Erbaba Höyüğü, Konya İl merkezinin batısında, Beyşehir İlçesi'nin 10 km. kuzey-kuzeybatısında, Gölkaşı Köyü'nün 2,5 km. kuzeydoğusuna yer alan günümüzden yaklaşık 7500 yıl öncesine tarihlenen Neolitik Çağ höyüğüdür. Beyşehir Gölü'nün 1,5 km. doğusunda deniz seviyesinden 1105 m yüksekliğindeki doğal bir doğal bir tepe üzerindeki höyük 80 metre çapındadır. Höyüğün, köylülerce değişik kesimlerinden toprak çekilerek kısmen tahrip olduğu belirtilmektedir.
Arkeolojik Höyük | |
Adı: | Erbaba Höyüğü |
il: | Konya |
İlçe: | Beyşehir |
Köy: | Gölkaşı |
Türü: | Höyük |
Tahribat: | |
Tescil durumu: | Tescilli |
Tescil No ve derece: | 1934 / 1 |
Tescil tarihi: | 06.04.1994 |
Araştırma yöntemi: | Kazı |
Kazılar
Ralph Solecki tarafından Beyşehir Gölü ve Suğla Gölü çevresinde gerçekleştirdiği yüzey araştırmalarında, 1963 yılında tespit edilmiştir. Kazılar ise New York Üniversitesi'nden Jacques Bordaz başkanlığında 1969, 1971, 1974 ve 1977 yıllarında yapılmıştır. Kazılar, oldukça geniş, 1.100 metrekarelik bir alanda gerçekleştirilerek tepenin yaklaşık olarak % 22'lik kısmı açılmıştır.
Tabakalanma
Kazılarda üç kültür tabakası açığa çıkarılmıştır. Bu tabakaların gelişkin Neolitik Çağ tabakaları olduğu belirtilmektedir. Ayrıca yüzeyden toplanan birkaç parça Hacılar tipi çanak çömleğe göre höyüğün kısa süreliğine de olsa 'da iskan gördüğü anlaşılmaktadır.
Buluntular
1, 2 ve 3. katlardaki yapıların temellerinde büyük taş bloklar kullanılmıştır.Duvarlar ise, çamur harçla örülmüş kireçtaşı bloklarla yapılmıştır. Duvar kalınlığı 60 cm'den fazladır. 3. kattaki bazı duvarlar kırmızı renkli sıvayla kaplanmıştır.Birbiriyle yakın diziler halindeki dikdörtgen planlı evler kuzeydoğuya bakmakta, içeriye damdan girilmektedir. Evlerin batısında bölme duvarları vardır. Taban döşemeleri sıkıştırılmış topraktan yapılmıştır.
En iyi korunan mimari, en üstteki I. tabakada ortaya çıkmış olan yan yana sıralanmış, hücre planlı, dörtgen odalı evlerdir. Yapılar, düzeltilmemiş kireçtaşı bloklarla, çamur harç kullanılarak inşa edilmiştir. Duvar kalınlıkları yer yer 60 cm.'yi geçmektedir. Odaların bir kısmında tabanlar gri renkli bir sıvayla sıvalıdır. Höyükteki tüm tabakalarda aynı yapı tekniği kullanılmıştır. Bununla birlikte III. tabakada kırmızı boyalı sıvalara da rastlanmaktadır. Son yapı evrelerinden birinde yer alan kapı açıklığı dışında başka geçitlere rastlanmaması, evlere Çatalhöyük örneğindeki gibi damlardan girildiğini göstermektedir.
Ele geçen 32 binden fazla çanak çömlek parçasının incelenmesiyle, bu buluntular iki temel mal grubu çerçevesinde değerlendirilmektedir. Üst tabakalarda, hamurunda bol miktarda çok küçük salyangoz/sümüklüböcek kabukları (Gastropod) olan mal grubu, kazı başkanı tarafında Gastropodlu mallar olarak tanımlanmaktadır. Kırmızı, kahverengi ve sarımsı gri renkli olan bu çanak çömlekler oldukça iyi açkılanmıştır. Çoğunlukla dar ağızlı formlardır. Düz dipli, dik ağızlı, ay biçiminde tutamakları olan kase formları da bulunmuştur. Alt tabakalarda ise hamurunda kum, taşçık ve mika katılmış olan ince taşçıklı maldan çanaklar ele geçmiştir. Bu mal grubunun da yüzeyleri iyi açkılı olup kahverengi ve siyahtırlar. Formlarda bir farklılık görülmezken tutamaklar, düşey ip delikli tutamaklardır.
Erbaba Höyük çanak çömlek geleneği, klasik terminolojiye göre geç, orta ve erken gelenek olarak tanımlanmış olup aynı üçlü çanak çömlek geleneği Çatalhöyük ve (Süberde)'de de görülmektedir.
Yerleşmede yontmataş endüstrisi için gerekli olan çakmak taşının Beyşehir Gölü'nün batısındaki dağlardan, obsidiyenin ise Konya Ovası'nın doğusundan, Aksaray civarından getirilmiş olduğu tahmin edilmektedir. Çakmaktaşı, esas olarak büyük ve ağır aletlerin yapımında, obsidiyen ise daha çok düzeltisiz dilgi ve yonga yapımında kullanılmıştır. Okuçları, orak-bıçaklar, çentikli ve dişli dilgiler, ön ve yan kazıcılar, deliciler ve kalemler gibi aletler ele geçmiştir. Okuçları görece azken orak-bıçaklar yontmataş endüstrisinin yaklaşık % 15'ini oluşturmaktadır. Bu buluntudan hareketle geçim ekonomisinde tarımın, özellikle tahıl tarımının önemli bir yeri olduğu söylenebilir.
Kazılarda ulaşılan hayvan kemiklerinden hareketle, koyun, keçi ve sığırın evcilleştirilmiş olduğu kesinlik arz etmektedir. Avlanan hayvanlarsa geyik, domuz, çeşitli kuşlar ve balıktır. Av hayvanlarına ait kemik buluntuları, evcilleştirilmiş türlere oranla daha azdır.
Ele geçen bitki kalıntıları emmer, einkorn, sert buğday, arpa gibi tahıl türlerinin tarıma alındığını göstermektedir. Öte yandan yerleşmede mercimek ve bezelye de yetiştirilmiştir.
Değerlendirme ve tarihlendirme
Erbaba Höyüğü'nün tarihlendirilmesi esas itibarıyla civar yerleşme buluntularıyla yapılan karşılaştırmalara dayanmaktadır. Buna göre üst tabakaların Hacılar IX. – VII. tabakalarıyla (Geç Neolitik), alt tabakaları ise Çatalhöyük'ün VIII. – VI. tabakalarıyla karşılaştırmakta ve Çatalhöyük'ün VI. tabakasıyla Hacılar'ın IX. tabakası arasında koymaktadır. En alttaki III. tabakadan alınan örnekler üzerinde yapılan radyokarbon tarihleme yöntemi sonuçları yaklaşık olarak MÖ 6600 – 6400 yıllarını vermektedir ve yerleşmenin sonu olarak yaklaşık olarak MÖ 6000 civarı görülmektedir.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Yakın plan kroki 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Harita 29 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Fotoğraflar 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Erbaba Hoyugu Konya Il merkezinin batisinda Beysehir Ilcesi nin 10 km kuzey kuzeybatisinda Golkasi Koyu nun 2 5 km kuzeydogusuna yer alan gunumuzden yaklasik 7500 yil oncesine tarihlenen Neolitik Cag hoyugudur Beysehir Golu nun 1 5 km dogusunda deniz seviyesinden 1105 m yuksekligindeki dogal bir dogal bir tepe uzerindeki hoyuk 80 metre capindadir Hoyugun koylulerce degisik kesimlerinden toprak cekilerek kismen tahrip oldugu belirtilmektedir Arkeolojik HoyukAdi Erbaba Hoyuguil KonyaIlce BeysehirKoy GolkasiTuru HoyukTahribat Tescil durumu TescilliTescil No ve derece 1934 1Tescil tarihi 06 04 1994Arastirma yontemi KaziKazilarRalph Solecki tarafindan Beysehir Golu ve Sugla Golu cevresinde gerceklestirdigi yuzey arastirmalarinda 1963 yilinda tespit edilmistir Kazilar ise New York Universitesi nden Jacques Bordaz baskanliginda 1969 1971 1974 ve 1977 yillarinda yapilmistir Kazilar oldukca genis 1 100 metrekarelik bir alanda gerceklestirilerek tepenin yaklasik olarak 22 lik kismi acilmistir TabakalanmaKazilarda uc kultur tabakasi aciga cikarilmistir Bu tabakalarin geliskin Neolitik Cag tabakalari oldugu belirtilmektedir Ayrica yuzeyden toplanan birkac parca Hacilar tipi canak comlege gore hoyugun kisa sureligine de olsa da iskan gordugu anlasilmaktadir Buluntular1 2 ve 3 katlardaki yapilarin temellerinde buyuk tas bloklar kullanilmistir Duvarlar ise camur harcla orulmus kirectasi bloklarla yapilmistir Duvar kalinligi 60 cm den fazladir 3 kattaki bazi duvarlar kirmizi renkli sivayla kaplanmistir Birbiriyle yakin diziler halindeki dikdortgen planli evler kuzeydoguya bakmakta iceriye damdan girilmektedir Evlerin batisinda bolme duvarlari vardir Taban dosemeleri sikistirilmis topraktan yapilmistir En iyi korunan mimari en ustteki I tabakada ortaya cikmis olan yan yana siralanmis hucre planli dortgen odali evlerdir Yapilar duzeltilmemis kirectasi bloklarla camur harc kullanilarak insa edilmistir Duvar kalinliklari yer yer 60 cm yi gecmektedir Odalarin bir kisminda tabanlar gri renkli bir sivayla sivalidir Hoyukteki tum tabakalarda ayni yapi teknigi kullanilmistir Bununla birlikte III tabakada kirmizi boyali sivalara da rastlanmaktadir Son yapi evrelerinden birinde yer alan kapi acikligi disinda baska gecitlere rastlanmamasi evlere Catalhoyuk ornegindeki gibi damlardan girildigini gostermektedir Ele gecen 32 binden fazla canak comlek parcasinin incelenmesiyle bu buluntular iki temel mal grubu cercevesinde degerlendirilmektedir Ust tabakalarda hamurunda bol miktarda cok kucuk salyangoz sumuklubocek kabuklari Gastropod olan mal grubu kazi baskani tarafinda Gastropodlu mallar olarak tanimlanmaktadir Kirmizi kahverengi ve sarimsi gri renkli olan bu canak comlekler oldukca iyi ackilanmistir Cogunlukla dar agizli formlardir Duz dipli dik agizli ay biciminde tutamaklari olan kase formlari da bulunmustur Alt tabakalarda ise hamurunda kum tascik ve mika katilmis olan ince tascikli maldan canaklar ele gecmistir Bu mal grubunun da yuzeyleri iyi ackili olup kahverengi ve siyahtirlar Formlarda bir farklilik gorulmezken tutamaklar dusey ip delikli tutamaklardir Erbaba Hoyuk canak comlek gelenegi klasik terminolojiye gore gec orta ve erken gelenek olarak tanimlanmis olup ayni uclu canak comlek gelenegi Catalhoyuk ve Suberde de de gorulmektedir Yerlesmede yontmatas endustrisi icin gerekli olan cakmak tasinin Beysehir Golu nun batisindaki daglardan obsidiyenin ise Konya Ovasi nin dogusundan Aksaray civarindan getirilmis oldugu tahmin edilmektedir Cakmaktasi esas olarak buyuk ve agir aletlerin yapiminda obsidiyen ise daha cok duzeltisiz dilgi ve yonga yapiminda kullanilmistir Okuclari orak bicaklar centikli ve disli dilgiler on ve yan kazicilar deliciler ve kalemler gibi aletler ele gecmistir Okuclari gorece azken orak bicaklar yontmatas endustrisinin yaklasik 15 ini olusturmaktadir Bu buluntudan hareketle gecim ekonomisinde tarimin ozellikle tahil tariminin onemli bir yeri oldugu soylenebilir Kazilarda ulasilan hayvan kemiklerinden hareketle koyun keci ve sigirin evcillestirilmis oldugu kesinlik arz etmektedir Avlanan hayvanlarsa geyik domuz cesitli kuslar ve baliktir Av hayvanlarina ait kemik buluntulari evcillestirilmis turlere oranla daha azdir Ele gecen bitki kalintilari emmer einkorn sert bugday arpa gibi tahil turlerinin tarima alindigini gostermektedir Ote yandan yerlesmede mercimek ve bezelye de yetistirilmistir Degerlendirme ve tarihlendirmeErbaba Hoyugu nun tarihlendirilmesi esas itibariyla civar yerlesme buluntulariyla yapilan karsilastirmalara dayanmaktadir Buna gore ust tabakalarin Hacilar IX VII tabakalariyla Gec Neolitik alt tabakalari ise Catalhoyuk un VIII VI tabakalariyla karsilastirmakta ve Catalhoyuk un VI tabakasiyla Hacilar in IX tabakasi arasinda koymaktadir En alttaki III tabakadan alinan ornekler uzerinde yapilan radyokarbon tarihleme yontemi sonuclari yaklasik olarak MO 6600 6400 yillarini vermektedir ve yerlesmenin sonu olarak yaklasik olarak MO 6000 civari gorulmektedir Ayrica bakinizBeysehir Hoyuk CDis baglantilarYakin plan kroki 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Harita 29 Eylul 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fotograflar 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Temmuz 2012 a b c d e f g h i j 14 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Temmuz 2012