Ehlers-Danlos sendromu (EDS) bir grup kalıtsal bağ doku bozukluğudur. Özellikle cildi, eklemleri ve kan damarlarını etkiler. Ehlers-Danlos sendromunun 14 alt türü vardır. Hipermobil EDS (hEDS) türü hariç diğer EDS türlerinin genleri bulunmuştur. 2018 yılında bulunan türüne henüz isim verilmemiştir.
Bu sendrom 1898 ve 1908 yıllarında, Danimarkalı dermatolog Edvard Lauritz Ehlers ve Fransız doktor Henri-Alexandre Danlos'un bağ doku gevşekliğinin eklem hipermobilitisine ve cildin fazla uzayabilmesine yol açtığını iki farklı vaka çalışmasında bulmuşlardır. Hipermobil Ehlers-Danlos sendromu, diğer alt türlerine göre en sık görülenidir. Teşhis için tıbbi geçmiş değerlendirmesi ve klinik gözlem yapılması gerekir. hEDS için kullanılarak eklem hipermobilitesi derecesi ölçülür. Genel olarak doktorların EDS hakkında bilgisi az olduğundan nadir hastalıktan ziyade nadir teşhis konulan bir sendromdur.
1988 yılında Berlin sınıflandırmasına göre, 11 tür Ehlers Danlos vardı ve bunlar romen rakamları ile gösteriliyordu. 1998 yılındaki Villafranche sınıflandırmasına göre, bu sendromun altı alt türü vardı. 2017 yılında Ehlers-Danlos Society tarafından oluşturulan bir grup doktor, genetik bulgularla fizyolojik bulguları birleştirerek yeni bir sınıflandırma geliştirdi. Bu 2017 uluslararası Ehlers-Danlos sendromu sınıflandırmasına göre eski isimler korunup, tüm tiplerin teşhis kriterlerini özellikle hipermobil EDS'nun katılaştırdılar. Ehlers-Danlos sendromu sadece hatalı kolajen proteini sentezinden değil, ADAMTS2, Tenascin XB gibi proteinlerden de etkilenebilmektedir. En sık hipermobil Ehlers-Danlos, klasik Ehlers-Danlos ve vasküler Ehlers-Danlos görülmektedir.
Alt türleri
EDS Alt Türü | Kısaltılmış Adı | Genetik Aktarım Şekli | Gen Adı | Etkilenen Protein | |
---|---|---|---|---|---|
1 | Klasik EDS (Classical EDS) | cEDS | COL5A1 Nadiren: COL1A1 | Tip V kolajen Tip I kolajen | |
2 | Klasik-benzeri EDS | clEDS | TNXB | Tenascin XB | |
3 | Kardiyak-Valvüler EDS (Cardiac-valvular EDS) | cvEDS | COL1A2 | Tip I kolajen | |
4 | Vasküler EDS | vEDS | COL3A1 Nadiren: COL1A1 | Tip III kolajen Tip I kolajen | |
5 | Hipermobil EDS | hEDS | Bilinmiyor | Bilinmiyor | |
6 | Artrokalazi EDS | aEDS | COL1A1, COL1A2 | Tip I kolajen | |
7 | Dermatosparaksis EDS (Dermatosparaxis EDS) | dEDS | ADAMTS2 | ADAMTS-2 | |
8 | Kifoskolyotik EDS | kEDS | PLOD1 FKBP14 | LH1 FKBP22 | |
9 | Kırılgan kornea sendromu (Brittle Cornea Syndrome) | BCS | ZNF469 PRDM5 | ZNF469 PRDM5 | |
10 | Spondilodisplastik EDS | spEDS | B4GALT7 B3GALT6 SLC39A13 | ß4GALT7 ß3GALT6 ZIP13 | |
11 | Muskülokontraktürel EDS | mcEDS | CHST14 DSE | D4ST1 DSE | |
12 | Miyopatik EDS (Myopathic EDS) | mEDS | ya da | COL12A1 | Tip XII kolajen |
13 | Periodontal EDS | pEDS | C1R C1S | C1r C1s |
Hipermobil EDS
Eskiden tip III olarak bilinen hEDS'in en bilinen özelliği büyük ve küçük eklemlerde hipermobilite (normalin üstünde hareket aralığı). Bu, eklem subluksasyona (yarım/kısmi çıkma) ve çıkmalara sebep olur. Genellikle hEDS'i olanların kolay moraran, yumuşak, kadife gibi ciltleri vardır ve kronik kas ve/veya kemik ağrıları vardır. Henüz bir genetik testi yoktur. Teşhis konulabilmesi için 3 kategorinin hepsini sağlamak gerekiyor. Bunlardan ilki ergenlik öncesi çocuklarda 9 üzerinden 6 ve üzeri, ergenlikten 50 yaşına kadar kişiler için 5 ve üzeri ve yaşlılar için 4 ve üzeri alması gerekir. Eğer kişi, yaşına göre alması gereken puandan 1 eksiği varsa 5-soruluk ankette en az iki sorunun cevabı evet olmalıdır.
- Hiç ellerini dizlerini kırmadan yere değdirebiliyor muydun (ya da şimdi değdirebiliyor musun)?
- Hiç başparmağın koluna değebiliyor muydu (ya da şimdi değebiliyor mu)?
- Çocukken vücudunu değişik şekillere sokup arkadaşlarını eğlendiriyor muydun?
- Çocukken ya da ergenlik zamanında omzunuz ya da diziniz birden çok kere yerinden çıktı mı?
- Kendi eklemlerinizi "esnek" hissediyor musunuz?
İkinci kategori ise üç alt grubu var ve en az ikisini geçmek gerekiyor. Bunlardan ilki 12 sorunun en az beşine evet denmesi gerekiyor. Bu sorulardan birkaç tanesi: tekrarlayan ya da çoklu fıtık, atropik yara, pelvik organ prolapsusu, mitral valve prolapsusu, aort kökü büyümesi (Z>+2), vb. İkincisi, birinci derece aile bireyinde olması, üçüncüsü ise kas-iskelet sistemindeki sorunlarla ilgili sorulardan en az birine evet demek gerekiyor. Son kategoride ise bu semtomları göztermesini sağlayacak başka bir hastalığın olmaması gerekiyor (mesela lupus, romatoid artrit ya da EDS'nin diğer türleri, Marfan sendromu, vb).
1998 yılındaki teşhiş kriterine göre fark vardır. 2 ana kriteri ya da 1 ana 2 yan kriteri geçmek yeterliydi. Bu ana kriterlerin içinde cilt elastikiye artışı ve/veya kadife gibi yumuşak cilt ve genel eklem hipermobilitesi ( ile ölçülüyor). Yan kriter olarak, kronik ağrı, tekrarlayan eklem çıkmaları ve pozitif aile geçmişini içeriyor. 2017 yılında Ehlers-Danlos Society tarafından değiştirilen teşhis kriteri ile artık hEDS teşhisi konamayan hastalara ise Hipermobilite Spektrum Bozuklugu (Hypermobility spectrum disorder/HSD) teşhisi konuyor.
Hipermobil Ehlers-Danlosu olan kişilerde hipermobilite dışında gastrointestinal, disotonomi, postural ortostatik taşikardi sendromu (POTS) gibi sorunlar görülebilir.
Klasik EDS
Eskiden tip I olarak bilinen cEDS'in (classical EDS) en belirgin özelliği cilt elastikiyesinde artış, atropik yara izi ve genel eklem hipermobilitesidir. Kolay morarma, yumuşak cilt, kırılgan cilt, fıtık, vb. bu alt türünde görülebilir. cEDS hastalarının %90'ında tip V kolajeni şifreleyen genlerinde (COL5A1, COL5A2) heterojen bir mutasyon vardır. Nadirende COL1A1 genindeki mutasyon, tip I kolajeni etkileyebilir.
Vasküler EDS
Eskiden tip 4 olarak bilinen vEDS'in (vascular EDS) en belirgin özelliği ince, kırılgan ve kolay moraran bir cilt, erken yaşta atardamarda yırtılmadır. COL3A1 genindeki varyasyonlar tip III kolajeni etkiler, nadiren COL1A1 varyasyonları tip I kolajenini etkileyerek vEDS'ye sebep olur. Teşhis kriterlerinde arterin genç yaşta rüptürü, bağırsak yıltılması, hamilelik sırasında uterusun yırtılması, karotis-kavernöz sinüs arteriyovenöz fistül, kolay morarma, ince yarı saydam damarları gözüken cilt, karakteristik yüz hatları, pnömotoraks, acrogeria, çarpık ayak, doğuştan kalça çıkığı, küçük eklemlerde hipermobilite, tendon ve kas rüptürü, keratokonus, diş eti çekilmesi ve kırkınlıgı, erken başlangıçlı varisli damar gibi semptomlar vardır.
Artrokalazi EDS
Eski adıyla tip VIIA ve VIIB olarak bilinir. COL1A1 ya da COL1A2 genindeki altıncı eksonunda tam ya da kısmi kaybı sebep olur. Otomozal dominant şekilde aktırılır.
Belirtileri
- Eklemlerde hipermobilite
- Ciltte elastikiyet artışı
Ehlers-Danlos ile sık görülen hastalıklar
POTS () hEDS olan kişilerin üçte ikisinde görülür. Mavi sklera kEDS, kırılgan kornea sendromunda, spEDS ve mcEDS daha çok görülmesi beklenir. Mast hücre sorunları daha sık gözükür.
Tedavisi
Ehlers-Danlos sendromunun çözümü yoktur ancak semptomatik tedavi uygulanır. Kardiyovasküler sisteminin yakından takip edilmesi, fizik tedavi, ortopedik aletlerle (tekerlekli sandalye, korse, atel, vb.) hasta rahat ettirilir.
İlaçlarla olası etkileşimi
13 tür Ehlers-Danlos sendromu olduğu bilinse bile, normalde kullanılan bazı ilaçların türü fark etmeyecek şekilde Ehlers Danlos sendromu olan bireylerde farklı ve beklenmeyen etkileşim yaptıkları görülmüştür. Amerika Birleşik Devletleri Gıda ve İlaç Dairesi'nin de uyarısı bulunan bu ilaç antibiyotik gruplarından biri olan ailesidir, bu ilacın olası yan etkileri olan aort anevrizması ve diseksiyonu riski bağ doku bozukluğunda görülme oranı çok daha yüksek olduğundan mümkünse başka bir antibiyotik ailesi ya da dikkatli verilmesi öneriliyor.
Bazı kaynaklar Ehlers Danlos sendromu olan bireylerin normale kıyasla 2.5 kat daha sık lokal anestezi ile sıkıntı yaşadığını, yeterince etki etmediğini ya da etkisini normalden daha hızlı bir şekilde kaybettiği belirtilmiş.
Toplum ve popüler kültür
EDS, keman virtüözü Niccolò Paganini'nin yeteneğine katkıda bulunmuş olabilir, çünkü tipik bir keman sanatçısından daha geniş akorlar çalabiliyordu. Ancak gerekli testler yapılamadığından, hangi türünün olduğu ya da gerçekten Ehlers Danlos Sendromu olup olmadığı bilinmemektedir ve uzmanlar bu konuda ortak bir fikre sahip değiller.
The Good Place dizisi ile bilinen oyuncu ve aktivist Jameela Jamil, kendisinde Ehlers Danlos Sendromu olduğunu ilk önce kendi İnstagram sayfasında açıklıyor, sonrasında da kendi sosyal medya hesaplarından ara ara bu konuyla ilgili paylaşımda bulunuyor.
2020 yılında Amerika Güzeli seçilen Camille Schrier'de ise klasik Ehlers Danlos Sendromu var.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ocak 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q Malfait, Fransiska; Francomano, Clair; Byers, Peter; Belmont, John; Berglund, Britta; Black, James; Bloom, Lara; Bowen, Jessica M.; Brady, Angela F.; Burrows, Nigel P.; Castori, Marco (Mart 2017). "The 2017 international classification of the Ehlers-Danlos syndromes". American Journal of Medical Genetics. Part C, Seminars in Medical Genetics. 175 (1): 8-26. doi:10.1002/ajmg.c.31552. ISSN 1552-4876. (PMID) 28306229. 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Nisan 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ocak 2020.
- ^ a b Blackburn, Patrick R.; Xu, Zhi; Tumelty, Kathleen E.; Zhao, Rose W.; Monis, William J.; Harris, Kimberly G.; Gass, Jennifer M.; Cousin, Margot A.; Boczek, Nicole J.; Mitkov, Mario V.; Cappel, Mark A. (Nisan 2018). "Bi-allelic Alterations in AEBP1 Lead to Defective Collagen Assembly and Connective Tissue Structure Resulting in a Variant of Ehlers-Danlos Syndrome". The American Journal of Human Genetics. 102 (4): 696-705. doi:10.1016/j.ajhg.2018.02.018. ISSN 0002-9297. (PMC) 5985336 $2. (PMID) 29606302.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 21 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ocak 2020.
- ^ Grahame, R. (25 Mayıs 2016). "Ehlers-Danlos syndrome". South African Medical Journal = Suid-Afrikaanse Tydskrif Vir Geneeskunde. 106 (6 Suppl 1): S45-46. doi:10.7196/SAMJ.2016.v106i6.10991. ISSN 0256-9574. (PMID) 27245524. 1 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Kasım 2023.
- ^ Howard P Levy (22 Ekim 2004). "Hypermobile Ehlers-Danlos Syndrome". Erişim tarihi: 31 Ekim 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Şubat 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Şubat 2020.
- ^ Bregant, Tina; Klopcic Spevak, Milica (29 Ağustos 2018). "Ehlers–Danlos Syndrome: Not Just Joint Hypermobility". Case Reports in Medicine (İngilizce). doi:10.1155/2018/5053825. (PMC) 6136482 $2. (PMID) 30228818. 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2021.
- ^ C. Hamonet (Ocak 2017). . doi:10.4172/2167-1044.1000275. 1 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2023.
- ^ Beighton, P.; Paepe, A. de; Danks, D.; Finidori, G.; Gedde‐Dahl, T.; Goodman, R.; Hall, J. G.; Hollister, D. W.; Horton, W.; McKusick, V. A.; Opitz, J. M. (1988). "International nosology of heritable disorders of connective tissue, Berlin, 1986". American Journal of Medical Genetics (İngilizce). 29 (3): 581-594. doi:10.1002/ajmg.1320290316. ISSN 1096-8628. 10 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2021.
- ^ a b c Beighton, Peter; Paepe, Anne De; Steinmann, Beat; Tsipouras, Petros; Wenstrup, Richard J. (1998). "Ehlers-Danlos syndromes: Revised nosology, Villefranche, 1997". American Journal of Medical Genetics (İngilizce). 77 (1): 31-37. doi:10.1002/(SICI)1096-8628(19980428)77:13.0.CO;2-O. ISSN 1096-8628. 21 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2021.
- ^ a b c d e Malfait, Fransiska; Francomano, Clair; Byers, Peter; Belmont, John; Berglund, Britta; Black, James; Bloom, Lara; Bowen, Jessica M.; Brady, Angela F.; Burrows, Nigel P.; Castori, Marco (2017). "The 2017 international classification of the Ehlers–Danlos syndromes". American Journal of Medical Genetics Part C: Seminars in Medical Genetics (İngilizce). 175 (1): 8-26. doi:10.1002/ajmg.c.31552. ISSN 1552-4876. 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2021.
- ^ Chiarelli; Ritelli; Zoppi; Colombi (12 Ağustos 2019). "Cellular and Molecular Mechanisms in the Pathogenesis of Classical, Vascular, and Hypermobile Ehlers‒Danlos Syndromes". Genes (İngilizce). 10 (8): 609. doi:10.3390/genes10080609. ISSN 2073-4425. (PMC) 6723307 $2. (PMID) 31409039. 20 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ocak 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Şubat 2020.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 1 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Şubat 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Şubat 2020.
- ^ Miller, Amanda J.; Stiles, Lauren E.; Sheehan, Timothy; Bascom, Rebecca; Levy, Howard P.; Francomano, Clair A.; Arnold, Amy C. (Mart 2020). "Prevalence of hypermobile Ehlers-Danlos syndrome in postural orthostatic tachycardia syndrome". Autonomic Neuroscience (İngilizce). 224: 102637. doi:10.1016/j.autneu.2020.102637. (PMC) 7282488 $2. (PMID) 31954224. 7 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2021.
- ^ Seneviratne, Suranjith L.; Maitland, Anne; Afrin, Lawrence (2017). "Mast cell disorders in Ehlers–Danlos syndrome". American Journal of Medical Genetics Part C: Seminars in Medical Genetics (İngilizce). 175 (1): 226-236. doi:10.1002/ajmg.c.31555. ISSN 1552-4876. 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Şubat 2020.
- ^ "FDA warns about increased risk of ruptures or tears in the aorta blood vessel with fluoroquinolone antibiotics in certain patients". FDA Drug Safety Communication. 21 Aralık 2018. 9 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Şubat 2024.
- ^ Lee, Chien-Chang; Lee, Meng-tse Gabriel; Chen, Yueh-Sheng; Lee, Shih-Hao; Chen, Yih-Sharng; Chen, Shyr-Chyr; Chang, Shan-Chwen (1 Kasım 2015). "Risk of Aortic Dissection and Aortic Aneurysm in Patients Taking Oral Fluoroquinolone". JAMA Internal Medicine. 175 (11): 1839-1847. doi:10.1001/jamainternmed.2015.5389. ISSN 2168-6106.
- ^ Schubart, Jane R.; Schaefer, Eric; Janicki, Piotr; Adhikary, Sanjib D.; Schilling, Amber; Hakim, Alan J.; Bascom, Rebecca; Francomano, Clair A.; Raj, Satish R. (1 Ekim 2019). "Resistance to local anesthesia in people with the Ehlers-Danlos Syndromes presenting for dental surgery". Journal of Dental Anesthesia and Pain Medicine (İngilizce). 19 (5): 261-270. doi:10.17245/jdapm.2019.19.5.261. ISSN 2383-9309. (PMC) 6834718 $2. (PMID) 31723666.
- ^ Cesare, Alexandra E.; Rafer, Lorenzo C.; Myler, Conrad S.; Brennan, Kristin B. (10 Ocak 2019). "Anesthetic Management for Ehlers-Danlos Syndrome, Hypermobility Type Complicated by Local Anesthetic Allergy: A Case Report". American Journal of Case Reports (İngilizce). 20: 39-42. doi:10.12659/AJCR.912799. ISSN 1941-5923. (PMC) 6335977 $2. (PMID) 30626862. 13 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Şubat 2024.
- ^ Ohshita, Naohiro; Kanazumi, Masahiko; Tsuji, Kaname; Yoshida, Hiroaki; Morita, Shosuke; Momota, Yoshihiro; Tsutsumi, Yasuo M. (1 Aralık 2016). "Anesthetic Management of a Patient With Ehlers-Danlos Syndrome". Anesthesia Progress (İngilizce). 63 (4): 204-207. doi:10.2344/16-00003.1. ISSN 0003-3006. (PMC) 5157148 $2. (PMID) 27973938. 13 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Şubat 2024.
- ^ Yücel, D (1 Ocak 1995). "Was Paganini born with Ehlers-Danlos syndrome phenotype 4 or 3?". Clinical Chemistry. 41 (1): 124-125. doi:10.1093/clinchem/41.1.124. ISSN 0009-9147.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". academic.oup.com. doi:10.1093/clinchem/41.1.124. 7 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Şubat 2024.
- ^ Nast, Condé (21 Şubat 2019). "Jameela Jamil Confirms She Has Ehlers-Danlos Syndrome". SELF (İngilizce). 9 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Şubat 2024.
- ^ "Jameela Jamil opens up about suffering from the 'Ehlers-Danlos Syndrome' or 'EDS'; know more about it". The Indian Express (İngilizce). 5 Ocak 2023. 7 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Şubat 2024.
- ^ goweatherfor (22 Temmuz 2019). "Living with little-known disorder Ehlers-Danlos sparked Miss Virginia's love of science". blogs.vcu.edu (İngilizce). 1 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Şubat 2024.
- Ehlers Danlos Sendromu 31 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ehlers Danlos sendromu EDS bir grup kalitsal bag doku bozuklugudur Ozellikle cildi eklemleri ve kan damarlarini etkiler Ehlers Danlos sendromunun 14 alt turu vardir Hipermobil EDS hEDS turu haric diger EDS turlerinin genleri bulunmustur 2018 yilinda bulunan turune henuz isim verilmemistir Bu sendrom 1898 ve 1908 yillarinda Danimarkali dermatolog Edvard Lauritz Ehlers ve Fransiz doktor Henri Alexandre Danlos un bag doku gevsekliginin eklem hipermobilitisine ve cildin fazla uzayabilmesine yol actigini iki farkli vaka calismasinda bulmuslardir Hipermobil Ehlers Danlos sendromu diger alt turlerine gore en sik gorulenidir Teshis icin tibbi gecmis degerlendirmesi ve klinik gozlem yapilmasi gerekir hEDS icin kullanilarak eklem hipermobilitesi derecesi olculur Genel olarak doktorlarin EDS hakkinda bilgisi az oldugundan nadir hastaliktan ziyade nadir teshis konulan bir sendromdur 1988 yilinda Berlin siniflandirmasina gore 11 tur Ehlers Danlos vardi ve bunlar romen rakamlari ile gosteriliyordu 1998 yilindaki Villafranche siniflandirmasina gore bu sendromun alti alt turu vardi 2017 yilinda Ehlers Danlos Society tarafindan olusturulan bir grup doktor genetik bulgularla fizyolojik bulgulari birlestirerek yeni bir siniflandirma gelistirdi Bu 2017 uluslararasi Ehlers Danlos sendromu siniflandirmasina gore eski isimler korunup tum tiplerin teshis kriterlerini ozellikle hipermobil EDS nun katilastirdilar Ehlers Danlos sendromu sadece hatali kolajen proteini sentezinden degil ADAMTS2 Tenascin XB gibi proteinlerden de etkilenebilmektedir En sik hipermobil Ehlers Danlos klasik Ehlers Danlos ve vaskuler Ehlers Danlos gorulmektedir Alt turleriEDS Alt Turu Kisaltilmis Adi Genetik Aktarim Sekli Gen Adi Etkilenen Protein1 Klasik EDS Classical EDS cEDS COL5A1 Nadiren COL1A1 Tip V kolajen Tip I kolajen2 Klasik benzeri EDS clEDS TNXB Tenascin XB3 Kardiyak Valvuler EDS Cardiac valvular EDS cvEDS COL1A2 Tip I kolajen4 Vaskuler EDS vEDS COL3A1 Nadiren COL1A1 Tip III kolajen Tip I kolajen5 Hipermobil EDS hEDS Bilinmiyor Bilinmiyor6 Artrokalazi EDS aEDS COL1A1 COL1A2 Tip I kolajen7 Dermatosparaksis EDS Dermatosparaxis EDS dEDS ADAMTS2 ADAMTS 28 Kifoskolyotik EDS kEDS PLOD1 FKBP14 LH1 FKBP229 Kirilgan kornea sendromu Brittle Cornea Syndrome BCS ZNF469 PRDM5 ZNF469 PRDM510 Spondilodisplastik EDS spEDS B4GALT7 B3GALT6 SLC39A13 ss4GALT7 ss3GALT6 ZIP1311 Muskulokontrakturel EDS mcEDS CHST14 DSE D4ST1 DSE12 Miyopatik EDS Myopathic EDS mEDS ya da COL12A1 Tip XII kolajen13 Periodontal EDS pEDS C1R C1S C1r C1s Hipermobil EDS Eskiden tip III olarak bilinen hEDS in en bilinen ozelligi buyuk ve kucuk eklemlerde hipermobilite normalin ustunde hareket araligi Bu eklem subluksasyona yarim kismi cikma ve cikmalara sebep olur Genellikle hEDS i olanlarin kolay moraran yumusak kadife gibi ciltleri vardir ve kronik kas ve veya kemik agrilari vardir Henuz bir genetik testi yoktur Teshis konulabilmesi icin 3 kategorinin hepsini saglamak gerekiyor Bunlardan ilki ergenlik oncesi cocuklarda 9 uzerinden 6 ve uzeri ergenlikten 50 yasina kadar kisiler icin 5 ve uzeri ve yaslilar icin 4 ve uzeri almasi gerekir Eger kisi yasina gore almasi gereken puandan 1 eksigi varsa 5 soruluk ankette en az iki sorunun cevabi evet olmalidir Hic ellerini dizlerini kirmadan yere degdirebiliyor muydun ya da simdi degdirebiliyor musun Hic basparmagin koluna degebiliyor muydu ya da simdi degebiliyor mu Cocukken vucudunu degisik sekillere sokup arkadaslarini eglendiriyor muydun Cocukken ya da ergenlik zamaninda omzunuz ya da diziniz birden cok kere yerinden cikti mi Kendi eklemlerinizi esnek hissediyor musunuz Ikinci kategori ise uc alt grubu var ve en az ikisini gecmek gerekiyor Bunlardan ilki 12 sorunun en az besine evet denmesi gerekiyor Bu sorulardan birkac tanesi tekrarlayan ya da coklu fitik atropik yara pelvik organ prolapsusu mitral valve prolapsusu aort koku buyumesi Z gt 2 vb Ikincisi birinci derece aile bireyinde olmasi ucuncusu ise kas iskelet sistemindeki sorunlarla ilgili sorulardan en az birine evet demek gerekiyor Son kategoride ise bu semtomlari goztermesini saglayacak baska bir hastaligin olmamasi gerekiyor mesela lupus romatoid artrit ya da EDS nin diger turleri Marfan sendromu vb 1998 yilindaki teshis kriterine gore fark vardir 2 ana kriteri ya da 1 ana 2 yan kriteri gecmek yeterliydi Bu ana kriterlerin icinde cilt elastikiye artisi ve veya kadife gibi yumusak cilt ve genel eklem hipermobilitesi ile olculuyor Yan kriter olarak kronik agri tekrarlayan eklem cikmalari ve pozitif aile gecmisini iceriyor 2017 yilinda Ehlers Danlos Society tarafindan degistirilen teshis kriteri ile artik hEDS teshisi konamayan hastalara ise Hipermobilite Spektrum Bozuklugu Hypermobility spectrum disorder HSD teshisi konuyor Hipermobil Ehlers Danlosu olan kisilerde hipermobilite disinda gastrointestinal disotonomi postural ortostatik tasikardi sendromu POTS gibi sorunlar gorulebilir Klasik EDS Eskiden tip I olarak bilinen cEDS in classical EDS en belirgin ozelligi cilt elastikiyesinde artis atropik yara izi ve genel eklem hipermobilitesidir Kolay morarma yumusak cilt kirilgan cilt fitik vb bu alt turunde gorulebilir cEDS hastalarinin 90 inda tip V kolajeni sifreleyen genlerinde COL5A1 COL5A2 heterojen bir mutasyon vardir Nadirende COL1A1 genindeki mutasyon tip I kolajeni etkileyebilir Vaskuler EDS Eskiden tip 4 olarak bilinen vEDS in vascular EDS en belirgin ozelligi ince kirilgan ve kolay moraran bir cilt erken yasta atardamarda yirtilmadir COL3A1 genindeki varyasyonlar tip III kolajeni etkiler nadiren COL1A1 varyasyonlari tip I kolajenini etkileyerek vEDS ye sebep olur Teshis kriterlerinde arterin genc yasta rupturu bagirsak yiltilmasi hamilelik sirasinda uterusun yirtilmasi karotis kavernoz sinus arteriyovenoz fistul kolay morarma ince yari saydam damarlari gozuken cilt karakteristik yuz hatlari pnomotoraks acrogeria carpik ayak dogustan kalca cikigi kucuk eklemlerde hipermobilite tendon ve kas rupturu keratokonus dis eti cekilmesi ve kirkinligi erken baslangicli varisli damar gibi semptomlar vardir Artrokalazi EDS Eski adiyla tip VIIA ve VIIB olarak bilinir COL1A1 ya da COL1A2 genindeki altinci eksonunda tam ya da kismi kaybi sebep olur Otomozal dominant sekilde aktirilir BelirtileriEklemlerde hipermobilite Ciltte elastikiyet artisiEhlers Danlos ile sik gorulen hastaliklarPOTS hEDS olan kisilerin ucte ikisinde gorulur Mavi sklera kEDS kirilgan kornea sendromunda spEDS ve mcEDS daha cok gorulmesi beklenir Mast hucre sorunlari daha sik gozukur TedavisiEhlers Danlos sendromunun cozumu yoktur ancak semptomatik tedavi uygulanir Kardiyovaskuler sisteminin yakindan takip edilmesi fizik tedavi ortopedik aletlerle tekerlekli sandalye korse atel vb hasta rahat ettirilir Ilaclarla olasi etkilesimi13 tur Ehlers Danlos sendromu oldugu bilinse bile normalde kullanilan bazi ilaclarin turu fark etmeyecek sekilde Ehlers Danlos sendromu olan bireylerde farkli ve beklenmeyen etkilesim yaptiklari gorulmustur Amerika Birlesik Devletleri Gida ve Ilac Dairesi nin de uyarisi bulunan bu ilac antibiyotik gruplarindan biri olan ailesidir bu ilacin olasi yan etkileri olan aort anevrizmasi ve diseksiyonu riski bag doku bozuklugunda gorulme orani cok daha yuksek oldugundan mumkunse baska bir antibiyotik ailesi ya da dikkatli verilmesi oneriliyor Bazi kaynaklar Ehlers Danlos sendromu olan bireylerin normale kiyasla 2 5 kat daha sik lokal anestezi ile sikinti yasadigini yeterince etki etmedigini ya da etkisini normalden daha hizli bir sekilde kaybettigi belirtilmis Toplum ve populer kulturEDS keman virtuozu Niccolo Paganini nin yetenegine katkida bulunmus olabilir cunku tipik bir keman sanatcisindan daha genis akorlar calabiliyordu Ancak gerekli testler yapilamadigindan hangi turunun oldugu ya da gercekten Ehlers Danlos Sendromu olup olmadigi bilinmemektedir ve uzmanlar bu konuda ortak bir fikre sahip degiller The Good Place dizisi ile bilinen oyuncu ve aktivist Jameela Jamil kendisinde Ehlers Danlos Sendromu oldugunu ilk once kendi Instagram sayfasinda acikliyor sonrasinda da kendi sosyal medya hesaplarindan ara ara bu konuyla ilgili paylasimda bulunuyor 2020 yilinda Amerika Guzeli secilen Camille Schrier de ise klasik Ehlers Danlos Sendromu var Kaynakca Arsivlenmis kopya 15 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ocak 2020 a b c d e f g h i j k l m n o p q Malfait Fransiska Francomano Clair Byers Peter Belmont John Berglund Britta Black James Bloom Lara Bowen Jessica M Brady Angela F Burrows Nigel P Castori Marco Mart 2017 The 2017 international classification of the Ehlers Danlos syndromes American Journal of Medical Genetics Part C Seminars in Medical Genetics 175 1 8 26 doi 10 1002 ajmg c 31552 ISSN 1552 4876 PMID 28306229 19 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Nisan 2021 Arsivlenmis kopya 31 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ocak 2020 a b Blackburn Patrick R Xu Zhi Tumelty Kathleen E Zhao Rose W Monis William J Harris Kimberly G Gass Jennifer M Cousin Margot A Boczek Nicole J Mitkov Mario V Cappel Mark A Nisan 2018 Bi allelic Alterations in AEBP1 Lead to Defective Collagen Assembly and Connective Tissue Structure Resulting in a Variant of Ehlers Danlos Syndrome The American Journal of Human Genetics 102 4 696 705 doi 10 1016 j ajhg 2018 02 018 ISSN 0002 9297 PMC 5985336 2 PMID 29606302 KB1 bakim PMC bicimi link a b Arsivlenmis kopya 21 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ocak 2020 Grahame R 25 Mayis 2016 Ehlers Danlos syndrome South African Medical Journal Suid Afrikaanse Tydskrif Vir Geneeskunde 106 6 Suppl 1 S45 46 doi 10 7196 SAMJ 2016 v106i6 10991 ISSN 0256 9574 PMID 27245524 1 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Kasim 2023 Howard P Levy 22 Ekim 2004 Hypermobile Ehlers Danlos Syndrome Erisim tarihi 31 Ekim 2023 Arsivlenmis kopya 1 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Subat 2020 Arsivlenmis kopya 2 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Subat 2020 Bregant Tina Klopcic Spevak Milica 29 Agustos 2018 Ehlers Danlos Syndrome Not Just Joint Hypermobility Case Reports in Medicine Ingilizce doi 10 1155 2018 5053825 PMC 6136482 2 PMID 30228818 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ocak 2021 KB1 bakim PMC bicimi link C Hamonet Ocak 2017 doi 10 4172 2167 1044 1000275 1 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ekim 2023 Beighton P Paepe A de Danks D Finidori G Gedde Dahl T Goodman R Hall J G Hollister D W Horton W McKusick V A Opitz J M 1988 International nosology of heritable disorders of connective tissue Berlin 1986 American Journal of Medical Genetics Ingilizce 29 3 581 594 doi 10 1002 ajmg 1320290316 ISSN 1096 8628 10 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ocak 2021 a b c Beighton Peter Paepe Anne De Steinmann Beat Tsipouras Petros Wenstrup Richard J 1998 Ehlers Danlos syndromes Revised nosology Villefranche 1997 American Journal of Medical Genetics Ingilizce 77 1 31 37 doi 10 1002 SICI 1096 8628 19980428 77 13 0 CO 2 O ISSN 1096 8628 21 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ocak 2021 a b c d e Malfait Fransiska Francomano Clair Byers Peter Belmont John Berglund Britta Black James Bloom Lara Bowen Jessica M Brady Angela F Burrows Nigel P Castori Marco 2017 The 2017 international classification of the Ehlers Danlos syndromes American Journal of Medical Genetics Part C Seminars in Medical Genetics Ingilizce 175 1 8 26 doi 10 1002 ajmg c 31552 ISSN 1552 4876 30 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ocak 2021 Chiarelli Ritelli Zoppi Colombi 12 Agustos 2019 Cellular and Molecular Mechanisms in the Pathogenesis of Classical Vascular and Hypermobile Ehlers Danlos Syndromes Genes Ingilizce 10 8 609 doi 10 3390 genes10080609 ISSN 2073 4425 PMC 6723307 2 PMID 31409039 20 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Ocak 2021 KB1 bakim PMC bicimi link Arsivlenmis kopya 27 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Subat 2020 a b Arsivlenmis kopya 1 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Subat 2020 Arsivlenmis kopya 3 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Subat 2020 Miller Amanda J Stiles Lauren E Sheehan Timothy Bascom Rebecca Levy Howard P Francomano Clair A Arnold Amy C Mart 2020 Prevalence of hypermobile Ehlers Danlos syndrome in postural orthostatic tachycardia syndrome Autonomic Neuroscience Ingilizce 224 102637 doi 10 1016 j autneu 2020 102637 PMC 7282488 2 PMID 31954224 7 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ocak 2021 KB1 bakim PMC bicimi link Seneviratne Suranjith L Maitland Anne Afrin Lawrence 2017 Mast cell disorders in Ehlers Danlos syndrome American Journal of Medical Genetics Part C Seminars in Medical Genetics Ingilizce 175 1 226 236 doi 10 1002 ajmg c 31555 ISSN 1552 4876 5 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ocak 2021 Arsivlenmis kopya 8 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Subat 2020 FDA warns about increased risk of ruptures or tears in the aorta blood vessel with fluoroquinolone antibiotics in certain patients FDA Drug Safety Communication 21 Aralik 2018 9 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Subat 2024 Lee Chien Chang Lee Meng tse Gabriel Chen Yueh Sheng Lee Shih Hao Chen Yih Sharng Chen Shyr Chyr Chang Shan Chwen 1 Kasim 2015 Risk of Aortic Dissection and Aortic Aneurysm in Patients Taking Oral Fluoroquinolone JAMA Internal Medicine 175 11 1839 1847 doi 10 1001 jamainternmed 2015 5389 ISSN 2168 6106 Schubart Jane R Schaefer Eric Janicki Piotr Adhikary Sanjib D Schilling Amber Hakim Alan J Bascom Rebecca Francomano Clair A Raj Satish R 1 Ekim 2019 Resistance to local anesthesia in people with the Ehlers Danlos Syndromes presenting for dental surgery Journal of Dental Anesthesia and Pain Medicine Ingilizce 19 5 261 270 doi 10 17245 jdapm 2019 19 5 261 ISSN 2383 9309 PMC 6834718 2 PMID 31723666 KB1 bakim PMC bicimi link Cesare Alexandra E Rafer Lorenzo C Myler Conrad S Brennan Kristin B 10 Ocak 2019 Anesthetic Management for Ehlers Danlos Syndrome Hypermobility Type Complicated by Local Anesthetic Allergy A Case Report American Journal of Case Reports Ingilizce 20 39 42 doi 10 12659 AJCR 912799 ISSN 1941 5923 PMC 6335977 2 PMID 30626862 13 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Subat 2024 KB1 bakim PMC bicimi link Ohshita Naohiro Kanazumi Masahiko Tsuji Kaname Yoshida Hiroaki Morita Shosuke Momota Yoshihiro Tsutsumi Yasuo M 1 Aralik 2016 Anesthetic Management of a Patient With Ehlers Danlos Syndrome Anesthesia Progress Ingilizce 63 4 204 207 doi 10 2344 16 00003 1 ISSN 0003 3006 PMC 5157148 2 PMID 27973938 13 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Subat 2024 KB1 bakim PMC bicimi link Yucel D 1 Ocak 1995 Was Paganini born with Ehlers Danlos syndrome phenotype 4 or 3 Clinical Chemistry 41 1 124 125 doi 10 1093 clinchem 41 1 124 ISSN 0009 9147 Arsivlenmis kopya academic oup com doi 10 1093 clinchem 41 1 124 7 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Subat 2024 Nast Conde 21 Subat 2019 Jameela Jamil Confirms She Has Ehlers Danlos Syndrome SELF Ingilizce 9 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Subat 2024 Jameela Jamil opens up about suffering from the Ehlers Danlos Syndrome or EDS know more about it The Indian Express Ingilizce 5 Ocak 2023 7 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Subat 2024 goweatherfor 22 Temmuz 2019 Living with little known disorder Ehlers Danlos sparked Miss Virginia s love of science blogs vcu edu Ingilizce 1 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Subat 2024 Ehlers Danlos Sendromu 31 Aralik 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde