Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mustafa Edige Kırımal (d. 1911 Bahçesaray, Kırım - ö. 1980 Münih, Almanya) Kırım Tatarlarının diasporada yaşayan liderlerindendi.
Mustafa Edige Kırımal | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1911 Bahçesaray, Kırım |
| Ölüm | 1980 Münih, Almanya |
| Defin yeri | Zincirli Medrese |
| Milliyet | Polonya Tatarları |
Babası Mustafa Şinkieviç Polonya Tatarlarındandır. Aile I. Dünya Savaşı öncesinde Kırım'a yerleşmiştir. İlk öğrenimine Yalta yakınlarındaki Dereköy'de başlamış, daha sonra Yalta'daki Rus Lisesi'ne devam etmiştir. Yüksek öğrenimini Akmescit (Simferepol) Pedagoji Enstitüsü'nde tamamlamıştır.
Sovyet baskısının artması üzerine önce Azerbaycan'a kaçmış daha sonra da İran'a geçmiştir. İran üzerinden 1932 yılında İstanbul'a gelen Kırımal, iki yıl sonra Litvanya Müslümanlarının lideri amcası Müftü Yakup Sinkievic'in yanına gitmiştir.
Diasporadaki yaşamı
1939 yılında Vilnius Üniversitesi'nde siyasal bilimler öğrenimini tamamlayan Mustafa Edige Kırımal, Almanya'nın 1939 yılında Polonya'ya saldırması üzerine Berlin üzerinden yeniden İstanbul'a dönmüştür. Ukrayna ve Kırım'da (1941-1944) yılları arasında yaşanan Alman işgali döneminde Kırımal Almanya'da bulunmuş ve Kırımlı savaş esirleri ile ilgilenmiştir.
II. Dünya Savaşını sonra ermesinin ardından Almanya'da kalır ve Münster Üniversitesi'nde 'Kırım Türklerinin Milli Mücadelesi' isimli tezi ile doktor unvanı alır.
Aymelek Hanım ile evlenen Edige Bey 1980 yılında Münih'te hayata gözlerini yumar ve ülkesinin Sovyet işgalinde olması nedeni ile Almanya'da defnedilir.
Kırım'a defnedilmesi
2007 yılına kadar Münih'te bulunan naaşı Kanada'da yaşayan erkek kardeşi Aslan Bey'in verdiği vekaletle, merkezi Giessen'de bulunan 'Batı Avrupa Kırım Kültür Merkezi Genel Başkanı , Kırım Tatar Milli Meclisi Almanya Temsilcisi ve 'Batı Avrupa Kırım Kültür Merkezi Kırım Temsilcisi Kürşad ÖRNEK tarafından gerekli evraklar ve hazırlıklar tamamlanmasıyla 'Batı Avrupa Kırım Kültür Merkezi' tarafından İstanbul üzerinden Kırım'a götürülmüştür.
Kırım Tatarlarının sürgün edildiği 18 Mayıs günü, sürgünün 62. yıldönümünde Bahçesaray'da yapılan bir tören ile ölümünden 27 yıl sonra vatanında Kırım Tatarlarının lideri Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu tarafından toprağa verilmiştir. Mezarı Bahçesaray'da Zincirli Medrese bahçesinde İsmail Gaspıralı ve Ahmet Özenbaşlı gibi milli hareket önderlerinin ve Kırım hanlarının türbelerinin bulunduğu devlet mezarlığındadır.
Mustafa Edige Kırımal'ın eserleri
- "The Tragedy of Crimea." Eastern Quarterly 4 (1) (1951): 38-46.
- Der nationale Kampf der Krimturken. Emsdetten/Westfalen, 1952.
- "Kirimda Sovyetlerin din Siyaseti" [The Soviet policy on religion in Crimea]. Dergi 1 (1955): 55-67.
- "1917 ihtilalinden sonra Kırım-Turk ailesiyle kadının durumu" [The status of Crimean-Turk family and womanhood after the 1917 revolution]. Dergi 3 (1955): 13-30.
- "The Crimean Turks." In: Genocide in the USSR: Studies in Group Destruction ed. N.K. Deker and A. Lebed. Munich: Institute for the Study of the USSR, 1958, pp. 20–29.
- "Kırım'da topyekun tehcir ve katliam" [Mass deportations and massacres in Crimea]. Dergi 5 (1956): 1-22. Also in: Emel 15 (1963): 35-40; 16 (1963): 32-40; 18 (1963): 21-25.
- "Mass deportations and massacres in Crimea." Cultura Turcica 1 (2) (1964): 253-65.
- "Kırım ve Kırım Turklerinin tarihi geçmişi" [Crimea and the historic past of Crimean Turks]. 45 (1966): 64-71.
- "Çarlık Rusyası hakimiyeti altında Kırım" [Crimea under the Tsarist Russian rule]. Dergi 46 (1966): 51-61.
- "Kırım Turklerinin milli-kurtuluş hareketi" [National liberation movement of Crimean Turks]. Dergi 47 (1967): 63-72.
- "Kırım Türklerinin 1917-1920 ihtilal yıllarında milli kurtulus hareketi" [Crimean Tatar national liberation movement during the revolutionary years of 1917-1920]. Dergi 48 (1967): 55-69.
- "Sovyet Rusya hakimiyeti altında Kırım" [Crimea under the Soviet Russian rule]. Dergi 49 (1967): 59-66.
- "The Crimean Tatars." Studies on the Soviet Union, n.s. 1 (10) (1970): 70-97.
- "Kırım Turkleri" [Crimean Turks/Tatars]. Dergi 59 (1970): 3-22.
- "Ismail Bey Gaspıralı." Dergi 62 (1970): 60-64.
- The biographical sketch of Edige Kirimal was written by Inci Bowman and is based on Mustecip Ulkusal's obituary, "Dr. Edige Mustafa Kirimal'ı Kaybettik." EMEL 118 (1980): 1-5.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Kırımal'ın naaşının Bahçesaray'a nakledilişi.[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mustafa Edige Kirimal d 1911 Bahcesaray Kirim o 1980 Munih Almanya Kirim Tatarlarinin diasporada yasayan liderlerindendi Mustafa Edige KirimalDogum1911 Bahcesaray KirimOlum1980 Munih AlmanyaDefin yeriZincirli MedreseMilliyetPolonya Tatarlari Babasi Mustafa Sinkievic Polonya Tatarlarindandir Aile I Dunya Savasi oncesinde Kirim a yerlesmistir Ilk ogrenimine Yalta yakinlarindaki Derekoy de baslamis daha sonra Yalta daki Rus Lisesi ne devam etmistir Yuksek ogrenimini Akmescit Simferepol Pedagoji Enstitusu nde tamamlamistir Sovyet baskisinin artmasi uzerine once Azerbaycan a kacmis daha sonra da Iran a gecmistir Iran uzerinden 1932 yilinda Istanbul a gelen Kirimal iki yil sonra Litvanya Muslumanlarinin lideri amcasi Muftu Yakup Sinkievic in yanina gitmistir Diasporadaki yasami1939 yilinda Vilnius Universitesi nde siyasal bilimler ogrenimini tamamlayan Mustafa Edige Kirimal Almanya nin 1939 yilinda Polonya ya saldirmasi uzerine Berlin uzerinden yeniden Istanbul a donmustur Ukrayna ve Kirim da 1941 1944 yillari arasinda yasanan Alman isgali doneminde Kirimal Almanya da bulunmus ve Kirimli savas esirleri ile ilgilenmistir II Dunya Savasini sonra ermesinin ardindan Almanya da kalir ve Munster Universitesi nde Kirim Turklerinin Milli Mucadelesi isimli tezi ile doktor unvani alir Aymelek Hanim ile evlenen Edige Bey 1980 yilinda Munih te hayata gozlerini yumar ve ulkesinin Sovyet isgalinde olmasi nedeni ile Almanya da defnedilir Kirim a defnedilmesi2007 yilina kadar Munih te bulunan naasi Kanada da yasayan erkek kardesi Aslan Bey in verdigi vekaletle merkezi Giessen de bulunan Bati Avrupa Kirim Kultur Merkezi Genel Baskani Kirim Tatar Milli Meclisi Almanya Temsilcisi ve Bati Avrupa Kirim Kultur Merkezi Kirim Temsilcisi Kursad ORNEK tarafindan gerekli evraklar ve hazirliklar tamamlanmasiyla Bati Avrupa Kirim Kultur Merkezi tarafindan Istanbul uzerinden Kirim a goturulmustur Kirim Tatarlarinin surgun edildigi 18 Mayis gunu surgunun 62 yildonumunde Bahcesaray da yapilan bir toren ile olumunden 27 yil sonra vataninda Kirim Tatarlarinin lideri Mustafa Abdulcemil Kirimoglu tarafindan topraga verilmistir Mezari Bahcesaray da Zincirli Medrese bahcesinde Ismail Gaspirali ve Ahmet Ozenbasli gibi milli hareket onderlerinin ve Kirim hanlarinin turbelerinin bulundugu devlet mezarligindadir Mustafa Edige Kirimal in eserleri The Tragedy of Crimea Eastern Quarterly 4 1 1951 38 46 Der nationale Kampf der Krimturken Emsdetten Westfalen 1952 Kirimda Sovyetlerin din Siyaseti The Soviet policy on religion in Crimea Dergi 1 1955 55 67 1917 ihtilalinden sonra Kirim Turk ailesiyle kadinin durumu The status of Crimean Turk family and womanhood after the 1917 revolution Dergi 3 1955 13 30 The Crimean Turks In Genocide in the USSR Studies in Group Destruction ed N K Deker and A Lebed Munich Institute for the Study of the USSR 1958 pp 20 29 Kirim da topyekun tehcir ve katliam Mass deportations and massacres in Crimea Dergi 5 1956 1 22 Also in Emel 15 1963 35 40 16 1963 32 40 18 1963 21 25 Mass deportations and massacres in Crimea Cultura Turcica 1 2 1964 253 65 Kirim ve Kirim Turklerinin tarihi gecmisi Crimea and the historic past of Crimean Turks 45 1966 64 71 Carlik Rusyasi hakimiyeti altinda Kirim Crimea under the Tsarist Russian rule Dergi 46 1966 51 61 Kirim Turklerinin milli kurtulus hareketi National liberation movement of Crimean Turks Dergi 47 1967 63 72 Kirim Turklerinin 1917 1920 ihtilal yillarinda milli kurtulus hareketi Crimean Tatar national liberation movement during the revolutionary years of 1917 1920 Dergi 48 1967 55 69 Sovyet Rusya hakimiyeti altinda Kirim Crimea under the Soviet Russian rule Dergi 49 1967 59 66 The Crimean Tatars Studies on the Soviet Union n s 1 10 1970 70 97 Kirim Turkleri Crimean Turks Tatars Dergi 59 1970 3 22 Ismail Bey Gaspirali Dergi 62 1970 60 64 The biographical sketch of Edige Kirimal was written by Inci Bowman and is based on Mustecip Ulkusal s obituary Dr Edige Mustafa Kirimal i Kaybettik EMEL 118 1980 1 5 Ayrica bakinizSovyetler Birligi nde Kirim TatarlariKaynakca Kirimal in naasinin Bahcesaray a nakledilisi olu kirik baglanti