Evangelistarium (Latince çoğulu Evangelistaria) ya da Evangeliarium, Katolik ve Doğu Ortodoks Kiliselerinde kullanılan bir litürjik kitap. Evangelistariumlar içerisinde kilise yılına uygun olarak önemli günlerde okunmak üzere incillerden alınmış perikop adı verilen kupleleri barındırmaktadırlar.
Hristiyan ibadeti olan litürji önceleri lectio continua adı verilen Kitâb-ı Mukaddes metninin tamamının okunmasından ibaretti. Zamanla Kutsal Kitap içerisinde hangi bölümlerin okunması gerektiğine dair listeler (capitula evangeliorum) oluşturulmaya başladı. İlk olarak bu bölümlerin numaraları listelenirken, zamanla bu bölümler de ayrı şekilde yazılmaya başladı. Bu sayede MS 5. yüzyılda tüm Kutsal Kitap'ı okuma geleneği yerini perikop adı verilen bu kuplelerin okunmasına bıraktı. Bu gelenek yerleşince, bilhassa 7. yüzyıldan itibaren perikopların yazıldığı evangelistariumlar değerli materyaller üzerine yazılmaya ve renkli figürler ile süslenmeye başlandı.
Evangelistarium listesi
Resim | Adı | Tarihi | Üretim yeri | Notlar | İçinde bulunduğu kurum |
Godescalc Evangelistariumu | 781 ila 783 arası | Aachen (?) | altın ve gümüş rengi mürekkep ile mor renginde değerli bir parşömen üzerine yazılmıştır. | Paris, Bibliothèque nationale, Ms. nouv. acq. lat. 1203 | |
Bir evangelistarium fragmanı | 867 | Reims | Düsseldorf, Universitäts- und Landesbibliothek, B. 113 | ||
Reichenauer Evangelistariumu | 970 | Reichenauer Malschule | Leipzig, Stadtbibliothek, Ms. CXC | ||
Poussay Evangelistariumu | 970–990 | Reichenau | Paris, Bibliothèque nationale de France, Ms. lat. 10514 | ||
Gero-Codex | 975 | Reichenau | Darmstadt, Hessische Universitäts- und Landesbibliothek, Hs 1948 | ||
Codex Egberti | 980–993 | Trier ya da Reichenau | Başpiskopos Trierli Egbert tarafından yaptırılmıştır | Trier, Stadtbibliothek, Cod. 24 | |
Seeoner Evangelistarium | 1002/1014 | Seeon Manastırı | Bamberg, Staatsbibliothek, Msc. Bibl. 95 | ||
Uta-Codex | 11. yüzyılın başları | Regensburg | Münih, Bavyera Devlet Kütüphanesi, Clm 13601 | ||
Codex Assemanianus | 11. yüzyılın başları | Makedonya, Ohri Okulu | Kilise Slavcası dilinde yazılmıştır. | Roma, Vatikan Kütüphanesi, Cod. Slav. 3 | |
II. Heinrich Evangelistariumu | 1007/1012 | Reichenau | II. Heinrich tarafından Bamberg Katedrali için yaptırılmıştır. | Münih, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 4452 | |
III. Heinrich Evangelistariumu | 1039 - 1043 | Echternach | III. Heinrich tarafından yaptırılmıştır. | Staats- und Universitätsbibliothek Bremen, Ms. b 21 | |
Codex Aureus Pultoviensis | 11. yüzyılın ikinci yarısı | Prag | Krakow, Czartoryski-Museum, Ms. 1207 | ||
Codex aureus Gnesnensis | 11. yüzyılın ikinci yarısı | Prag | Gniezno, Başpiskoposluk Arşivi | ||
Codex Vyssegradensis | 1085 öncesi | Prag | II. Vratislav'ın taç giyme töreni vesilesiyle yaptırılmıştır. | Prag, National- und Universitätsbibliothek, Cod. XIV, A 13 | |
Archangelsk Evangelistariumu | 1092 | Nowgorod? | Kilise Slavcası dilinde yazılmıştır. | Moskova, Rusya Milli Kütüphanesi | |
Wraza Evangelistariumu | 13. yy | Nowgorod? | Sofya, Kiril und Metod Ulusal Kütüphanesi | ||
Lauryschawa Evangelistariumu | 1329 | Lauryschawa Manastırı, Litvanya | Kilise Slavcası dilinde yazılmıştır. | Kraków, Czartoryski Müzesi |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Evangelistarium Latince cogulu Evangelistaria ya da Evangeliarium Katolik ve Dogu Ortodoks Kiliselerinde kullanilan bir liturjik kitap Evangelistariumlar icerisinde kilise yilina uygun olarak onemli gunlerde okunmak uzere incillerden alinmis perikop adi verilen kupleleri barindirmaktadirlar Hamsin Yortusu Codex Egberti Hristiyan ibadeti olan liturji onceleri lectio continua adi verilen Kitab i Mukaddes metninin tamaminin okunmasindan ibaretti Zamanla Kutsal Kitap icerisinde hangi bolumlerin okunmasi gerektigine dair listeler capitula evangeliorum olusturulmaya basladi Ilk olarak bu bolumlerin numaralari listelenirken zamanla bu bolumler de ayri sekilde yazilmaya basladi Bu sayede MS 5 yuzyilda tum Kutsal Kitap i okuma gelenegi yerini perikop adi verilen bu kuplelerin okunmasina birakti Bu gelenek yerlesince bilhassa 7 yuzyildan itibaren perikoplarin yazildigi evangelistariumlar degerli materyaller uzerine yazilmaya ve renkli figurler ile suslenmeye baslandi Evangelistarium listesiResim Adi Tarihi Uretim yeri Notlar Icinde bulundugu kurumGodescalc Evangelistariumu 781 ila 783 arasi Aachen altin ve gumus rengi murekkep ile mor renginde degerli bir parsomen uzerine yazilmistir Paris Bibliotheque nationale Ms nouv acq lat 1203Bir evangelistarium fragmani 867 Reims Dusseldorf Universitats und Landesbibliothek B 113Reichenauer Evangelistariumu 970 Reichenauer Malschule Leipzig Stadtbibliothek Ms CXCPoussay Evangelistariumu 970 990 Reichenau Paris Bibliotheque nationale de France Ms lat 10514Gero Codex 975 Reichenau Darmstadt Hessische Universitats und Landesbibliothek Hs 1948Codex Egberti 980 993 Trier ya da Reichenau Baspiskopos Trierli Egbert tarafindan yaptirilmistir Trier Stadtbibliothek Cod 24Seeoner Evangelistarium 1002 1014 Seeon Manastiri Bamberg Staatsbibliothek Msc Bibl 95Uta Codex 11 yuzyilin baslari Regensburg Munih Bavyera Devlet Kutuphanesi Clm 13601Codex Assemanianus 11 yuzyilin baslari Makedonya Ohri Okulu Kilise Slavcasi dilinde yazilmistir Roma Vatikan Kutuphanesi Cod Slav 3II Heinrich Evangelistariumu 1007 1012 Reichenau II Heinrich tarafindan Bamberg Katedrali icin yaptirilmistir Munih Bayerische Staatsbibliothek Clm 4452III Heinrich Evangelistariumu 1039 1043 Echternach III Heinrich tarafindan yaptirilmistir Staats und Universitatsbibliothek Bremen Ms b 21Codex Aureus Pultoviensis 11 yuzyilin ikinci yarisi Prag Krakow Czartoryski Museum Ms 1207Codex aureus Gnesnensis 11 yuzyilin ikinci yarisi Prag Gniezno Baspiskoposluk ArsiviCodex Vyssegradensis 1085 oncesi Prag II Vratislav in tac giyme toreni vesilesiyle yaptirilmistir Prag National und Universitatsbibliothek Cod XIV A 13Archangelsk Evangelistariumu 1092 Nowgorod Kilise Slavcasi dilinde yazilmistir Moskova Rusya Milli KutuphanesiWraza Evangelistariumu 13 yy Nowgorod Sofya Kiril und Metod Ulusal KutuphanesiLauryschawa Evangelistariumu 1329 Lauryschawa Manastiri Litvanya Kilise Slavcasi dilinde yazilmistir Krakow Czartoryski Muzesi