Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abu-l Farac ya da Bar Hebraeus veya Ebü'l Ferec İbnü'l İbri (d. 1225, Malatya - ö. 30 Temmuz 1286, Meraga), 13. yüzyıl Anadolu'sundaki Selçuklu yönetiminde bulunan Melitene'de (Günümüz Malatyası'nın eski merkezi) yaşamış felsefeci, tarihçi, şair, gramer uzmanı, müfessir, ilahiyatçı ve dönemin Süryani Katolikos'u.
Bar Hebraeus Ebü'l Ferec İbnü'l İbri ܒܪ ܥܒܪܝܐ | |
|---|---|
| Doğum | 1225 Malatya |
| Ölüm | 30 Temmuz 1286 Meraga, İlhanlı Devleti |
| Milliyet | Yahudi |
| Din | Süryani Ortodoks Kilisesi |
Bazı kaynaklar ondan "Rönesans Adamı" olarak bahseder. Aslen Yahudi olan Bar Hebraeus sonradan Monofizit öğretiyi benimseyerek Hristiyan olmuş ve Süryani/Yakubi kimliğini benimsemiştir. Asıl adı Aaron olan dönemin önemli fizikçilerinden 'nin oğludur. Buna bağlı olarak da toplum içinde ilk tanımlandığı isim de Ebu'l-Faraj bin Hārūn el-Malaṭī (Arapça: ابو الفرج بن هارون الملطي) olmuştur. Bir piskopos olarak ise yazılı kaynaklarda Grigori (Süryanice: ܓܪܝܓܘܪܝܘܣ Grigorios; Arapça: غريغوريوس, Ġrīġūriyūs) adıyla karşımıza çıkar. Batı Asurca'da (Süryanice) "Bar Hebreyo", Doğu Asurca'da ise "Bar Hebreya" olarak tanınır. Süryanice yazılışı ise "ܒܪ ܥܒܪܝܐ" biçimindedir. Bu sözlükte yer alan ismi ise Latince formattadır. "İbranioğlu" anlamına gelen bu ad, onun doğduğu andaki kökenlerine bir gönderme niteliğini taşır. Kaynaklara göre ismindeki "Ebrā" kökü onun Melitene, Harput ve günümüz Diyarbakır'ı olan Amida arasında bir yerde doğduğuna işaret etmektedir. Uzmanlık alanlarında sayısız çalışmalar yapmış, araştırmalarını titizlikle gerçekleştirmiştir. Çalışmalarının çoğu Süryanice'dir. Bunun yanında Arapça olanlarına da rastlanır.
Yaşamı
Yukarıda da yazıldığı gibi Malatya yakınlarında doğan Bar Hebraeus, babasının himayesi altında Tıp eğitimine başladı. Buna karşın çeşitli ilim dallarına ilgi göstermekteydi. Antakya ve Tripoli arasında geçen gençliğinde çeşitli kültür ve dinlerden insan tanıdı. Din değiştirmesinin ardından 1246'da Yakubi tarafından kutsanarak Piskoposluğu'na atandı. Bir süre Lacabene'de yaşadı. 1252'de Halep Diyakozluğu'na atandı. tarafından ise Doğu Kiliseleri'nin 'na atandı. Bu makama getirilmesi kendini geliştirmesi açısından önemli avantaj sağladı. Görevinden ötürü çeşitli yerlere seyahat edebiliyor, çaşitli kütüphanelerde ilgisini çeken konularda araştırma yapabiliyordu. Orta Doğu'ya yapılan Moğol saldırılarına rağmen çalışmalarını sürdürebildi. 1286'daki ölümünün ardından Musul'da toprağa verildi. içinde bulunan ve kardeşi tarafından yazılmış olan biyografisi yaşamı hakkında önemli bilgiler sundu.
Uzmanlıkları ve hakkındaki görüşler
Bar Hebraeus, Süryani dili hakkında önemli çalışmalar yapmış ve bu dilin günümüze kadar yok olmadan gelmesi sürecine önemli katkılar sağlamıştır. Bu noktada Türkiye Süryanileri'nin (ve de tüm Süryanilerin) tarihinde özel bir yere sahiptir. Fransız tarihçi Claude Cahen, adlı eserinde ondan "'da yaşamış olan en önemli Yahudi şahsiyet" olarak söz etmektedir. 'a göre ise "Süryani Kilisesi'nin en çok yönlü adamı"dır.
Eserleri
- Kronografya, Tarihu'z-zaman
- Tarihu muhtasari'd-düvel
- Kethabha Dhe Sullaka haunanaya (Aklın yükselmesi kitabı)
- Kethabha Dhe-şemhe (Işıklar kitabı)
- Kethabha dhe bhabbatha (Göz bebekleri kitabı)
- Hewatth hekhmetha (Hikmetin özü)
- Muhtasar fi ilmi'n-nefsi'l-insanî
- Ausar raze (Kenzü'l-esrar / Tefsirü'l-Kitabi'l-Mukaddes)
- Kethabha dhe zalge (Kitabü'l-Eşra)
- Kethabha dh'ithiqon (Kitabü'l-Ahlak)
- Kethabha dhe-yauna (Kitabü'l-Hamame)
- Kethabha dhe Thunnaye Meghahhekhane
- Kethabha Dhe-Menarath Kudhshe (Mabedin çırağı)
- Kethabha Dhe-Huddeye (Kitabü'l-İşarat)
Türkçeye çevrilen eserleri
- Ebü’l-Ferec İbnü’l-İbri [Bar Hebraeus], Târîh-u Muhtasari’d Düvel, çev. M. Şerafettin Yaltkaya, İstanbul, 1941.
- Gregory Abû’l-Farac [Bar Hebraeus], Abû’l Farac Tarihi, çev. Ömer Rıza Doğrul, TTKY, Ankara 1945
Konuyla ilgili yayınlar
- Takahashi, Hidemi. Barhebraeus: A Bio-Bibliography. Piscataway, NJ: Gorgias Press, 2005. .
Üzerine yapılan incelemeler (Türkçe)
- Ersoy, Tolga. "İlahî Bir Ceza: Hülâgü Han’ın Mektubu Bağlamında Gregorius Bar Hebraeus’un Yapıtlarında Moğolların Tasviri", Prof. Dr. Erdoğan Merçil'e Armağan, 75. Doğum Yılı, haz. E. Uyumaz, M. Kesik, A. Usta, C. Piyadeoğlu, Bilge Kültür Sanat, İstanbul 2013, s. 362-377 ().
- Tanoğlu, Sara - İshak Tanoğlu (haz.) Doğu'nun Işığı Abu'l Faraç, Elazığ 2010 ().
- Yousif, Ephrem-İsa. Süryani Vakanüvisler, çev. M. Aslan, Doz Yayınları, İstanbul 2008 ().
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Abu l Farac ya da Bar Hebraeus veya Ebu l Ferec Ibnu l Ibri d 1225 Malatya o 30 Temmuz 1286 Meraga 13 yuzyil Anadolu sundaki Selcuklu yonetiminde bulunan Melitene de Gunumuz Malatyasi nin eski merkezi yasamis felsefeci tarihci sair gramer uzmani mufessir ilahiyatci ve donemin Suryani Katolikos u Bar Hebraeus Ebu l Ferec Ibnu l Ibri ܒܪ ܥܒܪܝܐDogum1225 MalatyaOlum30 Temmuz 1286 Meraga Ilhanli DevletiMilliyetYahudiDinSuryani Ortodoks Kilisesi Bazi kaynaklar ondan Ronesans Adami olarak bahseder Aslen Yahudi olan Bar Hebraeus sonradan Monofizit ogretiyi benimseyerek Hristiyan olmus ve Suryani Yakubi kimligini benimsemistir Asil adi Aaron olan donemin onemli fizikcilerinden nin ogludur Buna bagli olarak da toplum icinde ilk tanimlandigi isim de Ebu l Faraj bin Harun el Malaṭi Arapca ابو الفرج بن هارون الملطي olmustur Bir piskopos olarak ise yazili kaynaklarda Grigori Suryanice ܓܪܝܓܘܪܝܘܣ Grigorios Arapca غريغوريوس Ġriġuriyus adiyla karsimiza cikar Bati Asurca da Suryanice Bar Hebreyo Dogu Asurca da ise Bar Hebreya olarak taninir Suryanice yazilisi ise ܒܪ ܥܒܪܝܐ bicimindedir Bu sozlukte yer alan ismi ise Latince formattadir Ibranioglu anlamina gelen bu ad onun dogdugu andaki kokenlerine bir gonderme niteligini tasir Kaynaklara gore ismindeki Ebra koku onun Melitene Harput ve gunumuz Diyarbakir i olan Amida arasinda bir yerde dogduguna isaret etmektedir Uzmanlik alanlarinda sayisiz calismalar yapmis arastirmalarini titizlikle gerceklestirmistir Calismalarinin cogu Suryanice dir Bunun yaninda Arapca olanlarina da rastlanir YasamiYukarida da yazildigi gibi Malatya yakinlarinda dogan Bar Hebraeus babasinin himayesi altinda Tip egitimine basladi Buna karsin cesitli ilim dallarina ilgi gostermekteydi Antakya ve Tripoli arasinda gecen gencliginde cesitli kultur ve dinlerden insan tanidi Din degistirmesinin ardindan 1246 da Yakubi tarafindan kutsanarak Piskoposlugu na atandi Bir sure Lacabene de yasadi 1252 de Halep Diyakozlugu na atandi tarafindan ise Dogu Kiliseleri nin na atandi Bu makama getirilmesi kendini gelistirmesi acisindan onemli avantaj sagladi Gorevinden oturu cesitli yerlere seyahat edebiliyor casitli kutuphanelerde ilgisini ceken konularda arastirma yapabiliyordu Orta Dogu ya yapilan Mogol saldirilarina ragmen calismalarini surdurebildi 1286 daki olumunun ardindan Musul da topraga verildi icinde bulunan ve kardesi tarafindan yazilmis olan biyografisi yasami hakkinda onemli bilgiler sundu Uzmanliklari ve hakkindaki goruslerBar Hebraeus Suryani dili hakkinda onemli calismalar yapmis ve bu dilin gunumuze kadar yok olmadan gelmesi surecine onemli katkilar saglamistir Bu noktada Turkiye Suryanileri nin ve de tum Suryanilerin tarihinde ozel bir yere sahiptir Fransiz tarihci Claude Cahen adli eserinde ondan da yasamis olan en onemli Yahudi sahsiyet olarak soz etmektedir a gore ise Suryani Kilisesi nin en cok yonlu adami dir EserleriKronografya Tarihu z zaman Tarihu muhtasari d duvel Kethabha Dhe Sullaka haunanaya Aklin yukselmesi kitabi Kethabha Dhe semhe Isiklar kitabi Kethabha dhe bhabbatha Goz bebekleri kitabi Hewatth hekhmetha Hikmetin ozu Muhtasar fi ilmi n nefsi l insani Ausar raze Kenzu l esrar Tefsiru l Kitabi l Mukaddes Kethabha dhe zalge Kitabu l Esra Kethabha dh ithiqon Kitabu l Ahlak Kethabha dhe yauna Kitabu l Hamame Kethabha dhe Thunnaye Meghahhekhane Kethabha Dhe Menarath Kudhshe Mabedin ciragi Kethabha Dhe Huddeye Kitabu l Isarat Turkceye cevrilen eserleriEbu l Ferec Ibnu l Ibri Bar Hebraeus Tarih u Muhtasari d Duvel cev M Serafettin Yaltkaya Istanbul 1941 Gregory Abu l Farac Bar Hebraeus Abu l Farac Tarihi cev Omer Riza Dogrul TTKY Ankara 1945Konuyla ilgili yayinlarTakahashi Hidemi Barhebraeus A Bio Bibliography Piscataway NJ Gorgias Press 2005 ISBN 1 59333 148 7 Uzerine yapilan incelemeler Turkce Ersoy Tolga Ilahi Bir Ceza Hulagu Han in Mektubu Baglaminda Gregorius Bar Hebraeus un Yapitlarinda Mogollarin Tasviri Prof Dr Erdogan Mercil e Armagan 75 Dogum Yili haz E Uyumaz M Kesik A Usta C Piyadeoglu Bilge Kultur Sanat Istanbul 2013 s 362 377 ISBN 978 605 5261 52 8 Tanoglu Sara Ishak Tanoglu haz Dogu nun Isigi Abu l Farac Elazig 2010 ISBN 978 9944 5201 1 9 Yousif Ephrem Isa Suryani Vakanuvisler cev M Aslan Doz Yayinlari Istanbul 2008 ISBN 9789944227551 Ayrica bakinizSuryaniler listesi