Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Eşref Musa veya Melik Eşref Musa (Tam ismi: "Melik Eşref Muzaffereddin Musa bin Nasır Yusuf bin Mesud Yusuf") (d.1240 - ö.1254) çocuk yaşında Emir Aybeg tarafından ismen son Eyyubiler Mısır Sultanı olarak 1250-1254 döneminde Mısır Sultanı olarak tahta geçirilmiş ve tahttan indirilmiş hükümdar.
| Eşref Musa | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Eyyubiler Mısır Sultanı | |||||
| Hüküm süresi | 1250-1254 | ||||
| Önce gelen | Muazzam Turanşah | ||||
| Sonra gelen | Sonra gelen yoktur | ||||
| Doğum | 1240 Kahire | ||||
| Ölüm | 1254 | ||||
| |||||
| Hanedan | Eyyûbîler | ||||
| Babası | Nasır Yusuf | ||||
| Dini | Sünni İslam (Eş'ari) | ||||
Yaşamı
Aslı
Eşref Musa'nin ailesinin aslı hakkında tarihçiler arasında tartışmalar bulunmaktadır. Bazı tarihçilere göre babası Yusuf olup dedesi Eyyubilerin son Yemen Emiriydi. Eyyubilerin Yemen'deki hakimiyeti sona erince ailece Mısır'a yerleşmişlerdi.
Diğer tarihçiler Eşref Musa'nın babasının önce Halep Emiri sonra Suriye Sultanı olan olduğu; dedesinin Halep Emiri olan ve dedesinin babasının Halep Emiri olduğunu bildirirler.
Tahta çıkartılması
Mısır'da Eyyubilerin hükümdarlık yapmalarının efektif olarak sona ermesi 1249'da Yedinci Haçlı Seferi sırasında Mısır'da Dimyat kalesine hücum edip Mısır'ı istila etmek için harekâta başlamaları sırasında Eyyubiler Mısır Sultanı Salih Eyyub'un 22 Kasim 1249'da ölmesi ve veliahtı olan Muazzam Turanşah'ın Hasankeyf'te olması dolayısıyla Mısır'ı ve Mısır ordusunu idare eden kölemen memluklu emirlerin yardım desteği ile Sultan Salih Eyyub'un dul eşi olan Şecer-üd-Dürr'un Mısır tahtına geçtiğinin kabul edilmesi ile efektif olarak sona ermiştir. Sultan Salih Eyyub'un ölümünü Şecer-üd-Dürr önce gizli tutmuştur.
Şubat 1250'da Mısır Sultanı olması gereken Muazzam Turanşah Mısır'a gelene kadar tek olarak Sultana Şecer-üd-Dürr efektif olarak Mısır hükümdarı olmuştu. Şubat 1250 Muazzam Turanşah Mısır'a erişince Sultan Salih Eyyub'un ölümüü halka ilan edilmiştir. 6 Nisan 1250 "Fariskur Muharebesi" ile "Yedinci Haçlı Seferi" ile gelmiş olan Haçlı orduları büyŭk bir mağlubiyete uğratılıp, en önemli komutanları olan Fransa Kralı IX. Louis dahil, ordu esir alındı. Bu tarihten sonra Muazzam Turanşah ile Şecer-üd-Dürr ve etrafındaki memlüklü kölemen emirler arasında çatışma iyice ortaya çıktı. Muazzam Turanşah 2 Mayıs 1250'de memlüklü emirleri tarafından suikasta maruz kalıp öldürüldü.
Şecer-üd-Dürr Kahire Kalesinde memlüklü kölemen emirler tarafından Mısır Sultanı olarak ilan edildi ve memluklu emirlerinden İzzeddin Aybeg Mısır orduları "Başkomutanı (Atabek el-Asakir)" oldu. Fakat Şam, Suriye ve Filistin'de bulunan Eyyubiler hanedan mensubu emirler ona biat etmeyi kabul etmediler. Bağdat'ta bulunan Abbasiler Halifesi Mustasım Billah'da Şecer-üd-Dür'ün Mısır hükümdarlığını onaylamadı. Memluklular bu onayı sağlamak için bu tahta geçme olayından üç ay sonra Emir İzzeddin Aybeg'i Mısır Sultanı olarak ilan ettiler. Aybeg Mısır tahtından feragat ettiğini ilan eden Şecer-üd-Dür ile evlendi.
Şam sehri idarecileri şehre Eyyubiler Halep Emiri olan 'u çağırdılar ve o da Eyyubiler Suriye Sultanlığı görevine geçtiğini ilan etti. Eyyubiler Hama Emiri de Şam'a geldi ve en yaşlı Eyyubiler lideri olarak bir Eyyubiler hükümdarları grubu toplanmasına başlandı ve gruba daha az önemli Eyyubiler Hanedanı mensubu hükûmet idarecileri de katıldı. Bu grup Mısır'ı ele geçirip Eyyubiler idaresini Mısır'da yeniden kurma amacı ile Mısır'a bir sefer tertip etme hazırlıklarına başladı.
Mısır'ı idare eden Kahire'de yerleşmiş olan Memlük emirleri ve özellikle kısa bir zaman önce Mısır Sultanı ilan edilmiş olan Aybeg, bu gelişmeden hiç hoşlanmadılar. Kahire ve Mısır'da bulunan Eyyubiler destekçilerini tutukladılar. Suriye ve Filistin'den gelen bir Eyyubiler ordusu Kahire'yi eline geçirse bu şehirde onları çok sevinçle karşılayacak bir kalabalık halk bulunacağından ve kendilerinin sadece siyasi iktidar güçlerini kaybetmekle kalmayıp hayatlarını da kaybedeceklerinden korkmakta idiler. Bu nedenle temkinli davranarak kendi idarelerinin meşruluğuna işaret etmek üzere Kahire'de göstermelik ismen bir Eyyubiler hükümdarının bulunmasını kabul ettiler. Bunu sağlamak için Mısır Sultanı ilan edilmiş olan memluklu Aybeg'in bir hafta gibi geçici bir süre için sultanlıktan ayrıldı ve onun yerine Mısır Sultanı olarak Eyyubiler hanedanı mensubu olan 6 yaşında bir çocuk olan Eşref Musa Mısır Sultanı olarak ilan edildi. Ama Aybeg "Ortak hükümdar" olarak Eşref Musa'nın dört yıllık hükümdarlığı boyunca ülkeyi yönetti.
Tahttan indirilmesi
Eyyubiler Suriye ordusu ve diğer daha az önemli Eyyubiler hükûmet idarecilerinin orduları Suriye Sultani ilan edilmiş Nasır Yusuf komutasında Mısır'a girdi ve Kahire'ye ilerlemeye koyuldu. Bu ordular Kahire'den gelen ve memlüklü emirler komutasındaki ordu ile Kahire dışında "Salihiye Muharebesi" adı verilen bir muharebeye girişti. Salihiya Muharebesi'nden memluklular ordusu galip çıktı ve Nasır Yusuf komutasındaki Eyyubbiler ordusu geri püskürtüldü. Nasır Yusuf en son olarak "Kora Muharebesi"'nde yenildi. Sonraki birkaç yılda Memlüklüler ellerinde bulunan arazileri genişleterek Filistin ve Suriye'nin güney kısımlarının idaresini ellerine geçirdiler. Suriye'de bulunan Eyyubiler hükümdarları bir Memlükler ordusunun Suriye'yi istila etmesinden korkmaya başladılar.
1254'te Mısır Sultanlığı devletini efektif olarak idare eden Aybeg'in idaresine karşı bir başka tehdit ortaya çıktı. Aybeg, Bahri Memluklularının lideri olan Emir Fariseddin Aktai'in ve ona bağlı olan memlüklülerin gayet ün kazanıp devlet içinde devlet olup Aybeg'in idaresine karşı geleceğinden korkmaya başladı. Emir Fariseddin Aktai yeni evlenmek istediği kişi ile Kahire kalesinde ikamet etmek için Aybeg'den izin istedi. Bu evlenmek istediği kadın Eyyubiler Hama Emiri Mansur'un kız kardeşi idi. Mısır'ın efektif lideri olan Emir Aybeg Emir Aktai'in bu evlilikle kendini meşru Eyyubiler Sultanı olarak ilan edeceğinden korktu. Emir Aybeg, Emir Kutuz ve diğer memlukluler bir komplo hazırladılar ve Emir Fariseddin Aktai sultanlık sarayında öldürüldü. Emir Fariseddin'e bağlı olan memlüklüler, Fariseddin'in yakın arkadaşı olan Emir Baybars Bundukdarî dahil, ya Kerek'a ya da Suriye'ye kaçtılar.
Böylece Aybeg iktidarını sağlamlaştırdı ve bundan sonra, hükümdarlık gücünü sadece kendi adına kullanmaya ve ismen de olsa bu iktidar gücünü diğer bir kişi ile paylaşmamaya karar verdi. Aybag sonra Eşref Musa'yı tahttan indirerek tek başına Mısır'ı yönetmeye başladı.
Eşref Musa'nın tahttan indirilmesiyle Eyyubi egemenliği resmen Mısır da bitti ve Memlûk Sultanlığı yönetimi başladı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Lane Poole, Stanley, (1894) The Mohammedan Dynasties, Londra: Constable and Co. s.77
Dış bağlantılar
- İbn Kesîr, (Tr.Hz: Mehmet Keskin) (2000) Büyük İslam Tarihi - El Bıdaye Ve´n-Nihaye 15 Cilt, İstanbul:Çağrı Yayınları c.13 b.7 s.355.
- Lane Poole, Stanley, (1894), The Mohammedan Dynasties, Londra:Constable and Co. (İngilizce)
- Humphreys, R.Stephen, (1977), From Saladin to the Mongols: The Ayyubids of Damascus 1193-1260, New York:SUNY Press, (İngilizce)
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Muazzam Turanşah | Eyyubiler Mısır Sultanı 1250-1254 | Sonra gelen: Sonra gelen yoktur. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Esref Musa veya Melik Esref Musa Tam ismi Melik Esref Muzaffereddin Musa bin Nasir Yusuf bin Mesud Yusuf d 1240 o 1254 cocuk yasinda Emir Aybeg tarafindan ismen son Eyyubiler Misir Sultani olarak 1250 1254 doneminde Misir Sultani olarak tahta gecirilmis ve tahttan indirilmis hukumdar Esref MusaEyyubiler Misir SultaniHukum suresi1250 1254Once gelenMuazzam TuransahSonra gelenSonra gelen yokturDogum1240 KahireOlum1254Tam adiMelik Esref Muzaffereddin Musa bin Nasir Yusuf bin Mesud Yusuf bin Kamil bin Adil bin Necmeddin EyyubHanedanEyyubilerBabasiNasir YusufDiniSunni Islam Es ari YasamiAsli Esref Musa nin ailesinin asli hakkinda tarihciler arasinda tartismalar bulunmaktadir Bazi tarihcilere gore babasi Yusuf olup dedesi Eyyubilerin son Yemen Emiriydi Eyyubilerin Yemen deki hakimiyeti sona erince ailece Misir a yerlesmislerdi Diger tarihciler Esref Musa nin babasinin once Halep Emiri sonra Suriye Sultani olan oldugu dedesinin Halep Emiri olan ve dedesinin babasinin Halep Emiri oldugunu bildirirler Tahta cikartilmasi Misir da Eyyubilerin hukumdarlik yapmalarinin efektif olarak sona ermesi 1249 da Yedinci Hacli Seferi sirasinda Misir da Dimyat kalesine hucum edip Misir i istila etmek icin harekata baslamalari sirasinda Eyyubiler Misir Sultani Salih Eyyub un 22 Kasim 1249 da olmesi ve veliahti olan Muazzam Turansah in Hasankeyf te olmasi dolayisiyla Misir i ve Misir ordusunu idare eden kolemen memluklu emirlerin yardim destegi ile Sultan Salih Eyyub un dul esi olan Secer ud Durr un Misir tahtina gectiginin kabul edilmesi ile efektif olarak sona ermistir Sultan Salih Eyyub un olumunu Secer ud Durr once gizli tutmustur Subat 1250 da Misir Sultani olmasi gereken Muazzam Turansah Misir a gelene kadar tek olarak Sultana Secer ud Durr efektif olarak Misir hukumdari olmustu Subat 1250 Muazzam Turansah Misir a erisince Sultan Salih Eyyub un olumuu halka ilan edilmistir 6 Nisan 1250 Fariskur Muharebesi ile Yedinci Hacli Seferi ile gelmis olan Hacli ordulari buyŭk bir maglubiyete ugratilip en onemli komutanlari olan Fransa Krali IX Louis dahil ordu esir alindi Bu tarihten sonra Muazzam Turansah ile Secer ud Durr ve etrafindaki memluklu kolemen emirler arasinda catisma iyice ortaya cikti Muazzam Turansah 2 Mayis 1250 de memluklu emirleri tarafindan suikasta maruz kalip olduruldu Secer ud Durr Kahire Kalesinde memluklu kolemen emirler tarafindan Misir Sultani olarak ilan edildi ve memluklu emirlerinden Izzeddin Aybeg Misir ordulari Baskomutani Atabek el Asakir oldu Fakat Sam Suriye ve Filistin de bulunan Eyyubiler hanedan mensubu emirler ona biat etmeyi kabul etmediler Bagdat ta bulunan Abbasiler Halifesi Mustasim Billah da Secer ud Dur un Misir hukumdarligini onaylamadi Memluklular bu onayi saglamak icin bu tahta gecme olayindan uc ay sonra Emir Izzeddin Aybeg i Misir Sultani olarak ilan ettiler Aybeg Misir tahtindan feragat ettigini ilan eden Secer ud Dur ile evlendi Sam sehri idarecileri sehre Eyyubiler Halep Emiri olan u cagirdilar ve o da Eyyubiler Suriye Sultanligi gorevine gectigini ilan etti Eyyubiler Hama Emiri de Sam a geldi ve en yasli Eyyubiler lideri olarak bir Eyyubiler hukumdarlari grubu toplanmasina baslandi ve gruba daha az onemli Eyyubiler Hanedani mensubu hukumet idarecileri de katildi Bu grup Misir i ele gecirip Eyyubiler idaresini Misir da yeniden kurma amaci ile Misir a bir sefer tertip etme hazirliklarina basladi Misir i idare eden Kahire de yerlesmis olan Memluk emirleri ve ozellikle kisa bir zaman once Misir Sultani ilan edilmis olan Aybeg bu gelismeden hic hoslanmadilar Kahire ve Misir da bulunan Eyyubiler destekcilerini tutukladilar Suriye ve Filistin den gelen bir Eyyubiler ordusu Kahire yi eline gecirse bu sehirde onlari cok sevincle karsilayacak bir kalabalik halk bulunacagindan ve kendilerinin sadece siyasi iktidar guclerini kaybetmekle kalmayip hayatlarini da kaybedeceklerinden korkmakta idiler Bu nedenle temkinli davranarak kendi idarelerinin mesruluguna isaret etmek uzere Kahire de gostermelik ismen bir Eyyubiler hukumdarinin bulunmasini kabul ettiler Bunu saglamak icin Misir Sultani ilan edilmis olan memluklu Aybeg in bir hafta gibi gecici bir sure icin sultanliktan ayrildi ve onun yerine Misir Sultani olarak Eyyubiler hanedani mensubu olan 6 yasinda bir cocuk olan Esref Musa Misir Sultani olarak ilan edildi Ama Aybeg Ortak hukumdar olarak Esref Musa nin dort yillik hukumdarligi boyunca ulkeyi yonetti Tahttan indirilmesi Eyyubiler Suriye ordusu ve diger daha az onemli Eyyubiler hukumet idarecilerinin ordulari Suriye Sultani ilan edilmis Nasir Yusuf komutasinda Misir a girdi ve Kahire ye ilerlemeye koyuldu Bu ordular Kahire den gelen ve memluklu emirler komutasindaki ordu ile Kahire disinda Salihiye Muharebesi adi verilen bir muharebeye giristi Salihiya Muharebesi nden memluklular ordusu galip cikti ve Nasir Yusuf komutasindaki Eyyubbiler ordusu geri puskurtuldu Nasir Yusuf en son olarak Kora Muharebesi nde yenildi Sonraki birkac yilda Memlukluler ellerinde bulunan arazileri genisleterek Filistin ve Suriye nin guney kisimlarinin idaresini ellerine gecirdiler Suriye de bulunan Eyyubiler hukumdarlari bir Memlukler ordusunun Suriye yi istila etmesinden korkmaya basladilar 1254 te Misir Sultanligi devletini efektif olarak idare eden Aybeg in idaresine karsi bir baska tehdit ortaya cikti Aybeg Bahri Memluklularinin lideri olan Emir Fariseddin Aktai in ve ona bagli olan memluklulerin gayet un kazanip devlet icinde devlet olup Aybeg in idaresine karsi geleceginden korkmaya basladi Emir Fariseddin Aktai yeni evlenmek istedigi kisi ile Kahire kalesinde ikamet etmek icin Aybeg den izin istedi Bu evlenmek istedigi kadin Eyyubiler Hama Emiri Mansur un kiz kardesi idi Misir in efektif lideri olan Emir Aybeg Emir Aktai in bu evlilikle kendini mesru Eyyubiler Sultani olarak ilan edeceginden korktu Emir Aybeg Emir Kutuz ve diger memlukluler bir komplo hazirladilar ve Emir Fariseddin Aktai sultanlik sarayinda olduruldu Emir Fariseddin e bagli olan memlukluler Fariseddin in yakin arkadasi olan Emir Baybars Bundukdari dahil ya Kerek a ya da Suriye ye kactilar Boylece Aybeg iktidarini saglamlastirdi ve bundan sonra hukumdarlik gucunu sadece kendi adina kullanmaya ve ismen de olsa bu iktidar gucunu diger bir kisi ile paylasmamaya karar verdi Aybag sonra Esref Musa yi tahttan indirerek tek basina Misir i yonetmeye basladi Esref Musa nin tahttan indirilmesiyle Eyyubi egemenligi resmen Misir da bitti ve Memluk Sultanligi yonetimi basladi Ayrica bakinizEyyubiler Misir Sultanligi Eyyubi Hukumdarlari ListesiKaynakca Lane Poole Stanley 1894 The Mohammedan Dynasties Londra Constable and Co s 77Dis baglantilarIbn Kesir Tr Hz Mehmet Keskin 2000 Buyuk Islam Tarihi El Bidaye Ve n Nihaye 15 Cilt Istanbul Cagri Yayinlari c 13 b 7 s 355 Lane Poole Stanley 1894 The Mohammedan Dynasties Londra Constable and Co Ingilizce Humphreys R Stephen 1977 From Saladin to the Mongols The Ayyubids of Damascus 1193 1260 New York SUNY Press ISBN 0873952634 Ingilizce Resmi unvanlarOnce gelen Muazzam Turansah Eyyubiler Misir Sultani 1250 1254 Sonra gelen Sonra gelen yoktur