Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Elektrikle çalışan uzay aracı itki sistemi, uzay aracının hızını elektrik enerjisi kullanarak değiştirir. Bu Uzay aracı itki sistemi türündeki pek çok sistem, yakıtı (-Reaction_mass) elektrik kullanarak yüksek hızlarda araçtan atmak suretiyle çalışır, ancak örneğin (İng: electrodynamic tether) ise doğrudan gezegenin Manyetik alanıyla etkileşerek çalışırlar.
Elektriksel iticiler genellikle kimyasal roketlere göre daha az yakıt kullanırlar çünkü daha yüksek gaz/madde çıkış hızına sahiptirler (daha yüksek bir Özgül itici kuvvet ile çalışırlar). Sınırlı elektrik gücü sebebiyle itki miktarı kimyasal roketlere oranla daha zayıftır, ancak elektrik itki sistemi bu küçük itkiyi uzun bir süre sağlayabilir. Elektriksel itki sistemi uzun sürelerde yüksek hızlara erişebilirler ve bu yüzden derin uzay görevlerinde kimyasal roketlere göre daha iyi çalışabilirler.
Elektriksel itki sistemleri günümüzde artık olgunlaşmış ve uzay araçlarında yaygın bir biçimde kullanılmaya başlanmıştır. Rus yapımı uydularında elektriksel itki sistemleri yıllardır kullanılmaktadır. 2013 yılı itibarıyla, güneş sisteminde görev yapan 200'den fazla uzay aracı, (ing:Orbital station-keeping), yörünge yükseltme veya ana itki yöntemi olarak elektriksel itki sistemleri kullanmaktadırlar. Gelecekte, en çok gelişmiş eletriksel iticiler, 100 km/s değerin bir Delta-v üretebileceklerdir, bu da uzay araçlarının (enerji kaynağı olarak Nükleer enerji kullanmak suretiyle) Güneş Sistemi'ndeki dış gezegenlere ulaşmasına olanak sağlayabilecektir, ancak yıldızlar arası yolculuk için yeterli olmayacaktır. Ayrıca, (lazer yoluyla güneş panelleri üzerine iletilebilecek şekilde) bir dış güç kaynağına sahip bir elektro-roketin, kuramsal olarak yıldızlararası uçuş olasılığı bulunmaktadır. Ancak elektrisel itki sistemi, yeteri kadar kuvvetli bir itkiyi üretemediği için, Dünya'nın yüzeyinden gerçekleştirilen fırlatmalar için uygun değildir.
Tarihçe
Uzay araçlarında elektrikli itki sistemi kullanılması fikri 1911 yılında, Konstantin Tsiolkovski isimli bilim adamının yayımladığı bir makaleye dayanır. Daha öncesinde ise, Robert Goddard kişisel not defterinde böyle bir olasılıktan bahsetmiştir.
Dünyada elektrikli itki sistemi ilk olarak 1929-1931 yılları arasında Leningrad şehrinde tasarlanmış ve test edilmiştir. 1950 tarihinde, S.P. Korolev, I.V. Kurchatov ve L.A. Artsimovich öncülüğünde, çeşitli elektrikli roket motoru türleri üzerine araştırma ve geliştirme programı benimsenmişti.
Kaynak olarak nükleer reaktörü kullanan bir "elektrikle çalışan itki sistemi" kavramı 1973 yılında Dr. tarafından yıldızlar arası seyahat amaçlı Daedalus Projesi için düşünülmüştü; ancak yeni ve özgün yöntem çok düşük itkisi olduğu için reddedilmiştir. Düşük itkinin sebebi ise nükleer enerjiyi elektriğe çevirmek için gereken aletlerin ağır olması ve dolayısıyla elde edilen ivmenin çok küçük kalmasıydı. Bu da istenilen hıza çıkmak için gereken sürenin yaklaşık yüzyıla civarı olmasına yol açıyordu.
Elektrik itki sisteminin ispatı, (İng:Space Electric Rocket Test) uzay aracında taşınan (İng: ion engine) kullanılarak yapılmıştır, uzay aracı 20 Temmuz 1964 tarihinde fırlatılmış ve iyon motoru 31 dakika boyunca çalışmıştır. Bunun devamı olan görev ise 3 Şubat 1970 yılında yapılmış ve SERT-2 uzay aracı yörüngeye iki adet iyon motoru taşımıştır. Bunlardan birisi beş aydan fazla süre çalışmış diğeri ise neredeyse üç ay çalışmıştır
2010'lara gelindiğinde, artık pek çok uydu üreticisi uydularında elektrik itki sistemi seçenekleri sunmaya başlamışlardı. Bu tür itki sistemleri genellikle uydunun yörüngede olduğu süre boyunca (İng: attitude control) amacıyla kullanılırken; bazı ticari iletişim uydusu işleticileri bu tür motorları, uyduları yer eşzamanlı yörüngeye yerleştirme amacıyla, geleneksel kimyasal roket (İng: AKM) yerine kullanmaya başlamışlardır
Türleri
İyon ve plazma sürücüleri
(İng: Ion thruster)
Bu türdeki bir roket-benzeri (ing: reaction engine) araçla birlikte taşınan yakıttan itki elde edebilmek için elektrik enerjisi kullanır. Roket motorlarının aksine, bu türden motorların (İng: rocket nozzle) sahip olmaları gerekmemektedir ve dolayısıyla pek bu şekildeki pek çok motor türü gerçek roket motoru olarak görülmezler.
Uzay araçlarındaki elektrik itki sistemlerinde kullanılan iticiler plazmanın iyonlarını hızlandırmakta kullandıkları kuvvetin çeşidine göre üç türe ayrılır:
Elektrostatik
Eğer ivmelenme Coulomb kuvveti (örneğin ivmelenmenin yönünde statik elektrik alanının uygulanması) yardımıyla gerçekleşiyorsa, aygıt elektrostatik olarak kabul edilir.
- NASA Solar Teknoloji Uygulama Atikliği (İng: NSTAR)
- (İng: Electrostatic ion thruster)
- (İng: Colloid thruster)
- Temaslı iyon iticisi (İng: Contact ion thruster) []
- (İng: Field-emission electric propulsion)
- Mikrodalga iyion iticisi (İng: Microwave ion thruster)[]
- Plazma ayırıcı iyon iticisi (İng: Plasma separator ion thruster)[]
- Radyoizotoplu iyon iticisi (İng: Radioisotopic ion thruster)[]
- (İng: Nano-particle field extraction thruster)
- (İng: Hall effect thruster)
- SPT – Sabit Plazma İticisi (İng: Stationary Plasma Thruster)
- TAL – Anot katmanlı itici (İng:Thruster with Anode Layer)
Elektrotermal
Elektrotermal ulamı (kategorisi) aygıtları, elektromanyetik alanların yakıtın büyük kısmını ısıtmak amacıyla, plazma üretiminde kullanılmasına göre gruplar. Yakıt olarak kullanılan gaza aktarılan termal enerji sonrasında gaz/tepki kütlesi çıkışı işlevi gören ve katı malzemeden yapılmış ya da manyetik alanlardan oluşan bir (ing: nozzle) tarafından kinetik enerjiye dönüştürülür. Molekül ağırlıkları düşük olan hidrojen, helyum veya amonyak gibi gazlar bu tür sistemlerde yakıt olarak tercih edilmektedir.
Elektrotermal motor, gazın ısısını gazın moleküllerinin çizgisel hareketine dönüştürmek için bir püskürtme çıkışı (nozul, İng:nozzle) kullanıdığı için, ısıyı üreten enerji dış bir kaynaktan gelmesine rağmen, gerçek bir roket olarak kabul edilir.
Özgül itici kuvvet (Isp) bağlamında, elektrotermal sistemlerin verimi biraz mütevazıdir (500 - ~1000 saniye), ancak bu değer, (İng: cold gas thruster),Tek-yakıtlı roketlerin (İng: monopropellant rocket) ve hatta çoğunun veriminlerini aşmaktadır. SSCB'de, elektrotermal motorlar 1971 yılından beridir kullanılmaktadaydı; Sovyet yapımı "" (İng: Meteor-3), "Meteor-Priroda", "Resurs-O" uydu aileleri ve Rus yapımı "Elektro" uydusu elektrotermal motorlarla donatılmışlardır. (İng: Aerojet) tarafından geliştirilmiş olan elektrotermal sistemler (MR-510); Lockheed Martin yapımı olan, hidrazin yakıtlı A2100 uydularda kullanılmaktadır.
- (İng: Arcjet)
- Mikrodalga arkjet
- (İng: Resistojet)
Elektromanyetik
(İng: Plasma propulsion engine)
Eğer iyonlar, Lorentz kuvveti ya da elektrik alanının ivmelenmeden farklı yönde olduğu elektromanyetik alanların etkisiyle, araç elektromanyetik olarak kabul edilir.
- (İng: Electrodeless plasma thruster)
- (İng: MPD)
- (İng: Pulsed inductive thruster)
- (İng: Pulsed plasma thruster)
- (İng: Helicon Double Layer Thruster)
- (İng: VASIMR)
İyon kullanmayan sürücüler
Fotonik
Fotonik sürücü (motor), tepki itkisi için madde fırlatmaz, sadece fotonları fırlatır. Bkz: (İng:Laser propulsion), (İng:Photonic Laser Thruster), (İng: Photon rocket).
Elektrodinamik kablo
(İng: electrodynamic tether) Elektrodinamik kablolar, (İng: tether satellite) örneğinde olduğu üzere, uzun iletken tellerden oluşmaktadır. Elektromanyetik yasaları çerçevesinde, kinetik enerjilerini elektrik enerjisine dönüştürerek üreteç olarak ya da kinteik enerjilerini kinetik enerjiye elektrik motoru olarak kullanılırlar. İletken bir kablo üzerinde, kablonun Dünya'nın manyetik alanındaki hareketinden dolayı elektrik potansiyeli oluşur. Elektrodinamik kabloda kullanılacak olan metal iletkenin seçiminde çeşitli faktörler rol oynar. Ana faktörler genellikle yüksek oranda iletkenliliği ve düşük yoğunluğu içerir. İkincil faktörler, uygulamaya göre değişmekle birlikte, maliyet, kuvvet/dayanıklılık ve erime noktasını içerir.
Alışılmışın dışında yöntemler
Teorikte kalmış bu aletlerin asıl hareket ilkeleri, şu anda fizik yasalarının anlaşıldığı haliyle yeterince açıklanamamaktadır,
- (İng: Quantum Vacuum Plasma Thruster)
- EmDrive (İng: EmDrive)
Düzenli - düzensiz
Elektrikli itki sistemleri düzenli (İng:"Steady", belirlenmiş bir süre boyunca aralıksız ateşleme sağlayabilen) ya da düzensiz (İng:"unsteady", aralıklı/atımlı ateşlemelerle toplamda hedeflenen bir itme değerine erişebilen) olarak ikiye ayrılabilirler. Ancak bu sınıflandırmalar elektrikli itki sistemlerine özgü olmamakla birlikte tüm itki sistemlerine uygulanabilir.
Devingen özellikler
Energy use Elektrikle çalışan roket motorları, kimyasal roket motorlarına göre, birkaç (orders of magnitude) daha az itki sağlamaktadır, bunun sebebi uzayaracında sağlanan kısıtlı elektrik gücüdür. Kimyasal bir roket yanma sonucu oluşan ürünlere doğrudan enerji aktarır, diğer taraftan elektriksel bir sistem birkaç adım gerektirmektedir. Ancak, yüksek hız ve aynı itme/itki miktarı için harcanan daha az (İng: reaction mass) miktarı, elektrikli roketlerin uzun bir süre çalışabilmesine olanak verir. Bu kimyasal yöntemlerle güç verilen uzay araçlarında farklılık göstermektedir. Bu durumda motorlar kısa zaman aralıklarında çalışırken uzay aracı genellikle (İng: inertial trajectory) takip eder. Bir gezegenin yakınındayken, düşük-itkili sistemler gezegenin yerçekimsel etkisini dengeleyemeyebilirler. Elektrikle çalışan bir roket motoru, aracın gezegenin yüzeyinden fırlatılmasına yetecek kadar itki üretemezler, ancak uzun bir süre boyunca uygulanmış olan itki sayesinde uzayaracı bir gezegenin yakınında manevra yapabilir.
Ayrıca bakınız
- (İng: en:Magnetic sail-Magnetic sail), önerilmiş olan bu sistem Güneş'ten ya da yakındaki bir yıldızdan gelecek olan güneş rüzgârıyla çalışırlar
- (İng: List of spacecraft with electric propulsion), geçmişte kullanılmış ya da önerilmiş ve elektrikli itkiye sahip olan uzayaraçlarının bir listesini içermektedir.
Kaynakça
- ^ Michel Van Pelt Space Tethers and Space Elevators Springer, 2009 , page 24
- ^ a b c Choueiri, Edgar Y. (2009) New dawn of electric rocket Scientific American 300, 58–65 DOI:10.1038/scientificamerican0209-58
- ^ a b "Electric versus Chemical Propulsion". Electric Spacecraft Propulsion. ESA. 23 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Şubat 2007.
- ^ "Electric Propulsion Research at Institute of Fundamental Technological Research". 16 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ağustos 2011.
- ^ W. Andrew Hoskins et al. "30 Years of Electric Propulsion Flight Experience at Aerojet Rocketdyne", Paper IEPC-2013-439, 33rd International Electric Propulsion Conference, Washington DC, October 2013. http://www.iepc2013.org/get?id=439 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Choueiri, Edgar Y. (2009). New dawn of electric rocket" (PDF). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Haziran 2016.
- ^ "Laser-Powered Interstellar Probe G Landis - APS Bulletin, 1991". 17 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Haziran 2016.
- ^ Geoffrey A. Landis. Laser-powered Interstellar Probe 22 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . on the Geoffrey A. Landis: Science. papers available on the web 15 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Palaszewski, Bryan. "Electric Propulsion for Future Space Missions (PowerPoint)". Electric Propulsion for Future Space Missions. NASA Glenn Research Center. 9 Mart 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Aralık 2011.
- ^ Choueiri, Edgar Y. (2004). "A Critical History of Electric Propulsion: The First 50 Years (1906–1956)". Journal of Propulsion and Power. 20 (2). ss. 193-203. doi:10.2514/1.9245. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Haziran 2016.
- ^ . 28 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2016.
- ^ a b c "NASA Glenn Contributions to Deep Space 1". 10 Aralık 2004 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Haziran 2016.
- ^ Ronald J. Cybulski, Daniel M. Shellhammer, Robert R. LoveII, Edward J. Domino, and Joseph T. Kotnik, RESULTS FROM SERT I ION ROCKET FLIGHT TEST 4 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., NASA Technical Note D2718 (1965).
- ^ .NASA Glenn, "SPACE ELECTRIC ROCKET TEST II (SERT II)" 27 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Accessed 1 July 2010)
- ^ SERT 25 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . page at Astronautix (Accessed 1 July 2010)
- ^ de Selding, Peter B. (20 Haziran 2013). "Electric-propulsion Satellites Are All the Rage". SpaceNews. Erişim tarihi: 6 Şubat 2015.
- ^ (Rusça). Novosti Kosmonavtiki. 1999. 6 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ NASA, Tethers In Space Handbook 9 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., edited by M.L. Cosmo and E.C. Lorenzini, Third Edition December 1997 (accessed 20 October 2010); see also version at NASA MSFC 27 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; available on scribd 21 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ (PDF). 25 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2016.
- Aerospace America, AIAA yayını, Aralık 2005, İtki ve Enerji (Propulsion and Energy) bölümü, syf 54–55, Mitchell Walker tarafından yazılmıştır.
Dış bağlantılar
- NASA JPL Jet İtki Laboratuvarı 5 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- , Atmosfer Araştırmaları için Üniversite Merkezi, Colorado Üniversitesi, Boulder, 2000.
- Elektirikli İtiki için Dağıtık Güç Mimarisi 9 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Choueiri, Edgar Y. (2009). Elektrikli Roketin yeni şafağı 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Robert G. Jahn ve Edgar Y. Choueiri. Elektrikli İtki 23 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Colorado Devlet Üniversitesi Elektrikli İtki ve Plazma Mühendisliği (CEPPE) Laboratuvarı 18 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://www.daviddarling.info/encyclopedia/E/electricprop.html 30 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Elektrikle calisan uzay araci itki sistemi uzay aracinin hizini elektrik enerjisi kullanarak degistirir Bu Uzay araci itki sistemi turundeki pek cok sistem yakiti Reaction mass elektrik kullanarak yuksek hizlarda aractan atmak suretiyle calisir ancak ornegin Ing electrodynamic tether ise dogrudan gezegenin Manyetik alaniyla etkileserek calisirlar 6 kW gucundeki Hall thruster NASA Jet Itki sistemleri laboratuvarinda calisirken Elektriksel iticiler genellikle kimyasal roketlere gore daha az yakit kullanirlar cunku daha yuksek gaz madde cikis hizina sahiptirler daha yuksek bir Ozgul itici kuvvet ile calisirlar Sinirli elektrik gucu sebebiyle itki miktari kimyasal roketlere oranla daha zayiftir ancak elektrik itki sistemi bu kucuk itkiyi uzun bir sure saglayabilir Elektriksel itki sistemi uzun surelerde yuksek hizlara erisebilirler ve bu yuzden derin uzay gorevlerinde kimyasal roketlere gore daha iyi calisabilirler Elektriksel itki sistemleri gunumuzde artik olgunlasmis ve uzay araclarinda yaygin bir bicimde kullanilmaya baslanmistir Rus yapimi uydularinda elektriksel itki sistemleri yillardir kullanilmaktadir 2013 yili itibariyla gunes sisteminde gorev yapan 200 den fazla uzay araci ing Orbital station keeping yorunge yukseltme veya ana itki yontemi olarak elektriksel itki sistemleri kullanmaktadirlar Gelecekte en cok gelismis eletriksel iticiler 100 km s degerin bir Delta v uretebileceklerdir bu da uzay araclarinin enerji kaynagi olarak Nukleer enerji kullanmak suretiyle Gunes Sistemi ndeki dis gezegenlere ulasmasina olanak saglayabilecektir ancak yildizlar arasi yolculuk icin yeterli olmayacaktir Ayrica lazer yoluyla gunes panelleri uzerine iletilebilecek sekilde bir dis guc kaynagina sahip bir elektro roketin kuramsal olarak yildizlararasi ucus olasiligi bulunmaktadir Ancak elektrisel itki sistemi yeteri kadar kuvvetli bir itkiyi uretemedigi icin Dunya nin yuzeyinden gerceklestirilen firlatmalar icin uygun degildir TarihceUzay araclarinda elektrikli itki sistemi kullanilmasi fikri 1911 yilinda Konstantin Tsiolkovski isimli bilim adaminin yayimladigi bir makaleye dayanir Daha oncesinde ise Robert Goddard kisisel not defterinde boyle bir olasiliktan bahsetmistir Dunyada elektrikli itki sistemi ilk olarak 1929 1931 yillari arasinda Leningrad sehrinde tasarlanmis ve test edilmistir 1950 tarihinde S P Korolev I V Kurchatov ve L A Artsimovich onculugunde cesitli elektrikli roket motoru turleri uzerine arastirma ve gelistirme programi benimsenmisti Kaynak olarak nukleer reaktoru kullanan bir elektrikle calisan itki sistemi kavrami 1973 yilinda Dr tarafindan yildizlar arasi seyahat amacli Daedalus Projesi icin dusunulmustu ancak yeni ve ozgun yontem cok dusuk itkisi oldugu icin reddedilmistir Dusuk itkinin sebebi ise nukleer enerjiyi elektrige cevirmek icin gereken aletlerin agir olmasi ve dolayisiyla elde edilen ivmenin cok kucuk kalmasiydi Bu da istenilen hiza cikmak icin gereken surenin yaklasik yuzyila civari olmasina yol aciyordu Elektrik itki sisteminin ispati Ing Space Electric Rocket Test uzay aracinda tasinan Ing ion engine kullanilarak yapilmistir uzay araci 20 Temmuz 1964 tarihinde firlatilmis ve iyon motoru 31 dakika boyunca calismistir Bunun devami olan gorev ise 3 Subat 1970 yilinda yapilmis ve SERT 2 uzay araci yorungeye iki adet iyon motoru tasimistir Bunlardan birisi bes aydan fazla sure calismis digeri ise neredeyse uc ay calismistir 2010 lara gelindiginde artik pek cok uydu ureticisi uydularinda elektrik itki sistemi secenekleri sunmaya baslamislardi Bu tur itki sistemleri genellikle uydunun yorungede oldugu sure boyunca Ing attitude control amaciyla kullanilirken bazi ticari iletisim uydusu isleticileri bu tur motorlari uydulari yer eszamanli yorungeye yerlestirme amaciyla geleneksel kimyasal roket Ing AKM yerine kullanmaya baslamislardirTurleriIyon ve plazma suruculeri Ing Ion thruster Bu turdeki bir roket benzeri ing reaction engine aracla birlikte tasinan yakittan itki elde edebilmek icin elektrik enerjisi kullanir Roket motorlarinin aksine bu turden motorlarin Ing rocket nozzle sahip olmalari gerekmemektedir ve dolayisiyla pek bu sekildeki pek cok motor turu gercek roket motoru olarak gorulmezler Uzay araclarindaki elektrik itki sistemlerinde kullanilan iticiler plazmanin iyonlarini hizlandirmakta kullandiklari kuvvetin cesidine gore uc ture ayrilir Elektrostatik Eger ivmelenme Coulomb kuvveti ornegin ivmelenmenin yonunde statik elektrik alaninin uygulanmasi yardimiyla gerceklesiyorsa aygit elektrostatik olarak kabul edilir NASA Solar Teknoloji Uygulama Atikligi Ing NSTAR Ing Electrostatic ion thruster Ing Colloid thruster Temasli iyon iticisi Ing Contact ion thruster kaynak belirtilmeli Ing Field emission electric propulsion Mikrodalga iyion iticisi Ing Microwave ion thruster kaynak belirtilmeli Plazma ayirici iyon iticisi Ing Plasma separator ion thruster kaynak belirtilmeli Radyoizotoplu iyon iticisi Ing Radioisotopic ion thruster kaynak belirtilmeli Ing Nano particle field extraction thruster Ing Hall effect thruster SPT Sabit Plazma Iticisi Ing Stationary Plasma Thruster TAL Anot katmanli itici Ing Thruster with Anode Layer Elektrotermal Elektrotermal ulami kategorisi aygitlari elektromanyetik alanlarin yakitin buyuk kismini isitmak amaciyla plazma uretiminde kullanilmasina gore gruplar Yakit olarak kullanilan gaza aktarilan termal enerji sonrasinda gaz tepki kutlesi cikisi islevi goren ve kati malzemeden yapilmis ya da manyetik alanlardan olusan bir ing nozzle tarafindan kinetik enerjiye donusturulur Molekul agirliklari dusuk olan hidrojen helyum veya amonyak gibi gazlar bu tur sistemlerde yakit olarak tercih edilmektedir Elektrotermal motor gazin isisini gazin molekullerinin cizgisel hareketine donusturmek icin bir puskurtme cikisi nozul Ing nozzle kullanidigi icin isiyi ureten enerji dis bir kaynaktan gelmesine ragmen gercek bir roket olarak kabul edilir Ozgul itici kuvvet Isp baglaminda elektrotermal sistemlerin verimi biraz mutevazidir 500 1000 saniye ancak bu deger Ing cold gas thruster Tek yakitli roketlerin Ing monopropellant rocket ve hatta cogunun veriminlerini asmaktadir SSCB de elektrotermal motorlar 1971 yilindan beridir kullanilmaktadaydi Sovyet yapimi Ing Meteor 3 Meteor Priroda Resurs O uydu aileleri ve Rus yapimi Elektro uydusu elektrotermal motorlarla donatilmislardir Ing Aerojet tarafindan gelistirilmis olan elektrotermal sistemler MR 510 Lockheed Martin yapimi olan hidrazin yakitli A2100 uydularda kullanilmaktadir Ing Arcjet Mikrodalga arkjet Ing Resistojet Elektromanyetik Ing Plasma propulsion engine Eger iyonlar Lorentz kuvveti ya da elektrik alaninin ivmelenmeden farkli yonde oldugu elektromanyetik alanlarin etkisiyle arac elektromanyetik olarak kabul edilir Ing Electrodeless plasma thruster Ing MPD Ing Pulsed inductive thruster Ing Pulsed plasma thruster Ing Helicon Double Layer Thruster Ing VASIMR Iyon kullanmayan suruculer Fotonik Fotonik surucu motor tepki itkisi icin madde firlatmaz sadece fotonlari firlatir Bkz Ing Laser propulsion Ing Photonic Laser Thruster Ing Photon rocket Elektrodinamik kablo Ing electrodynamic tether Elektrodinamik kablolar Ing tether satellite orneginde oldugu uzere uzun iletken tellerden olusmaktadir Elektromanyetik yasalari cercevesinde kinetik enerjilerini elektrik enerjisine donusturerek uretec olarak ya da kinteik enerjilerini kinetik enerjiye elektrik motoru olarak kullanilirlar Iletken bir kablo uzerinde kablonun Dunya nin manyetik alanindaki hareketinden dolayi elektrik potansiyeli olusur Elektrodinamik kabloda kullanilacak olan metal iletkenin seciminde cesitli faktorler rol oynar Ana faktorler genellikle yuksek oranda iletkenliligi ve dusuk yogunlugu icerir Ikincil faktorler uygulamaya gore degismekle birlikte maliyet kuvvet dayaniklilik ve erime noktasini icerir Alisilmisin disinda yontemler Teorikte kalmis bu aletlerin asil hareket ilkeleri su anda fizik yasalarinin anlasildigi haliyle yeterince aciklanamamaktadir Ing Quantum Vacuum Plasma Thruster EmDrive Ing EmDrive Duzenli duzensiz Elektrikli itki sistemleri duzenli Ing Steady belirlenmis bir sure boyunca araliksiz atesleme saglayabilen ya da duzensiz Ing unsteady aralikli atimli ateslemelerle toplamda hedeflenen bir itme degerine erisebilen olarak ikiye ayrilabilirler Ancak bu siniflandirmalar elektrikli itki sistemlerine ozgu olmamakla birlikte tum itki sistemlerine uygulanabilir Devingen ozelliklerEnergy use Elektrikle calisan roket motorlari kimyasal roket motorlarina gore birkac orders of magnitude daha az itki saglamaktadir bunun sebebi uzayaracinda saglanan kisitli elektrik gucudur Kimyasal bir roket yanma sonucu olusan urunlere dogrudan enerji aktarir diger taraftan elektriksel bir sistem birkac adim gerektirmektedir Ancak yuksek hiz ve ayni itme itki miktari icin harcanan daha az Ing reaction mass miktari elektrikli roketlerin uzun bir sure calisabilmesine olanak verir Bu kimyasal yontemlerle guc verilen uzay araclarinda farklilik gostermektedir Bu durumda motorlar kisa zaman araliklarinda calisirken uzay araci genellikle Ing inertial trajectory takip eder Bir gezegenin yakinindayken dusuk itkili sistemler gezegenin yercekimsel etkisini dengeleyemeyebilirler Elektrikle calisan bir roket motoru aracin gezegenin yuzeyinden firlatilmasina yetecek kadar itki uretemezler ancak uzun bir sure boyunca uygulanmis olan itki sayesinde uzayaraci bir gezegenin yakininda manevra yapabilir Ayrica bakiniz Ing en Magnetic sail Magnetic sail onerilmis olan bu sistem Gunes ten ya da yakindaki bir yildizdan gelecek olan gunes ruzgariyla calisirlar Ing List of spacecraft with electric propulsion gecmiste kullanilmis ya da onerilmis ve elektrikli itkiye sahip olan uzayaraclarinin bir listesini icermektedir Kaynakca Michel Van Pelt Space Tethers and Space Elevators Springer 2009 ISBN 0387765565 page 24 a b c Choueiri Edgar Y 2009 New dawn of electric rocket Scientific American 300 58 65 DOI 10 1038 scientificamerican0209 58 a b Electric versus Chemical Propulsion Electric Spacecraft Propulsion ESA 23 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Subat 2007 Electric Propulsion Research at Institute of Fundamental Technological Research 16 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Agustos 2011 W Andrew Hoskins et al 30 Years of Electric Propulsion Flight Experience at Aerojet Rocketdyne Paper IEPC 2013 439 33rd International Electric Propulsion Conference Washington DC October 2013 http www iepc2013 org get id 439 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Choueiri Edgar Y 2009 New dawn of electric rocket PDF 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Haziran 2016 Laser Powered Interstellar Probe G Landis APS Bulletin 1991 17 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Haziran 2016 Geoffrey A Landis Laser powered Interstellar Probe 22 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde on the Geoffrey A Landis Science papers available on the web 15 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Palaszewski Bryan Electric Propulsion for Future Space Missions PowerPoint Electric Propulsion for Future Space Missions NASA Glenn Research Center 9 Mart 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Aralik 2011 Choueiri Edgar Y 2004 A Critical History of Electric Propulsion The First 50 Years 1906 1956 Journal of Propulsion and Power 20 2 ss 193 203 doi 10 2514 1 9245 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Haziran 2016 28 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Haziran 2016 a b c NASA Glenn Contributions to Deep Space 1 10 Aralik 2004 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Haziran 2016 Ronald J Cybulski Daniel M Shellhammer Robert R LoveII Edward J Domino and Joseph T Kotnik RESULTS FROM SERT I ION ROCKET FLIGHT TEST 4 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde NASA Technical Note D2718 1965 NASA Glenn SPACE ELECTRIC ROCKET TEST II SERT II 27 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Accessed 1 July 2010 SERT 25 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde page at Astronautix Accessed 1 July 2010 de Selding Peter B 20 Haziran 2013 Electric propulsion Satellites Are All the Rage SpaceNews Erisim tarihi 6 Subat 2015 Rusca Novosti Kosmonavtiki 1999 6 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi NASA Tethers In Space Handbook 9 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde edited by M L Cosmo and E C Lorenzini Third Edition December 1997 accessed 20 October 2010 see also version at NASA MSFC 27 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde available on scribd 21 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde PDF 25 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 17 Eylul 2016 Aerospace America AIAA yayini Aralik 2005 Itki ve Enerji Propulsion and Energy bolumu syf 54 55 Mitchell Walker tarafindan yazilmistir Dis baglantilarNASA JPL Jet Itki Laboratuvari 5 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Atmosfer Arastirmalari icin Universite Merkezi Colorado Universitesi Boulder 2000 Elektirikli Itiki icin Dagitik Guc Mimarisi 9 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Choueiri Edgar Y 2009 Elektrikli Roketin yeni safagi 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Robert G Jahn ve Edgar Y Choueiri Elektrikli Itki 23 Kasim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Colorado Devlet Universitesi Elektrikli Itki ve Plazma Muhendisligi CEPPE Laboratuvari 18 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www daviddarling info encyclopedia E electricprop html 30 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde