Edip Ahmet Yükneki 12. yüzyılda yaşamış bir şair.
Bir veya siyasetname niteliği taşıyan ve Karahanlı Türkçesinin önemli eserlerinden biri olan Atabetü'l Hakayık (Gerçeklerin Eşiği) adlı eseri günümüze ulaşmıştır.
Doğduğu yer, doğum ve vefat tarihi konusunda belgelere dayanan kesin bir bilgi yoktur. Orta Çağlarda Orta Asya’nın üç farklı bölgesi olan Semerkant, Fergana ve Otrar'da aynı adı taşıyan köylerden hangisinde doğduğu konusunda araştırmacılar arasında görüş birliği sağlanmamıştır.
Ahmet Yükneki eserini, Karahanlılar hanedanına mensup bir idareci olduğu düşünülen Muhammed Dad Sipehsalar Bek'e sunmuştur. Eserin günümüze ulaşan en eski nüshası 15. yüzyıl başına ait Semerkant nüshasıdır. Timurlular devrinde edebi faaliyetleriyle ilgilenmiş önemli devlet adamlarından biri olan Emir Arslan Hoca Tarhan tarafından düzenlenmiş bu nüshanın sonuna Arslan Hoca Tarhan'ın yazdığı ek kısmında Edip Ahmet'in doğuştan kör ve babasının adının Mahmud olduğu belirtilir.
Eserlerinde sık sık hadis ve ayetlere değinmesi, onları açıklaması ve nasihatlerde bulunması Edip Ahmet Yükneki'nin Arapça bilen, tefsir ve hadis gibi İslâmî ilimleri tahsil etmiş bir kişi olduğunu göstermektedir. Eserde dindarlığın faziletlerinden, ilmin mutluluğa götüren yol oluşundan, cömertliğin bütün ayıpları, kirleri yıkayan, hatta şeref, şan ve güzellik artırıcı bir tabiat olduğundan, tevazuun iyiliğinden, kibrin ve ihtirasın kötülüğünden bahsedilmiştir. Eseri Kutadgu Bilig'in etkisinde yazdığı düşünülür.
Ali Şir Nevai'nin Nesayimü'l Mahabbe adlı eserinde Edib Ahmet'in İmam-ı Azam'ın öğrencisi olduğundan bahsedilmiştir; gerçekle ilgisi bulunmayan bu rivayetin Edip Ahmet'in dinî kimliğinin ve bilgilerinin halk arasında İmam-ı Azam'a talebe olacak kadar yüksek görülmesi ile ilgisi olabilir.
Şairin ölümü hakkında da bir bilgi bulunmaz.
Eserleri
Kaynakça
- ^ Vagıfkızı, Gatibe. "Etno-Kültüroloji Değerler Kodeksi Olarak: Edip Ahmet Yükneki'nin Atebetü'l-Hakâyık Eser". Türk Dünyası Bilgeler Zirvesi, Eskişehir 2014,. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2018.[]
- ^ Kıdırali, Darhan; Babayar, Gaybullah. . Gazi Türkiyat, Bahar 2014/14. 22 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2018.
- ^ a b c d Bayrakcı, Melike Ayşe. "Edib Ahmed B. Mahmud Yükneki'nin Hayatı ve Eseri". Erişim tarihi: 22 Mayıs 2018.
- ^ Reşit Rahmeti Arat, Atebetü'l Hakayık, TDK Yayınları, Ankara 1992
- ^ Gülensoy, Tuncer. (PDF). Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, yıl: 1994, cilt:10. 22 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2018.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Edip Ahmet Yukneki 12 yuzyilda yasamis bir sair Bir veya siyasetname niteligi tasiyan ve Karahanli Turkcesinin onemli eserlerinden biri olan Atabetu l Hakayik Gerceklerin Esigi adli eseri gunumuze ulasmistir Dogdugu yer dogum ve vefat tarihi konusunda belgelere dayanan kesin bir bilgi yoktur Orta Caglarda Orta Asya nin uc farkli bolgesi olan Semerkant Fergana ve Otrar da ayni adi tasiyan koylerden hangisinde dogdugu konusunda arastirmacilar arasinda gorus birligi saglanmamistir Ahmet Yukneki eserini Karahanlilar hanedanina mensup bir idareci oldugu dusunulen Muhammed Dad Sipehsalar Bek e sunmustur Eserin gunumuze ulasan en eski nushasi 15 yuzyil basina ait Semerkant nushasidir Timurlular devrinde edebi faaliyetleriyle ilgilenmis onemli devlet adamlarindan biri olan Emir Arslan Hoca Tarhan tarafindan duzenlenmis bu nushanin sonuna Arslan Hoca Tarhan in yazdigi ek kisminda Edip Ahmet in dogustan kor ve babasinin adinin Mahmud oldugu belirtilir Eserlerinde sik sik hadis ve ayetlere deginmesi onlari aciklamasi ve nasihatlerde bulunmasi Edip Ahmet Yukneki nin Arapca bilen tefsir ve hadis gibi Islami ilimleri tahsil etmis bir kisi oldugunu gostermektedir Eserde dindarligin faziletlerinden ilmin mutluluga goturen yol olusundan comertligin butun ayiplari kirleri yikayan hatta seref san ve guzellik artirici bir tabiat oldugundan tevazuun iyiliginden kibrin ve ihtirasin kotulugunden bahsedilmistir Eseri Kutadgu Bilig in etkisinde yazdigi dusunulur Ali Sir Nevai nin Nesayimu l Mahabbe adli eserinde Edib Ahmet in Imam i Azam in ogrencisi oldugundan bahsedilmistir gercekle ilgisi bulunmayan bu rivayetin Edip Ahmet in dini kimliginin ve bilgilerinin halk arasinda Imam i Azam a talebe olacak kadar yuksek gorulmesi ile ilgisi olabilir Sairin olumu hakkinda da bir bilgi bulunmaz EserleriAtabetu l HakayikKaynakca Vagifkizi Gatibe Etno Kulturoloji Degerler Kodeksi Olarak Edip Ahmet Yukneki nin Atebetu l Hakayik Eser Turk Dunyasi Bilgeler Zirvesi Eskisehir 2014 Erisim tarihi 22 Mayis 2018 olu kirik baglanti Kidirali Darhan Babayar Gaybullah Gazi Turkiyat Bahar 2014 14 22 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Mayis 2018 a b c d Bayrakci Melike Ayse Edib Ahmed B Mahmud Yukneki nin Hayati ve Eseri Erisim tarihi 22 Mayis 2018 Resit Rahmeti Arat Atebetu l Hakayik TDK Yayinlari Ankara 1992 Gulensoy Tuncer PDF Turk Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi yil 1994 cilt 10 22 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 22 Mayis 2018