Mac OS X

macOS (eski adları Mac OS X ve OS X), Macintosh işletim sistemi ailesinin son sürümüdür ve Apple tarafından Macintosh bilgisayarları için tasarlanmış bir işletim sistemidir.

macOS

Geliştirici(ler)	Apple Inc.
İşletim sistemi ailesi	Mac OS, Unix
Kaynak türü	Kapalı kaynak (açık kaynak bileşenleriyle)
Lisans	Özel mülk yazılım, ücretli
Çekirdek türü	Hybrid (XNU)
Güncelleme yöntemi	Apple Software Update (10.8-e kadar) Mac App Store (10.8 ve sonrası
Platform desteği	PowerPC: 10.0 ile 10.5 arası IA-32: 10.4 ile 10.6 arası x86-64: 10.4 ve sonrası sürümler ARM: 11.0 ve sonraki sürümler
Öncülü	Mac OS Classic
Programlama dili	C, , Objective-C
Kullanıcı arayüzü	() Grafiksel kullanıcı arayüzü
Web sitesi	apple.com/macosx
Pazarlama hedefi	Personal computing
Dil sayısı	Çok dilli

macOS aslen BSD ve Mach mikro çekirdeği üzerine kurulu, açık kaynak bir işletim sistemi olan Darwin'e dayanır. Apple bu sistemi kendi amaçlarına göre geliştirdikten sonra macOS kullanıcı arabirimi olarak 'yı geliştirmiştir. Sistemin çekirdeği ve bazı bileşenleri açık kaynak olmasına rağmen, çoğu bileşeni açık kaynak değildir.

macOS Server ise her ne kadar mimari olarak masaüstü macOS ile aynı olsa da, Apple sunucuları için hazırlanmış ayrı bir işletim sistemidir. macOS'ten farklı olarak gelişmiş yönetim araçları içerir.

25 Temmuz 2012 yılında OS X Mountain Lion'un tanıtımında Mac OS X ismi OS X ismine değiştirildi. 13 Haziran 2016 tarihinde yapılan Dünya Geliştiriciler Konferansında (WWDC 2016) yeni macOS Sierra'nın tanıtımı zamanı OS X isminin, macOS olarak değiştirildiği duyuruldu.

Tarihçe

Mac işletim sisteminin onuncu sürümü olmasına rağmen, Mac OS X'in gelişimi çoğu alanda klasik Mac OS'ten bağımsızdır. Sistemin altyapısını NextStep'ten alınmış ve daha sonra Darwin adı altında açık kaynak olarak sunulmuş Mach mikro çekirdeği ve BSD oluşturur. Bu sebepten dolayı macOS Unix tabanlı bir işletim sistemidir.

1985 yılında Apple "yeni nesil" bir işletim sistemi yaratmak için kolları sıvamıştı (bakınız: Taligent ve ). Başarısızlıkla sonuçlanan girişimden sonra NeXT'in işletim sistemi (o zamanki adıyla ) yeni Mac işletim sisteminin temeli olarak kararlaştırılmıştı. Bu kararı takiben NeXT Apple tarafından alındı ve Steve Jobs Apple'a geri dönmüş oldu.

Jobs geri döndükten kısa bir süre sonra şirket başkanlığını geri aldı ve yeni işletim sistemi üzerindeki çalışmaları yoğunlaştırdı. OPENSTEP'i yavaş yavaş geliştirerek Mac OS X yapmayı amaç edinen bu projeye adı verildi. SH bilgisayarlarındaki donanım zorlukları, nesne tabanlı yeni bir yazılım mimarisi ve bazı ticari konulardaki anlaşmazlıklar yüzünden sancılı bir geçiş dönemi yaşanmış olsa da, Rhapsody Mac OS X adıyla 24 Mart 2001'de piyasaya sürüldü.

Ürün İsimleri

Mac OS X olarak başlayan serideki X harfi Mac OS 9'dan sonrasını ifade eder. Mac OS X 10.0 ile başlayan isim serisinde Kedigiller baz alınmıştır, fakat OS X Mavericks ile bu isimlendirme serisi sona ermiş, onun yerine ünlü yerlerin isimleri kullanılmaya başlanmıştır. Sierra'dan itibaren OS X adı yerini macOS'a bırakmıştır.

Mimari

macOS'un çekirdeğinde, XNU çekirdeğinin üzerine kurulmuş, komut satırı arayüzünde standart Unix özellikleri bulunan POSIX uyumlu bir işletim sistemi bulunur. Apple bu yazılım ailesini Darwin adlı özgür ve açık kaynaklı bir işletim sistemi olarak piyasaya sürdü. Apple, Darwin'in üstünde, MacOS olan GUI tabanlı işletim sistemini tamamlamak için Aqua arayüzü ve Finder da dahil olmak üzere bir dizi bileşene katman yapmıştır.

macOS olarak orijinal tanıtımı ile sistem, önceki sürümlerinden klasik Mac OS'den daha istikrarlı ve güvenilir bir platform sağlamak için yeni yetenekler getirdi. Örneğin, önleyici çoklu görev ve bellek koruması, sistemin birbirlerini kesmeden veya bozmadan aynı anda birden çok uygulamayı çalıştırma becerisini geliştirdi. MacOS mimarisinin birçok yönü, bir platformdan diğerine geçişi kolaylaştırmak için taşınabilir olacak şekilde tasarlanan OPENSTEP'den türetilmiştir. Örneğin NeXT, Apple'ın satın almasından önce orijinal 68k tabanlı NeXT iş istasyonlarından x86 ve diğer mimarilere taşınmış ve OPENSTEP daha sonra Rhapsody projesinin bir parçası olarak PowerPC mimarisine taşınmıştır.

MacOS High Sierra'dan önce ve katı hal sürücülerden (SSD'ler) başka sürücülerde varsayılan dosya sistemi klasik Mac OS'dan miras kalan HFS + 'dır. İşletim sistemi tasarımcısı Linus Torvalds, tasarımının "kullanıcı verilerini aktif olarak bozduğu" muhtemelen en kötü dosya sistemidir "diyerek HFS + 'yi eleştirdi. Apple, dosya sisteminin Unicode'u destekleyecek şekilde genişletildiğinde kötüleşen bir tasarımın dosya adlarının davaya duyarsızlığını eleştirdi. Başlangıçta, , big-endian 68K ve PowerPC sistemlerinde çalışan klasik Mac OS için tasarlandı. Apple, Macintosh'u little-endian Intel işlemcilere değiştirdiğinde, HFS + dosya sistemlerinde big-endian bayt sırası kullanmaya devam etti. Sonuç olarak, mevcut Mac'lerdeki macOS, dosya sistemi verilerini okurken bayt takas yapmalıdır. Bu endişeler macOS High Sierra'daki SSD'lerde dosya sistemleri için kullanılan yeni ile ele alınmaktadır.

MacOS'daki Darwin alt sistemi, Unix izinleri katmanını içeren dosya sistemi yönetiminden sorumludur. 2003 ve 2005'te iki Macworld editörü izin şemasını eleştirdi; Rob Roy Griffiths, bazı kullanıcıların izinleri her gün sıfırlamak zorunda kalabileceğini, 15 dakikaya kadar sürebilen bir işlemi önermişti: Ted Landau, yanlış yapılandırılmış izinleri "en yaygın hayal kırıklığı" olarak adlandırdı. Daha yakın zamanlarda, başka bir Macworld editörü olan Dan Frakes, izinlerin aşırı onarılması prosedürünü çok fazla kullandı. MacOS'un genellikle kullanıcı müdahalesi olmaksızın izinleri düzgün bir şekilde işlediğini ve sorunların ortaya çıktığı anda izinlerin sıfırlanmasının denenmesi gerektiğini savundu.

MacOS'un mimarisi katmanlı bir tasarıma sahiptir: katmanlı çerçeveler, ortak görevler için mevcut kodu sağlayarak uygulamaların hızlı gelişimine yardımcı olur. Apple kendi yazılım geliştirme araçlarını, en belirgin olarak Xcode adlı entegre bir geliştirme ortamı sağlamaktadır. Xcode, C, C ++, Objective-C ve Swift gibi çeşitli programlama dillerini destekleyen derleyicilere arabirimler sağlar. için, geliştiriciler, uygulamalarını hem Intel tabanlı hem de PowerPC tabanlı Macintosh satırları ile uyumluluk sağlayan evrensel bir ikili olarak oluşturabilmeleri için değiştirildi. Birinci ve üçüncü parti uygulamalar, AppleScript çerçevesini kullanarak, klasik Mac OS'den veya programlama bilgisi gerektirmeyen önceden yazılmış görevler sunan yeni Automator uygulamasını kullanarak programlı olarak kontrol edilebilir.

Sürüm Bilgileri

Versiyon zaman tüneli

Sürüm	Kod adı	Tanıtım Tarihi	Çıkış Tarihi
Rhapsody Developer Release	Grail1Z4 / Titan1U		31 Ağustos 1997
OS X Server 1.0	Hera		16 Mart 1999
OS X Public Beta		11 Mayıs 1998	16 Mart 1999
Public Beta	Kodiak		13 Eylül 2000
OS X 10.0	Cheetah		24 Mart 2001
OS X 10.1	Puma	18 Temmuz 2001	25 Eylül 2001
OS X 10.2	Jaguar	6 Mayıs 2002	24 Ağustos 2002
OS X 10.3	Panther	23 Haziran 2003	24 Ocak 2003
OS X 10.4	Tiger	4 Mayıs 2004	29 Nisan 2005
OS X 10.5	Leopard	26 Haziran 2006	26 Ocak 2007
OS X 10.6	Snow Leopard	9 Haziran 2008	28 Ağustos 2009
OS X 10.7	Lion	20 Ocak 2010	20 Temmuz 2011
OS X 10.8	Mountain Lion	16 Şubat 2012	25 Temmuz 2012
OS X 10.9	Mavericks	10 Haziran 2013	22 Ocak 2013
OS X 10.10	Yosemite	2 Haziran 2014	16 Ekim 2014
OS X 10.11	El Capitan	8 Haziran 2015	30 Eylül 2015
macOS 10.12	Sierra	13 Haziran 2016	20 Eylül 2016
macOS 10.13	High Sierra	5 Haziran 2017	25 Eylül 2017
macOS 10.14	Mojave	4 Haziran 2018	24 Eylül 2018
macOS 10.15	Catalina	3 Haziran 2019	7 Ekim 2019
macOS 11.0	Big Sur	22 Haziran 2020	13 Kasım 2020
macOS 12.0	Monterey	7 Haziran 2021	25 Ekim 2021
macOS 13.0	Ventura	6 Haziran 2022	24 Ekim 2022
macOS 14.0	Sonoma	5 Haziran 2023	26 Eylül 2023

Desteklediği Diller

İngilizce Japonca Fransızca Almanca İspanyolca İtalyanca Portekizce (Portekiz) -- yalnızca Mac OS X 10.5 veya üzeri Felemenkçe İsveççe

Norveççe (Bokmål) Danca Fince Rusça—yalnızca Mac OS X 10.5 veya üzeri Lehçe—yalnızca Mac OS X 10.5 veya üzeri Çince (Basitleştirilmiş) Çince (Geleneksel) Korece Arapça—yalnızca OS X Tiger 10.4 veya üzeri

Çekçe—yalnızca OS X Lion 10.7 veya üzeri Macarca—yalnızca OS X Lion 10.7 veya üzeri Türkçe—yalnızca OS X Lion 10.7 veya üzeri Tayca—yalnızca OS X Lion 10.7.3 veya üzeri Katalanca—yalnızca OS X Lion 10.7.3 veya üzeri Hırvatça—yalnızca OS X Lion 10.7.3 veya üzeri

Yunanca—yalnızca OS X Lion 10.7.3 veya üzeri İbranice—yalnızca OS X Lion 10.7.3 veya üzeri Rumence—yalnızca OS X Lion 10.7.3 veya üzeri Slovakça—yalnızca OS X Lion 10.7.3 veya üzeri Ukraynaca—yalnızca OS X Lion 10.7.3 veya üzeri

Ayrıca bakınız

• .DS Store

Kaynakça

1. ^ "Mac OS X 10.5 on Intel-based Macintosh computers". The Open Group. 21 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2009. 
2. ^ . The Open Group. 28 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2010. 
3. ^ "Apple page on UNIX". Apple Inc. 13 Haziran 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Kasım 2008. 
4. ^ "Apple Developer: Cocoa Overview". Apple Inc. 9 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Nisan 2010. 
5. ^ "Apple Developer: Mac OS X Technology Overview" (PDF). Apple Inc. Erişim tarihi: 9 Nisan 2010. 
6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2018. 
7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ocak 2018. 
8. ^ . 12 Kasım 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2018. 
9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Ocak 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ocak 2018. 
10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ocak 2018. 
11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Ocak 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ocak 2018. 
12. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Ocak 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ocak 2018. 
13. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ocak 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ocak 2018. 
14. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Kasım 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ocak 2018. 

Dış bağlantılar

• Apple resmî sayfası (Türkçe)19 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
• MacOS resmî sayfası (Türkçe)