Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Elmina Kalesi, 1482 yılında Portekizliler tarafından São Jorge da Mina Kalesi olarak yapılmıştır. Bugün Gana sınırları içindeki Elmina kentinde yer alır. Portekiz coğrafi keşifleri kapsamında Gine’de kurulan bu kale bölgede Portekizliler tarafından inşa edilen ilk ticari üstür. Kale daha sonraları Atlantik köle ticaretinde önemli bir durak olacaktır. Kale ve civarı 1637 yılında Hollandalılar tarafından ele geçirilmiştir. Köle ticareti bölgenin 1871 yılında İngiltere denetimine geçinceye kadar sürmüş, 1957 yılında bölgenin İngiltere’den bağımsızlığını kazanmasıyla beraber günümüzdeki Gana sınırları içerisinde yer almıştır. Bugün önemli bir tarihi yer olan kale, çeşitli tarihi filmlerde kullanılmaktadır. Kale UNESCO tarafından Dünya Mirası listesine de dahil edilmiştir.
Portekizlilerden önce
Elmina dolaylarında 15. yüzyılda yaşayan yerli halk muhtemelen Fanteler idi. Bu halkın atalarının Akdeniz ve Ortadoğu ile altın ticareti yapan madenci ve savaşçı bir kavim olduğu düşünülmektedir. Batı Afrika kıyılarındaki yerel halk çok sayıda birbiriyle akraba krallıklara bölünmüştü. Krallıklarda aile çok önemliydi ve ailenin önde gelenlerinin ortak kararıyla kral seçilirdi. Elmina’nın da bulunduğu sahilde yirmiyi aşkın krallığın bulunduğu biliniyor. Elmina iki ayrı Fante krallığı olan Fetu ve Eguafo arasında kalıyordu. Krallıklar arasında rekabet yaşansa da krallıklar birbiriyle iyi geçiniyorlardı. Krallıklar arasında ticaret önemli bir can damarıydı. Kuzeydeki Sudan imparatorluğu ile de ticari ilişkileri bulunuyordu. Batı Afrikalıların dünyanın diğer bölgeleriyle ticaret ilişkileri gelişkindi. Ticareti yapılan mallar arasında değerli metaller, ikona şeklindeki sanat eserleri, tarımsal ürünler sayılabilir. 1471 yılında Portekizliler bölgeye geldiklerinde belki oraya gelen ilk Avrupalılardı ancak bölgeye gelen ilk yabancılar değillerdi.
Portekizlilerin gelişi
Portekizliler Altın Sahilleri olarak bilinecek olan sahillere geldiğinde 1471 yılıydı. Portekiz kralı Gemici Henrique Afrika kıyılarına ilk coğrafi seferleri düzenlediğinde 1418 yılıydı. Portekiz coğrafi keşiflerinin amaçları arasında Afrika kıtasının verimli toprakları, zengin altın kaynakları ve fildişi geliyordu. Ayrıca Arap tüccarlara bağlı kalmaksızın doğrudan doğruya Hindistan ile ticaret yapabilmek için Asya’ya açılan bir deniz yolu bulmaya çalışmaktaydılar. Ayrıca Afrika’da hüküm sürdürdüğüne inanılan efsanevi kral Rahip John’un ülkesine ulaşmaya çalışıyorlardı.
Bu gerekçelerle Gine’de başlatılan ticari ilişkiler geliştirilecek ve Afrika sahilleri boyunca yayılacaktır. Afrika kıyılarının elli yılı aşkın süre boyunca incelenmesi sonucunda Portekizli kaşifler döneminde Elmina’ya 1471 yılında ulaşırlar. Gine’deki ticaret Portekizli tüccar Fernão Gomes’in sorumluluğuna verilir. Gomes Elmina’ya ulaştığında yerel halkla Arap tacirler arasında yoğun bir altın ticareti olduğunu görür. Kendi ticaret üssünü olştran Gomes’in kurduğu yerleşim yerine A Mina (Maden) denir.
Kalenin inşası
Elmina ile Portekiz arasında ticaret artarak sürer ve 1481 yılında yeni tahta çıkmış olan kral II. João ticareti korumak için bir kale yapmaya karar verir. Elmina’ya sahip çıkarak bütün inşaat malzemelerini 10 karavela ve iki yük gemisiyle gönderir. Kale inşaatı için gerekli tüm malzemelerin yanı sıra 600 asker de gönderilecektir. 11 Aralık 1481 günü Diogo de Azambuja komutasında yola çıkan donanma 19 Ocak 1482’de Elmina’ya ulaşır. Karaya ayak basmasıyla beraber Azambuja oradaki Portekizliler aracılığıyla yerel kral Kwamin Ansa ile bir görüşme ayarlar. Krallı kale inşaatının olumlu yönlerini anlatarak ikna eder. Kwamin Ansa ise uyumlu gözükmesine rağmen ülkesine kalıcı olarak gelen yabancılardan bıkmıştır. Ancak Portekizliler kalıcı olmakta kararlıdır. Kralın sonunda onay vermekten başka çaresi kalmayacaktır.
Portekizliler kale inşaatına başladıklarında çevredeki evleri yıkmak zorunda kalacaklardı. Ayrıca yerel halk tarafından kutsal sayılan taş madeninin işletilmek istenmesi Portekizlilere ilk saldırıların düzenlenmesine yol açar. İnşaat sırasında uzlaşmalar yaşansa da Portekizliler yerel halkın saldırılarına, onların köyleri yakarak cevap vermeye başlar. Ancak Portekizli inşaatçılar tüm malzemeyi beraberlerinde getirdikleri için çok kısa sürede inşaatı tamamlamayı başarırlar. Yerel direnişe rağmen kale tamamlanacaktır.
Kalenin etkileri
Kale, Sahra Çölünün güneyinde inşa edilen ilk kapsamlı kale kompleksidir. Kalenin tamamlanmasıyla beraber Elmina bir şehir görünümüne bürünecektir. Kentin valisi olarak Azambuja atanacak, Portekiz kralı II. João da unvanlarına Gine kralı sıfatını ekleyecektir. 16.yüzyılda altın ticaretinin zirvede olduğu dönemde buradan her yıl 24 bin ons Portekiz’e ihraç edilecektir.
Avrupalıların kıtada kalıcılığının da simgesi konumuna gelen kalenin Afrikalıların hayatına etkisi de büyük olmuştur. Portekizlilerin kışkırtmasıyla Elmina halkı çevre krallıklardan bağımsızlığını ilan etmiş ve diğer kavimlere karşı koruma sağlamıştı. Eğer altın ticaretine Portekiz denetiminin dışında bir krallık kalkışırsa Portekizliler bu krallığa saldırıyordu. Afrika krallıkları arasında rekabet artarak savaşlara yol açacak ve Portekiz müttefiki kavimler özellikle ateşli silahlar edinerek düşmanları üzerinde kolayca hakimiyet kuracaklardır.
Avrupalılarla ticaret kıyılarda yaşayan Afrikalıların Avrupa’da üretilen ürünlere ulaşmasını kolaylaştırmış ancak iç bölgelerdeki Afrikalılarla temaslarını kopartmıştır. Elmina nüfusu Portekizlilerle ticaret yapmak isteyen insanların akınıyla artmış, Portekiz ise Batı Afrika’da altın ticaret tekelini ele geçirmiştir.
Atlantik köle ticareti
17.yüzyıla gelindiğinde Batı Afrikadaki ticaret köle ticaretinde yoğunlaşmıştır. Elmina Kalesi Atlantik köle ticaretinde önemli bir rol oynayacaktır. Kale, Afrikalı krallar ve kabile şefleri tarafından Portekizlilerle alışveriş yapmak üzere getirilen köleler için bir depo görevi görmeye başlar. Kıtanın iç bölgelerinden kıyılardaki Afrikalı köle yakalayıcı kabileler tarafından ele geçirilen köleler Portekizlilere tekstil ürünleri ve at karşılığında satılırdı. Köleler kendilerini Amerika kıtasındaki Portekiz sömürgelerine götürecek köle gemilerine bindirilinceye kadar kalede tutulurlardı.
Portekiz sonrası dönem
Kale 1637 yılında Hollandalıların eline geçecek ve Hollanda Altın Sahili kolonisinin başkenti olacaktır. Hollanda egemenliğindeyken kalenin iç bölgelerden saldırıya uğramasına Koenraadsburg adı verilen karşı daha küçük bir kale daha inşa edilecektir. Hollandalılar da 1814 yılında yasadışı ilan edilene dek köle ticaretine devam edecektir. Kale 1871 yılında İngiltere’ye devredilecektir. Gana’nın bağımsızlığından sonra ise kale Gana topraklarında kalacaktır.
Restorasyon
Kale 1990’lı yıllarda Gana hükûmeti tarafından geniş çaplı bir restorasyon süreci başlatılmıştır, çalışmalar günümüzde de sürmektedir. 2006 yılına gelindiğinde kalenin giriş kapısındaki köprünün restorasyonu tamamlanmıştır.
Kaynakça
- ^ Bazı tarihçilere göre Kristof Kolomb da bu donanmayla beraber Altın Sahiline gelmiştir.
- ^ O dönemde dünyada üretilen altının onda birine karşılık gelmektedir.
Konuyla ilgili yazılan eserler
- Andrea, Alfred J and James H. Overfield. “African Colonialism,” The Human Record: Sources of Global History, Fifth Edition, Volume 2. Houghton Mifflin Company: Boston, 2005.
- Bruner, Edward M. "Tourism in Ghana: The representation of slavery and the return of the Black Diaspora." American Anthropologist 98 (2): 290-304.
- Claridge, Walton W. A History of the Gold Coast and Ashanti, Second Edition. Frank Cass & Co. Ltd.: London, 1964.
- Daaku, Kwame Yeboa. Trade & Politics on the Gold Coast 1600-1720. Oxford University Press: London, 1970.
- DeCorse, Christopher R. An Archaeology of Elmina: Africans and Europeans on the Gold Coast, 1400-1900. Smithsonian Institution Press: Washington, 2001
- Doortmont, Michel R.; Jinna Smit (2007). Sources for the mutual history of Ghana and the Netherlands. An annotated guide to the Dutch archives relating to Ghana and West Africa in the Nationaal Archief, 1593-1960s. Leiden: Brill. .
- Hair, P.E.H. The founding of the Castelo de São Jorge da Mina: an analysis of the sources. Madison: University of Wisconsin, African Studies Program, 1994.
- Pacheco, Duarte. Esmeraldo de situ orbis, c. 1505-1508.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Elmina Kalesi 1482 yilinda Portekizliler tarafindan Sao Jorge da Mina Kalesi olarak yapilmistir Bugun Gana sinirlari icindeki Elmina kentinde yer alir Portekiz cografi kesifleri kapsaminda Gine de kurulan bu kale bolgede Portekizliler tarafindan insa edilen ilk ticari ustur Kale daha sonralari Atlantik kole ticaretinde onemli bir durak olacaktir Kale ve civari 1637 yilinda Hollandalilar tarafindan ele gecirilmistir Kole ticareti bolgenin 1871 yilinda Ingiltere denetimine gecinceye kadar surmus 1957 yilinda bolgenin Ingiltere den bagimsizligini kazanmasiyla beraber gunumuzdeki Gana sinirlari icerisinde yer almistir Bugun onemli bir tarihi yer olan kale cesitli tarihi filmlerde kullanilmaktadir Kale UNESCO tarafindan Dunya Mirasi listesine de dahil edilmistir Elmina Kalesi 2003 yilindaPortekizlilerden onceElmina dolaylarinda 15 yuzyilda yasayan yerli halk muhtemelen Fanteler idi Bu halkin atalarinin Akdeniz ve Ortadogu ile altin ticareti yapan madenci ve savasci bir kavim oldugu dusunulmektedir Bati Afrika kiyilarindaki yerel halk cok sayida birbiriyle akraba kralliklara bolunmustu Kralliklarda aile cok onemliydi ve ailenin onde gelenlerinin ortak karariyla kral secilirdi Elmina nin da bulundugu sahilde yirmiyi askin kralligin bulundugu biliniyor Elmina iki ayri Fante kralligi olan Fetu ve Eguafo arasinda kaliyordu Kralliklar arasinda rekabet yasansa da kralliklar birbiriyle iyi geciniyorlardi Kralliklar arasinda ticaret onemli bir can damariydi Kuzeydeki Sudan imparatorlugu ile de ticari iliskileri bulunuyordu Bati Afrikalilarin dunyanin diger bolgeleriyle ticaret iliskileri geliskindi Ticareti yapilan mallar arasinda degerli metaller ikona seklindeki sanat eserleri tarimsal urunler sayilabilir 1471 yilinda Portekizliler bolgeye geldiklerinde belki oraya gelen ilk Avrupalilardi ancak bolgeye gelen ilk yabancilar degillerdi Portekizlilerin gelisiPortekizliler Altin Sahilleri olarak bilinecek olan sahillere geldiginde 1471 yiliydi Portekiz krali Gemici Henrique Afrika kiyilarina ilk cografi seferleri duzenlediginde 1418 yiliydi Portekiz cografi kesiflerinin amaclari arasinda Afrika kitasinin verimli topraklari zengin altin kaynaklari ve fildisi geliyordu Ayrica Arap tuccarlara bagli kalmaksizin dogrudan dogruya Hindistan ile ticaret yapabilmek icin Asya ya acilan bir deniz yolu bulmaya calismaktaydilar Ayrica Afrika da hukum surdurdugune inanilan efsanevi kral Rahip John un ulkesine ulasmaya calisiyorlardi Bu gerekcelerle Gine de baslatilan ticari iliskiler gelistirilecek ve Afrika sahilleri boyunca yayilacaktir Afrika kiyilarinin elli yili askin sure boyunca incelenmesi sonucunda Portekizli kasifler doneminde Elmina ya 1471 yilinda ulasirlar Gine deki ticaret Portekizli tuccar Fernao Gomes in sorumluluguna verilir Gomes Elmina ya ulastiginda yerel halkla Arap tacirler arasinda yogun bir altin ticareti oldugunu gorur Kendi ticaret ussunu olstran Gomes in kurdugu yerlesim yerine A Mina Maden denir Kalenin insasiKalenin 1688 yilina ait resmi Elmina ile Portekiz arasinda ticaret artarak surer ve 1481 yilinda yeni tahta cikmis olan kral II Joao ticareti korumak icin bir kale yapmaya karar verir Elmina ya sahip cikarak butun insaat malzemelerini 10 karavela ve iki yuk gemisiyle gonderir Kale insaati icin gerekli tum malzemelerin yani sira 600 asker de gonderilecektir 11 Aralik 1481 gunu Diogo de Azambuja komutasinda yola cikan donanma 19 Ocak 1482 de Elmina ya ulasir Karaya ayak basmasiyla beraber Azambuja oradaki Portekizliler araciligiyla yerel kral Kwamin Ansa ile bir gorusme ayarlar Kralli kale insaatinin olumlu yonlerini anlatarak ikna eder Kwamin Ansa ise uyumlu gozukmesine ragmen ulkesine kalici olarak gelen yabancilardan bikmistir Ancak Portekizliler kalici olmakta kararlidir Kralin sonunda onay vermekten baska caresi kalmayacaktir Portekizliler kale insaatina basladiklarinda cevredeki evleri yikmak zorunda kalacaklardi Ayrica yerel halk tarafindan kutsal sayilan tas madeninin isletilmek istenmesi Portekizlilere ilk saldirilarin duzenlenmesine yol acar Insaat sirasinda uzlasmalar yasansa da Portekizliler yerel halkin saldirilarina onlarin koyleri yakarak cevap vermeye baslar Ancak Portekizli insaatcilar tum malzemeyi beraberlerinde getirdikleri icin cok kisa surede insaati tamamlamayi basarirlar Yerel direnise ragmen kale tamamlanacaktir Kalenin etkileriKale Sahra Colunun guneyinde insa edilen ilk kapsamli kale kompleksidir Kalenin tamamlanmasiyla beraber Elmina bir sehir gorunumune burunecektir Kentin valisi olarak Azambuja atanacak Portekiz krali II Joao da unvanlarina Gine krali sifatini ekleyecektir 16 yuzyilda altin ticaretinin zirvede oldugu donemde buradan her yil 24 bin ons Portekiz e ihrac edilecektir Avrupalilarin kitada kaliciliginin da simgesi konumuna gelen kalenin Afrikalilarin hayatina etkisi de buyuk olmustur Portekizlilerin kiskirtmasiyla Elmina halki cevre kralliklardan bagimsizligini ilan etmis ve diger kavimlere karsi koruma saglamisti Eger altin ticaretine Portekiz denetiminin disinda bir krallik kalkisirsa Portekizliler bu kralliga saldiriyordu Afrika kralliklari arasinda rekabet artarak savaslara yol acacak ve Portekiz muttefiki kavimler ozellikle atesli silahlar edinerek dusmanlari uzerinde kolayca hakimiyet kuracaklardir Avrupalilarla ticaret kiyilarda yasayan Afrikalilarin Avrupa da uretilen urunlere ulasmasini kolaylastirmis ancak ic bolgelerdeki Afrikalilarla temaslarini kopartmistir Elmina nufusu Portekizlilerle ticaret yapmak isteyen insanlarin akiniyla artmis Portekiz ise Bati Afrika da altin ticaret tekelini ele gecirmistir Atlantik kole ticareti17 yuzyila gelindiginde Bati Afrikadaki ticaret kole ticaretinde yogunlasmistir Elmina Kalesi Atlantik kole ticaretinde onemli bir rol oynayacaktir Kale Afrikali krallar ve kabile sefleri tarafindan Portekizlilerle alisveris yapmak uzere getirilen koleler icin bir depo gorevi gormeye baslar Kitanin ic bolgelerinden kiyilardaki Afrikali kole yakalayici kabileler tarafindan ele gecirilen koleler Portekizlilere tekstil urunleri ve at karsiliginda satilirdi Koleler kendilerini Amerika kitasindaki Portekiz somurgelerine goturecek kole gemilerine bindirilinceye kadar kalede tutulurlardi Portekiz sonrasi donemKale 1637 yilinda Hollandalilarin eline gececek ve Hollanda Altin Sahili kolonisinin baskenti olacaktir Hollanda egemenligindeyken kalenin ic bolgelerden saldiriya ugramasina Koenraadsburg adi verilen karsi daha kucuk bir kale daha insa edilecektir Hollandalilar da 1814 yilinda yasadisi ilan edilene dek kole ticaretine devam edecektir Kale 1871 yilinda Ingiltere ye devredilecektir Gana nin bagimsizligindan sonra ise kale Gana topraklarinda kalacaktir RestorasyonKale 1990 li yillarda Gana hukumeti tarafindan genis capli bir restorasyon sureci baslatilmistir calismalar gunumuzde de surmektedir 2006 yilina gelindiginde kalenin giris kapisindaki koprunun restorasyonu tamamlanmistir Kaynakca Bazi tarihcilere gore Kristof Kolomb da bu donanmayla beraber Altin Sahiline gelmistir O donemde dunyada uretilen altinin onda birine karsilik gelmektedir Konuyla ilgili yazilan eserlerAndrea Alfred J and James H Overfield African Colonialism The Human Record Sources of Global History Fifth Edition Volume 2 Houghton Mifflin Company Boston 2005 Bruner Edward M Tourism in Ghana The representation of slavery and the return of the Black Diaspora American Anthropologist 98 2 290 304 Claridge Walton W A History of the Gold Coast and Ashanti Second Edition Frank Cass amp Co Ltd London 1964 Daaku Kwame Yeboa Trade amp Politics on the Gold Coast 1600 1720 Oxford University Press London 1970 DeCorse Christopher R An Archaeology of Elmina Africans and Europeans on the Gold Coast 1400 1900 Smithsonian Institution Press Washington 2001 Doortmont Michel R Jinna Smit 2007 Sources for the mutual history of Ghana and the Netherlands An annotated guide to the Dutch archives relating to Ghana and West Africa in the Nationaal Archief 1593 1960s Leiden Brill ISBN 978 90 04 15850 4 Hair P E H The founding of the Castelo de Sao Jorge da Mina an analysis of the sources Madison University of Wisconsin African Studies Program 1994 ISBN 0 942615 21 2 Pacheco Duarte Esmeraldo de situ orbis c 1505 1508