Efâl-i mükellefin, mükellefiyet çağı olarak tanımlanan buluğ'a eren her akıllı Müslümanın yapabileceği fiillerle ilgili dini etiketleme veya sınıflama ifade eden bir terimdir. Etiketler 8'e ayrılır. Bu 8 sınıftan ilk 5'i yapılması; son 3'ü ise yapılmaması istenen eylemlerdir.
Bu konuda kullanılan diğer deyimlerden "emir yapılması kesin bir dille emredilenler için," "" ise kesin bir dille yapılmaması istenen eylemler için kullanılır.
Fıkıhta insan davranışları değişik kategorilere ayrılır. Farz (Mutlak zorunluluk ifade eden eylemler ve ibadetler), Vacip (Gerekli, bir alt derece zorunluluk), sünnet, müstehap (sevilen işler), helal, mekruh (çirkin karşılanan; çok çirkin, tahrimen mekruh, az çirkin, tenzihen mekruh) haram (kesinlikle yasak) gibi.
Bu eylemlerin klasik şeriat anlayışında maddi ya da manevi karşılıkları bulunur. Farz, vacip ve sünnet olarak nitelendirilen eylemlerin terki, mekruh ve haram olarak nitelendirilenlerin yapılması cezai (had ya da tâzir cezaları olarak) karşılık görür. Günümüzde bu sınıflandırmaya dayalı olarak insanların etiketlenmesi ve cezalandırılması temel insan haklarına karşı ciddi ihlaller içermektedir. Örneğin; insanların sapkın, mülhid, zındık, mürted ya da en hafif deyimle fasık gibi etiketlerle suçlu ilan edilmeleri ve bunlara verilen öldürme ve diğer cezalar ile kadınların tesettür / hicap emri gereğince evlerinden (izinsiz veya beraberinde eşi veya mahrem erkek olmadan) dışarıya çıkışlarının yasaklanması vb. bu kapsamda ele alınabilir.
- Farz, Allah'ın kesinlikle Kur'an'da açık ve net olarak ifade ettiği sözlerdir. Yapılmasında sevap vardır, yapılmamasında ise günah vardır.
- Vacip, Allah'ın Kur'an'da açık ve net söylemediği ama İslam'da hoş görülen davranışlardır. Yapılmasında sevap vardır, yapılmamasında ise günah vardır.
- Sünnet, İslam Peygamberi Muhammed'in yapılmasını hadislerde açık ve net olarak dile getirdiği davranışlardır. Yapılmasında sevap vardır, yapılmamasında ise günah yoktur.
- Müstehab, İslam'da yapılması höş görülen. Yapılmasında sevap olan ama terkinde günah olmayan şeylerdir.
- Mübah, İslam'da yapılıp yapılmaması serbest bırakılmış şeylerdir. Yapılmasında sevap yoktur, terkinde ise günah yoktur.
- Haram, Allah'ın kesinlikle yapılmasını emretmediği ve çok kötü olan şeylere denir. Yapılmasında günah vardır, terkinde ise sevap vardır. Haramlardan kaçınmak, farzları yapmaktan daha büyük bir sevaptır.
- Mekruh, Yapılması İslam'da hoş görülmeyen ve yapılmasında günah vardır, terkinde ise sevap vardır.
- Müfsid, Akide veya ibadeti bozan şeylere denir. Bilerek yapılmasında günah vardır, bilmeyerek yapılmasında ise günah yoktur. Terkinde (yapılmamasında) ise sevap vardır.
Kaynakça
- ^ Russo, Maria Sole (15 Ekim 2019). (İngilizce). Ius in itinere. 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Wolfgang Benedek, (Ed.) (Ağustos 2014). İnsan Haklarını Anlamak: İnsan Hakları Eğitimi El Kitabı (PDF). Mehveş Bingöllü Kılcı tarafından çevrildi. Türkiye Adalet Akademisi Yayınları. 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 5 Ekim 2021.
- ^ Altuğ Ergin, Berin. (PDF). Gedik Üniversitesi. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Orum, Fatih (27 Aralık 2011). "Kur'ân'â ve Geleneğe Göre Dinden Dönmenin Cezası". Süleymaniye Vakfı. 3 Nisan 2015 tarihinde kaynağından .
- ^ http://www.diyanet.gov.tr/turkish/basiliyayin/weboku.asp?sayfa=21&yid=4 []
- ^ . İsmailağa Cemaati. 30 Mart 2012. 9 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2013.
- ^ Yeniel, Necati; Kayapınar, Hüseyin. Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Şerhi. 2. s. 112.
- ^ Yıldız, Nureddin (24 Mayıs 2012). "Namaz Kılmayanın Cezası Nedir?". Fetva Meclisi. 26 Şubat 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2013.
- ^ Demirbağ, Nesibe (2006). (PDF). T. C. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 13 Kasım 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
İslam ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Efal i mukellefin mukellefiyet cagi olarak tanimlanan bulug a eren her akilli Muslumanin yapabilecegi fiillerle ilgili dini etiketleme veya siniflama ifade eden bir terimdir Etiketler 8 e ayrilir Bu 8 siniftan ilk 5 i yapilmasi son 3 u ise yapilmamasi istenen eylemlerdir Bu konuda kullanilan diger deyimlerden emir yapilmasi kesin bir dille emredilenler icin ise kesin bir dille yapilmamasi istenen eylemler icin kullanilir Fikihta insan davranislari degisik kategorilere ayrilir Farz Mutlak zorunluluk ifade eden eylemler ve ibadetler Vacip Gerekli bir alt derece zorunluluk sunnet mustehap sevilen isler helal mekruh cirkin karsilanan cok cirkin tahrimen mekruh az cirkin tenzihen mekruh haram kesinlikle yasak gibi Bu eylemlerin klasik seriat anlayisinda maddi ya da manevi karsiliklari bulunur Farz vacip ve sunnet olarak nitelendirilen eylemlerin terki mekruh ve haram olarak nitelendirilenlerin yapilmasi cezai had ya da tazir cezalari olarak karsilik gorur Gunumuzde bu siniflandirmaya dayali olarak insanlarin etiketlenmesi ve cezalandirilmasi temel insan haklarina karsi ciddi ihlaller icermektedir Ornegin insanlarin sapkin mulhid zindik murted ya da en hafif deyimle fasik gibi etiketlerle suclu ilan edilmeleri ve bunlara verilen oldurme ve diger cezalar ile kadinlarin tesettur hicap emri geregince evlerinden izinsiz veya beraberinde esi veya mahrem erkek olmadan disariya cikislarinin yasaklanmasi vb bu kapsamda ele alinabilir Farz Allah in kesinlikle Kur an da acik ve net olarak ifade ettigi sozlerdir Yapilmasinda sevap vardir yapilmamasinda ise gunah vardir Vacip Allah in Kur an da acik ve net soylemedigi ama Islam da hos gorulen davranislardir Yapilmasinda sevap vardir yapilmamasinda ise gunah vardir Sunnet Islam Peygamberi Muhammed in yapilmasini hadislerde acik ve net olarak dile getirdigi davranislardir Yapilmasinda sevap vardir yapilmamasinda ise gunah yoktur Mustehab Islam da yapilmasi hos gorulen Yapilmasinda sevap olan ama terkinde gunah olmayan seylerdir Mubah Islam da yapilip yapilmamasi serbest birakilmis seylerdir Yapilmasinda sevap yoktur terkinde ise gunah yoktur Haram Allah in kesinlikle yapilmasini emretmedigi ve cok kotu olan seylere denir Yapilmasinda gunah vardir terkinde ise sevap vardir Haramlardan kacinmak farzlari yapmaktan daha buyuk bir sevaptir Mekruh Yapilmasi Islam da hos gorulmeyen ve yapilmasinda gunah vardir terkinde ise sevap vardir Mufsid Akide veya ibadeti bozan seylere denir Bilerek yapilmasinda gunah vardir bilmeyerek yapilmasinda ise gunah yoktur Terkinde yapilmamasinda ise sevap vardir Kaynakca Russo Maria Sole 15 Ekim 2019 Ingilizce Ius in itinere 28 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Wolfgang Benedek Ed Agustos 2014 Insan Haklarini Anlamak Insan Haklari Egitimi El Kitabi PDF Mehves Bingollu Kilci tarafindan cevrildi Turkiye Adalet Akademisi Yayinlari 26 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 5 Ekim 2021 Altug Ergin Berin PDF Gedik Universitesi 29 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Orum Fatih 27 Aralik 2011 Kur an a ve Gelenege Gore Dinden Donmenin Cezasi Suleymaniye Vakfi 3 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan http www diyanet gov tr turkish basiliyayin weboku asp sayfa 21 amp yid 4 olu kirik baglanti Ismailaga Cemaati 30 Mart 2012 9 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Haziran 2013 Yeniel Necati Kayapinar Huseyin Sunen i Ebu Davud Terceme ve Serhi 2 s 112 Yildiz Nureddin 24 Mayis 2012 Namaz Kilmayanin Cezasi Nedir Fetva Meclisi 26 Subat 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Haziran 2013 Demirbag Nesibe 2006 PDF T C Ankara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu 13 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Islam ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz