Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Eksonükleaz bir nükleik asit zincirinin ucundan nükleotitleri teker teker kesen enzimdir. Bu zincirlerin 3' veya 5' uçlarındaki fosfodiester bağlarını kıran bir hidroliz tepkimesi olur, bu yüzden bu enzimler fosfoesteraz olarak tanımlanabilirler. Buna karşın, bir diğer fosfoesteraz tipi olan endonükleazlar bir polinükleotit zincirlerinin ortasındaki fosfodiester bağlarını keser.
Gruplandırma
Eksonokleazlar başlangıçta kestikleri nükleik asitin DNA veya RNA olmasına göre sınıflandırılırdı. Zaman içinde yeni enzimler keşfedildikçe gruplandırmanın daha karmaşık olması gerektiği ortaya çıktı. DNA- ve RNA-spesifik eksonükleazlara ek olarak non-spesifik eksonükleazlar de vardır. Bazı nükleazlar, örneğin mikrokokkal nükleaz, nükleik asitleri hem endonükleolitik hem de eksonükleolitik kesebilmektedir. Önceleri, Eksonükleazların nükleik asitlerin serbest uçlarından nükleotitleri kırptığı tanımı yeterli görünse de, sonraları bazı endonükleazların, DNA'yı içten kesse de, kesecekleri molekülü tanımak için onun serbest bir uca sahip olmasını gerektiği bulunmuş (yani dairesel DNA'yı kesememektedirler) ve bunlar da eksonükleaz grubuna dahil edilmiştir.
Eksonükleazlar kestikleri nükleik asit tipine göre eksoribonükleaz (RNA molekülleri kesen eksonükleaz), eksodeoksiribonükleaz (DNA kesen eksonükleaz) veya genel olarak eksonükleaz (hem RNA hem DNA'yı keser) olarak gruplandırılabilir. Kestikleri nükleik asidin hangi ucundan kestiklerine bağlı olarak 3'-5' eksonükleaz aktiviteli (3' uçtan nükleotitler çıkarır) ve 5'-3' eksonükleaz aktiviteli (5' uçtan nükleotitler çıkarır) eksonükleazlardan bahsedilebilir, bazı eksonükleazlar ise her iki uçtan da kesebilir. Eksonükleazların bir diğer gruplandırması, kestikleri nükleik asitin tek veya çift iplikli olmasıdır, buna bağlı olarak çift iplikli DNA eksonükleaz ve tek iplikli DNA eksonükleazı olarak nitelendirilebilir. Eksonükleazlar 5' veya 3'-hidroksili fosfatlı olan bir mononükleotit üretirler ama hem 3' hem 5' hidroksili fosfatlı ürün veren eksonükkleaz yoktur.
Eksonükleaz IX, bazları çıkarılmış DNA'yı 3'ucundan kırpar.
Testler
Bir enzimin eksonükleaz olduğunun tespiti için kullanılacak çeşitli testler vardır. Bir nükleazın ekonükleaz mı endonükleaz mı olduğunu anlamak için viskozite ve spektrometrik test yapmak klasik bir yöntemdir. Eğer DNA ile karıştırılan enzim, DNA'nın viskozitesini önemli derecede azaltmazsa ama spektroskopik yöntemle (ışık soğurumu artması) gözlemlenirse, bu onun bir eksonükleaz olduğuna işarettir.
Biyolojik fonksiyonları
DNA eksonükleazları DNA ikileşmesi, tamiri, rekombinasyon ve telomer bakımında rol oynarlar.
RNA eksonükleazları rol oynar. Bunların arasında mRNA'ların kontrollü yıkımında görev alır, , tRNA'ların olgunlaşmasında rol oynar.
Laboratuvarda kullanım
Eksonükleazlar DNA veya RNA zincirlerinin uç nükleotitlerinin çıkartılmasında kullanılırlar. Dairesel DNAların serbest uçları olmadığı için eksonükleazlar bunlara etki etmez ama arzu edilmeyen doğrusal DNAları (kromozomal parçalar) sindirir. Benzer şekilde, bazı eksonükleazlar (eksonükleaz 1 gibi), çentikli dairesel DNAları sindirebildiği için bunlardan kurtulmak için kullanılabilirler.
- Eksonükleaz III, çift iplikli DNAyı 3´→5´yönünde sindirir. Çeşitli uzunlukta kısaltılmış DNA parçaları üretmek için kullnaılır.
- Eksonükleaz I DNAyı 3'-5' yönünde keser. Çift iplikli DNA'daki çentiklerden itibaren kesebildiği için dairesel DNA'da çentik olup olmadığını anlamak için kullanılır. Ayrıca PCR reaksiyonunun ardından kalan primerleri temizlemek için kullanılır.
Kaynakça
- ^ . 9 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2010.
- Molecular Biology of Nucleases
Dış bağlantılar
- Eksonükleaz sınıflandırması[] (GO terimleri)
- Üç boyutlu yapı
 | Enzim ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Eksonukleaz bir nukleik asit zincirinin ucundan nukleotitleri teker teker kesen enzimdir Bu zincirlerin 3 veya 5 uclarindaki fosfodiester baglarini kiran bir hidroliz tepkimesi olur bu yuzden bu enzimler fosfoesteraz olarak tanimlanabilirler Buna karsin bir diger fosfoesteraz tipi olan endonukleazlar bir polinukleotit zincirlerinin ortasindaki fosfodiester baglarini keser Pol I in 3 5 Eksonukleaz kismiGruplandirmaEksonokleazlar baslangicta kestikleri nukleik asitin DNA veya RNA olmasina gore siniflandirilirdi Zaman icinde yeni enzimler kesfedildikce gruplandirmanin daha karmasik olmasi gerektigi ortaya cikti DNA ve RNA spesifik eksonukleazlara ek olarak non spesifik eksonukleazlar de vardir Bazi nukleazlar ornegin mikrokokkal nukleaz nukleik asitleri hem endonukleolitik hem de eksonukleolitik kesebilmektedir Onceleri Eksonukleazlarin nukleik asitlerin serbest uclarindan nukleotitleri kirptigi tanimi yeterli gorunse de sonralari bazi endonukleazlarin DNA yi icten kesse de kesecekleri molekulu tanimak icin onun serbest bir uca sahip olmasini gerektigi bulunmus yani dairesel DNA yi kesememektedirler ve bunlar da eksonukleaz grubuna dahil edilmistir Eksonukleazlar kestikleri nukleik asit tipine gore eksoribonukleaz RNA molekulleri kesen eksonukleaz eksodeoksiribonukleaz DNA kesen eksonukleaz veya genel olarak eksonukleaz hem RNA hem DNA yi keser olarak gruplandirilabilir Kestikleri nukleik asidin hangi ucundan kestiklerine bagli olarak 3 5 eksonukleaz aktiviteli 3 uctan nukleotitler cikarir ve 5 3 eksonukleaz aktiviteli 5 uctan nukleotitler cikarir eksonukleazlardan bahsedilebilir bazi eksonukleazlar ise her iki uctan da kesebilir Eksonukleazlarin bir diger gruplandirmasi kestikleri nukleik asitin tek veya cift iplikli olmasidir buna bagli olarak cift iplikli DNA eksonukleaz ve tek iplikli DNA eksonukleazi olarak nitelendirilebilir Eksonukleazlar 5 veya 3 hidroksili fosfatli olan bir mononukleotit uretirler ama hem 3 hem 5 hidroksili fosfatli urun veren eksonukkleaz yoktur Eksonukleaz IX bazlari cikarilmis DNA yi 3 ucundan kirpar TestlerBir enzimin eksonukleaz oldugunun tespiti icin kullanilacak cesitli testler vardir Bir nukleazin ekonukleaz mi endonukleaz mi oldugunu anlamak icin viskozite ve spektrometrik test yapmak klasik bir yontemdir Eger DNA ile karistirilan enzim DNA nin viskozitesini onemli derecede azaltmazsa ama spektroskopik yontemle isik sogurumu artmasi gozlemlenirse bu onun bir eksonukleaz olduguna isarettir Biyolojik fonksiyonlariDNA eksonukleazlari DNA ikilesmesi tamiri rekombinasyon ve telomer bakiminda rol oynarlar RNA eksonukleazlari rol oynar Bunlarin arasinda mRNA larin kontrollu yikiminda gorev alir tRNA larin olgunlasmasinda rol oynar Laboratuvarda kullanimEksonukleazlar DNA veya RNA zincirlerinin uc nukleotitlerinin cikartilmasinda kullanilirlar Dairesel DNAlarin serbest uclari olmadigi icin eksonukleazlar bunlara etki etmez ama arzu edilmeyen dogrusal DNAlari kromozomal parcalar sindirir Benzer sekilde bazi eksonukleazlar eksonukleaz 1 gibi centikli dairesel DNAlari sindirebildigi icin bunlardan kurtulmak icin kullanilabilirler Eksonukleaz III cift iplikli DNAyi 3 5 yonunde sindirir Cesitli uzunlukta kisaltilmis DNA parcalari uretmek icin kullnailir Eksonukleaz I DNAyi 3 5 yonunde keser Cift iplikli DNA daki centiklerden itibaren kesebildigi icin dairesel DNA da centik olup olmadigini anlamak icin kullanilir Ayrica PCR reaksiyonunun ardindan kalan primerleri temizlemek icin kullanilir Kaynakca 9 Mayis 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Eylul 2010 Molecular Biology of NucleasesDis baglantilarEksonukleaz siniflandirmasi olu kirik baglanti GO terimleri Uc boyutlu yapiEnzim ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz