000 li yillara dayanir Eldeki veriler o tarihlerde Misirlilar ve Guney Amerika daki Maya Hintleri arasinda dini ve resmi torenlerde buyu ve sihir olarak kurutulmus bitkilerin yakildigini ve tutsu olarak kullanildigini gostermektedir Tutunu ilk kez tutturerek icenler Kizilderililerdir Ilk yillarda tutun yapragina daha sonra da ince kagida sarilarak icilmeye baslanmistir 1881 yilinda ABD de James Albert Bonsack ilk sigara yapan makinenin patentini almistir Ilk 1875 te sahnelenen Bizet nin operasi Carmen 1830 lar Ispanya sini anlatir ve oyunun kahramani Carmen baslarda bir sigara fabrikasi iscisidir Tutun Osmanli Imparatorlugu na 1570 lerde girmistir Denizciler tutunu birtakim hastaliklarin tedavisinde kullanilan ve keyif verici bir ilac olarak tanitmistir Ege kiyisinda ekimine baslanmistir Bu Amerika kitasindan sonra tutunun ticari bir madde olarak ilk defa Osmanli Imparatorlugu topraklarinda yapildigi anlamina gelmektedir 17 yuzyilin basindan itibaren tutunun tuketimi uretimi ve ticareti yayilmaya baslamis Istanbul pazarlarinda yerini almistir 1609 dan 1649 a kadar Osmanli Imparatorlugunda tutun yasaklanmistir 2 Ingilizler sigarayla ilk kez Kirim Savasi nda 1853 1856 Osmanli askerlerinden gorerek tanismistir Osmanli Devleti devlet gelirlerini artirmak icin sigarayi devlet tekeline alinca sigara uretimiyle ugrasan Rum tuccarlar o zamanlar Ingiliz himayesinde olan Misir a goc etmis ve Misir da 1880 1915 yillari arasinda dev bir sigara endustrisi olusmustur Avrupa ve Amerika da I ve II Dunya Savasi yillarinda sigara askerlere genel ihtiyac olarak dagitilmis 1965 yilina kadar sigara tuketimi yukselis egilimi gostermis ama zararlari hakkinda bilinclenme yayildikca tuketim azalmistir Dunya Saglik Orgutu 1982 de 31 Mayis i Dunya Tutune Hayir Gunu ilan etmistir Sigara bagimliligidegistir nbsp Sigara iciminden sonra alveolde gerceklesen olaylar dizisi Sigara bagimliligi psikolojik ve fiziksel bagimlilik olmak uzere 2 ayri alt baslikta incelenmektedir Psikolojik faktorlerdegistir Aslinda sigara icme eylemi bulasici bir psikiyatrik hastaliktir kusaktan kusaga gorerek duyarak bulasir Sigara icme eylemi insanlarin dogduklarindan itibaren cevrelerindeki binlerce sigara icicisine ait binlerce bilincalti kayit ve sigara firmalarinin bunlari guclendirmek icin kurdugu tuzaklar sayesinde daha cocukken zihinlerine yerlesir Bu aslinda kitlesel bir beyin yikama programidir Cocuklar once cevrelerindeki sigara icen buyukleri daha sonra cizgi filmler 3 4 5 ve son olarak da filmler 6 7 8 araciligiyla sigaranin bir keyif destek araci olduguna inandirilir Marlboro Formula 1 yarislari Camel Trophy Parliament Sinema Kulubu gibi sosyokulturel projelerle inanclarimiz beklentilerimiz iyice guclendirilir Tum sahneler ve gizli reklam calismalari sigarayi hayatin her asamasinda olmasi gereken normal bir sey gibi algilamamiz icin ayarlanmis ve hepsine bugune kadar trilyonlarca dolar para harcanmistir 9 Beyin yikama gercek olmayan bir seye gercekmis gibi inandirilmak demektir Inanclarin beyinden salgilanan norotransmitter leri direkt etkiledigi plasebo calismalarinda gosterilmistir MR spektroskopi calismalarinda plasebonun etkin maddeyle ayni oranda norotransmitter salinimina ve beyinde ayni anatomik bolgelerde sinyal alinmasina yol actigi kanitlanmistir 10 Sonuc olarak sigaranin psikolojik bagimliligi beyin yikamalar tarafindan olusturulur Gunluk hayatimizda sigara bagimliliginin buyuk oranda psikolojik oldugunu gosteren en carpici kanitlar hamilelik oruc ve uzun yolculuklardir Bircok tiryaki hicbir fiziksel sikinti yasamadan 10 12 saat suren okyanus asiri ucak yolculuklari yapabilir cunku ucak inene kadar icmemeye sartlanmistir Ucaktan iner inmez sigarasini yakmak ister ve eger yasak vb bir engelle karsilasirsa cani sikilir ve nikotin cekilme belirtisi zannettigi sinirlilik gerginlik carpinti terleme el titremesi kafasini toplayamama gibi 12 saat boyunca yasamadigi tum belirtileri ilginc bir sekilde saniyeler icinde yasamaya baslar Halbuki asil sorun icmemeye sartlanma suresinin sona ermis olmasidir Yani fiziksel bagimliliktan kaynaklandigi sanilan cekilme belirtileri gercekten hissedilir ancak tetigi ceken yine psikolojik bagimliliktir Icme beklentisi ve sartlanmayla ilgili cok fazla sayida bilimsel arastirma ve kanit vardir Sigara icenler ozgurce sigara icebildikleri cekilme belirtisi olma ihtimalinin acikca imkansiz oldugu durumlarda bile cok yuksek seviyede sigara icme arzusu duyabilirler 11 4 5 saat zorlanarak abstinans saglananlar ile sabah uykudan uyananlarin sigara icme arzularinin karsilastirildigi bir calismada 1 gruptakilerin cok daha yuksek oldugu bulunmus sigara icme arzusu esasen alisilmis davranisa olan arzuyu yansitir sonucuna varilmistir 12 El aliskanligi sigara ile iliskili nesneler sigarayi hatirlatan durumlar gibi sigara icmeyi tetikleyen faktorler cok guclu sigara icme arzusuna neden olur 13 14 15 Sigara icmeyi tetikleyen faktorler daha cok sigara icme beklentisini hatirlatir icme arzusunu arttiran beklentidir 16 Dols ve arkadaslarinin 2000 ve 2002 yillarinda yaptiklari 2 calismada da sigara icilebilen ve icilemeyen ortamlarda sigara icen gonullulere sigarayi hatirlatici uyaranlar verilmis icilemeyen ortamlarda uyaranlarin yarattigi sigara icme arzusunun cok daha dusuk oldugu gozlenmistir Sonuc Sigara icmeyi tetikleyen faktorler esas olarak oncelikle sigara icme beklentisini baslatir Icme arzusunu arttiran beklentidir 17 18 Benzer sonuclar daha sonra 2005 te Thewissen ve arkadaslari tarafindan da yayinlanmistir 19 Sigara icme arzusunu yaratan psikolojik faktorlerin incelenmesinde dindar Museviler arastirmacilar icin adeta dogal bir laboratuvar ortami saglar Cunku dindar Museviler cumartesi gunleri ates yakmazlar sigara icmezler Bu bulgularin isiginda Schacter ve arkadaslari ile Warburton sigara sorununu sadece nikotine esdeger gormenin imkansiz oldugu sonucuna varmislardir 20 21 Bir gruba nikotin digerine plasebo verilerek yapilan bir NRT nikotin replasman tedavisi calismasinin devaminda tahmin gruplari olusturulmus verilen urunden bagimsiz olarak kendisine nikotin verildigine inananlarin sigara tuketimindeki azalma plasebo verildigine inananlara gore belirgin olarak daha iyi bulunmustur 22 Dindar Musevi gonullulerin Sabat gunundeki sigara arzularinin karsilastirildigi bir calismada Sabat gunu suresince sigara icme arzusu is gunu zorlu abstinansi suresince hatta serbest ictikleri gundekinden bile anlamli derecede dusuk bulunmus ve son saatlerde beklentinin yaklasmasiyla duzeyler hizla artmistir 23 Ucak calisanlari ile yapilan bir arastirmada kisa ve uzun ucuslarda sigara icme arzusunun ucagin inisi yaklastikca tepe noktaya ulastigi gorulmustur Ilk kisa ucusun sonu ile uzun ucusun sonu arasinda anlamli fark bulunmamistir Paralel zamanlamada ilk kisa ucusun sonundaki icme arzusu uzun ucusun orta zamanindan belirgin olarak daha yuksektir 24 Dr Dar in bu iki calismasindaki bulgular sigara icme beklentisinin arzuyu arttirdigi teorisini kanitlamaktadir Maddenin yapacagi zannedilen asilsiz beklenti ve inanclar ise icme beklentisinden farkli bir kavramdir Beklenti ve inanc teorilerini destekleyen en genis derleme 1999 yilinda Brandon ve arkadaslari tarafindan yayinlanmistir 1950 li yillardan 1999 a kadar bu konuda yapilan tum calismalara yer verilmistir Bu beklentiler sigaranin saglayacagi keyif rahatlama konsantrasyon artisi gibi sahte faydalari ve birakinca yasanacak belirtileri ortaya cikarir birakma istegi ve birakabilme beklentisi basari oranini olumlu yonde etkiler 25 Fiziksel faktorlerdegistir Fiziksel bagimliliktan sorumlu olan nikotin renksiz kokusuz ve oldukca zehirli bir maddedir Bocek Ilaci yapiminda bile kullanilmaktadir Yarilanma omru 60 dakika gibi kisadir Sigara iciminde dolayli ve cok yavas olarak kana gecmektedir metabolizma hizi ile alim hizi dengelidir dolayisiyla vucutta birikim yapmaz ve guclu bir uyusturucu madde oldugu icin bir sure sonra tolerans gelisir Bu yuzden de cok toksik olmasina ve sigara tiryakileri tarafindan surekli alinmasina ragmen hizli bir olume yol acmaz Ancak sigara ile birlikte nikotin replasman tedavilerinin kullanilmasi asiri doza bagli komplikasyonlara ve olume yol acabilir 21 yuzyilda tutun endustrisinin sagliga gercekten ve ciddi zarari olmadigi iddiasiyla piyasaya cikaracagi urunlerle de 26 ayni sorunlarin yasanma olasiligi kuvvetle muhtemeldir Bagimlilikta fiziksel psikolojik faktorlerin kombine etkisidegistir nbsp Sigara dumani pasif icicilik yoluyla diger insanlari da etkiler Aslinda her tiryaki ilk sigarayi denemeden cok once psikolojik olarak bagimli hale gelmistir yani zihnen sigaraya baslamistir Birkac sigara icildikten sonra hizla nikotine bagimli olunur Fiziksel bagimlilik tam olarak yerlestikten sonra kisi her sigarayi yakista goreceli bir iyilik hali yasar beyin yikamalarin zihinde yarattigi yanlis kodlar dolayisiyla yasadigi bu yukselmenin goreceli bir iyilik hali bir yanilsama oldugunu fark edemez ve gercek bir keyif destek oldugunu zanneder Tiryaki bu yanilsamayi hayatindaki keyif stres sikinti gibi cesitli anlarla sartli refleks haline getirdikce gunde 20 30 kez yasadikca psikolojik bagimliligi her gecen gun biraz daha guclenir sigaraya verdigi deger artar Sigarasiz yasayamayacagini zannetmesinin birakinca mutsuz olmasinin tek sebebi bu gecici goreceli iyilik halini gercek sanmasi ve bundan mahrum kalmanin yarattigi yalanci fedakarlik hissidir 9 Viyana Universitesi Halk Sagligi departmanindan Prof Neuberger Allen Carr sigara birakma metoduyla ilgili yaptigi 1 yillik izlem calismasinda sigara icenlerin girdigi bu kisir donguden de bahsetmistir 27 Pasif icicilikdegistirAna madde Pasif icicilik Sigara kullanan kisilerin bulundugu ortamlarda bulunan kisiler edilgen pasif icici olarak adlandirilir ve sigaranin zararlarindan bazen icen kisiden daha cok etkilenirler Bu durumu biraz olsun engellemek icin toplu olarak bulunulan yerlerde icen ve icmeyen kisileri ayri ortamlarda tutmaya yonelik uygulamalar vardir Ornegin bircok restoranda sigara icilen ve icilmeyen bolumler ayrilir Toplu tasima araclari ve bazi kapali mekanlarda hic icilmez Ancak bu onlemlere ragmen sigara acik havada bile icmeyenlere zarar vermekte ve rahatsiz etmektedir Dunya Saglik Orgutune gore her yil 600 000 kisi pasif icicilikten olmektedir 28 Sigara icmeye iliskin duzenlemelerdegistir nbsp Sigara icmek yasaktir tabelasi 65 ulke sigara icimine cesitli sinirlamalar getirmistir Dunya uzerinde bilinen ilk uygulama 1993 yilinda ABD nin Kaliforniya eyaletinde baslamistir Hollanda ve Irlanda da 1 Ocak 2004 Fransa da 1 Subat 2007 Ingiltere de 1 Mayis 2007 Almanya da 1 Ocak 2008 Ispanya da 1 Ocak 2006 Norvec te 1 Haziran 2004 Isvec te 1 Mayis 2005 ve Kosova da 1 Mart 2011 tarihinde kapali yerlerde sigara icilmesi yasaklanmistir Turkmenistan da ise Ocak 2016 da tutun urunlerinin satisi tamamen yasaklanmistir 29 Turkiye deki duzenlemelerdegistir Turkiye de sigara tuketimine iliskin ilk yasal kisitlama 26 Kasim 1996 tarihli ve 22829 sayili T C Resmi Gazete de yayimlanan 4207 sayili Tutun Mamullerinin Zararlarinin Onlenmesine Dair Kanun ile getirilmistir Bu Kanun ile sigara basta olmak uzere tutun urunlerinin zararlarinin anlatilmasi ve tuketiminin onlenmesine iliskin tanitim gibi uygulamalar gundelik hayatta yer bulmaya baslamistir 19 Ocak 2008 tarihli ve 26761 sayili Resmi Gazete de yayimlanan 5727 sayili Kanun ise 4207 sayili Kanun da esasli degisiklikler getirmis sigara basta olmak uzere tutun urunlerinin evler haric her turlu kapali ortamda tuketimi yasaklanmistir 5727 sayili Kanun un bu hukumleri yayimindan 1 5 yil sonra tam olarak yururluge girmistir Bu baglamda Turkiye de 19 Temmuz 2009 tarihinden beri evler haric her turlu kapali ortamda sigara tuketimi yasaktir Bunun yaninda 2013 yilinda cikarilan bir kanunla tasit araclari icinde de sigara yasagi baslamistir Ayni zamanda sigaranin reklamini yapmak yasaktir Film ve dizilerde sigara sansurlenerek gosterilir 18 yas alti kisilere sigara satmak da yasaktir Sonuc olarak Turkiye sigara tuketimi ile en sert mucadele eden ulkeler arasinda sayilmaktadir 30 Sigarayi birakma yontemleridegistirSigara bagimliliginin artmasiyla beraber bu bagimliliktan kurtulmak isteyenler farkli yontemler denemislerdir Sigaradaki nikotin maddesinin yarattigi eroin ve kokain bagimliligina benzer ozellikler gosteren bagimliliktan kurtulmak bircok kisi icin tek basina basarilmasi zor bir durum oldugundan farkli yontemler bagimlilara yardimci olmaya calismaktadir Hicbir yontem 100 basari orani yakalamasa da bazi yontemlerdeki basari orani 80 lere kadar cikmaktadir Haaretz gazetesinin 2002 yilinda yaptigi bir arastirmada 7 farkli yontem denekler gonderilerek denenmis 1 ay sonra ve 1 sene sonra artik sigara icmeyenlerin sayilarina bakildiginda 1 sene sonunda Abrahamson arinma tedavisinde basari orani 80 iken bazi yontemlerde basari orani 0 olmustur 31 Yontem Sigara icenler 1 ay sonra 1 sene sonra Enjeksiyon 5 3 2 Nikotin bandi 4 2 1 Enerji 5 1 0 Akupunktur 5 3 2 Akupunktur 2 4 0 0 Arinma Terapisi 5 5 4 Sprey 4 0 0 Birlesik Krallik Ulusal Saglik Sistemi sigarayi birakmak isteyenlere elektronik sigara yani British American Tobacco urunu olan e Voke icin recete yazilmasini tavsiye etmekte 32 gelecekte daha fazla e sigaraya izin verilecegi belirtilmektedir 33 Isitilmis tutun urunu Nargile Mentollu sigara Katran sigara Elektronik sigara KretekAyrica bakinizdegistirTutunun sagliga etkileri Nazi Almanyasi nda tutun karsiti hareket Pasif icicilik Akciger kanseri Tutun PuroKaynakcadegistir Association between Smoking and Erectile Dysfunction A Population based Study American Journal of Epidemiology Volume 161 Issue 4 Ingilizce 15 Subat 2005 ss 346 351 4 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Mayis 2023 Fehmi Yilmaz Osmanli Imparatorlugu nda Tutun Sosyal Siyasi ve Ekonomik Tahlili 1600 1883 Doktora tezi Marmara Universitesi 2005 s 345 4 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Mayis 2023 Fischer PM Schwartz MP Richards JW Jr Goldstein AO Rojas TH Brand logo recognition by children aged 3 to 6 years Mickey Mouse and Old Joe the Camel JAMA 1991 266 3145 3148 PMID1956101 25 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi DiFranza JR Richards JW Paulman PM et al RJR Nabisco s cartoon camel promotes camel cigarettes to children JAMA 1991 266 3149 3153 PMID1956102 14 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Duffy SA Burton D Cartoon characters as tobacco warning labels Arch Pediatr Adolesc Med 2000 154 1230 1236 PMID11115308 17 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Chapman S Davis RM Smoking in movies is it a problem Tob Control 1997 6 269 271 PMID9583619 12 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Charlesworth A Glantz SA Smoking in the movies increases adolescent smoking a review Pediatrics 2005 116 1516 1528 PMID16322180 19 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Charlesworth A Glantz SA Tobacco and the movie industry Clin Occup Environ Med 2006 5 1 73 84 PMID16446255 19 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi a b Allen Carr s Easy Way to Stop Smoking Med Sci Paris 2005 Mar 21 3 315 9 Mechanisms of placebo effect and of conditioning neurobiological data in human and animals Haour F PMID15745708 26 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Hughes JR Gust SW Skoog K Keenan RM Fenwick JW Symptoms of tobacco withdrawal A replication and extension Arch Gen Psychiatry 1991 48 52 59 PMID1984762 26 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi 1 Jacober A Hasenfratz M Battig K Cigarette smoking habit or nicotine maintenance effects of short term smoking abstinence and oversmoking Human Psychopharmacology Clinical and Experimental 1994 9 117 123 DOI Online Library Wiley 4 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Juliano LM Brandon TH 1998 Reactivity to instructed smoking availability and environmental cues evidence with urge and reaction time Exp Clin Psychopharmacol 6 45 53PMID 9526145 26 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Sayette M Hufford M 1994 Effects of cue exposure and deprivation on cognitive resources in smokers J Abnorm Psychol 103 812 818 PMID 7822584 26 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Sayette MA Martin CS Wertz JM Shiffman S Perrott MA 2001 A multidimensional analysis of cue elicited craving in heavy smokers and tobacco chippers Addiction 96 1419 1432PMID 11571061 26 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Wertz JM Sayette MA A review of the effects of perceived drug use opportunity of self reported urge Exp Clin Psychopharmacol 2001 9 3 13 PMID 11519632 11 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Dols M Willems B van den Hout M Bittoun R Maastricht University Smokers can learn to influence their urge to smoke Addict Behav 2000 25 103 108 PMID 10708324 7 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Dols M van den Hout M Kindt M Willems B Department of Medical Clinical and Experimental Psychology Maastricht University The Netherlands The urge to smoke depends on the expectation of smoking Addiction 2002 97 87 93 PMID 11895274 26 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Thewissen R van den Hout M Havermans RC Jansen A 2005 Context dependency of cue elicited urge to smoke Addiction 100 387 396PMID 15733252 3 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Schachter S Silverstein B Perlick D 1977 Psychological and pharmacological explanations of smoking under stress J Exp Psychol Gen 106 31 40 PMID 15733252 3 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Warburton DM 1990 Heroin cocaine and now nicotine In Warburton DM ed Addiction controversies Harwood Academic Publisher Switzerland pp 21 35 Books Google 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Dar R Stronguin F Etter JF Assigned versus perceived placebo effects in nicotine replacement therapy for smoking reduction in Swiss smokers J Consult Clin Psychol 2005 73 350 353 PMID 15796644 2 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Dar R Stronguin F Marouani R Krupsky M Frenk H Craving to smoke in orthodox Jewish smokers who abstain on the Sabbath a comparison to a baseline and a forced abstinence workday Psychopharmacology Berl 2005 183 294 299 PMID 16237578 5 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Dar R Rosen Korakin N Shapira O Gottlieb Y Frenk H The craving to smoke in flight attendants relations with smoking deprivation anticipation of smoking and actual smoking J Abnorm Psychol 2010 119 248 253 PMID 20141262 8 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Brandon TH Juliano LM Copeland AM Expectancies for tobacco smokking Erisim tarihi 11 0 12013 Expectancies for tobacco smoking olu kirik baglanti Financial Times British American Tobacco ile ilgili haberi Erisim tarihi 03 04 2013 Financial Times 05 04 2011 tarihli haberi BAT s Nicoventures 17 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi BAT s Nicoventures google arama Hutter H Moshammer H Neuberger M Smoking cessation at the workplace 1 year success of short seminars Int Arch Occup Environ Health 2006 79 42 48 Epub 2005 Aug 23PMID 16133522 4 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Full text 12 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Second hand smoke Dunya Saglik Orgutu 19 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Agustos 2016 Turkmenistan da sigara yasagi Milliyet 17 Ocak 2016 10 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Ocak 2016 Turkiye sigara ile mucadelede dunyaya ornek ulke Turkiye nin Dumansiz Hava Sahasi Dunyaya Resmen Ornek Oldu www sggm saglik gov tr 21 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2014 Different Ways to Quit Smoking http www haaretz com print edition features different ways to quit smoking 1 31183 1 Subat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Tiryakilere ilk e sigara tavsiyesi BBC 25 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2016 Electronic cigarettes the medicine of tomorrow 24 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2016 https tr wikipedia org w index php title Sigara amp oldid 34609148 sayfasindan alinmistir