Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Estergon Kuşatması, 1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı'nda evre.
| Estergon Kuşatması | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı | |||||||||
 Estergon Kalesi ile (batısında) Vişegrad ve (Tuna'nın karşı kıyısında) Ciğerdelen palankaları | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu Avusturya Arşidüklüğü |  Osmanlı İmparatorluğu | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
 Wilheim Öttingen (ölü) Kont Dampierre Leonhard Friedrich Schlöcker  | Lala Mehmed Paşa | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 8.000 | 40-50.000 | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| 2.500 ölü, 1.000 esir | Nispeten Hafif | ||||||||
Lala Mehmed Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu 1595'ten beri Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu işgalindeki Estergon Kalesi'ni 29 Ağustos-3 Ekim 1605 arasında kuşatarak geri aldı.
Kuşatma öncesi
Macaristan'ın en önemli kenti olan Budin'i kuzey ve kuzeybatıdan koruyan en önemli müstahkem mevkilerden biri olan Estergon Kalesi Prens Karl von Mansfeld'in komutasındaki 70.000 kişilik Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu ordusu tarafından ele geçirilmiş,Osmanlıların kaleyi geri almak için Lala Mehmed Paşa komutasında 18 Ekim-18 Kasım 1604 arasında gerçekleştirdikleri kuşatma ise mevsimin de gecikmesi nedeniyle başarılı olmamıştı. Bunun üzerine Lala Mehmed Paşa müteakip sefer mevsiminde doğrudan Estergon Kalesi'ni hedefledi.
Kuşatma
4 Temmuz 1605'te Belgrad'a gelen Lala Mehmed Paşa Savaş Meclisinde Estergon'a yürünmesi kararını açıklayınca Osmanlı ordusu Zemun üzerinden Budin'e geldi. Bosna Beylerbeyi ise 25 top, 30.000 gülle ve 10.000 kantar barutla orduyu destekledi. 29 Ağustos 1605'te Estergon Kalesi önlerine gelen Osmanlı ordusu süratle Wilheim Öttingen komutasındaki 6.000 askerlik bir garnizonun koruduğu kaleyi kuşatmayı başlattı. Kuşatma başlamadan kısa bir süre önce Fransız Kont Dampierre Komarom önlerindeki ablukayı yararak Estergon Kalesi'ne beş tabur asker takviyesi yapmayı başardı.
Kalenin kolaylıkla ele geçirilmesi için Osmanlı ordusu öncelikle kalenin çevresinde keza Alman/Avusturya işgaline girmiş palankaları zapt etmeye yoğunlaştı. Bu çerçevede; Lala Mehmed Paşa Budin Beylerbeyi 'yı , Bosna Beylerbeyi 'yı ise Vişegrad üzerine gönderirken, ordunun bir bölümünü de Tuna'nın sol kıyısına top çıkarmak suretiyle Ciğerdelen'e taarruz ettirdi. İlk düşen palanka Ciğerdelen oldu. Bu sayede Estergon'a Tuna'nın diğer yakasından yardım alma olanağı kalmadı.
İkinci düşen palanka ise Vişegrad oldu. Papalığın Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na yardım amaçlı gönderdiği 1.000 Fransız askeri teslim olarak Osmanlıların hizmetine girdi. Vişegrad'ın alınmasının ardından burayı kuşatan Bosna Eyaleti askerleri Tepedelen'i kuşatan birliği takviye ettiler ve 16 Eylül'de burayı zaptettiler.
Tuna'daki Osmanlı ince donanması da Estergon'u kuşatan Osmanlı ordusunu lojistik açıdan destekledi. Bu şekilde her yanı sarılan Estergon Kalesi'ne karşı Osmanlı ordusu 29 Eylül'de genel taarruza geçti. Osmanlı ordusu 1 Ekim'de kalenin varoşunu zapt ederken Almanlar 1.000 asker kaybetti. İç kaleye sığınan garnizon bu defa Osmanlıların surların altında patlattığı lağımlar ve yoğun top ateşi sonucu alev alan binalar arasında kaldı ve direnme arzusunu kaybetti. Wilheim Öttingen'ın ölümünün ardından komutayı devralan Kont Dampierre askerlerin baskısına dayanamayarak 3 Ekim 1605'te teslim olma kararı verdi. Elçi olarak gönderilen Peçevi İbrahim Efendi'nin belirlediği vire koşulları çerçevesinde kalede kalan yaklaşık 4.500 savunmacı 4 Ekim'de silah ve cephanelerini bırakarak Komarom'a döndüler. Fransız Kont Dampierre affedilirken, Yüzbaşı Leonhard Friedrich Schlöcker dili kesilerek ve asılarak, ayrıca 24 asker de asılarak idam edildi, Osmanlılarla işbirliği yapmakla suçlananlar ise ağaçlara çivilendi.
Kuşatma sonrası
Estergon Kuşatması; Osmanlı İmparatorluğu ile Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu arasında 1593'ten beri süregiden savaşta (Osmanlıların 17 Ekim'de Uyvar kuşatmasında Erdel Krallığı'na yardımı ve Tiryaki Hasan Paşa'nin Ekim sonunda Vesprim ve Palota'yı ele geçirmesi sayılmazsa) iki İmparatorluk arasındaki son büyük çarpışma oldu.
Estergon Kuşatması ayrıca; Avrupa ordularında Erken Modern Dönemde gözlemlenen köklü değişiklikleri ifade eden Askerî Devrim'in Osmanlı ordularınca da benimsendiğini de gösterdi. Zira, Yeniçeriler kuşatma boyunca top bataryalarının ardından iki sıra halinde dizilerek ve sırayla ateş ederek salvo ateşini başarıyla tatbik etmişlerdi. Keza, Estergon Kalesi çevresindeki palankaları ve varoşu kısa sürede ele geçiren ve hasımlarına iç kalede direnme olanağı da tanımayan Osmanlılar dönemin en öndegelen kuşatma güçlerinden biri olduklarını da gösterdiler.
İki İmparatorluk arasında talihi sürekli dönen uzun savaşta 1604'ten itibaren Osmanlılar ağır basmaya başladı. Osmanlılar, Estergon Kalesi'nin 3 Ekim 1605'te geri alınmasıyla, Alman/Avusturya işgalindeki tüm kaydadeğer kalelerini kurtarmış oldular. Daha da önemlisi 1595'ten beri isyan halindeki Eflak, Boğdan Prensliği ve Erdel Prenslikleri üzerindeki Osmanlı hakimiyeti yeniden kurulmuştu. Zira, yeni Erdel Prensi 'ın Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na karşı mücadelesini destekleyen Osmanlılar, 17 Ekim'de Uyvar'ın ele geçirip Erdel Prensliği'ne verdiler. 11 Kasım'da ise Lala Mehmed Paşa 'a taç giydirerek Erdel Kralı olarak tanıdı
Bu gelişmeler, savaş yorgunu Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'nu barışa zorladı. 1603'ten beri Safevî Devleti'yle doğuda da savaş halindeki Osmanlı İmparatorluğu da batı cephesini süratle kapamak istiyordu. Bu çerçevede sürdürülen müzakereler sonucunda 15 Haziran 1606'da iki İmparatorluk arasından mütareke imzalandı. 23 Haziran'da ise Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu ile Erdel Krallığı 'nı akdettiler. İki İmparatorluk arasında ise 20 Ekim 1606'da Komarom'da başlayan barış müzakereleri ise 11 Kasım 1606'da Zitvatorok Antlaşması'nın imzalanmasıyla sonuçlandı. Bu sayede iki İmparatorluk 1663'e kadar uzun bir barış dönemine girdiler.
Kaynakça
- ^ "Türk İslam Ansiklopedisi, "Estergon" maddesi, Türk Diyanet Vakfı, İstanbul (1995), c.11, s.439". 25 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Nisan 2022.
- ^ "Mufassal Osmanlı Tarihi", Tan Basımevi, İstanbul, c.3, s.1713
- ^ "Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi - Osmanlı Devri - Osmanlı-Avusturya Harbi 1593-1606", Genelkurmay Basımevi (1985), s.148
- ^ "Osmanlı Tarih Yazarlarına Göre Sultan I. Ahmed Devri Deniz Muharebeleri (1603-1617)", Ali Sinan Bilgili, Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, Yıl:2004, Sayı:9, Sayfa:144-145
- ^ a b ""Hungarian Ottoman Wars"". 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Nisan 2022.
- ^ "A Contribution to the Military Revolution Debate: The Janissaries Use of Volley Fire during the long Ottoman-Habsburg War of 1593-1606 and the Problem of Origins", Günhan Börekçi, Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae, c.59, Sy.4 (2006), s.407-438
- ^ "European Warfare, 1494-1660", Jeremy Black, Routledge (2005), s.199
- ^ "A három részre szakadt ország és a török kiűzése (1526–1605)", Granasztói, György (1981), In Benda, Kálmán; Péter, Katalin (eds.). Magyarország történeti kronológiája, II: 1526–1848 [Historical Chronology of Hungary, Volume I: 1526–1848] (Macarca). Akadémiai Kiadó, , s.429
- ^ "Millennium in Central Europe: A History of Hungary" László Kontler, Atlantisz Publishing House (1999), , s.165
- ^ "Mufassal Osmanlı Tarihi", Tan Basımevi, İstanbul, c.3, s.1721
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Estergon Kusatmasi 1593 1606 Osmanli Avusturya Savasi nda evre Estergon Kusatmasi1593 1606 Osmanli Avusturya SavasiEstergon Kalesi ile batisinda Visegrad ve Tuna nin karsi kiyisinda Cigerdelen palankalariTarih29 Agustos 3 Ekim 1605BolgeEstergon Visegrad Cigerdelen Macaristan SlovakyaSonucKesin Osmanli zaferiCografi DegisikliklerEstergon Kalesi yeniden Osmanlilarin eline gectiTaraflarKutsal Roma Cermen Imparatorlugu Avusturya ArsidukluguOsmanli ImparatorluguKomutanlar ve liderlerWilheim Ottingen olu Kont Dampierre Leonhard Friedrich Schlocker Lala Mehmed PasaGucler8 00040 50 000Kayiplar2 500 olu 1 000 esirNispeten Hafif Lala Mehmed Pasa komutasindaki Osmanli ordusu 1595 ten beri Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu isgalindeki Estergon Kalesi ni 29 Agustos 3 Ekim 1605 arasinda kusatarak geri aldi Kusatma oncesiMacaristan in en onemli kenti olan Budin i kuzey ve kuzeybatidan koruyan en onemli mustahkem mevkilerden biri olan Estergon Kalesi Prens Karl von Mansfeld in komutasindaki 70 000 kisilik Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu ordusu tarafindan ele gecirilmis Osmanlilarin kaleyi geri almak icin Lala Mehmed Pasa komutasinda 18 Ekim 18 Kasim 1604 arasinda gerceklestirdikleri kusatma ise mevsimin de gecikmesi nedeniyle basarili olmamisti Bunun uzerine Lala Mehmed Pasa muteakip sefer mevsiminde dogrudan Estergon Kalesi ni hedefledi Kusatma4 Temmuz 1605 te Belgrad a gelen Lala Mehmed Pasa Savas Meclisinde Estergon a yurunmesi kararini aciklayinca Osmanli ordusu Zemun uzerinden Budin e geldi Bosna Beylerbeyi ise 25 top 30 000 gulle ve 10 000 kantar barutla orduyu destekledi 29 Agustos 1605 te Estergon Kalesi onlerine gelen Osmanli ordusu suratle Wilheim Ottingen komutasindaki 6 000 askerlik bir garnizonun korudugu kaleyi kusatmayi baslatti Kusatma baslamadan kisa bir sure once Fransiz Kont Dampierre Komarom onlerindeki ablukayi yararak Estergon Kalesi ne bes tabur asker takviyesi yapmayi basardi Kalenin kolaylikla ele gecirilmesi icin Osmanli ordusu oncelikle kalenin cevresinde keza Alman Avusturya isgaline girmis palankalari zapt etmeye yogunlasti Bu cercevede Lala Mehmed Pasa Budin Beylerbeyi yi Bosna Beylerbeyi yi ise Visegrad uzerine gonderirken ordunun bir bolumunu de Tuna nin sol kiyisina top cikarmak suretiyle Cigerdelen e taarruz ettirdi Ilk dusen palanka Cigerdelen oldu Bu sayede Estergon a Tuna nin diger yakasindan yardim alma olanagi kalmadi Ikinci dusen palanka ise Visegrad oldu Papaligin Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu na yardim amacli gonderdigi 1 000 Fransiz askeri teslim olarak Osmanlilarin hizmetine girdi Visegrad in alinmasinin ardindan burayi kusatan Bosna Eyaleti askerleri Tepedelen i kusatan birligi takviye ettiler ve 16 Eylul de burayi zaptettiler Tuna daki Osmanli ince donanmasi da Estergon u kusatan Osmanli ordusunu lojistik acidan destekledi Bu sekilde her yani sarilan Estergon Kalesi ne karsi Osmanli ordusu 29 Eylul de genel taarruza gecti Osmanli ordusu 1 Ekim de kalenin varosunu zapt ederken Almanlar 1 000 asker kaybetti Ic kaleye siginan garnizon bu defa Osmanlilarin surlarin altinda patlattigi lagimlar ve yogun top atesi sonucu alev alan binalar arasinda kaldi ve direnme arzusunu kaybetti Wilheim Ottingen in olumunun ardindan komutayi devralan Kont Dampierre askerlerin baskisina dayanamayarak 3 Ekim 1605 te teslim olma karari verdi Elci olarak gonderilen Pecevi Ibrahim Efendi nin belirledigi vire kosullari cercevesinde kalede kalan yaklasik 4 500 savunmaci 4 Ekim de silah ve cephanelerini birakarak Komarom a donduler Fransiz Kont Dampierre affedilirken Yuzbasi Leonhard Friedrich Schlocker dili kesilerek ve asilarak ayrica 24 asker de asilarak idam edildi Osmanlilarla isbirligi yapmakla suclananlar ise agaclara civilendi Kusatma sonrasiLala Mehmed Pasa nin Erdel Krali ilan ettigi a Peste de giydirdigi tac Estergon Kusatmasi Osmanli Imparatorlugu ile Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu arasinda 1593 ten beri suregiden savasta Osmanlilarin 17 Ekim de Uyvar kusatmasinda Erdel Kralligi na yardimi ve Tiryaki Hasan Pasa nin Ekim sonunda Vesprim ve Palota yi ele gecirmesi sayilmazsa iki Imparatorluk arasindaki son buyuk carpisma oldu Estergon Kusatmasi ayrica Avrupa ordularinda Erken Modern Donemde gozlemlenen koklu degisiklikleri ifade eden Askeri Devrim in Osmanli ordularinca da benimsendigini de gosterdi Zira Yeniceriler kusatma boyunca top bataryalarinin ardindan iki sira halinde dizilerek ve sirayla ates ederek salvo atesini basariyla tatbik etmislerdi Keza Estergon Kalesi cevresindeki palankalari ve varosu kisa surede ele geciren ve hasimlarina ic kalede direnme olanagi da tanimayan Osmanlilar donemin en ondegelen kusatma guclerinden biri olduklarini da gosterdiler Iki Imparatorluk arasinda talihi surekli donen uzun savasta 1604 ten itibaren Osmanlilar agir basmaya basladi Osmanlilar Estergon Kalesi nin 3 Ekim 1605 te geri alinmasiyla Alman Avusturya isgalindeki tum kaydadeger kalelerini kurtarmis oldular Daha da onemlisi 1595 ten beri isyan halindeki Eflak Bogdan Prensligi ve Erdel Prenslikleri uzerindeki Osmanli hakimiyeti yeniden kurulmustu Zira yeni Erdel Prensi in Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu na karsi mucadelesini destekleyen Osmanlilar 17 Ekim de Uyvar in ele gecirip Erdel Prensligi ne verdiler 11 Kasim da ise Lala Mehmed Pasa a tac giydirerek Erdel Krali olarak tanidi Bu gelismeler savas yorgunu Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu nu barisa zorladi 1603 ten beri Safevi Devleti yle doguda da savas halindeki Osmanli Imparatorlugu da bati cephesini suratle kapamak istiyordu Bu cercevede surdurulen muzakereler sonucunda 15 Haziran 1606 da iki Imparatorluk arasindan mutareke imzalandi 23 Haziran da ise Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu ile Erdel Kralligi ni akdettiler Iki Imparatorluk arasinda ise 20 Ekim 1606 da Komarom da baslayan baris muzakereleri ise 11 Kasim 1606 da Zitvatorok Antlasmasi nin imzalanmasiyla sonuclandi Bu sayede iki Imparatorluk 1663 e kadar uzun bir baris donemine girdiler Kaynakca Turk Islam Ansiklopedisi Estergon maddesi Turk Diyanet Vakfi Istanbul 1995 c 11 s 439 25 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Nisan 2022 Mufassal Osmanli Tarihi Tan Basimevi Istanbul c 3 s 1713 Turk Silahli Kuvvetleri Tarihi Osmanli Devri Osmanli Avusturya Harbi 1593 1606 Genelkurmay Basimevi 1985 s 148 Osmanli Tarih Yazarlarina Gore Sultan I Ahmed Devri Deniz Muharebeleri 1603 1617 Ali Sinan Bilgili Kazim Karabekir Egitim Fakultesi Dergisi Yil 2004 Sayi 9 Sayfa 144 145 a b Hungarian Ottoman Wars 19 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Nisan 2022 A Contribution to the Military Revolution Debate The Janissaries Use of Volley Fire during the long Ottoman Habsburg War of 1593 1606 and the Problem of Origins Gunhan Borekci Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae c 59 Sy 4 2006 s 407 438 European Warfare 1494 1660 Jeremy Black Routledge 2005 s 199 A harom reszre szakadt orszag es a torok kiuzese 1526 1605 Granasztoi Gyorgy 1981 In Benda Kalman Peter Katalin eds Magyarorszag torteneti kronologiaja II 1526 1848 Historical Chronology of Hungary Volume I 1526 1848 Macarca Akademiai Kiado ISBN 963 05 2662 X s 429 Millennium in Central Europe A History of Hungary Laszlo Kontler Atlantisz Publishing House 1999 ISBN 963 9165 37 9 s 165 Mufassal Osmanli Tarihi Tan Basimevi Istanbul c 3 s 1721