Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Emacs, özellikle genişletilebilirlik yönünden birbirine benzeyen ve ilişkili metin düzenleyicilerin genel adıdır. Bu metin düzenleyicilerin en yaygını GNU Emacs olduğundan, sıklıkla GNU Emacs yerine kullanılır.
 | |
 GNU Emacs 26.3 () sürümünü gösteren bir ekran görüntüsü. Ekran ikiye bölünmüş; yukarıda *GNU Emacs* penceresi, aşağıda *scratch* penceresi gösterilmektedir. | |
| Orijinal yazar(lar) | , |
|---|---|
| Geliştirici(ler) | Çeşitli açık kaynak ve ticari geliştiriciler |
| İlk yayınlanma | 1976) |
| Güncel sürüm | 27.1 / 11 Ağustos 2020) |
| Programlama dili | Lisp, C |
| İşletim sistemi | Linux, Mac OS X, Windows |
| Tür | Metin düzenleyici |
Tarihçe
İlk Emacs, 1970'lerde MIT Yapay Zeka Laboratuvarı'nda Richard M. Stallman tarafından bir olan 'ya makro kümesi olarak yazıldı. Kısa sürede yaygınlaşan ve bu şekilde büyüyen makrolar ve Stallman tarafından derlenip EMACS ismini aldı.
Unix'de çalışan ilk Emacs'i, Java programlama dilinin de yazarı olan James Gosling 1981 yılında geliştirdi. Gosling Emacs olarak anılan uygulama C'de yazılmış olmasına rağmen, kullanıcılara kolayca kişiselleştirme ve geliştirme imkânı veren isimli Lisp türevi betik dili destekliyordu.
1984'e kadar özgürce dağıtılan bu uygulamanın haklarının Gosling tarafından satılması, aynı kod ağacından başlayan Stallman'ın GNU Emacs isimli düzenleyicisinin eski kodlardan temizlenmesine sebep oldu. Benzer şekilde kendi uygulamasının da özgürlüğünü kaybetmesini istemeyen Stallman, GPL lisansını yazdı ve GNU Emacs, GPL ile lisanslanan ilk uygulama oldu.
1991'de, GPL lisansının özgürlüğünden faydalanan bazı diğer geliştiriciler Lucid Emacs'i türetti. Daha sonradan XEmacs ismini alan bu uygulama özgür yazılım tarihindeki en büyük çatallanmaya sebep oldu. GNU Emacs ve XEmacs, 2006 yılı itibarıyla halen kullanılmakta olan en yaygın iki emacs'dir.
Özellikleri
Emacs Lisp
GNU Emacs ile birlikte, Mocklisp'in yerini kimi zaman ELisp olarak kısaltılan almıştır. Yorumlanan bir dil olan Lisp türevi betik dili, birçok akranı gibi değişken işlevlere izin verir. Özellikle bu yeteneği Emacs'in geliştirilebilirliğine önemli katkıda bulunmasını sağlar. Zengin kütüphanesi ile birlikte, web tarayıcısından, e-posta istemcisine, çeşitli oyunlardan yapay zekaya kadar birçok uygulamanın yazılabilmesine imkân veren dil, Emacs'in basit bir metin düzenleyici olarak kalmayıp, teknik olarak bir işletim sistemi sınıfına girebilmesinin sebebidir.
Düzenleme kipleri
Çok amaçlı bir düzenleyici olan Emacs, dosya türünü düzenlerken yardımcı olacak kiplerle gelir. Bu kipler o dosya türüne özgü söz dizimi renklendirme, kelime tamamlama, otomatik girintileme (indentation) gibi birçok işlev ile düzenleme işini kolaylaştırır. Bunların yanı sıra yazım denetimi, yazı tipi şekillendirme, dosya türüne özel tuş ve komut tanımları, hata ayıklama görevleri kipler yardımıyla yapılabilir. Emacs ile dağıtılmayan birçok kip Emacs Lisp dosyası olarak internette bulunabilir.
Düzenli ifadeler
Emacs, karmaşık ara/değiştir işlemleri için oldukça zengin ve kullanışlı düzenli ifade desteği ile gelir.
Çapraz platform desteği (Cross-platform)
Emacs bütün yaygın işletim sistemleri üzerinde derlenip, çalıştırılabilmektedir.
Belgeleme ve dil desteği
Emacs çok ayrıntılı ve gömülü belgelerle gelir. Arayüzü gibi bunlar da genelde İngilizcedir. Kullanım kılavuzu farklı dillere çevrilmişse de, ne arayüzü ne de çekirdek Emacs Lisp kütüphanesi hiçbir dile çevrilmemiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Emacs Release Dates". 14 Ekim 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ağustos 2020.
- ^ Zawinski, Jamie (21 Haziran 2005). . 4 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2020.
- ^ Nicolas, Petton. . 11 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2020.
Dış bağlantılar
- EMACS ve GNU/Linux yazı tipleri 30 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- GNU Emacs ana sayfası23 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Emacs ozellikle genisletilebilirlik yonunden birbirine benzeyen ve iliskili metin duzenleyicilerin genel adidir Bu metin duzenleyicilerin en yaygini GNU Emacs oldugundan siklikla GNU Emacs yerine kullanilir EmacsGNU Emacs 26 3 GTK surumunu gosteren bir ekran goruntusu Ekran ikiye bolunmus yukarida GNU Emacs penceresi asagida scratch penceresi gosterilmektedir Orijinal yazar lar Gelistirici ler Cesitli acik kaynak ve ticari gelistiricilerIlk yayinlanma1976 48 yil once 1976 Guncel surum27 1 11 Agustos 2020 3 yil once 2020 08 11 Programlama diliLisp CIsletim sistemiLinux Mac OS X WindowsTurMetin duzenleyiciTarihceIlk Emacs 1970 lerde MIT Yapay Zeka Laboratuvari nda Richard M Stallman tarafindan bir olan ya makro kumesi olarak yazildi Kisa surede yayginlasan ve bu sekilde buyuyen makrolar ve Stallman tarafindan derlenip EMACS ismini aldi Unix de calisan ilk Emacs i Java programlama dilinin de yazari olan James Gosling 1981 yilinda gelistirdi Gosling Emacs olarak anilan uygulama C de yazilmis olmasina ragmen kullanicilara kolayca kisisellestirme ve gelistirme imkani veren isimli Lisp turevi betik dili destekliyordu 1984 e kadar ozgurce dagitilan bu uygulamanin haklarinin Gosling tarafindan satilmasi ayni kod agacindan baslayan Stallman in GNU Emacs isimli duzenleyicisinin eski kodlardan temizlenmesine sebep oldu Benzer sekilde kendi uygulamasinin da ozgurlugunu kaybetmesini istemeyen Stallman GPL lisansini yazdi ve GNU Emacs GPL ile lisanslanan ilk uygulama oldu 1991 de GPL lisansinin ozgurlugunden faydalanan bazi diger gelistiriciler Lucid Emacs i turetti Daha sonradan XEmacs ismini alan bu uygulama ozgur yazilim tarihindeki en buyuk catallanmaya sebep oldu GNU Emacs ve XEmacs 2006 yili itibariyla halen kullanilmakta olan en yaygin iki emacs dir OzellikleriEmacs Lisp GNU Emacs ile birlikte Mocklisp in yerini kimi zaman ELisp olarak kisaltilan almistir Yorumlanan bir dil olan Lisp turevi betik dili bircok akrani gibi degisken islevlere izin verir Ozellikle bu yetenegi Emacs in gelistirilebilirligine onemli katkida bulunmasini saglar Zengin kutuphanesi ile birlikte web tarayicisindan e posta istemcisine cesitli oyunlardan yapay zekaya kadar bircok uygulamanin yazilabilmesine imkan veren dil Emacs in basit bir metin duzenleyici olarak kalmayip teknik olarak bir isletim sistemi sinifina girebilmesinin sebebidir Duzenleme kipleri Cok amacli bir duzenleyici olan Emacs dosya turunu duzenlerken yardimci olacak kiplerle gelir Bu kipler o dosya turune ozgu soz dizimi renklendirme kelime tamamlama otomatik girintileme indentation gibi bircok islev ile duzenleme isini kolaylastirir Bunlarin yani sira yazim denetimi yazi tipi sekillendirme dosya turune ozel tus ve komut tanimlari hata ayiklama gorevleri kipler yardimiyla yapilabilir Emacs ile dagitilmayan bircok kip Emacs Lisp dosyasi olarak internette bulunabilir Duzenli ifadeler Emacs karmasik ara degistir islemleri icin oldukca zengin ve kullanisli duzenli ifade destegi ile gelir Capraz platform destegi Cross platform Emacs butun yaygin isletim sistemleri uzerinde derlenip calistirilabilmektedir Belgeleme ve dil destegi Emacs cok ayrintili ve gomulu belgelerle gelir Arayuzu gibi bunlar da genelde Ingilizcedir Kullanim kilavuzu farkli dillere cevrilmisse de ne arayuzu ne de cekirdek Emacs Lisp kutuphanesi hicbir dile cevrilmemistir Ayrica bakinizVikikitap Vikikitapta bu konu hakkinda daha fazla bilgi var Emacs GNU GPL Vim Acik kaynakli yazilimlarin listesiKaynakca Emacs Release Dates 14 Ekim 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Agustos 2020 Zawinski Jamie 21 Haziran 2005 4 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Agustos 2020 Nicolas Petton 11 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Agustos 2020 Dis baglantilarEMACS ve GNU Linux yazi tipleri 30 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde GNU Emacs ana sayfasi23 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde