Ev kırlangıcı (Delichon urbicum),kırlangıçgiller (Hirundinidae) familyasından göçmen bir kırlangıç türüdür. Avrupa, Kuzey Afrika ve ılıman Asya bölgelerinde ürer; kışları ise Sahraaltı Afrika'ya ve tropikal Asya bölgelerine göçer. Uçarken yakaladığı böceklerle beslenir dolayısıyla böceklerin çok bulunduğu iklimlerin olduğu yerlere göç eder. Başı ve üst tüyleri mavidir, kuyruksokumu ve alt tüyleri ise beyazdır. Hem açık alanlarda hem de insanların yaşadığı yerlerde bulunur. Doğu ve güney Asya bölgelerine endemik olan Delichon cinsinin diğer iki türüne benzer özelliklere sahiptir. Kabul edilmiş iki alt türü vardır.
Ev kırlangıcı | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Zaman zaman ürediği İzlanda'da uçan ev kırlangıcı. | |||||||||||||||
Korunma durumu | |||||||||||||||
Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
İkili adlandırma | |||||||||||||||
Delichon urbicum Linnaeus, 1758
| |||||||||||||||
Dağılım Üreme dağılımı Kış dağılımı |
Ev kırlangıcının hem bilimsel hem konuşma dilindeki adı insan tarafından yapılan yapıları kullanmasından gelmektedir. Binaların saçakları altında kapalı kap şeklinde çamurdan yuvalar yapar ve genellikle koloniler şeklinde bulunurlar. Yuvaların altında kuş pislikleri sorun yaratabilmektedir.
Delice doğan (Falco subbuteo) tarafından avlanır ve diğer benzer kuşlarda olduğu gibi iç parazitlerden ve pire ile kenelerden muzdariptir. Ancak çok geniş dağılımı ve yüksek populasyonu nedeniyle genel olarak türü tehdit altında değildir.
Taksonomi
Ev kırlangıcı ilk olarak Linnaeus tarafından 1758 yılında Systema Naturae adlı eserinde Hirundo urbica olarak tanımlanmıştır ancak şu anda bulunduğu Delichon cinsi içine Thomas Horsfield ve tarafından 1854 yılında geçirilmiştir.Delichon, Grekçe 'kırlangıç' anlamına gelen χελιδών (chelīdōn) kelimesinin bir anagramıdır. Tür adı urbicum (2004 yılına kadar Latince gramerin yanlış anlaşılmasından ötürü urbica) Latince 'şehirden' anlamına gelmektedir.
Delichon cinsi, kır kırlangıcı cinsi olan Hirundo cinsinden yakın zamanda ayrılmıştır. Bu cinsteki üç tür de mavi üst tüyler, kontrast oluşturan beyaz kıç ve alt tüyler ile benzer görünüşe sahiptir. Geçmişte, ev kırlangıcı, orta ve doğu Asya dağlarında üreyen ve Güneydoğu Asya'da kışlayan ile aynı tür olarak sınıflandırılmıştır. Aynı zamanda güney Asya dağlarında yerleşik olarak yaşayan türüne de çok benzemektedir. Üç tür de birbirine benzese de yalnızca Delichon urbicum saf beyaz kuyruksokumu ve alt tüylere sahiptir.
Ev kırlangıcının iki coğrafi alt türü bulunur. Batıda bulunan D. u. urbicum ve doğuda bulunan D. u. lagopodum. Bu alt türler Alman zoolog Peter Simon Pallas tarafından 1811'de tanımlanmıştır. Akdeniz bölgesinden meridionalis gibi diğer ırklar da tanımlanmıştır ancak ana türden olan farklılıkların ırk ayrımını gerektirmeyecek kadar az olması sonucu geçerli değildir.
Özellikleri
Erişkin ev kırlangıcının batıda yaşayan ırkının ortalama uzunluğu 13 cm, kanat genişliği 26–29 cm, ortalama ağırlığı 18,3 gramdır. Tepe ve sırt kısmı parlak çelik mavisidir, sırt kısmındaki mavilik kuyruk sokumuna gelmeden bir bantla sona erer. Kuyruksokumu ve göğüs kısmı bembeyazdır. Kanatlar kahverengi uzun ve sivri; kuyruk çatallıdır. Kısa bacakları, beyaz tüylerle kaplıdır. Gagası küçük ve siyah, gözleri kahverengidir. Ayak parmakları ve ayağının tüysüz bölgeleri pembedir. Her iki cins de benzer dış görünüşe sahiptir. Genç kuşlar duman grisi rengindedir ve ve kanat tüylerinin uçları ve kenarları beyaz renkli olabilir. Doğuda yaşayan D. u. lagopodum ırkı batıda yaşayan ırktan, beyaz kuyruksokumunun kuyruğun daha ötesine kadar uzamasıyla ayrılır. Ayrıca kuyruk çatalının boyu D. u. urbicum ile D. dasypus arasındadır.
Ev kırlangıcının uçarken çok belirgin olarak görülen bembeyaz kuyruksokumu ve alt tüyleri, Palearktik biyocoğrafik bölgesinde yaygın olarak bulunan kır kırlangıcı (Hirundo rustica), kum kırlangıcı (Riparia riparia) ve kızıl kırlangıç (Cecropis daurica) gibi diğer kırlangıç türlerinden ayrılmasına olanak sağlar. Afrika'da türü ile karışması mümkün olsa da bu türün kuyruksokumu gri, alt tüyleri beyazımsıdır ve kuyrukları uzun ve derin çatallıdır. Ev kırlangıcı saniyede 5,3 kanat çırpışıyla uçar. Bu hız saniyede 4,4 kanat çırpışıyla uçan kır kırlangıcından daha fazladır. Ancak 11 m•s−1'lik uçuş hızı kırlangıçlar için tipiktir.
Ev kırlangıcı, özellikle üreme döneminde kolonilerde çok gürültü çıkaran bir kuştur. Yıl boyunca erkek melodik cıvıltılardan oluşan yumuşak bir sese sahiptir. Kışlaklarda da kullanılan temas çağrısı sert bir çirrrp sesi, alarm çağrısı da tiz ziip sesidir.
Yaşam şekli
Ev kırlangıçları diğer kırlangıç türlerinden birkaç gün sonra Avrupa'ya varır. Bu genellikle Nisan ayına denk gelir. Sabit olarak önceki yıl inşa ettikleri yuvalara geri dönerler ve yuvayı onarır veya yeni bir tanesini yuvanın yakınına yaparlar. Kırlangıçların ilkbahar ve sonbaharda yaptığı göçlerde uğrak yerleri farklıdır. Ötüşü "Z" biçiminde ıslıklı bir cıvıltıdır.
Ev ve binalar olmadan önce bu kuşlar uçurum ve mağaralarda yuva yapardı; ama hala uçurum kenarlarında yuva kuran kolonilere rastlanılmaktadır.
- Delichon urbica
- Delichon urbicum
Dağılımı
Ev kırlangıcı, Avrupa'daki yayılış sahasında kır kırlangıcıyla birlikte görülür ve kışı tropik Afrika'da geçirirler.
Dış bağlantılar
- Ev kırlangıcı video görüntüleri
Kaynakça
- ^ a b c Sangster, George; Collinson, J. Martin; Helbig, Andreas J; Knox, Alan G; Parkin, David T. (2004). "Taxonomic recommendations for British birds: second report" (PDF). Ibis. Cilt 146. s. 153–157. 1 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2012.(İngilizce)
- ^ BirdLife International (2012). "Delichon urbicum". IUCN Red List of Threatened Species. 2012: e.T22712477A38588470. doi:10.2305/IUCN.UK.2017-3.RLTS.T103811886A118748864.en.
- ^ a b c d e f Turner, Angela K (1989). Swallows & Martins: an identification guide and handbook. Boston, Massachusetts, US: Houghton Mifflin. s. 226–233. ISBN .(İngilizce)
- ^ "Northern House-martin - BirdLife Species Factsheet". BirdLife International. 11 Ekim 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2012. (İngilizce)
- ^ Linnaeus, C (1758). Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Tomus I. Editio decima, reformata (Latince). Holmiae. (Laurentii Salvii). s. 192.
H. rectricibus immaculatis, dorso nîgro-caerulescente
- ^ "ITIS Standard Report Page: Delichon". The Integrated Taxonomic Information System (ITIS). 8 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2012.(İngilizce)
- ^ "House Martin Delichon urbicum (Linnaeus, 1758)". Bird facts. British Trust for Ornithology. 31 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2012.(İngilizce)
- ^ Liechti, Felix (15 Ağustos 2002). "Wingbeat frequency of barn swallows and house martins: a comparison between free flight and wind tunnel experiments". The Journal of Experimental Biology. 205 (16). The Company of Biologists. ss. 2461-2467. (PMID) 12124369. 15 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2012.(İngilizce)
- ^ Bruderer, Bruno (2001). "Flight characteristics of birds: 1. radar measurements of speeds" (PDF). Ibis. 143 (2). ss. 178-204. doi:10.1111/j.1474-919X.2001.tb04475.x. 7 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2012.(İngilizce)
- ^ Snow, David (1998). The Birds of the Western Palearctic concise edition (2 volumes). Oxford: Oxford University Press. ss. 1066-1069. ISBN .(İngilizce)
- ^ Sinclair, Ian (2002). SASOL Birds of Southern Africa. Struik. s. 296. ISBN .(İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ev kirlangici Delichon urbicum kirlangicgiller Hirundinidae familyasindan gocmen bir kirlangic turudur Avrupa Kuzey Afrika ve iliman Asya bolgelerinde urer kislari ise Sahraalti Afrika ya ve tropikal Asya bolgelerine gocer Ucarken yakaladigi boceklerle beslenir dolayisiyla boceklerin cok bulundugu iklimlerin oldugu yerlere goc eder Basi ve ust tuyleri mavidir kuyruksokumu ve alt tuyleri ise beyazdir Hem acik alanlarda hem de insanlarin yasadigi yerlerde bulunur Dogu ve guney Asya bolgelerine endemik olan Delichon cinsinin diger iki turune benzer ozelliklere sahiptir Kabul edilmis iki alt turu vardir Ev kirlangiciZaman zaman uredigi Izlanda da ucan ev kirlangici source source Sakima kaydi Ceredigion WalesKorunma durumuAsgari endise altinda IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif AvesTakim PasseriformesFamilya HirundinidaeCins DelichonTur D urbicumIkili adlandirmaDelichon urbicumLinnaeus 1758 Vikitur de Delichon urbicum ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Wikimedia Commons ta Delichon urbicum ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunurDagilim Ureme dagilimi Kis dagilimi source source source source source source Delichon urbicum Ev kirlangicinin hem bilimsel hem konusma dilindeki adi insan tarafindan yapilan yapilari kullanmasindan gelmektedir Binalarin sacaklari altinda kapali kap seklinde camurdan yuvalar yapar ve genellikle koloniler seklinde bulunurlar Yuvalarin altinda kus pislikleri sorun yaratabilmektedir Delice dogan Falco subbuteo tarafindan avlanir ve diger benzer kuslarda oldugu gibi ic parazitlerden ve pire ile kenelerden muzdariptir Ancak cok genis dagilimi ve yuksek populasyonu nedeniyle genel olarak turu tehdit altinda degildir TaksonomiEv kirlangici ilk olarak Linnaeus tarafindan 1758 yilinda Systema Naturae adli eserinde Hirundo urbica olarak tanimlanmistir ancak su anda bulundugu Delichon cinsi icine Thomas Horsfield ve tarafindan 1854 yilinda gecirilmistir Delichon Grekce kirlangic anlamina gelen xelidwn chelidōn kelimesinin bir anagramidir Tur adi urbicum 2004 yilina kadar Latince gramerin yanlis anlasilmasindan oturu urbica Latince sehirden anlamina gelmektedir Delichon cinsi kir kirlangici cinsi olan Hirundo cinsinden yakin zamanda ayrilmistir Bu cinsteki uc tur de mavi ust tuyler kontrast olusturan beyaz kic ve alt tuyler ile benzer gorunuse sahiptir Gecmiste ev kirlangici orta ve dogu Asya daglarinda ureyen ve Guneydogu Asya da kislayan ile ayni tur olarak siniflandirilmistir Ayni zamanda guney Asya daglarinda yerlesik olarak yasayan turune de cok benzemektedir Uc tur de birbirine benzese de yalnizca Delichon urbicum saf beyaz kuyruksokumu ve alt tuylere sahiptir Ev kirlangicinin iki cografi alt turu bulunur Batida bulunan D u urbicum ve doguda bulunan D u lagopodum Bu alt turler Alman zoolog Peter Simon Pallas tarafindan 1811 de tanimlanmistir Akdeniz bolgesinden meridionalis gibi diger irklar da tanimlanmistir ancak ana turden olan farkliliklarin irk ayrimini gerektirmeyecek kadar az olmasi sonucu gecerli degildir OzellikleriEv kirlangici Nederlandsche Vogelen 1750 Eriskin ev kirlangicinin batida yasayan irkinin ortalama uzunlugu 13 cm kanat genisligi 26 29 cm ortalama agirligi 18 3 gramdir Tepe ve sirt kismi parlak celik mavisidir sirt kismindaki mavilik kuyruk sokumuna gelmeden bir bantla sona erer Kuyruksokumu ve gogus kismi bembeyazdir Kanatlar kahverengi uzun ve sivri kuyruk catallidir Kisa bacaklari beyaz tuylerle kaplidir Gagasi kucuk ve siyah gozleri kahverengidir Ayak parmaklari ve ayaginin tuysuz bolgeleri pembedir Her iki cins de benzer dis gorunuse sahiptir Genc kuslar duman grisi rengindedir ve ve kanat tuylerinin uclari ve kenarlari beyaz renkli olabilir Doguda yasayan D u lagopodum irki batida yasayan irktan beyaz kuyruksokumunun kuyrugun daha otesine kadar uzamasiyla ayrilir Ayrica kuyruk catalinin boyu D u urbicum ile D dasypus arasindadir Ev kirlangicinin ucarken cok belirgin olarak gorulen bembeyaz kuyruksokumu ve alt tuyleri Palearktik biyocografik bolgesinde yaygin olarak bulunan kir kirlangici Hirundo rustica kum kirlangici Riparia riparia ve kizil kirlangic Cecropis daurica gibi diger kirlangic turlerinden ayrilmasina olanak saglar Afrika da turu ile karismasi mumkun olsa da bu turun kuyruksokumu gri alt tuyleri beyazimsidir ve kuyruklari uzun ve derin catallidir Ev kirlangici saniyede 5 3 kanat cirpisiyla ucar Bu hiz saniyede 4 4 kanat cirpisiyla ucan kir kirlangicindan daha fazladir Ancak 11 m s 1 lik ucus hizi kirlangiclar icin tipiktir Ev kirlangici ozellikle ureme doneminde kolonilerde cok gurultu cikaran bir kustur Yil boyunca erkek melodik civiltilardan olusan yumusak bir sese sahiptir Kislaklarda da kullanilan temas cagrisi sert bir cirrrp sesi alarm cagrisi da tiz ziip sesidir Yasam sekliEv kirlangiclari diger kirlangic turlerinden birkac gun sonra Avrupa ya varir Bu genellikle Nisan ayina denk gelir Sabit olarak onceki yil insa ettikleri yuvalara geri donerler ve yuvayi onarir veya yeni bir tanesini yuvanin yakinina yaparlar Kirlangiclarin ilkbahar ve sonbaharda yaptigi goclerde ugrak yerleri farklidir Otusu Z biciminde islikli bir civiltidir Ev ve binalar olmadan once bu kuslar ucurum ve magaralarda yuva yapardi ama hala ucurum kenarlarinda yuva kuran kolonilere rastlanilmaktadir Delichon urbica Delichon urbicumDagilimiEv kirlangici Avrupa daki yayilis sahasinda kir kirlangiciyla birlikte gorulur ve kisi tropik Afrika da gecirirler Dis baglantilarEv kirlangici video goruntuleriKaynakca a b c Sangster George Collinson J Martin Helbig Andreas J Knox Alan G Parkin David T 2004 Taxonomic recommendations for British birds second report PDF Ibis Cilt 146 s 153 157 1 Mart 2012 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Mayis 2012 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Ingilizce BirdLife International 2012 Delichon urbicum IUCN Red List of Threatened Species 2012 e T22712477A38588470 doi 10 2305 IUCN UK 2017 3 RLTS T103811886A118748864 en a b c d e f Turner Angela K 1989 Swallows amp Martins an identification guide and handbook Boston Massachusetts US Houghton Mifflin s 226 233 ISBN 0 395 51174 7 Ingilizce Northern House martin BirdLife Species Factsheet BirdLife International 11 Ekim 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mayis 2012 Ingilizce Linnaeus C 1758 Systema naturae per regna tria naturae secundum classes ordines genera species cum characteribus differentiis synonymis locis Tomus I Editio decima reformata Latince Holmiae Laurentii Salvii s 192 H rectricibus immaculatis dorso nigro caerulescente ITIS Standard Report Page Delichon The Integrated Taxonomic Information System ITIS 8 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mayis 2012 Ingilizce House Martin Delichon urbicum Linnaeus 1758 Bird facts British Trust for Ornithology 31 Mayis 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mayis 2012 Ingilizce Liechti Felix 15 Agustos 2002 Wingbeat frequency of barn swallows and house martins a comparison between free flight and wind tunnel experiments The Journal of Experimental Biology 205 16 The Company of Biologists ss 2461 2467 PMID 12124369 15 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mayis 2012 Ingilizce Bruderer Bruno 2001 Flight characteristics of birds 1 radar measurements of speeds PDF Ibis 143 2 ss 178 204 doi 10 1111 j 1474 919X 2001 tb04475 x 7 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Mayis 2012 Ingilizce Snow David 1998 The Birds of the Western Palearctic concise edition 2 volumes Oxford Oxford University Press ss 1066 1069 ISBN 0 19 854099 X Ingilizce Sinclair Ian 2002 SASOL Birds of Southern Africa Struik s 296 ISBN 1 86872 721 1 Ingilizce