Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Esad Toptani Paşa veya Toptani Esad Paşa (1863, Tiran, Osmanlı - 13 Haziran 1920, Paris, Fransa), Osmanlı Arnavut asker ve siyasetçidir. Balkan Savaşları'ndan sonra Balkan Birliği'ne destek vererek, özellikle Sırbistan yardımıyla orta Arnavutluk'ta Dıraç merkezli adı verilen bir devlet kurdu.
| Esad Toptani Paşa | |
|---|---|
 | |
| Arnavutluk Başbakanı | |
| Görev süresi 5 Ekim 1914 - 24 Şubat 1916 | |
| Yerine geldiği | Fejzi Alizoti |
| Yerine gelen | Turhan Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1863 Tiran, Osmanlı Devleti |
| Ölüm | 13 Haziran 1920 Paris, Fransa |
| Mesleği | Asker ve siyasetçi |
| Dini | İslam |
Yaşamı
Esad Paşa 1863'te Tiran'ın ileri gelen toprak sahibi ailelerinden olan Toptaniler ailesi üyesi olarak doğdu. Eğitimini Osmanlı ordusu subaylığı için İstanbul Harp Okulu'nda yaptı. II. Abdülhamit tarafından Yanya Jandarma Komutanlığına atandı. 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı'nda gösterdiği yararlılıktan ötürü paşalığa yükseltildi. Fakat bu dönemde Arnavutluk'ta isim yapmış olan ağabeyi Gani Toptani'nin politik nedenlerle öldürülmesi dolayısıyla 1908'de Meşrutiyet hareketine katıldı.
İkinci Meşrutiyet'ten sonra Dıraç'tan mebus seçildi. 31 Mart İsyanı'ndan sonra 27 Nisan'da II. Abdülhamit'e tahttan indirildiğini bildiren kurulda yer aldı. Arnavutluk'a tanınan ayrıcalıkların şiddetli savunucusu oldu.
Balkan Savaşı sırasında İşkodra Kuşatması'na katıldı. Kale komutanı Hasan Rıza Paşa'yı öldürterek, İşkodra'nın Karadağ ordusunun eline geçmesinde önemli rol oynadı. Esad Paşa komutası altında bulunan tüm silahlı birlikleriyle İşkodra'dan ayrılmasına izin verildi.
Arnavutluk'un bağımsızlığı
1912 güzünde Sırbistan orduları Elbasan, Tiran ve Dıraç'ı ellerine geçirdiler. Aralık 1912'de Birinci Balkan Savaşını sona erdiren Londra Konferansı toplandı ve bundan sonra imzalanan 1913 Londra Anlaşması'na göre Arnavutluk'un ne olacağı (Avusturya-Macaristan, Birleşik Krallık, Fransa, Almanya, Rusya ve İtalya'dan oluşan) "Büyük Avrupa Güçleri" tarafından karara alınması kabul edildi. Kurulan "Büyük Avrupa Güçleri Elçiler Komisyonu" 1912-1913'te bir bağımsız Arnavutluk ülkesi ve devleti kurulmasına karar verdi. 1913'te kurulan bağımsız Arnavutluk'un devlet başkanlığına Alman asıllı Wilhelm'in atanması kabul edildi. Bu güçlü ülkelerin müdahalesinin devam etmesi ve yeni Arnavutluk devlet idare daireleri kuruluncaya kadar idare görevi yapmak için 28 Temmuz 1919'da Avalonya merkezli 7 üyeli bir "Uluslararası Kontrol Komisyonu" kuruldu. Bu güçler 17 Aralık 1913'te "Floransa Protokolu" adlı bir belge ile yeni bağımsız Arnavutluk devleti sınırlarını tayin ettiler. Sırbistan ordularının işgalinde bulunan Arnavutluk şehirleri ve özellikle İşkodra'yı Sırp desteği ile eline geçiren Karadağ'ın tutumu gözden geçirilip, sonunda İşkodra dahil, Arnavutluk şehirlerini işgal eden Sırp ve Karadağ güçlerinin buralardan çıkartılmasına karar verildi.
28 Kasım 1912'de Avlonyalı İsmail Kemal Bey idaresinde Avlonya'da, geçici Arnavutluk Cumhuriyeti hükûmeti kuruldu. Bu hükûmet Avusturya-Macaristan tarafından tutulmaktaydı.
Sırbistan Arnavutluk'un kuzey bölgelerine gözünü dikmişti ve kuzey Arnavutluk bir tarafsız limanın Sırbistan'a verilmesini istemekteydi. Ayrıca Sırbistan'ın eline geçirdiği Kosova bölgesinde çoğunluğu olan Arnavutlar Hristiyan Sırpların idaresinden çok hoşnutsuzdular. Avusturya-Macaristan yardımıyla Arnavutluk geçici hükûmeti yeni milisler kurmaya başladılar ve bu milisler Bulgaristan "komitacı"larından destek de aldı. Hatta Eylül 1913'te bu milisler Kosova içlerine girdiler ama Prizen'de iki Sırp tümeni tarafından yenilerek geri püskürtüldüler.
Bu geçici Arnavutluk hükûmetine karşı bir hareket olarak Esad Toptani Paşa ülkenin kendi idaresi altında olmasını istemekteydi. Sırbistan ve Karadağ hükûmetleri ile yakın ilişkiler kurdu. Mayıs 1913'te Esad Paşa Karadağ diplomatları ve kralına kendinin Arnavutluk Kralı olmak istediğini de bildirdi ve onlardan ve Sırbistan'dan bunun için destek sağlamaya çalıştı. 16 Ekim 1913'te Esad Paşa Toptani özellikle Sırbistan yardımıyla orta Arnavutluk'ta Dıraç merkezli adı verilen bir devlet kurduğunu ilan etti.
Bu Londra'da Arnavutluk bağımsızlığını uygulamak için kurulup faaliyet göstermekte olan "Büyük Avrupa Güçleri Elçiler Heyeti" kararlarına uygun gelmemekteydi. Bu komisyon Esad Toptani Paşa'nın kurduğu devleti de kabul etmedi ve onların zorlaması ile 1 Şubat 1914'te Esad Paşa bu devleti kurmaktan vazgeçirildi. Esad Paşa'ya bir teselli mükafatı olarak bu grubun Arnavutluk devlet başkanı olarak seçmiş olduğu Alman Prens Wilhelm'i Arnavutluk'a resmen çağırmak için Almanya'ya giden heyetin başkanlığına getirildi.
Wilhelm 7 Mart'ta Arnavutluk geçici başkenti olan Dıraç'a geldi ve bir hükûmet kurmaya başladı. İlk başbakan olarak Turhan Paşa atandı ve Turhan Paşa hükûmeti soylu ve Turhan Paşa gibi Osmanlı devletinde görev görmüş Arnavutlardan oluşmaktaydı. Bu hükûmette Esad Toptani Paşa Savunma Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı yaptı. Bu sırada Yunanistan güney Arnavutluk'u "Kuzey Epir" sayarak 28 Şubat 1914'te "Kuzey Epir Otonom Devleti" isimli bir kukla devlet kurarak işgal etmeye başladı. Bu Kral ve hükûmeti kurulması ile büyük Avrupa devletlerinin müdahale ve talepleri ile Hristiyan bir kral idaresinden hoşlanmayan özellikle Müslüman merkezî Arnavutluk'ta büyük karışıklıklar çıktı. Çok geçmeden Prens Wilhelm ile Esad Paşa'nın arası açıldı. Esad Toptani Paşa'nın bu isyanları desteklediği ve hatta bir komplo bile hazırladığı gerçeği ortaya çıktı. Mayıs 1914'te Esad Paşa bir Hollandalı subay altında bir milliyetçi Arnavut birliği tarafından komplo hazırlama suçu ile tutuklandı; yargılanıp idama mahkûm edildi. Fakat İtalyan Hükûmeti'nin müdahalesi ve ısrarı üzerine idam edilmeyip ülkesinden atıldı.
Sürgün yılları
Sürgün edilerek Roma'da yaşamaya başladı. Bir Hristiyan kralın kendilerini idare etmesinden hiç hoşlanmayan Müslüman Arnavutlar arasında Arnavut Kralı Wilhelm aleyhinde ortaya çıkan karışıklık Esad Paşa'nın sürgününden sonra da devam etti. Ülkenin bir Hristiyan kral tarafından idare edilemeyeceği iyice anlaşıldı. Diğer taraftan I. Dünya Savaşı çıktıktan sonra, o zamana kadar Wilhelm'e mali yardımda bulunan Avusturya-Macaristan Arnavutluk'un savaşa İtilaf Devletleri taraflısı girmesini talep edip eğer girmezse hemen mali yardımları keseceklerini bildirdi. Bu baskılarla ülkeyi idare edemeyeceğini anlayan Wilhelm savaşın başlamasından dört hafta sonra Arnavutluk Kralı görevinden ayrıldı. Prens Wilhelm İtalyan hükûmeti'nin sağladığı bir İtalyan Donanması yatıyla Venedik'e kaçtı ve çok geçmeden ona bağlı olan hükûmet üyeleri de Arnavutluk'tan ayrıldılar.
Bu savaş başlaması ile Arnavutluk sınırlarını belirlemek için kurulmuş "Hudut Yeniden Belirleme Komisyonu"'da işini durdurup o zamanki sınırların uluslararası sınırlara dönüşmesine neden oldu. Bundan ne Kuzey Arnavutluk'a göz diken Sırbistan, ne güneyde kuzey Epir bölgesine göz diken Yunanistan ve de Avrupa'da yeni bir koloni isteyen İtalya memnun oldu.
Esad Paşa ise İtalya'da sürgünde iken savaş başlayınca Paris'e geçip orada Sırbistan ile görüşmelere başladı ve Sırbistan'ın kuzey Arnavutluk'taki toprak taleplerini kabul etmeye karar verdiğini açıklayıp onlarla anlaştı. Hristiyan Kral'dan hoşlanmayan merkezi Arnavutluk şehirleri da Esad Toptani Paşa'yı geri dönüp idareyi ele almaya çağırdılar. Ekim 1914'te Esad Toptani Paşa Sırbistan yoluyla Dıraç'a, Arnavutluk'a döndü.
Arnavutluk'a geri dönüş
Burada Esad Paşa Toptanı yeni bir Arnavutluk idaresi kurduğunu ve yeni bir Arnavut ordusunun başkomutanı olarak idareyi eline aldığını ilan etti. Başbakanlık görevini de üzerine aldı. Sırbistan Esad Toptani Paşa ile yaptığı gizli anlaşmaya göre kuzey Arnavutluk'u eline geçirdiğini kabul edip onun bunu açıklamasını beklemeye koyuldu. Bu açıklama yavaş olunca da Haziran 1915'te Sırbistan üç tümenle Arnavutluk'u işgale başladı. Sırplar, Elbasan ve Tiran'ı ellerine geçirdiler. Dıraç'a kadar ilerlediler ve orada Esad Paşa'ya destek sağlamaya başladılar. Esad Paşa da bir Arnavut ordusu kurdu ve bu iki askerî gücün hedefi İslam Arnavutların güçlerini kırmaktı.
28 Haziran 1915'te Esad Paşa, Dıraç'a gelen Sırbistan İçişleri bakanı ile "Tiran Antlaşması" adı verilen bir antlaşma imzaladı. Buna göre Arnavutluk ve Sırbistan birleşecek; (harpten sonra Yugoslavya adı verilip) kurulacak federal devlete Arnavutluk da dahil olacaktı. Bu federal devletin ordusu, gümrüğü, milli bankası ve dışişleri tek bir merkezden (Sırplar tarafından) idare edilecekti. Arnavutluk içişleri bakımından serbest olacaktı. Sırbistan desteği ile bir Arnavut aşiret reisleri meclisi toplanması; bu meclisin Arnavutluk için bir anayasa hazırlaması ve Esad Toptani Paşa ve sülalesini bir Arnavutluk Prensi hanedanı olarak kabul etmesi de bu anlaşmada ön görülmüştü.
1916'da İtalya, I. Dünya Savaşı'na "İtilaf Devletleri" tarafında girmeye inandırıldı. Bunu sağlamak için imzalanan "1915 Gizli Londra Paktı"'nın 6. ve 7. maddelerine göre İtalya, Sisone adasını ve Avlonya ve civarını alacaktı.
I. Dünya Savaşı sırasında Esad Toptani Paşa Selanik'te bulunan Fransa ordularını ziyaret ederek orada Fransız politika otoriteleri ile de görüştü, Bu görüşmeler sonunda Esad Toptani Paşa "Sürgündeki Arnavutluk Hükûmet Başkanı" olarak kabul edildi.
I. Dünya Savaşı bittikten sonra 1919'daki Paris'te toplanan barış konferansında Arnavutluk heyetine başkanlık etti. Bu konferansta itilaf devletleri Arnavutluk meselesini küçük görüp fazla önem vermediler. Ayrıca 1915 Gizli Londra Pakti ile Arnavutluk'u İtalya mandasına vermeyi kabul ettikleri halde bu konferansta bu ülkeye göz diken İtalya'nın istekleri ele alınmadı.
Ölümü
Daha sonra Esad Toptani Paşa'nın ise ülkesine dönmesi İtalya tarafından engellendi. 1919'da Esad Paşa Fransa'ya sığındı.
Barış Konferansı Arnavutluk'un ne olacağını acı diplomatik çatışmalarla tartışmaktayken, ülkenin İtalyanlar tarafından işgali aleyhinde siyasal gelişmeler olmaktaydı. "Luşnce (Salushe)" şehrinde 1920 başlarında Arnavutluk aşiret reisleri için bir milli konferans toplandı. Bu "Luşnce Kongresi" Dıraç'ta İtalyan işgali altında bulunan geçici hükûmeti kınayıp, başkenti Tiran'da olan yeni bir Arnavutluk devleti öngördü. Kosova'yı da ihtiva eden Büyük Arnavutluk kurulmasını istediler. Yeni Arnavutluk ordusu kurulup komutanlığına Bayram Kur geçirildi. Esad Toptani Paşa taraflıları ise Mart 1920'de bir "Halk Meclisi" topladılar. Bu meclis İtalyan işgalini telin edip İtalyan birliklerinin ülkeden çekilmesi için çok sert kararlar aldı.
Loşna Kongresi tarafından yeni kurulan hükûmetin içişleri bakanı olan Ahmet Zogu Mayıs sonunda Esad Paşa'ya temsilciler göndererek onu devlet ve hükûmet başkanlığı alarak Arnavutluk'u kendi idaresi almaya çalışma hevesini kırmaya çalıştı. Bu arada yeni kurulan ordu da Esad Paşa taraftarları aleyhinde bir askeri kampanyaya başladı.
Esad Paşa, Loşna Kongresi taraftarı bir Arnavut öğrenci olan Avni Rüstemi tarafından 13 Haziran 1920 tarihinde Paris'te Hotel Continental önünde öldürüldü. Bu suikastçı onun Sırbistan'ın ve yeni kurulan Yugoslavya'nın bir kuklası olduğuna ve Arnavutluk'a ihanet ettiğine inanmıştı. Esad Paşa taraflılarının kurduğu Halk Meclisi onun öldürülmesinden birkaç gün önce Esad Paşa'yı Arnavutluk Kralı olarak ilan etmişlerdi. Esad Toptani Paşa'nın cenazesi bir Sırp askeri merasimiyle Paris'te bulunan Sırp Askeri Mezarlığı'na gömüldü.
Dış bağlantılar
- Encyclopædia Britannica Online "Essad Paşa (Toptani)" maddesi (İngilizce)
- (İngilizce)
Kaynakça
- ^ Robert Elsie, Essad Pasha Toptani 2 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- ^ a b c [1] 17 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
| Wikimedia Commons'ta Esad Toptanî Paşa ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Esad Toptani Pasa veya Toptani Esad Pasa 1863 Tiran Osmanli 13 Haziran 1920 Paris Fransa Osmanli Arnavut asker ve siyasetcidir Balkan Savaslari ndan sonra Balkan Birligi ne destek vererek ozellikle Sirbistan yardimiyla orta Arnavutluk ta Dirac merkezli adi verilen bir devlet kurdu Esad Toptani PasaArnavutluk BasbakaniGorev suresi 5 Ekim 1914 24 Subat 1916Yerine geldigi Fejzi AlizotiYerine gelen Turhan PasaKisisel bilgilerDogum 1863 Tiran Osmanli DevletiOlum 13 Haziran 1920 Paris FransaMeslegi Asker ve siyasetciDini IslamYasamiEsad Pasa 1863 te Tiran in ileri gelen toprak sahibi ailelerinden olan Toptaniler ailesi uyesi olarak dogdu Egitimini Osmanli ordusu subayligi icin Istanbul Harp Okulu nda yapti II Abdulhamit tarafindan Yanya Jandarma Komutanligina atandi 1897 Osmanli Yunan Savasi nda gosterdigi yararliliktan oturu pasaliga yukseltildi Fakat bu donemde Arnavutluk ta isim yapmis olan agabeyi Gani Toptani nin politik nedenlerle oldurulmesi dolayisiyla 1908 de Mesrutiyet hareketine katildi Ikinci Mesrutiyet ten sonra Dirac tan mebus secildi 31 Mart Isyani ndan sonra 27 Nisan da II Abdulhamit e tahttan indirildigini bildiren kurulda yer aldi Arnavutluk a taninan ayricaliklarin siddetli savunucusu oldu Balkan Savasi sirasinda Iskodra Kusatmasi na katildi Kale komutani Hasan Riza Pasa yi oldurterek Iskodra nin Karadag ordusunun eline gecmesinde onemli rol oynadi Esad Pasa komutasi altinda bulunan tum silahli birlikleriyle Iskodra dan ayrilmasina izin verildi Arnavutluk un bagimsizligi Esad Pasa nin Bayragi 1912 guzunde Sirbistan ordulari Elbasan Tiran ve Dirac i ellerine gecirdiler Aralik 1912 de Birinci Balkan Savasini sona erdiren Londra Konferansi toplandi ve bundan sonra imzalanan 1913 Londra Anlasmasi na gore Arnavutluk un ne olacagi Avusturya Macaristan Birlesik Krallik Fransa Almanya Rusya ve Italya dan olusan Buyuk Avrupa Gucleri tarafindan karara alinmasi kabul edildi Kurulan Buyuk Avrupa Gucleri Elciler Komisyonu 1912 1913 te bir bagimsiz Arnavutluk ulkesi ve devleti kurulmasina karar verdi 1913 te kurulan bagimsiz Arnavutluk un devlet baskanligina Alman asilli Wilhelm in atanmasi kabul edildi Bu guclu ulkelerin mudahalesinin devam etmesi ve yeni Arnavutluk devlet idare daireleri kuruluncaya kadar idare gorevi yapmak icin 28 Temmuz 1919 da Avalonya merkezli 7 uyeli bir Uluslararasi Kontrol Komisyonu kuruldu Bu gucler 17 Aralik 1913 te Floransa Protokolu adli bir belge ile yeni bagimsiz Arnavutluk devleti sinirlarini tayin ettiler Sirbistan ordularinin isgalinde bulunan Arnavutluk sehirleri ve ozellikle Iskodra yi Sirp destegi ile eline geciren Karadag in tutumu gozden gecirilip sonunda Iskodra dahil Arnavutluk sehirlerini isgal eden Sirp ve Karadag guclerinin buralardan cikartilmasina karar verildi 28 Kasim 1912 de Avlonyali Ismail Kemal Bey idaresinde Avlonya da gecici Arnavutluk Cumhuriyeti hukumeti kuruldu Bu hukumet Avusturya Macaristan tarafindan tutulmaktaydi Sirbistan Arnavutluk un kuzey bolgelerine gozunu dikmisti ve kuzey Arnavutluk bir tarafsiz limanin Sirbistan a verilmesini istemekteydi Ayrica Sirbistan in eline gecirdigi Kosova bolgesinde cogunlugu olan Arnavutlar Hristiyan Sirplarin idaresinden cok hosnutsuzdular Avusturya Macaristan yardimiyla Arnavutluk gecici hukumeti yeni milisler kurmaya basladilar ve bu milisler Bulgaristan komitaci larindan destek de aldi Hatta Eylul 1913 te bu milisler Kosova iclerine girdiler ama Prizen de iki Sirp tumeni tarafindan yenilerek geri puskurtulduler Bu gecici Arnavutluk hukumetine karsi bir hareket olarak Esad Toptani Pasa ulkenin kendi idaresi altinda olmasini istemekteydi Sirbistan ve Karadag hukumetleri ile yakin iliskiler kurdu Mayis 1913 te Esad Pasa Karadag diplomatlari ve kralina kendinin Arnavutluk Krali olmak istedigini de bildirdi ve onlardan ve Sirbistan dan bunun icin destek saglamaya calisti 16 Ekim 1913 te Esad Pasa Toptani ozellikle Sirbistan yardimiyla orta Arnavutluk ta Dirac merkezli adi verilen bir devlet kurdugunu ilan etti Bu Londra da Arnavutluk bagimsizligini uygulamak icin kurulup faaliyet gostermekte olan Buyuk Avrupa Gucleri Elciler Heyeti kararlarina uygun gelmemekteydi Bu komisyon Esad Toptani Pasa nin kurdugu devleti de kabul etmedi ve onlarin zorlamasi ile 1 Subat 1914 te Esad Pasa bu devleti kurmaktan vazgecirildi Esad Pasa ya bir teselli mukafati olarak bu grubun Arnavutluk devlet baskani olarak secmis oldugu Alman Prens Wilhelm i Arnavutluk a resmen cagirmak icin Almanya ya giden heyetin baskanligina getirildi Wilhelm 7 Mart ta Arnavutluk gecici baskenti olan Dirac a geldi ve bir hukumet kurmaya basladi Ilk basbakan olarak Turhan Pasa atandi ve Turhan Pasa hukumeti soylu ve Turhan Pasa gibi Osmanli devletinde gorev gormus Arnavutlardan olusmaktaydi Bu hukumette Esad Toptani Pasa Savunma Bakanligi ve Disisleri Bakanligi yapti Bu sirada Yunanistan guney Arnavutluk u Kuzey Epir sayarak 28 Subat 1914 te Kuzey Epir Otonom Devleti isimli bir kukla devlet kurarak isgal etmeye basladi Bu Kral ve hukumeti kurulmasi ile buyuk Avrupa devletlerinin mudahale ve talepleri ile Hristiyan bir kral idaresinden hoslanmayan ozellikle Musluman merkezi Arnavutluk ta buyuk karisikliklar cikti Cok gecmeden Prens Wilhelm ile Esad Pasa nin arasi acildi Esad Toptani Pasa nin bu isyanlari destekledigi ve hatta bir komplo bile hazirladigi gercegi ortaya cikti Mayis 1914 te Esad Pasa bir Hollandali subay altinda bir milliyetci Arnavut birligi tarafindan komplo hazirlama sucu ile tutuklandi yargilanip idama mahkum edildi Fakat Italyan Hukumeti nin mudahalesi ve israri uzerine idam edilmeyip ulkesinden atildi Surgun yillari Surgun edilerek Roma da yasamaya basladi Bir Hristiyan kralin kendilerini idare etmesinden hic hoslanmayan Musluman Arnavutlar arasinda Arnavut Krali Wilhelm aleyhinde ortaya cikan karisiklik Esad Pasa nin surgununden sonra da devam etti Ulkenin bir Hristiyan kral tarafindan idare edilemeyecegi iyice anlasildi Diger taraftan I Dunya Savasi ciktiktan sonra o zamana kadar Wilhelm e mali yardimda bulunan Avusturya Macaristan Arnavutluk un savasa Itilaf Devletleri taraflisi girmesini talep edip eger girmezse hemen mali yardimlari keseceklerini bildirdi Bu baskilarla ulkeyi idare edemeyecegini anlayan Wilhelm savasin baslamasindan dort hafta sonra Arnavutluk Krali gorevinden ayrildi Prens Wilhelm Italyan hukumeti nin sagladigi bir Italyan Donanmasi yatiyla Venedik e kacti ve cok gecmeden ona bagli olan hukumet uyeleri de Arnavutluk tan ayrildilar Bu savas baslamasi ile Arnavutluk sinirlarini belirlemek icin kurulmus Hudut Yeniden Belirleme Komisyonu da isini durdurup o zamanki sinirlarin uluslararasi sinirlara donusmesine neden oldu Bundan ne Kuzey Arnavutluk a goz diken Sirbistan ne guneyde kuzey Epir bolgesine goz diken Yunanistan ve de Avrupa da yeni bir koloni isteyen Italya memnun oldu Esad Pasa ise Italya da surgunde iken savas baslayinca Paris e gecip orada Sirbistan ile gorusmelere basladi ve Sirbistan in kuzey Arnavutluk taki toprak taleplerini kabul etmeye karar verdigini aciklayip onlarla anlasti Hristiyan Kral dan hoslanmayan merkezi Arnavutluk sehirleri da Esad Toptani Pasa yi geri donup idareyi ele almaya cagirdilar Ekim 1914 te Esad Toptani Pasa Sirbistan yoluyla Dirac a Arnavutluk a dondu Arnavutluk a geri donus Burada Esad Pasa Toptani yeni bir Arnavutluk idaresi kurdugunu ve yeni bir Arnavut ordusunun baskomutani olarak idareyi eline aldigini ilan etti Basbakanlik gorevini de uzerine aldi Sirbistan Esad Toptani Pasa ile yaptigi gizli anlasmaya gore kuzey Arnavutluk u eline gecirdigini kabul edip onun bunu aciklamasini beklemeye koyuldu Bu aciklama yavas olunca da Haziran 1915 te Sirbistan uc tumenle Arnavutluk u isgale basladi Sirplar Elbasan ve Tiran i ellerine gecirdiler Dirac a kadar ilerlediler ve orada Esad Pasa ya destek saglamaya basladilar Esad Pasa da bir Arnavut ordusu kurdu ve bu iki askeri gucun hedefi Islam Arnavutlarin guclerini kirmakti 28 Haziran 1915 te Esad Pasa Dirac a gelen Sirbistan Icisleri bakani ile Tiran Antlasmasi adi verilen bir antlasma imzaladi Buna gore Arnavutluk ve Sirbistan birlesecek harpten sonra Yugoslavya adi verilip kurulacak federal devlete Arnavutluk da dahil olacakti Bu federal devletin ordusu gumrugu milli bankasi ve disisleri tek bir merkezden Sirplar tarafindan idare edilecekti Arnavutluk icisleri bakimindan serbest olacakti Sirbistan destegi ile bir Arnavut asiret reisleri meclisi toplanmasi bu meclisin Arnavutluk icin bir anayasa hazirlamasi ve Esad Toptani Pasa ve sulalesini bir Arnavutluk Prensi hanedani olarak kabul etmesi de bu anlasmada on gorulmustu 1916 da Italya I Dunya Savasi na Itilaf Devletleri tarafinda girmeye inandirildi Bunu saglamak icin imzalanan 1915 Gizli Londra Pakti nin 6 ve 7 maddelerine gore Italya Sisone adasini ve Avlonya ve civarini alacakti I Dunya Savasi sirasinda Esad Toptani Pasa Selanik te bulunan Fransa ordularini ziyaret ederek orada Fransiz politika otoriteleri ile de gorustu Bu gorusmeler sonunda Esad Toptani Pasa Surgundeki Arnavutluk Hukumet Baskani olarak kabul edildi I Dunya Savasi bittikten sonra 1919 daki Paris te toplanan baris konferansinda Arnavutluk heyetine baskanlik etti Bu konferansta itilaf devletleri Arnavutluk meselesini kucuk gorup fazla onem vermediler Ayrica 1915 Gizli Londra Pakti ile Arnavutluk u Italya mandasina vermeyi kabul ettikleri halde bu konferansta bu ulkeye goz diken Italya nin istekleri ele alinmadi Olumu Avni Rustemi Daha sonra Esad Toptani Pasa nin ise ulkesine donmesi Italya tarafindan engellendi 1919 da Esad Pasa Fransa ya sigindi Baris Konferansi Arnavutluk un ne olacagini aci diplomatik catismalarla tartismaktayken ulkenin Italyanlar tarafindan isgali aleyhinde siyasal gelismeler olmaktaydi Lusnce Salushe sehrinde 1920 baslarinda Arnavutluk asiret reisleri icin bir milli konferans toplandi Bu Lusnce Kongresi Dirac ta Italyan isgali altinda bulunan gecici hukumeti kinayip baskenti Tiran da olan yeni bir Arnavutluk devleti ongordu Kosova yi da ihtiva eden Buyuk Arnavutluk kurulmasini istediler Yeni Arnavutluk ordusu kurulup komutanligina Bayram Kur gecirildi Esad Toptani Pasa taraflilari ise Mart 1920 de bir Halk Meclisi topladilar Bu meclis Italyan isgalini telin edip Italyan birliklerinin ulkeden cekilmesi icin cok sert kararlar aldi Losna Kongresi tarafindan yeni kurulan hukumetin icisleri bakani olan Ahmet Zogu Mayis sonunda Esad Pasa ya temsilciler gondererek onu devlet ve hukumet baskanligi alarak Arnavutluk u kendi idaresi almaya calisma hevesini kirmaya calisti Bu arada yeni kurulan ordu da Esad Pasa taraftarlari aleyhinde bir askeri kampanyaya basladi Esad Pasa Losna Kongresi taraftari bir Arnavut ogrenci olan Avni Rustemi tarafindan 13 Haziran 1920 tarihinde Paris te Hotel Continental onunde olduruldu Bu suikastci onun Sirbistan in ve yeni kurulan Yugoslavya nin bir kuklasi olduguna ve Arnavutluk a ihanet ettigine inanmisti Esad Pasa taraflilarinin kurdugu Halk Meclisi onun oldurulmesinden birkac gun once Esad Pasa yi Arnavutluk Krali olarak ilan etmislerdi Esad Toptani Pasa nin cenazesi bir Sirp askeri merasimiyle Paris te bulunan Sirp Askeri Mezarligi na gomuldu Dis baglantilarEncyclopaedia Britannica Online Essad Pasa Toptani maddesi Ingilizce Ingilizce Kaynakca Robert Elsie Essad Pasha Toptani 2 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce a b c 1 17 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Wikimedia Commons ta Esad Toptani Pasa ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir