Eleanor Jack Gibson (7 Aralık 1910 - 30 Aralık 2002), bebeklerde okuma gelişimi ve algısal öğrenme konularına odaklanmış Amerikalı bir psikologdur. Kariyerine 1932 yılında Smith College'da öğretim görevlisi olarak başlayan Gibson, ilk çalışmalarını lisans öğrencisiyken yaptığı araştırmalara dayanarak yayınlamıştır. Gibson, Büyük Buhran ve cinsiyet ayrımcılığı nedeniyle karşılaştığı birçok engeli, kendi ilgi alanlarıyla birleştirebileceği araştırma fırsatları bularak aşmayı başardı. Gibson, eşi James J. Gibson ile birlikte, insanların çevrelerine uyum sağlamalarına olanak verdiği için algının ne kadar önemli olduğunu vurgulayan Gibsoncu ekolojik gelişim teorisini yarattı. Belki de psikolojiye en bilinen katkısı, hem insan hem de hayvan türlerinde derinlik algısını inceleyen ve bebeklerde algısal gelişimin yeni bir anlayışına yol açan "görsel uçurum " olmuştur. Gibson 1971 yılında Ulusal Bilimler Akademisi'ne, 1972 yılında Ulusal Bilimler Akademisi'ne ve 1977 yılında Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi'ne seçilmiştir. 1992 yılında Ulusal Bilim Madalyası ile ödüllendirilmiştir.
Eleanor J. Gibson | |
---|---|
Eleanor Gibson, 1993 | |
Doğum | Eleanor Jack 7 Aralık 1910 Peoria, Illinois |
Ölüm | 30 Aralık 2002 (92 yaşında) Columbia, Güney Karolina |
Vatandaşlık | Amerikan |
Eğitim | (B.A., 1931) (M.S., 1933) Yale Üniversitesi (Ph.D., 1938) |
Evlilik | James J. Gibson |
Ödüller | Ulusal Bilim Madalyası (1992) (1968) The American Psychological Foundation Gold Medal Award for Life Achievement in Science (1986) |
Kariyeri | |
Dalı | Psikoloji, gelişim psikolojisi, karşılaştırmalı psikoloji, deneysel psikoloji, |
Doktora danışmanı | Clark L. Hull |
Etkilendikleri | James J. Gibson (m. 1932; ö. 1979) |
İlk yılları
Eleanor (kızlık soyadı Jack) Gibson 7 Aralık 1910'da Peoria, Illinois'de doğdu. Babası William Alexander Jack, hırdavat toptancılığı konusunda uzmanlaşmış bir iş adamıydı. Annesi Isabel Grier Jack, Smith College 'dan mezun olmuş bir ev kadınıydı. Gibson'ın 1916 doğumlu Emily Jack adında bir kardeşi vardı.
Ailesi
Gibson, eşi James Gibson ile Smith'teki ilk yılının sonunda bir mezuniyet partisine katılırken tanıştı. James asistan profesördü ve Gibson, James'le tanıştıktan bir gün sonra programını James'in ileri deneysel psikoloji dersini de içerecek şekilde değiştirdi. Eylül 1932'de evlendiler. İlk çocukları James J. Gibson, Junior, 1940 yılında doğdu. İkinci çocukları Jean Gibson ise 1943'te doğdu. Gibson, çocuklarına ve öğretmenliğe odaklanmak için araştırmaya birkaç yıl ara vermeye karar verdi.
Eğitimi
Gibson, dil eğitimi almak amacıyla on altı yaşında Smith College'a gitmeye başladı. Lisans derecesiyle 1931 yılında mezun oldu. Smith'teyken deneysel psikolojiyle ilgilenmeye başladı. Gibson yüksek lisansını Smith'te tamamladı ve 1933'te mezun oldu. Gibson 1935 yılında Yale Üniversitesi'nde doktorasına başladı. Yale'e devam ederken Gibson karşılaştırmalı psikolojiyle ilgilenmeye başladı. Başlangıçta Gibson, Robert Yerkes'ten tez danışmanı olmasını istemişti. Yerkes, kadınların laboratuvarında çalışmasına izin vermediğini belirterek reddetti. Davranış psikoloğu olan Clark L. Hull, aynı teorik bakış açısına sahip olmamalarına rağmen Gibson'ın tez danışmanı oldu. Gibson, davranışçı terminolojiyi kullanarak farklılaştırma üzerine tezini tamamladı. Yale'de geçirdiği bir yılın ardından Gibson gerekli sınavları geçerek Northampton, Massachusetts'e geri döndü ve Smith'te ders vermeye devam etti. Tezini iki yıl sonra 1938'de tamamladı ve bu noktada Yale'den doktorasını aldı.
Akademik hayatı
Gibson 1932 yılında Smith College'da öğretim görevlisi olarak çalışmaya başladı. Yale Üniversitesi'nde doktora yapmak için 1935'te bir yıl ara verdikten sonra Smith College'a eğitmen olarak geri döndü. Gibson 1940'ta Smith'te yardımcı doçent oldu. 1941'de James Gibson'dan Birleşik Devletler Hava Kuvvetleri Uçuş Eğitim Komutanlığı'nda algı araştırması yapması istendi ve bunun üzerine aile Fort Worth, Teksas'a taşındı. Bir süre sonra Santa Ana, Kaliforniya'ya taşındılar. İkinci Dünya Savaşı sona erdikten sonra Northampton, Massachusetts'e geri döndüler. Gibson 1946 yılında Smith College'daki görevine yeniden başladı.
1949 yılında James Gibson Cornell Üniversitesi'nde işe girince aile Ithaca, New York'a taşınmak zorunda kaldı. Gibson, kocasıyla aynı bölümde çalışmasını yasaklayan anti-nepotizm politikaları nedeniyle Cornell'de iş bulamadı. Böylece Gibson ücretsiz bir araştırma görevlisi oldu. Araştırmalarını Cornell'deki diğer öğretim üyelerine ulaşarak ve Psikoloji profesörü Howard Liddell ile birlikte çalışarak sürdürdü. Gibson, Liddell'in Davranış Çiftliği Laboratuvarı'nda çalışarak yavru hayvanlarla çalışma ve onları yetiştirme deneyimi kazandı. Gibson'ın gelişim konusuna olan ilgisi hayvanlarla çalıştıktan sonra arttı. Liddell'in Davranış Çiftliği, Görsel Uçurum'a yol açan davranışın keşfinin gerçekleştiği yerdir. Gibson burada iki yıl boyunca araştırma yaptıktan sonra, keçilerden oluşan kontrol grubunun dağıtıldığını öğrenince Davranış Çiftliği'nden ayrıldı. Gibson daha sonra algısal öğrenme üzerinde çalışmak için Birleşik Devletler Hava Kuvvetleri'nden fon ve Birleşik Devletler Donanması'ndan hibe aldı. Bu konuyu daha fazla araştırmak için Gibson ve kocası James, anlamsız karalamaların algılanması üzerine bir çalışmanın ortak yazarı oldular ve sonunda farklılaştırma teorisine yol açtılar. Ayrıca, Richard Walk Cornell Üniversitesi'nde işe alındığında, Gibson ve Walk farklı ortamlarda yetiştirilen sıçanlar üzerinde ayrımcılık öğrenimini araştırmaya karar verdiler ve sonunda Görsel Uçurum deneyine yol açtılar. Walk, George Washington Üniversitesi'nde çalışmaya devam etmek için Cornell Üniversitesi'nden ayrıldığında birlikte çalışmaları sona erdi.
1966 yılında James başka bir yerde iş buldu ve artık Cornell Üniversitesi'nde çalışmıyordu. Nepotizm karşıtı politikaların artık bir sorun teşkil etmemesi üzerine Gibson, Cornell'de kadrolu profesör oldu. Walk ile akademik ortaklığı sona erdikten sonra Gibson'dan okuma süreçlerini daha iyi anlamayı amaçlayan disiplinler arası bir projeye katılması istendi.
1972 yılında Gibson, Susan Linn Sage Psikoloji Profesörü oldu ve kendisine ait bir laboratuvar tahsis edildi. Bu noktada Gibson odağını bebeklerde algıya çevirdi ve yeni laboratuvarını bir bebek algısı laboratuvarına dönüştürdü.
Gibson, eşi James'in öldüğü yıl olan 1979'da fakültedeki görevinden emekli olmak zorunda kaldı. Emekliliğinden önce diğer üniversiteleri ziyaret etmeye başladı ve bunu daha sonra uzun yıllar sürdürdü. Gibson 1987 yılına kadar laboratuvarında çalışmaya devam etti ve bu tarihte kızına daha yakın yaşamak için Middlebury, Vermont'a taşındı.
Zeitgeist (Zamanın Ruhu)
Eleanor Gibson, Büyük Buhran döneminde ve cinsiyet ayrımcılığının norm olarak kabul edildiği dönemde yaşamıştır. Zaman ve sosyal normlar kariyerini etkilemiştir. Gibson, lisans ve yüksek lisans derecelerini tamamlamak üzere Smith College'a gitti. Smith College, o dönemde Gibson'a kadınları akademisyen ve bilim insanı olmaya zorlayan ve teşvik eden bir atmosferde bulunma fırsatı sağlamıştır. Büyük Buhran'ı yaşaması onu öyle etkiledi ki, mali sorunlar ve evlilik nedeniyle doktora programına ancak yıllar sonra başlayabildi. Doktorasını almak üzere Yale Üniversitesi'ne gitmeden önce Smith College'da iki yıl boyunca laboratuvar dersleri veren bir eğitmen olarak kaldı.
Zamanın ruhuna uygun olarak, Yale Üniversitesi, Smith College'ın aksine, kadınların kariyerlerini desteklemiyordu. Yale Üniversitesi Gibson'ın lise sonrası eğitimi için mali yardım sağlamadı. Smith Koleji, Gibson'a Yale Üniversitesi'nde eğitimine devam etmesi için okul ücretini karşılayan bir burs verdi. Eleanor Gibson'ın karşılaştırmalı psikolojiye güçlü bir ilgisi vardı. İlgi alanları onu tez danışmanı olarak Robert Yerkes'e yaklaştırdı. Cinsiyet ayrımcılığı norm olduğu için Yerks başlangıçta Gibson'ı reddetti. Yerkes kadınların laboratuvarında çalışmasına izin vermedi. Gibson birçok cinsiyet engeliyle karşılaştı ancak hedeflerini tamamlamak için alternatifler aradı. Gibson, Yale Üniversitesi'ndeki çalışmalarını başarıyla tamamlayarak 1938 yılında doktorasını aldı.
Gibson'ın akademik kariyeri savaş nedeniyle ve 1941'de Pearl Harbour'a yapılan saldırıdan sonra kesintiye uğradı. Eşi James Gibson, Ordu Hava Kuvvetleri Uçuş Eğitim Komutanlığı'nda araştırma yaparken ona Teksas'ta ve daha sonra Kaliforniya'da eşlik etti. Eleanor Gibson 4 yıllık bir aradan sonra akademik kariyerine Smith College'da öğretmen olarak devam etti.
1949'da Gibson ve kocası Smith Koleji'nden ayrılarak Cornell Üniversitesi'ne taşındı. Cornell, o dönemde kadınları öğretim kadrosuna almıyordu. Cornell'de ayrıca, kocası James Gibson'ın Psikoloji bölümünde işe alınmış olması nedeniyle Gibson'ın öğretim üyesi olarak çalışmasına izin vermeyen bir anti-nepotizm kuralı vardı. Gibson, 16 yıl boyunca ücretsiz olarak araştırma görevlisi olarak çalışacaktı. Gibson, cinsiyet ayrımcılığı ve anti-nepotizm kurallarıyla karşı karşıya kalırken araştırmalarına devam etti.
Ölümü
Eleanor Gibson son yıllarında kitap yazmaya ve yayınlamaya odaklanmıştı. Amacı, düşünce gelişimini göstermekti. "An Odyssey in Learning and Perception" (Öğrenme ve Algılamada Bir Serüven) başlıklı kitabı, 1930'lardan başlayarak akademik makalelerinin bir derlemesidir. Kitap, algısal öğrenme ve gelişime yönelik 50 yıllık çalışmalarını kapsamaktadır.
2002 yılında, ölümünden önce Gibson son bir kitap yayınladı. Son kitabı başlangıçta kişisel bir aile tarihi olarak yazılmış, ancak daha sonra iki psikoloğun hayatları hakkında bir hikâyeye dönüşmüştür. Son kitabına şu başlığı vermiştir: "Olanakları algılamak: İki psikoloğun portresi." Gibson 30 Aralık 2002'de Kolombiya, Güney Karolina'da öldü.
Psikolojiye katkıları
Algısal öğrenme
Gibson, eşi James Gibson'ın çalışmalarından oldukça etkilenmiştir. Birlikte Gibson ekolojik gelişim teorisini geliştirmişlerdir. Bu teori, algısal öğrenme üzerine yaptığı araştırmaları etkilemiştir.
Gibson, algısal öğrenme konusunda kökten farklı yeni bir görüşe ihtiyaç olduğuna inanıyordu. Başlıca çalışmalarından biri çocukların çevrelerini nasıl algıladıklarına dair adımları içeriyordu. Gibson ve eşi, öğrenmenin yönünün çevreye dair iç görünüzü veya algınızı güçlendirmek olduğunu savundu. Bu algısal öğrenme süreci Gibson ve eşi tarafından farklılaşmanın bir parçası olarak kabul edildi. İnsanlar ilk olarak benzer görünen her şeyi gruplar halinde kategorize etme eğilimine sahiptir. Başka bir deyişle, insanlar aşırı genelleme eğilimindedir. Algısal öğrenme ile insanlar, farklı uyarıcıların belirli kalıpları ve özellikleri gibi uygun ayrımları yapmayı öğrenerek aşırı genelleme eğilimiyle savaşabilir. Gibson ve eşinin bunu tanımlamak için kullandıkları bir örnek, düzenli olarak şarap tadımına katılan birinin birçok şaraptaki farklılıkları tadabilmesidir. Ancak ilk kez katılan biri, tüm şarapların olmasa da pek çoğunun tadının aynı olduğunu düşünebilir.
Gibson, bu algısal öğrenme kavramını açıklığa kavuşturmak için eşi James ile birlikte anlamsız karalamaların algılanmasını araştırmak üzere ortak bir çalışma yürütmüştür. Çalışma üç farklı gruptan oluşuyordu. İlk grupta 6 ila 8 yaşlarında on katılımcı vardı. İkinci grupta 8½ ila 11 yaş arası on katılımcı yer almıştır. Üçüncü grupta ise yetişkinlerden oluşan on iki katılımcı yer almıştır.
Katılımcılardan, birçok farklı boyutta benzer karalamalardan oluşan bir setten standart bir karalamayı tanımlamaları istenmiştir. Karalamalar üç ila beş arasında değişen sarmallar içeriyordu ve uzunlukları farklıydı. Bazı sarmallar saat yönünde spiral çizerken bazıları saat yönünün tersine spiral çizmektedir. Deneyde, her kartın üzerinde farklı bir karalama bulunan bir deste kart vardı. Destede ayrıca başka figürlerle basılmış çeşitli kartlar da vardı. Katılımcılara yaklaşık 5 saniye boyunca bakmaları için bir hedef verilmiştir. Bazı kartların üzerinde hedefle aynı olan bobinlerin basılı olduğu bilgisi verildi. Daha sonra, her bir kart yaklaşık 3 saniye boyunca katılımcıya sunuldu. Hedefle aynı olan kartları seçmekle görevlendirildiler. İlk denemede, kart destesi hedefe benzeyen 17 karalamadan ve hem hedeften hem de birbirinden çok farklı olan diğer 12 baskıdan oluşuyordu.
Sonuçlar, üç grubun çeşitli seviyelerde ve çeşitli oranlarda öğeleri tanımlamayı ve ayırt etmeyi öğrendiğini göstermiştir. İlk denemede, en küçük katılımcıların bulunduğu grup, ortalama 13,4 ile hedefle aynı olan karalamaların çoğunu tanımlayabilmiştir. Bunu, ortalama 7,9 ile üçüncü gruptan daha fazla tanımlama yapan daha büyük çocukların bulunduğu grup takip etti. Yetişkinlerden oluşan grup ise ortalama 3.0 ile en az özdeş karalamayı yapmıştır. Bununla birlikte, sonuçlar yetişkin grubunun ortalama 3,1 denemede mükemmel tanımlamayı başarabildiğini, daha büyük çocuk grubunun ise ortalama 4,7 denemede bunu başardığını göstermiştir. Aksine, ilk gruptaki küçük çocukların çoğu hedefle herhangi bir doğru bobini eşleştirememiştir. Mükemmel tanımlamaya ulaşmak için gereken deneme sayısına çalışma süresi içinde ulaşılamamıştır.
Başlangıçta standart karalama diğer karalamalardan ayırt edilemiyordu ancak tekrarlanan testlerden sonra standart karalama netleşti. Katılımcılar, herhangi bir düzeltme yapılmadan standart doğru bir şekilde tanımlanana kadar test edilmiştir. Gibson'lar daha sonra, katılımcıların çağrışımsal bir süreç yoluyla algılamayı öğrenmesinden ziyade, uyarıcının algı için tüm bilgileri içerdiğini belirtmiştir. Bu da algısal öğrenmenin, bir gözlemcinin bir uyarıcının farklı yönlerine karşı daha duyarlı hale gelmesiyle algılanan şeyde meydana gelen bir değişiklik olarak yeniden tanımlanmasıyla sonuçlanmıştır. Çalışmanın başlangıcında, uyarıcıların veya bobinlerin çoğu aynı görünmektedir. Ancak pratikle birlikte katılımcılar uyaranları birbirinden ayırmayı öğrenir. Algısal öğrenme süreci, tekrarlama yoluyla zaman içinde daha hızlı gerçekleşir.
Gibson, farklılaşmanın hem evrimsel psikoloji hem de gelişimsel psikoloji için çok önemli bir unsur olduğunu belirtmektedir. Algısal öğrenme, insanların çevrelerindeki uyaranlara farklı ancak uygun şekilde yanıt vermelerini sağlar. Gibson, algılayan kişi ile çevresi arasındaki bağlantıların algısal gelişimin gerçekleştiği alan olduğunu söylemiştir. Gibson, bir kişinin ancak bir nesneyi diğerinden ayırt edebildiği ve bu nesnenin özelliklerini tanımlayabildiği takdirde özgüllüğün algısal öğrenimini gerçekleştirmiş olduğunu belirtmektedir.
Gibson'ın algısal öğrenme alanında yaptığı bir diğer çalışma da sözcüklerin ve yazım kalıplarının algılanmasıdır. Okumayı öğrenmek çocuk gelişiminde çok önemli bir unsurdur ve kelimeler okuyucu tarafından algılandığında farklı anlamlara gelebildiği için karmaşıktır. Gibson, bir okuyucunun kelimeleri anında ayırt edebilecek aşamaya gelmesini sağlayan faktörlerle ilgilenmiştir. Gibson, alfabenin belirli kombinasyonlarının telaffuzunun diğerlerinden daha kolay olması nedeniyle telaffuz edilebilirliğin okuma üzerinde etkisi olduğunu savunmaktadır. Belirli harfler, kelimelerin belirli konumlarında iyi bir şekilde eşleşerek daha kolay algılanmasını sağlar. Gibson'a göre, bu belirli yazım şekilleri aynı şekilde telaffuz edilir. Örneğin, "glurck" harflerinin pozisyonları İngilizce bir kelime olmamasına rağmen telaffuz edilebilir. Öte yandan, "ckurgl" harflerinin telaffuzu o kadar kolay değildir. İngilizce bilen bir kişi "gl" harflerinin pek çok kelimenin başında, "ck" harflerinin ise pek çok kelimenin sonunda yer aldığını fark edebilir. Kelimelerdeki bu tür yazım kalıpları, okuyucunun telaffuz edilecek kelimeleri kolayca algılamasını sağlar.
Farklılaşma teorisi
Eleanor Gibson, algısal öğrenme üzerine yaptığı araştırmalarda özellikle farklılaştırma teorisi olarak adlandırdığı teoriyle ilgilenmiştir. Farklılaştırma teorisi, duyusal uyarımlardan alınan bilgilerde, bireylerin çevredeki nesneleri ve deneyimleri, ayırt edici özellikler olarak adlandırılan benzersiz özellikleri tanımlayarak ayırt ettiğini belirtir.
Eleanor Gibson, küçük çocukların farklı "harf benzeri formlar" arasında nasıl ayrım yaptıklarını incelemek için bir çalışma yaptı. Çalışmada kullanılan çocuklar 4 ila 8 yaşları arasındaydı. Çocuklara incelemeleri için sayfanın sol tarafındaki bir sütunda 13 standart harf benzeri form verildi. Her harf benzeri formda dönüşümler olarak adlandırılan çeşitli varyasyonlar satırlar boyunca verildi. Dönüşümler ya formdaki çizgileri değiştirerek ("topolojik dönüşüm" ve "çizgiden eğriye dönüşüm") görünümdeki küçük değişiklikler ya da formu aynı tutarken harfin perspektifinde bir değişiklik ("rotasyonel-tersine dönüşüm" ve "perspektif dönüşümü") idi. Çocuklara verilen görev, hangi dönüşümlerin standart formlardan farklı olmadığını belirlemek ve göstermekti. Genel olarak, yaş arttıkça, yapılan yanlış farklılaşmaların miktarı azaldı. Ancak bu, dönüşümlerin zorluk seviyesine bağlı olarak değişiyordu. Sonuçlar, 4 ila 5 yaş arası çocukların formların tüm varyasyonlarında büyük zorluklar yaşadıklarını, 6 ila 8 yaşındakilerin ise çok daha iyi performans gösterdiğini ve standart harf benzeri formlar ile gösterilen varyasyonlar arasında ayrım yapabildiklerini göstermiştir. Aşağıdaki liste, yaş arttıkça hatalarda en büyük azalmaya (en büyük iyileşme) sahip olan dönüşümlerden en küçüğüne (en az iyileşme) doğru sıralanmıştır: rotasyonel-tersine çevirme, çizgiden eğriye, perspektif, topolojik. Bu sonuçlar, algısal öğrenme üzerine yapılan araştırmalara, çocukların harflerin tanımlanmasının büyük bir bileşeni olan farklılaşma için kullanılacak ayırt edici özellikleri öğrendiklerini öne sürdükleri için katkıda bulunmaktadır.
Görsel uçurum
Eleanor, görsel uçurumun ilhamı kendiliğinden keşfedildiğinde keçilerde baskı yapma nın gelişimini ve sürecini inceliyordu. Bebek keçilerden birini yıkarken, diğeri doğmak üzereydi. Hızlı hareket ederek, keçiyi yerden yükseltilmiş bir nesneye yerleştirdi. Yenidoğan, yerleştirdiği yerden hareket etmedi ve derinlik algısının bir göstergesi oldu.
Görsel uçurum çalışması başlangıçta tasarlandığında, Gibson Cornell'deki bir profesör Richard Walk ile araştırma yapıyordu. Walk & Gibson, sıçanların gelişimini ve bunun yetiştirme ortamlarından nasıl etkilendiğini inceliyordu. Walk & Gibson, deneylerine koyu renkli yetiştirilmiş fareleri dahil etti ve bunların yetiştirilmesi son derece zaman aldı. 1) sıçanlardan en iyi şekilde yararlanmak isteyen, 2) hem Eleanor'un keçilerle olan deneyiminden hem de 1934'te Lashley & Russell tarafından yapılan benzer bir önceki deneyden ilham alan bir kombinasyon, görsel uçurumla derinlik algısını inceleme fikrini üretti.
Walk & Gibson, sıçanlarda, tavuklarda, kaplumbağalarda, kuzularda, yavru keçilerde, domuzlarda, köpeklerde, kedilerde ve maymunlarda görsel derinlik algısını inceledi. Sıçanlarla yapılan orijinal çalışmada, aparat, ortası boyunca ince bir tahta ile "zemine paralel ve 53 inç üstünde" duran iki cam levhadan yapılmıştır. Sıçanlar ya sığ ve derin tarafı olan deney grubuna ya da derin tarafı olmayan, sadece sığ olan bir kontrol grubuna yerleştirildi. Çalışmanın sonuçları, deney grubundaki sıçanların zamanlarının çoğunu sığ tarafta geçirdiğini, kontrol durumundaki sıçanların ise bir tercih göstermediğini göstermiştir. Daha sonra, aynı kontrol koşulu ile birlikte, sığ olmayan her iki derin tarafa sahip bir aparat ile bir takip çalışması yapıldı. Takip çalışmasının sonuçları, sıçanların çoğunun merkez tahtasında kaldığını ve camın üzerine yürümesinin kontrol durumundaki sıçanlardan daha uzun sürmediğini göstermiştir. Gibson daha sonra tavukları, kaplumbağaları, kuzuları, çocukları (yavru keçiler), domuzları, köpekleri, kedileri ve maymunları test etmek için daha büyük bir cihaz kullandı; hepsi benzer sonuçlar gösteriyor.
Walk & Gibson, daha önce bulunan derinlik algısının doğuştan gelip gelmediğini belirlemek için karanlık yetiştirilmiş ve ışıkla yetiştirilen sıçanlarla daha fazla deney yaptı. Sonuçlar benzerdi. Bu, derinlik algısının tüm hayvanlarda doğal olma ihtimalini gösterdi. Ancak, kedilerle test edildiğinde bu sonuç bulunamadı. Bu, derinlik algısının bazı türlerde doğuştan geldiği, bazılarında (kediler gibi) derinlik algısını öğrenmeleri gerektiği inancını göstermiştir.
Son olarak, Walk & Gibson, insan bebeklerinde görsel derinlik algısını daha büyük bir aparatla inceledi. Bebekler 6 aylıktan 14 aya kadar değişiyordu. Her çocuk, annesi sığ tarafta veya derin tarafta durarak orta tahtaya yerleştirildi ve çocuğu anneye doğru sürünmeye motive etmeye çalıştı. Sonuçlar, bebeklerin çoğunluğunun (yaklaşık% 90) sığ tarafa sürüneceğini, ancak sadece% 10'unun derin tarafa sürüneceğini göstermiştir. Derin tarafa sürünmeyi reddeden bebeklerin, anneleri o tarafta dururken ya sürünerek uzaklaştıkları ya da ağlayacakları gözlenmiştir. Bu sonuçlar, "ortalama bir insan bebeğinin sürünebildiği anda derinliği ayırt ettiğini" göstermektedir.
Mirası
Övgüler
Gibson hayatı boyunca aşağıdaki ödülleri aldı:
- APA Award for Distinguished Scientific Contributions to Psychology (1968) (APA (Amerikan Psikoloji Derneği) Psikolojiye Seçkin Bilimsel Katkılar Ödülü)
- The G. Stanley Hall Award for Distinguished Contribution to Developmental Psychology (1970) (G. Stanley Hall Gelişim Psikolojisine Seçkin Katkı Ödülü)
- Elected to the National Academy of Sciences (1971) (Ulusal Bilimler Akademisi'ne seçildi)
- Elected to the National Academy of Education (1972) (Ulusal Eğitim Akademisi'ne seçildi)
- Yale University's Wilbur Cross Medal (1973) (Yale Üniversitesi Wilbur Cross Madalyası)
- Elected to the American Academy of Arts and Sciences (1977) (Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi'ne seçildi)
- Howard C. Warren Medal from the Society of Experimental Psychologists (1977) (Deneysel Psikologlar Derneği'nden Howard C. Warren Madalyası)
- The Distinguished Scientific Contribution Award from the Society for Research in Child Development (1981) (Çocuk Gelişimi Araştırma Derneği Üstün Bilimsel Katkı Ödülü)
- The American Psychological Foundation Gold Medal Award for Life Achievement in Science (1986) (Amerikan Psikoloji Vakfı Bilimde Yaşam Boyu Başarı Altın Madalya Ödülü)
- The National Medal of Science (1992) (Ulusal Bilim Madalyası)
- Buna ek olarak, 1972'de Smith College ve 1996'da Yale Üniversitesi'nden dereceler de dahil olmak üzere 11 onursal derece aldı.
Görsel Uçurum Çalışması'ndan sadece birkaç yıl sonra, Bilimsel Ödüller Başkanı ve Komitesi adına George Armitage Miller, Gibson'a Seçkin Bilimsel Katkılar için APA Ödülü verdi. Yıllık kongrede, algısal öğrenme ve gelişim alanındaki olağanüstü çalışmalarıyla tanındı. James Birren ve Muzafer Sherif ile birlikte, her birine bilimsel psikoloji alanına katkılarının bir yazısı ve bin dolarlık bir çek sunuldu. Bu onun kabulünün başlangıcıydı.
Gibson'ın 1979'da emekli olmasının ardından,Minnesota Üniversitesi, Güney Carolina Üniversitesi, Indiana Üniversitesi, Connecticut Üniversitesi, Emory Üniversitesi ve Pekin Üniversitesi de dahil olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki kurumlarda araştırma ve fakülte atamaları yoluyla katılımını sürdürdü.
APA'nın Washington, D.C.'deki yıllık toplantısında, Eleanor Gibson'ın Psikolojik Bilimler Altın Madalya Ödülü'nün sahibi olduğu açıklandı. Altın Madalya Ödülleri, Kuzey Amerika'da yaşayan 65 yaşın üzerindeki Amerikalı psikologlara verildi. Gibson, profesyonel, bilimsel ve kamu yararı alanlarındaki seçkin ve ömür boyu süren başarılarıyla tanındı ve sonuçta ona altın bir madalyon ve iki bin dolarlık bir çek kazandırdı. Bilimsel bulguları ile algı bilgisini bugüne kadar ilerletmeye devam etmektedirler.
Gibson, 1992 yılında başkan George H. W. Bush tarafından sunulan Ulusal Bilim Madalyası'nı alan on psikolog arasındaydı. 30 yıllık kuruluştan sonra, Ulusal Bilim Madalyası, Gibson'ın onu alan on psikologdan biri olduğu 304 alıcıya verildi. Gibson, şu anda lisans programlarında öğretilmekte olan Görsel Uçurum Çalışması ile hatırlanacak.
Anısına
92 yaşındayken, Gibson 30 Aralık 2002'de öldü. Algı, bebek gelişimi ve okuma dahil olmak üzere psikolojinin birçok alanına önemli ölçüde katkıda bulunan deneysel bir psikologdu. 1949'da Cornell Üniversitesi psikoloji bölümünde araştırmacı olarak çalıştı. Gibson daha sonra 1966'da profesör olarak atandı ve Cornell'de profesörlük yapan ilk kadın oldu. Altı yıl sonra, Susan Linn Bilge Psikoloji Profesörü seçildi.
Gibson sadece psikoloji alanında değil, aynı zamanda etkileşime girdiği insanlar üzerinde de bir etki bıraktı. Montana Üniversitesi 'nde yardımcı provost ve emekli psikoloji profesörü olan Arlene Walker-Andrews, Gibson'ın Cornell'deki öğrencilerinden biriydi. Gibson, okul yılına bir ay kala araştırmasının bir parçası olma fırsatı verdi. Arlene, hepsi yepyeni öğrenciler olan lisansüstü araştırmacılardan oluşan bir ekibin parçasıydı, ancak Jackie onlara tam kredi vermeyi asla başaramadı. Arlene onu "yetenekli bir akıl hocası" olarak gördü ve cömertliği, esnekliği ve istekliliği hakkında konuştu. Lisansüstü öğrencilerine asla değer vermedi ve onlara her zaman bağımsız akademisyenler gibi davrandı. Gibson'ı takdir eden Arlene, iş ahlakı, kararlılığı, ham zekası ve öğrencilerin büyümesine ve gelişmesine olan bağlılığı ile olağanüstü bir model olduğunu belirtti.
Yayınlanmış eserleri
Eleanor Gibson, psikolojik alanda öğrenme literatürünü genişleten iki büyük etkili kitap yayınladı. İki kitabı şunları içeriyordu: Principles of Perceptual Learning and Development (Algısal Öğrenme ve Gelişim İlkeleri) ve The Psychology of Reading (Okuma Psikolojisi).
Gibson, yaşamı boyunca birkaç akademik çalışma yayınladı:
- Gibson, E. J. (1939). Sensory generalization with voluntary reactions. Journal of Experimental Psychology, 24, 237–253. doi:10.1037/h0062877
- Gibson, E. J. (1940). A systematic application of the concepts of generalization and differentiation to verbal learning. Psychological Review, 47(3), 196–229. doi:10.1037/h0060582
- Gibson, E. J. (1941). Retroactive inhibition as a function of degree of generalization between tasks. Journal of Experimental Psychology, 28(2), 93-115. doi:10.1037/h0056366
- Gibson, E. J. (1942). Intra-list generalization as a factor in verbal learning. Journal of Experimental Psychology, 30(3), 185–200. doi:10.1037/h0058505
- Gibson, E. J. (1952). The role of shock in reinforcement. Journal of Comparative and Physiological Psychology, 45(1), 18–30. doi:10.1037/h0057667
- Gibson, E. J. (1969). Principles of perceptual learning and development. New York: Appleton-Century-Crofts.
- Gibson, E. J. (1980). Eleanor J. Gibson. In G. Lindzey (Ed.), A history of psychology in autobiography (Vol. 7, pp. 239–271). San Francisco, CA: W H Freeman & Co.
- Gibson, E. J. (1988). Exploratory behaviour in the development of perceiving, acting, and the acquiring of knowledge. In Rosenzweig, M. R., Porter, L. W. (Eds.), Annual Review of Psychology (Vol. 39, pp. 1–41). Palo Alto, CA: Annual Reviews.
- Gibson, E. J. (1991). An odyssey in learning and perception. Cambridge, MA: MIT Press.
- Gibson, E. J. (1994). Has psychology a future? Psychological Science, 5, 69–76. doi:10.1111/j.1467-9280.1994.tb00633.x
- Gibson, E. J. (2002). Perceiving the affordances: A portrait of two psychologists. Mahwah, NJ: Erlbaum.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Caudle, F. M. (2003). Eleanor Jack Gibson (1910-2002). American Psychologist, 58(12), 1090-1091.doi:10.1037/0003-066X.58.12.1090
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Eppler, M. (2006). Eleanor Jack Gibson: 1910-2002. The American Journal of Psychology, 119(1), 121-127.
- ^ a b c d e f g h American psychological foundation awards for 1986: Gold medal Awards. (1987). American Psychologist, 42(4), 327-332.
- ^ a b c d Rodkey, E. N. (2011, July). The woman behind the visual cliff. Monitor on Psychology, 42(7).[1] 28 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c Szokolszky, A. (2003). An interview with Eleanor Gibson. Ecological Psychology, 15(4), 271-281.doi:10.1207/s15326969eco1504 2
- ^ Gibson, E. J. (1991). Learning, development, and conceptual change. An odyssey in learning and perception. Cambridge, MA: The MIT Press.
- ^ Gibson, E. J. (2002). Perceiving the affordances: A portrait of two psychologists. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates
- ^ a b c d e f g h i Benjafield, J. G. (2015). A History of Psychology (4th ed.). Don Mills, ON, Canada: Oxford University Press
- ^ a b c d e f g Gibson, J. J., & Gibson, E. J. (1955). Perceptual learning: Differentiation or enrichment? Psychological Review, 62(1), 32-41.
- ^ a b c Gibson, E. J. (1969). Principles of perceptual learning and development. New York: Appleton-Century-Crofts.
- ^ a b c d e f g h i j k Gibson, E. J., Gibson, J. J., Pick, A. D., & Osser, H. (1962). A developmental study of the discrimination of letter-like forms. Journal of Comparative and Physiological Psychology, 55(6), 897-906.doi:10.1037/h0043190
- ^ a b c d e f g h Rodkey, N, E. (2015). The visual cliff’s forgotten menagerie: rats, goats, babies, and myth-making in the history of psychology. Journal of the History of the Behavioural Sciences, 51(2), 113-140. doi: 10.1002/jhbs.21712
- ^ Lashley, K. S., Russel, J. T. (1934). The mechanism of vision. XI. A preliminary test of innate organization. Pedagogical Seminary and Journal of Genetic Psychology, 45, 136-144.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Gibson, E. J., & Walk, R. D. (1960). The “visual cliff”. Scientific American, 202(4), 64-71.doi:10.1038/scientificamerican0460-64
- ^ a b Eleanor Jack Gibson: Distinguished scientific contribution award. (1968). American Psychologist, 23(12), 861-863.doi:10.1037/h0020776
- ^ a b c d "In appreciation: Eleanor Gibson. (2003, April). Observer, 16(4)". 18 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
- ^ "Department of Psychology. (2015)". 5 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
- ^ Gibson, E. J., & Levin, H. (1975). The psychology of reading. Cambridge, MA: MIT Press.
Dış bağlantılar
- "Gibson, Eleanor J." in Encyclopedia.com 28 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . by Patricia Skinner
- Adolph, K. E., & Vereijken, B. (2005). Esther Thelen (1941–2004). American Psychologist, 60(9), 1032.[2]
- Time Capsule: The woman behind the visual cliff, article published in the APA Monitor 19 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Transcript of oral history interview 7 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . and CV 7 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (both in PDF format) from the Society for Research in Child Development
- Eleanor Gibson Profile on Psychology's Feminist Voices 28 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Finding Aid for Eleanor Gibson Papers 14 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . at Cornell University Archives
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Eleanor Jack Gibson 7 Aralik 1910 30 Aralik 2002 bebeklerde okuma gelisimi ve algisal ogrenme konularina odaklanmis Amerikali bir psikologdur Kariyerine 1932 yilinda Smith College da ogretim gorevlisi olarak baslayan Gibson ilk calismalarini lisans ogrencisiyken yaptigi arastirmalara dayanarak yayinlamistir Gibson Buyuk Buhran ve cinsiyet ayrimciligi nedeniyle karsilastigi bircok engeli kendi ilgi alanlariyla birlestirebilecegi arastirma firsatlari bularak asmayi basardi Gibson esi James J Gibson ile birlikte insanlarin cevrelerine uyum saglamalarina olanak verdigi icin alginin ne kadar onemli oldugunu vurgulayan Gibsoncu ekolojik gelisim teorisini yaratti Belki de psikolojiye en bilinen katkisi hem insan hem de hayvan turlerinde derinlik algisini inceleyen ve bebeklerde algisal gelisimin yeni bir anlayisina yol acan gorsel ucurum olmustur Gibson 1971 yilinda Ulusal Bilimler Akademisi ne 1972 yilinda Ulusal Bilimler Akademisi ne ve 1977 yilinda Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi ne secilmistir 1992 yilinda Ulusal Bilim Madalyasi ile odullendirilmistir Eleanor J GibsonEleanor Gibson 1993DogumEleanor Jack 7 Aralik 1910 1910 12 07 Peoria IllinoisOlum30 Aralik 2002 92 yasinda Columbia Guney KarolinaVatandaslikAmerikanEgitim B A 1931 M S 1933 Yale Universitesi Ph D 1938 EvlilikJames J GibsonOdullerUlusal Bilim Madalyasi 1992 1968 The American Psychological Foundation Gold Medal Award for Life Achievement in Science 1986 KariyeriDaliPsikoloji gelisim psikolojisi karsilastirmali psikoloji deneysel psikoloji Doktora danismaniClark L HullEtkilendikleriJames J Gibson m 1932 o 1979 Ilk yillariEleanor kizlik soyadi Jack Gibson 7 Aralik 1910 da Peoria Illinois de dogdu Babasi William Alexander Jack hirdavat toptanciligi konusunda uzmanlasmis bir is adamiydi Annesi Isabel Grier Jack Smith College dan mezun olmus bir ev kadiniydi Gibson in 1916 dogumlu Emily Jack adinda bir kardesi vardi Ailesi Gibson esi James Gibson ile Smith teki ilk yilinin sonunda bir mezuniyet partisine katilirken tanisti James asistan profesordu ve Gibson James le tanistiktan bir gun sonra programini James in ileri deneysel psikoloji dersini de icerecek sekilde degistirdi Eylul 1932 de evlendiler Ilk cocuklari James J Gibson Junior 1940 yilinda dogdu Ikinci cocuklari Jean Gibson ise 1943 te dogdu Gibson cocuklarina ve ogretmenlige odaklanmak icin arastirmaya birkac yil ara vermeye karar verdi Egitimi Gibson dil egitimi almak amaciyla on alti yasinda Smith College a gitmeye basladi Lisans derecesiyle 1931 yilinda mezun oldu Smith teyken deneysel psikolojiyle ilgilenmeye basladi Gibson yuksek lisansini Smith te tamamladi ve 1933 te mezun oldu Gibson 1935 yilinda Yale Universitesi nde doktorasina basladi Yale e devam ederken Gibson karsilastirmali psikolojiyle ilgilenmeye basladi Baslangicta Gibson Robert Yerkes ten tez danismani olmasini istemisti Yerkes kadinlarin laboratuvarinda calismasina izin vermedigini belirterek reddetti Davranis psikologu olan Clark L Hull ayni teorik bakis acisina sahip olmamalarina ragmen Gibson in tez danismani oldu Gibson davranisci terminolojiyi kullanarak farklilastirma uzerine tezini tamamladi Yale de gecirdigi bir yilin ardindan Gibson gerekli sinavlari gecerek Northampton Massachusetts e geri dondu ve Smith te ders vermeye devam etti Tezini iki yil sonra 1938 de tamamladi ve bu noktada Yale den doktorasini aldi Akademik hayatiGibson 1932 yilinda Smith College da ogretim gorevlisi olarak calismaya basladi Yale Universitesi nde doktora yapmak icin 1935 te bir yil ara verdikten sonra Smith College a egitmen olarak geri dondu Gibson 1940 ta Smith te yardimci docent oldu 1941 de James Gibson dan Birlesik Devletler Hava Kuvvetleri Ucus Egitim Komutanligi nda algi arastirmasi yapmasi istendi ve bunun uzerine aile Fort Worth Teksas a tasindi Bir sure sonra Santa Ana Kaliforniya ya tasindilar Ikinci Dunya Savasi sona erdikten sonra Northampton Massachusetts e geri donduler Gibson 1946 yilinda Smith College daki gorevine yeniden basladi 1949 yilinda James Gibson Cornell Universitesi nde ise girince aile Ithaca New York a tasinmak zorunda kaldi Gibson kocasiyla ayni bolumde calismasini yasaklayan anti nepotizm politikalari nedeniyle Cornell de is bulamadi Boylece Gibson ucretsiz bir arastirma gorevlisi oldu Arastirmalarini Cornell deki diger ogretim uyelerine ulasarak ve Psikoloji profesoru Howard Liddell ile birlikte calisarak surdurdu Gibson Liddell in Davranis Ciftligi Laboratuvari nda calisarak yavru hayvanlarla calisma ve onlari yetistirme deneyimi kazandi Gibson in gelisim konusuna olan ilgisi hayvanlarla calistiktan sonra artti Liddell in Davranis Ciftligi Gorsel Ucurum a yol acan davranisin kesfinin gerceklestigi yerdir Gibson burada iki yil boyunca arastirma yaptiktan sonra kecilerden olusan kontrol grubunun dagitildigini ogrenince Davranis Ciftligi nden ayrildi Gibson daha sonra algisal ogrenme uzerinde calismak icin Birlesik Devletler Hava Kuvvetleri nden fon ve Birlesik Devletler Donanmasi ndan hibe aldi Bu konuyu daha fazla arastirmak icin Gibson ve kocasi James anlamsiz karalamalarin algilanmasi uzerine bir calismanin ortak yazari oldular ve sonunda farklilastirma teorisine yol actilar Ayrica Richard Walk Cornell Universitesi nde ise alindiginda Gibson ve Walk farkli ortamlarda yetistirilen sicanlar uzerinde ayrimcilik ogrenimini arastirmaya karar verdiler ve sonunda Gorsel Ucurum deneyine yol actilar Walk George Washington Universitesi nde calismaya devam etmek icin Cornell Universitesi nden ayrildiginda birlikte calismalari sona erdi 1966 yilinda James baska bir yerde is buldu ve artik Cornell Universitesi nde calismiyordu Nepotizm karsiti politikalarin artik bir sorun teskil etmemesi uzerine Gibson Cornell de kadrolu profesor oldu Walk ile akademik ortakligi sona erdikten sonra Gibson dan okuma sureclerini daha iyi anlamayi amaclayan disiplinler arasi bir projeye katilmasi istendi 1972 yilinda Gibson Susan Linn Sage Psikoloji Profesoru oldu ve kendisine ait bir laboratuvar tahsis edildi Bu noktada Gibson odagini bebeklerde algiya cevirdi ve yeni laboratuvarini bir bebek algisi laboratuvarina donusturdu Gibson esi James in oldugu yil olan 1979 da fakultedeki gorevinden emekli olmak zorunda kaldi Emekliliginden once diger universiteleri ziyaret etmeye basladi ve bunu daha sonra uzun yillar surdurdu Gibson 1987 yilina kadar laboratuvarinda calismaya devam etti ve bu tarihte kizina daha yakin yasamak icin Middlebury Vermont a tasindi Zeitgeist Zamanin Ruhu Eleanor Gibson Buyuk Buhran doneminde ve cinsiyet ayrimciliginin norm olarak kabul edildigi donemde yasamistir Zaman ve sosyal normlar kariyerini etkilemistir Gibson lisans ve yuksek lisans derecelerini tamamlamak uzere Smith College a gitti Smith College o donemde Gibson a kadinlari akademisyen ve bilim insani olmaya zorlayan ve tesvik eden bir atmosferde bulunma firsati saglamistir Buyuk Buhran i yasamasi onu oyle etkiledi ki mali sorunlar ve evlilik nedeniyle doktora programina ancak yillar sonra baslayabildi Doktorasini almak uzere Yale Universitesi ne gitmeden once Smith College da iki yil boyunca laboratuvar dersleri veren bir egitmen olarak kaldi Zamanin ruhuna uygun olarak Yale Universitesi Smith College in aksine kadinlarin kariyerlerini desteklemiyordu Yale Universitesi Gibson in lise sonrasi egitimi icin mali yardim saglamadi Smith Koleji Gibson a Yale Universitesi nde egitimine devam etmesi icin okul ucretini karsilayan bir burs verdi Eleanor Gibson in karsilastirmali psikolojiye guclu bir ilgisi vardi Ilgi alanlari onu tez danismani olarak Robert Yerkes e yaklastirdi Cinsiyet ayrimciligi norm oldugu icin Yerks baslangicta Gibson i reddetti Yerkes kadinlarin laboratuvarinda calismasina izin vermedi Gibson bircok cinsiyet engeliyle karsilasti ancak hedeflerini tamamlamak icin alternatifler aradi Gibson Yale Universitesi ndeki calismalarini basariyla tamamlayarak 1938 yilinda doktorasini aldi Gibson in akademik kariyeri savas nedeniyle ve 1941 de Pearl Harbour a yapilan saldiridan sonra kesintiye ugradi Esi James Gibson Ordu Hava Kuvvetleri Ucus Egitim Komutanligi nda arastirma yaparken ona Teksas ta ve daha sonra Kaliforniya da eslik etti Eleanor Gibson 4 yillik bir aradan sonra akademik kariyerine Smith College da ogretmen olarak devam etti 1949 da Gibson ve kocasi Smith Koleji nden ayrilarak Cornell Universitesi ne tasindi Cornell o donemde kadinlari ogretim kadrosuna almiyordu Cornell de ayrica kocasi James Gibson in Psikoloji bolumunde ise alinmis olmasi nedeniyle Gibson in ogretim uyesi olarak calismasina izin vermeyen bir anti nepotizm kurali vardi Gibson 16 yil boyunca ucretsiz olarak arastirma gorevlisi olarak calisacakti Gibson cinsiyet ayrimciligi ve anti nepotizm kurallariyla karsi karsiya kalirken arastirmalarina devam etti OlumuEleanor Gibson son yillarinda kitap yazmaya ve yayinlamaya odaklanmisti Amaci dusunce gelisimini gostermekti An Odyssey in Learning and Perception Ogrenme ve Algilamada Bir Seruven baslikli kitabi 1930 lardan baslayarak akademik makalelerinin bir derlemesidir Kitap algisal ogrenme ve gelisime yonelik 50 yillik calismalarini kapsamaktadir 2002 yilinda olumunden once Gibson son bir kitap yayinladi Son kitabi baslangicta kisisel bir aile tarihi olarak yazilmis ancak daha sonra iki psikologun hayatlari hakkinda bir hikayeye donusmustur Son kitabina su basligi vermistir Olanaklari algilamak Iki psikologun portresi Gibson 30 Aralik 2002 de Kolombiya Guney Karolina da oldu Psikolojiye katkilariAlgisal ogrenme Gibson esi James Gibson in calismalarindan oldukca etkilenmistir Birlikte Gibson ekolojik gelisim teorisini gelistirmislerdir Bu teori algisal ogrenme uzerine yaptigi arastirmalari etkilemistir Gibson algisal ogrenme konusunda kokten farkli yeni bir goruse ihtiyac olduguna inaniyordu Baslica calismalarindan biri cocuklarin cevrelerini nasil algiladiklarina dair adimlari iceriyordu Gibson ve esi ogrenmenin yonunun cevreye dair ic gorunuzu veya alginizi guclendirmek oldugunu savundu Bu algisal ogrenme sureci Gibson ve esi tarafindan farklilasmanin bir parcasi olarak kabul edildi Insanlar ilk olarak benzer gorunen her seyi gruplar halinde kategorize etme egilimine sahiptir Baska bir deyisle insanlar asiri genelleme egilimindedir Algisal ogrenme ile insanlar farkli uyaricilarin belirli kaliplari ve ozellikleri gibi uygun ayrimlari yapmayi ogrenerek asiri genelleme egilimiyle savasabilir Gibson ve esinin bunu tanimlamak icin kullandiklari bir ornek duzenli olarak sarap tadimina katilan birinin bircok saraptaki farkliliklari tadabilmesidir Ancak ilk kez katilan biri tum saraplarin olmasa da pek cogunun tadinin ayni oldugunu dusunebilir Gibson bu algisal ogrenme kavramini acikliga kavusturmak icin esi James ile birlikte anlamsiz karalamalarin algilanmasini arastirmak uzere ortak bir calisma yurutmustur Calisma uc farkli gruptan olusuyordu Ilk grupta 6 ila 8 yaslarinda on katilimci vardi Ikinci grupta 8 ila 11 yas arasi on katilimci yer almistir Ucuncu grupta ise yetiskinlerden olusan on iki katilimci yer almistir Katilimcilardan bircok farkli boyutta benzer karalamalardan olusan bir setten standart bir karalamayi tanimlamalari istenmistir Karalamalar uc ila bes arasinda degisen sarmallar iceriyordu ve uzunluklari farkliydi Bazi sarmallar saat yonunde spiral cizerken bazilari saat yonunun tersine spiral cizmektedir Deneyde her kartin uzerinde farkli bir karalama bulunan bir deste kart vardi Destede ayrica baska figurlerle basilmis cesitli kartlar da vardi Katilimcilara yaklasik 5 saniye boyunca bakmalari icin bir hedef verilmistir Bazi kartlarin uzerinde hedefle ayni olan bobinlerin basili oldugu bilgisi verildi Daha sonra her bir kart yaklasik 3 saniye boyunca katilimciya sunuldu Hedefle ayni olan kartlari secmekle gorevlendirildiler Ilk denemede kart destesi hedefe benzeyen 17 karalamadan ve hem hedeften hem de birbirinden cok farkli olan diger 12 baskidan olusuyordu Sonuclar uc grubun cesitli seviyelerde ve cesitli oranlarda ogeleri tanimlamayi ve ayirt etmeyi ogrendigini gostermistir Ilk denemede en kucuk katilimcilarin bulundugu grup ortalama 13 4 ile hedefle ayni olan karalamalarin cogunu tanimlayabilmistir Bunu ortalama 7 9 ile ucuncu gruptan daha fazla tanimlama yapan daha buyuk cocuklarin bulundugu grup takip etti Yetiskinlerden olusan grup ise ortalama 3 0 ile en az ozdes karalamayi yapmistir Bununla birlikte sonuclar yetiskin grubunun ortalama 3 1 denemede mukemmel tanimlamayi basarabildigini daha buyuk cocuk grubunun ise ortalama 4 7 denemede bunu basardigini gostermistir Aksine ilk gruptaki kucuk cocuklarin cogu hedefle herhangi bir dogru bobini eslestirememistir Mukemmel tanimlamaya ulasmak icin gereken deneme sayisina calisma suresi icinde ulasilamamistir Baslangicta standart karalama diger karalamalardan ayirt edilemiyordu ancak tekrarlanan testlerden sonra standart karalama netlesti Katilimcilar herhangi bir duzeltme yapilmadan standart dogru bir sekilde tanimlanana kadar test edilmistir Gibson lar daha sonra katilimcilarin cagrisimsal bir surec yoluyla algilamayi ogrenmesinden ziyade uyaricinin algi icin tum bilgileri icerdigini belirtmistir Bu da algisal ogrenmenin bir gozlemcinin bir uyaricinin farkli yonlerine karsi daha duyarli hale gelmesiyle algilanan seyde meydana gelen bir degisiklik olarak yeniden tanimlanmasiyla sonuclanmistir Calismanin baslangicinda uyaricilarin veya bobinlerin cogu ayni gorunmektedir Ancak pratikle birlikte katilimcilar uyaranlari birbirinden ayirmayi ogrenir Algisal ogrenme sureci tekrarlama yoluyla zaman icinde daha hizli gerceklesir Gibson farklilasmanin hem evrimsel psikoloji hem de gelisimsel psikoloji icin cok onemli bir unsur oldugunu belirtmektedir Algisal ogrenme insanlarin cevrelerindeki uyaranlara farkli ancak uygun sekilde yanit vermelerini saglar Gibson algilayan kisi ile cevresi arasindaki baglantilarin algisal gelisimin gerceklestigi alan oldugunu soylemistir Gibson bir kisinin ancak bir nesneyi digerinden ayirt edebildigi ve bu nesnenin ozelliklerini tanimlayabildigi takdirde ozgullugun algisal ogrenimini gerceklestirmis oldugunu belirtmektedir Gibson in algisal ogrenme alaninda yaptigi bir diger calisma da sozcuklerin ve yazim kaliplarinin algilanmasidir Okumayi ogrenmek cocuk gelisiminde cok onemli bir unsurdur ve kelimeler okuyucu tarafindan algilandiginda farkli anlamlara gelebildigi icin karmasiktir Gibson bir okuyucunun kelimeleri aninda ayirt edebilecek asamaya gelmesini saglayan faktorlerle ilgilenmistir Gibson alfabenin belirli kombinasyonlarinin telaffuzunun digerlerinden daha kolay olmasi nedeniyle telaffuz edilebilirligin okuma uzerinde etkisi oldugunu savunmaktadir Belirli harfler kelimelerin belirli konumlarinda iyi bir sekilde esleserek daha kolay algilanmasini saglar Gibson a gore bu belirli yazim sekilleri ayni sekilde telaffuz edilir Ornegin glurck harflerinin pozisyonlari Ingilizce bir kelime olmamasina ragmen telaffuz edilebilir Ote yandan ckurgl harflerinin telaffuzu o kadar kolay degildir Ingilizce bilen bir kisi gl harflerinin pek cok kelimenin basinda ck harflerinin ise pek cok kelimenin sonunda yer aldigini fark edebilir Kelimelerdeki bu tur yazim kaliplari okuyucunun telaffuz edilecek kelimeleri kolayca algilamasini saglar Farklilasma teorisi Eleanor Gibson algisal ogrenme uzerine yaptigi arastirmalarda ozellikle farklilastirma teorisi olarak adlandirdigi teoriyle ilgilenmistir Farklilastirma teorisi duyusal uyarimlardan alinan bilgilerde bireylerin cevredeki nesneleri ve deneyimleri ayirt edici ozellikler olarak adlandirilan benzersiz ozellikleri tanimlayarak ayirt ettigini belirtir Eleanor Gibson kucuk cocuklarin farkli harf benzeri formlar arasinda nasil ayrim yaptiklarini incelemek icin bir calisma yapti Calismada kullanilan cocuklar 4 ila 8 yaslari arasindaydi Cocuklara incelemeleri icin sayfanin sol tarafindaki bir sutunda 13 standart harf benzeri form verildi Her harf benzeri formda donusumler olarak adlandirilan cesitli varyasyonlar satirlar boyunca verildi Donusumler ya formdaki cizgileri degistirerek topolojik donusum ve cizgiden egriye donusum gorunumdeki kucuk degisiklikler ya da formu ayni tutarken harfin perspektifinde bir degisiklik rotasyonel tersine donusum ve perspektif donusumu idi Cocuklara verilen gorev hangi donusumlerin standart formlardan farkli olmadigini belirlemek ve gostermekti Genel olarak yas arttikca yapilan yanlis farklilasmalarin miktari azaldi Ancak bu donusumlerin zorluk seviyesine bagli olarak degisiyordu Sonuclar 4 ila 5 yas arasi cocuklarin formlarin tum varyasyonlarinda buyuk zorluklar yasadiklarini 6 ila 8 yasindakilerin ise cok daha iyi performans gosterdigini ve standart harf benzeri formlar ile gosterilen varyasyonlar arasinda ayrim yapabildiklerini gostermistir Asagidaki liste yas arttikca hatalarda en buyuk azalmaya en buyuk iyilesme sahip olan donusumlerden en kucugune en az iyilesme dogru siralanmistir rotasyonel tersine cevirme cizgiden egriye perspektif topolojik Bu sonuclar algisal ogrenme uzerine yapilan arastirmalara cocuklarin harflerin tanimlanmasinin buyuk bir bileseni olan farklilasma icin kullanilacak ayirt edici ozellikleri ogrendiklerini one surdukleri icin katkida bulunmaktadir Gorsel ucurum Eleanor gorsel ucurumun ilhami kendiliginden kesfedildiginde kecilerde baski yapma nin gelisimini ve surecini inceliyordu Bebek kecilerden birini yikarken digeri dogmak uzereydi Hizli hareket ederek keciyi yerden yukseltilmis bir nesneye yerlestirdi Yenidogan yerlestirdigi yerden hareket etmedi ve derinlik algisinin bir gostergesi oldu Gorsel ucurum calismasi baslangicta tasarlandiginda Gibson Cornell deki bir profesor Richard Walk ile arastirma yapiyordu Walk amp Gibson sicanlarin gelisimini ve bunun yetistirme ortamlarindan nasil etkilendigini inceliyordu Walk amp Gibson deneylerine koyu renkli yetistirilmis fareleri dahil etti ve bunlarin yetistirilmesi son derece zaman aldi 1 sicanlardan en iyi sekilde yararlanmak isteyen 2 hem Eleanor un kecilerle olan deneyiminden hem de 1934 te Lashley amp Russell tarafindan yapilan benzer bir onceki deneyden ilham alan bir kombinasyon gorsel ucurumla derinlik algisini inceleme fikrini uretti Walk amp Gibson sicanlarda tavuklarda kaplumbagalarda kuzularda yavru kecilerde domuzlarda kopeklerde kedilerde ve maymunlarda gorsel derinlik algisini inceledi Sicanlarla yapilan orijinal calismada aparat ortasi boyunca ince bir tahta ile zemine paralel ve 53 inc ustunde duran iki cam levhadan yapilmistir Sicanlar ya sig ve derin tarafi olan deney grubuna ya da derin tarafi olmayan sadece sig olan bir kontrol grubuna yerlestirildi Calismanin sonuclari deney grubundaki sicanlarin zamanlarinin cogunu sig tarafta gecirdigini kontrol durumundaki sicanlarin ise bir tercih gostermedigini gostermistir Daha sonra ayni kontrol kosulu ile birlikte sig olmayan her iki derin tarafa sahip bir aparat ile bir takip calismasi yapildi Takip calismasinin sonuclari sicanlarin cogunun merkez tahtasinda kaldigini ve camin uzerine yurumesinin kontrol durumundaki sicanlardan daha uzun surmedigini gostermistir Gibson daha sonra tavuklari kaplumbagalari kuzulari cocuklari yavru keciler domuzlari kopekleri kedileri ve maymunlari test etmek icin daha buyuk bir cihaz kullandi hepsi benzer sonuclar gosteriyor Walk amp Gibson daha once bulunan derinlik algisinin dogustan gelip gelmedigini belirlemek icin karanlik yetistirilmis ve isikla yetistirilen sicanlarla daha fazla deney yapti Sonuclar benzerdi Bu derinlik algisinin tum hayvanlarda dogal olma ihtimalini gosterdi Ancak kedilerle test edildiginde bu sonuc bulunamadi Bu derinlik algisinin bazi turlerde dogustan geldigi bazilarinda kediler gibi derinlik algisini ogrenmeleri gerektigi inancini gostermistir Son olarak Walk amp Gibson insan bebeklerinde gorsel derinlik algisini daha buyuk bir aparatla inceledi Bebekler 6 ayliktan 14 aya kadar degisiyordu Her cocuk annesi sig tarafta veya derin tarafta durarak orta tahtaya yerlestirildi ve cocugu anneye dogru surunmeye motive etmeye calisti Sonuclar bebeklerin cogunlugunun yaklasik 90 sig tarafa surunecegini ancak sadece 10 unun derin tarafa surunecegini gostermistir Derin tarafa surunmeyi reddeden bebeklerin anneleri o tarafta dururken ya surunerek uzaklastiklari ya da aglayacaklari gozlenmistir Bu sonuclar ortalama bir insan bebeginin surunebildigi anda derinligi ayirt ettigini gostermektedir MirasiOvguler Gibson hayati boyunca asagidaki odulleri aldi APA Award for Distinguished Scientific Contributions to Psychology 1968 APA Amerikan Psikoloji Dernegi Psikolojiye Seckin Bilimsel Katkilar Odulu The G Stanley Hall Award for Distinguished Contribution to Developmental Psychology 1970 G Stanley Hall Gelisim Psikolojisine Seckin Katki Odulu Elected to the National Academy of Sciences 1971 Ulusal Bilimler Akademisi ne secildi Elected to the National Academy of Education 1972 Ulusal Egitim Akademisi ne secildi Yale University s Wilbur Cross Medal 1973 Yale Universitesi Wilbur Cross Madalyasi Elected to the American Academy of Arts and Sciences 1977 Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi ne secildi Howard C Warren Medal from the Society of Experimental Psychologists 1977 Deneysel Psikologlar Dernegi nden Howard C Warren Madalyasi The Distinguished Scientific Contribution Award from the Society for Research in Child Development 1981 Cocuk Gelisimi Arastirma Dernegi Ustun Bilimsel Katki Odulu The American Psychological Foundation Gold Medal Award for Life Achievement in Science 1986 Amerikan Psikoloji Vakfi Bilimde Yasam Boyu Basari Altin Madalya Odulu The National Medal of Science 1992 Ulusal Bilim Madalyasi Buna ek olarak 1972 de Smith College ve 1996 da Yale Universitesi nden dereceler de dahil olmak uzere 11 onursal derece aldi Gorsel Ucurum Calismasi ndan sadece birkac yil sonra Bilimsel Oduller Baskani ve Komitesi adina George Armitage Miller Gibson a Seckin Bilimsel Katkilar icin APA Odulu verdi Yillik kongrede algisal ogrenme ve gelisim alanindaki olaganustu calismalariyla tanindi James Birren ve Muzafer Sherif ile birlikte her birine bilimsel psikoloji alanina katkilarinin bir yazisi ve bin dolarlik bir cek sunuldu Bu onun kabulunun baslangiciydi Gibson in 1979 da emekli olmasinin ardindan Minnesota Universitesi Guney Carolina Universitesi Indiana Universitesi Connecticut Universitesi Emory Universitesi ve Pekin Universitesi de dahil olmak uzere dunyanin dort bir yanindaki kurumlarda arastirma ve fakulte atamalari yoluyla katilimini surdurdu APA nin Washington D C deki yillik toplantisinda Eleanor Gibson in Psikolojik Bilimler Altin Madalya Odulu nun sahibi oldugu aciklandi Altin Madalya Odulleri Kuzey Amerika da yasayan 65 yasin uzerindeki Amerikali psikologlara verildi Gibson profesyonel bilimsel ve kamu yarari alanlarindaki seckin ve omur boyu suren basarilariyla tanindi ve sonucta ona altin bir madalyon ve iki bin dolarlik bir cek kazandirdi Bilimsel bulgulari ile algi bilgisini bugune kadar ilerletmeye devam etmektedirler Gibson 1992 yilinda baskan George H W Bush tarafindan sunulan Ulusal Bilim Madalyasi ni alan on psikolog arasindaydi 30 yillik kurulustan sonra Ulusal Bilim Madalyasi Gibson in onu alan on psikologdan biri oldugu 304 aliciya verildi Gibson su anda lisans programlarinda ogretilmekte olan Gorsel Ucurum Calismasi ile hatirlanacak Anisina 92 yasindayken Gibson 30 Aralik 2002 de oldu Algi bebek gelisimi ve okuma dahil olmak uzere psikolojinin bircok alanina onemli olcude katkida bulunan deneysel bir psikologdu 1949 da Cornell Universitesi psikoloji bolumunde arastirmaci olarak calisti Gibson daha sonra 1966 da profesor olarak atandi ve Cornell de profesorluk yapan ilk kadin oldu Alti yil sonra Susan Linn Bilge Psikoloji Profesoru secildi Gibson sadece psikoloji alaninda degil ayni zamanda etkilesime girdigi insanlar uzerinde de bir etki birakti Montana Universitesi nde yardimci provost ve emekli psikoloji profesoru olan Arlene Walker Andrews Gibson in Cornell deki ogrencilerinden biriydi Gibson okul yilina bir ay kala arastirmasinin bir parcasi olma firsati verdi Arlene hepsi yepyeni ogrenciler olan lisansustu arastirmacilardan olusan bir ekibin parcasiydi ancak Jackie onlara tam kredi vermeyi asla basaramadi Arlene onu yetenekli bir akil hocasi olarak gordu ve comertligi esnekligi ve istekliligi hakkinda konustu Lisansustu ogrencilerine asla deger vermedi ve onlara her zaman bagimsiz akademisyenler gibi davrandi Gibson i takdir eden Arlene is ahlaki kararliligi ham zekasi ve ogrencilerin buyumesine ve gelismesine olan bagliligi ile olaganustu bir model oldugunu belirtti Yayinlanmis eserleriEleanor Gibson psikolojik alanda ogrenme literaturunu genisleten iki buyuk etkili kitap yayinladi Iki kitabi sunlari iceriyordu Principles of Perceptual Learning and Development Algisal Ogrenme ve Gelisim Ilkeleri ve The Psychology of Reading Okuma Psikolojisi Gibson yasami boyunca birkac akademik calisma yayinladi Gibson E J 1939 Sensory generalization with voluntary reactions Journal of Experimental Psychology 24 237 253 doi 10 1037 h0062877 Gibson E J 1940 A systematic application of the concepts of generalization and differentiation to verbal learning Psychological Review 47 3 196 229 doi 10 1037 h0060582 Gibson E J 1941 Retroactive inhibition as a function of degree of generalization between tasks Journal of Experimental Psychology 28 2 93 115 doi 10 1037 h0056366 Gibson E J 1942 Intra list generalization as a factor in verbal learning Journal of Experimental Psychology 30 3 185 200 doi 10 1037 h0058505 Gibson E J 1952 The role of shock in reinforcement Journal of Comparative and Physiological Psychology 45 1 18 30 doi 10 1037 h0057667 Gibson E J 1969 Principles of perceptual learning and development New York Appleton Century Crofts Gibson E J 1980 Eleanor J Gibson In G Lindzey Ed A history of psychology in autobiography Vol 7 pp 239 271 San Francisco CA W H Freeman amp Co Gibson E J 1988 Exploratory behaviour in the development of perceiving acting and the acquiring of knowledge In Rosenzweig M R Porter L W Eds Annual Review of Psychology Vol 39 pp 1 41 Palo Alto CA Annual Reviews Gibson E J 1991 An odyssey in learning and perception Cambridge MA MIT Press Gibson E J 1994 Has psychology a future Psychological Science 5 69 76 doi 10 1111 j 1467 9280 1994 tb00633 x Gibson E J 2002 Perceiving the affordances A portrait of two psychologists Mahwah NJ Erlbaum Kaynakca a b c d e f g h i j k l m n o p q r Caudle F M 2003 Eleanor Jack Gibson 1910 2002 American Psychologist 58 12 1090 1091 doi 10 1037 0003 066X 58 12 1090 a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Eppler M 2006 Eleanor Jack Gibson 1910 2002 The American Journal of Psychology 119 1 121 127 a b c d e f g h American psychological foundation awards for 1986 Gold medal Awards 1987 American Psychologist 42 4 327 332 a b c d Rodkey E N 2011 July The woman behind the visual cliff Monitor on Psychology 42 7 1 28 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c Szokolszky A 2003 An interview with Eleanor Gibson Ecological Psychology 15 4 271 281 doi 10 1207 s15326969eco1504 2 Gibson E J 1991 Learning development and conceptual change An odyssey in learning and perception Cambridge MA The MIT Press Gibson E J 2002 Perceiving the affordances A portrait of two psychologists Mahwah NJ Lawrence Erlbaum Associates a b c d e f g h i Benjafield J G 2015 A History of Psychology 4th ed Don Mills ON Canada Oxford University Press a b c d e f g Gibson J J amp Gibson E J 1955 Perceptual learning Differentiation or enrichment Psychological Review 62 1 32 41 a b c Gibson E J 1969 Principles of perceptual learning and development New York Appleton Century Crofts a b c d e f g h i j k Gibson E J Gibson J J Pick A D amp Osser H 1962 A developmental study of the discrimination of letter like forms Journal of Comparative and Physiological Psychology 55 6 897 906 doi 10 1037 h0043190 a b c d e f g h Rodkey N E 2015 The visual cliff s forgotten menagerie rats goats babies and myth making in the history of psychology Journal of the History of the Behavioural Sciences 51 2 113 140 doi 10 1002 jhbs 21712 Lashley K S Russel J T 1934 The mechanism of vision XI A preliminary test of innate organization Pedagogical Seminary and Journal of Genetic Psychology 45 136 144 a b c d e f g h i j k l m n o p q r Gibson E J amp Walk R D 1960 The visual cliff Scientific American 202 4 64 71 doi 10 1038 scientificamerican0460 64 a b Eleanor Jack Gibson Distinguished scientific contribution award 1968 American Psychologist 23 12 861 863 doi 10 1037 h0020776 a b c d In appreciation Eleanor Gibson 2003 April Observer 16 4 18 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mart 2023 Department of Psychology 2015 5 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mart 2023 Gibson E J amp Levin H 1975 The psychology of reading Cambridge MA MIT Press Dis baglantilar Gibson Eleanor J in Encyclopedia com 28 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde by Patricia Skinner Adolph K E amp Vereijken B 2005 Esther Thelen 1941 2004 American Psychologist 60 9 1032 2 Time Capsule The woman behind the visual cliff article published in the APA Monitor 19 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Transcript of oral history interview 7 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde and CV 7 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde both in PDF format from the Society for Research in Child Development Eleanor Gibson Profile on Psychology s Feminist Voices 28 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Finding Aid for Eleanor Gibson Papers 14 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde at Cornell University Archives