Fecr-i Ati (günümüz Türkçesiyle: Geleceğin Şafağı) bir edebi topluluktur. Fecr-i Ati'nin Edebiyat-ı Cedide’ye tepki olarak doğan bir akım olduğu savunulmuştur. Fecr-i Ati batıdaki benzerlerinde olduğu gibi belli ilkeler çevresinde birleşen bir yazın topluluğu biçiminde ortaya çıkmıştır. 1908 özgürlük bildirisiyle Servet-i Fünûn dergisinin çevresinde toplanan gençlerin açtığı bu çığır; en fazla "" üzerinde çalışarak Ahmet Haşim gibi büyük bir şairin doğmasına olanak hazırlar.
Fecr-i Ati topluluğu, 20 Mart 1909'da İstanbul'da "Hilâl" gazetesinin yayımlandığı basımevinde ilk toplantısını yapar, 24 Şubat 1910'da Servet-i Fünûn dergisinin 977 sayılı nüshasında, kuruluş nedenlerini kamuoyuna açıklar. "Sinâ-yı Emel" olarak ileri sürülen isim Faik Ali'nin isteği üzerine "Fecr-i Ati" olarak kesinleşir. Edebiyatımızın tanıdığı ilk beyannameyi yayınlayanlar, işte bu Fecr-i Ati'cilerdir. Onlara göre; edebiyat, çok ciddi bir uğraştır.
Encümen, edebiyatı çok ciddiye almakta, onu hoş vakit geçirmek için bir araç olarak kabul etmemektedir. Bu inanışın edebiyatımızdaki ilk temsilcileri ise, Servet-i Fünûnculardır. Gerçekten, edebiyatın ciddi bir çaba olduğu hususunda, Türk kamuoyuna ilk öncülüğü yapanlar onlardır. Bu ciddî çalışmalarına onların 1908'den sonra yeniden başlamaları beklendiği halde, ne yazık ki, ortada görünmemişlerdir. O halde, yaptıkları hizmet daima beğenilmekle beraber, artık onlara "geçmiş" gözüyle bakmak yerinde olacaktır. Şimdilik, Avrupa edebiyatındaki benzeri toplulukların küçük bir örneği olan Fecr-i Âti ise, Türk edebiyatının geleceğini temsil etmektedir. Dilin, edebiyatın, edebî ve sosyal bilimlerin ilerlemesine dikkat etmek; genç yetenekleri bir araya toplamak, ancak fikir tartışmalarıyla kamuoyunu aydınlatmak, Batı'nın önemli edebiyat ve fikir eserlerini çevirmek, edebiyat ve fikir konuları üzerinde konferanslar düzenlemek, Batı'daki benzeri kuruluşlarla sürekli bir temas kurmak onun gayeleri arasındadır.
— Servet-i Fünun, C:38, No:977, 11 Şubat 1325
Fecr-i Ati sanatçıları
Fecr-i Aticilerin bu beyannamesinin altındaki imza sahiplerinin:
- Ahmet Haşim
- Yakup Kadri Karaosmanoğlu
- Refik Halit Karay
- Hamdullah Suphi Tanrıöver
- Ali Süha Delilbaşı
- Ahmet Samim
- Emin Bülent Serdaroğlu
- Emin Lami
- Tahsin Nahit
- Celâl Sahir Erozan
- Cemil Süleyman
- Mehmet Behçet
- İzzet Melih Devrim
- Abdülhak Hayri
- İbrahim Alaettin Gövsa
- Şahabettin Süleyman
- Ali Faik Ozansoy
- Müfit Ratip
- Fazıl Ahmet Aykaç
- Ali Canip Yöntem
- Mehmet Fuad Köprülü
olduğu görülür. 1912 sonlarında dağılan topluluğa önce simgesel olarak Faik Ali Ozansoy, sonra sırasıyla, Fazıl Ahmet, Hamdullah Suphi ve Celal Sahir Erozan başkanlık etmişlerdir.
Sanat anlayışları
Babıali’deki Hilal basımevinin bir odasında ilk toplantısını yapan ve Faik Ali’nin bulduğu Fecr-i Ati adını benimseyen topluluğun sanat anlayışı sanat için sanattır. Yayımladıkları bildiride yer alan şu düşüncede odaklaşır:
"Sanat şahsi ve muhteremdir." Örnek olarak da şiirde simgeciler (sembolistler), öykü ve romanda Çehov ve Maupassant, tiyatroda İbsen alınır.
Fecr-i Ati edebiyatının özellikleri
- 20 Mart 1909′da Hilal Matbaası’nda toplanan Şahabettin Süleyman,Yakup Kadri, Refik Halit, Cemil Süleyman, Köprülüzade Mehmet Fuat, Tahsin Nahit, Emin Bülent, Ali Süha, Faik Ali ve Müfit Ratip gibi yeni bir hareket başlatmayı planlar. Ahmet Haşim de bu harekete katılır. Böylece Fecr-i Ati Encümen-i Edebisi Beyannamesi, 24 Şubat 1910′da yayımlanır. Fecr-i Ati edebiyatı, II. Meşrutiyet’in ilanından sonra Servet-i Fünûn dergisinde yayımlanan bir bildiriyle başlar.
- Edebiyatımızda ilk edebi bildiriyi (beyannameyi) yayımlayan topluluktur.
- Servet-i Fünûn edebiyatına tepki olarak doğmuştur.
- ‘Sanat şahsi ve muhteremdir.’ (Sanat kişisel ve saygıya değerdir) görüşüne bağlıdırlar.
- ‘Edebiyat ciddi ve önemli bir iştir, bunun halka anlatılması lazımdır.’ görüşüne sahiptirler
- Batıdaki benzerleri gibi dil, edebiyat ve sanatın gelişmesine, ilerlemesine hizmet etmek; gençleri bir araya getirmek; seviyeli fikir münakaşalarıyla halkı aydınlatmak; değerli ve önemli yabancı eserleri Türkçeye kazandırmak; Batıdaki benzer topluluklarla temas kurmak, böylece Türk edebiyatını Batı edebiyatına yaklaştırmak, Batı edebiyatını Türk edebiyatına tanıtmak amacındadırlar.
- Servet-i Fünûn’a bir tepki olarak ortaya çıkmasına rağmen, şiir sahasında bu edebiyatın özelliklerini sürdürürler.
- Şiirlerinde işledikleri başlıca temalar tabiat ve aşktır.
- Tabiat tasvirleri gerçekten uzak ve subjektiftir.
- Servet-i Fünûn ve Milli Edebiyat arasında köprü vazifesi görmüştür.
- Dil bakımından Servet-i Fünûn’un devamıdır. Arapça ve Farsça kelime ve tamlamalarla dolu, günlük dilden uzak ve kapalı bir şiir dili oluşturmuşlardır.
- Aruz veznini kullanarak serbest müstezat türünü daha da geliştirmişlerdir.
- Fecr-i Aticiler tiyatro ile yakından ilgilenmişlerdir.
- Şiirde özellikle Sembolizmin etkisi söz konusudur. Hikâyede Maupassant, tiyatroda ise Henrich Ibsen örnek alınır.
- Belli bir sanat anlayışında, belli değer ölçüleri etrafında birleşmeyi değil, ferdi hürriyeti ve bunun sonucu olarak da çeşitliliği savundukları için kısa sürede dağılmışlardır. Dağılmalarında özellikle Ömer Seyfettin ve Ziya Gökalp‘in çıkardıkları Genç Kalemler dergisi etkilidir. Yani Milli Edebiyat hareketinin başlaması Fecr-i Ati‘yi bitirir.
- Fecr-i Ati Edebiyat-ı Cedide ile Milli Edebiyat arasında bir köprü görevi görür.
- Fecr-i Ati‘nin en önemli temsilcisi Ahmet Haşim’dir.
- Fecr-i Ati Beyannamesine imza atanlar: Ahmet Haşim, Ahmet Samim, Emin Bülent (Serdaroğlu), Emin Lami, Tahsin Nahit, Celal Sahir (Erozan), Doktor Cemil Süleyman, Hamdullah Suphi (Tanrıöver), Refik Halit (Karay), Şahabettin Süleyman, Abdülhak Hayri, İzzet Melih (Devrim), Ali Canip (Yöntem), Ali Süha (Delibaşı), Faik Ali (Ozansoy), Fazıl Ahmet (Aykaç), Mehmet Behçet (Yazar), Mehmet Rüştü, Mehmet Fuat (Köprülü), Müfit Ratip, Yakup Kadri (Karaosmanoğlu), İbrahim Alaattin.
- Milli Edebiyat‘ın başlamasıyla Hamdullah Suphi, Ali Canib ve Celal Sahir’in bu harekete katılmalarıyla topluluk 1912′de dağılmıştır. Yalnızca Ahmet Haşim Fecr-i Ati edebiyatının temel ilkelerine bağlı kalmış ve Milli edebiyat hareketine katılmamıştır.
- Fecri Ati’nin görüşlerini, Yakup Kadri, Celal Sahir, Ahmet Haşim, Müfit Ratip, Mehmet Fuat ve Ali Canib Resimli Kitap adlı dergide; Mehmet Rauf, Hüseyin Suat ve Raf Necdet de eleştirilere Servet-i Fünûn’da cevap verdiler.
Sonuçlar
Fecr-i Aticiler, o günkü edebiyatımıza Servet-i Fünuncular kadar önemli bir katkıda bulunmamışlarsa da, Batı edebiyatıyla ilişkileri daha sıkı olmuştur. Bireyselliğe kaçışları, üyelerin sanat anlayışlarındaki tutarsızlıklar, ortak görüşler çevresinde toplanıp güçlü yapıtlar veremeyişleri, tartışmalar, eleştirilerle sarsıldıkça üyelerin kopuşu, bu akımın yıkılışını hazırlar. Genç Kalemler'in ortaya çıkışıyla 1912 yılının sonuna varamadan Fecr-i Ati edebiyatı ortadan kalktı, Fecr-i Aticilerin çoğu Millî Edebiyat'a bağlandılar.
Fecr-i Aticiler, kurumlaşmak isterken gözettikleri; yazının ve toplumsal bilimlerin ilerlemesine çalışmak, sanatçılar arasında birlik ve dayanışmayı sağlamak gibi amaçları yaşama geçiremediler. Edebiyat-ı Cedide’ye karşı olmakla birlikte ne tepkilerini açık seçik ortaya koyabildiler, ne de özellikle dil açısından ondan kopabildiler. Üstelik her fırsatta tersini belirtmelerine karşın Edebiyat-ı Cedide’nin süreği sayıldılar. Bir dergi çıkaramamaları ve başlangıçta Servet’i-Fünun dergisi çevresinde toplanmaları da buna yol açmıştır.
’le gelen görece özgürlük ortamından yararlanarak çıkarılmış değişik eğilimlerdeki dergilerde yazmaları ise dağınıklık getirdi. Ayrıca, "sanat şahsi ve muhteremdir" ilkesini, herkesin ayrı ayrı görüşlere sahip olması, sanatı değişik biçimlerde anlaması olarak yorumlamaları bu dağınıklığı çabuklaştırdı. Belli bir sanat anlayışında, belli değer ölçülerinde birleşmeyi değil, bireysel özgürlüğü ve bunun sonucu olarak da çeşitliliği savunuyorlardı. Her biri yalnız kendi duyuşuna, kendi beğenisine göre bir güzellik yaratma çabası içindeydi.
Bu durum, Fecr-i Ati’nin bir yazın akımı değil, birbirlerine arkadaşlık duygularıyla bağlı genç sanatçıların oluşturduğu bir akım olduğunu gösterir. Nitekim, her biri sanatını bir başka yolda geliştirecek, değişen toplum koşullarında değişik sanat anlayışlarına varacaktır.
Fecr-i Ati Encümen-i edebisi beyannamesi
Fecr-i Âti topluluğu, Fecr-i Ati Encümeni Beyannamesini, Servet-i Fünün Dergisi'nde 24 Şubat 1909'da yayımlar, dönemin edebiyat anlayışını eleştirir ve kaybolan edebiyat değerini ‘boş zaman değerlendirme’ anlayışından ‘ruh terbiyeciliği’ne iade etmek ister.
Bu amaçla yola çıkan isimler: Ahmed Samim, Ahmet Haşim, Emin Bülend, Emin Lami, Tahsin Nahid, Celal Sahir (Re'is), Cemil Süleyman, Hamdullah Suphi Tanrıöver, Refik Halit Karay, Şabaheddin Süleyman, Abdülhak Hayri, İzzet Melik, Ali Canib, Ali Süha, Faik Ali, Fazıl Ahmed, Mehmet Behçed, Mehmed Rüşdü, Mehmed Fuad, Müfit Ratib ve Yakub Kadri ilan ettikleri anlayış içerisinde eserler verirler.
Dış bağantılar
- Manifestonun tam metni[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Fecr i Ati gunumuz Turkcesiyle Gelecegin Safagi bir edebi topluluktur Fecr i Ati nin Edebiyat i Cedide ye tepki olarak dogan bir akim oldugu savunulmustur Fecr i Ati batidaki benzerlerinde oldugu gibi belli ilkeler cevresinde birlesen bir yazin toplulugu biciminde ortaya cikmistir 1908 ozgurluk bildirisiyle Servet i Funun dergisinin cevresinde toplanan genclerin actigi bu cigir en fazla uzerinde calisarak Ahmet Hasim gibi buyuk bir sairin dogmasina olanak hazirlar Fecr i Ati toplulugu 20 Mart 1909 da Istanbul da Hilal gazetesinin yayimlandigi basimevinde ilk toplantisini yapar 24 Subat 1910 da Servet i Funun dergisinin 977 sayili nushasinda kurulus nedenlerini kamuoyuna aciklar Sina yi Emel olarak ileri surulen isim Faik Ali nin istegi uzerine Fecr i Ati olarak kesinlesir Edebiyatimizin tanidigi ilk beyannameyi yayinlayanlar iste bu Fecr i Ati cilerdir Onlara gore edebiyat cok ciddi bir ugrastir Encumen edebiyati cok ciddiye almakta onu hos vakit gecirmek icin bir arac olarak kabul etmemektedir Bu inanisin edebiyatimizdaki ilk temsilcileri ise Servet i Fununculardir Gercekten edebiyatin ciddi bir caba oldugu hususunda Turk kamuoyuna ilk onculugu yapanlar onlardir Bu ciddi calismalarina onlarin 1908 den sonra yeniden baslamalari beklendigi halde ne yazik ki ortada gorunmemislerdir O halde yaptiklari hizmet daima begenilmekle beraber artik onlara gecmis gozuyle bakmak yerinde olacaktir Simdilik Avrupa edebiyatindaki benzeri topluluklarin kucuk bir ornegi olan Fecr i Ati ise Turk edebiyatinin gelecegini temsil etmektedir Dilin edebiyatin edebi ve sosyal bilimlerin ilerlemesine dikkat etmek genc yetenekleri bir araya toplamak ancak fikir tartismalariyla kamuoyunu aydinlatmak Bati nin onemli edebiyat ve fikir eserlerini cevirmek edebiyat ve fikir konulari uzerinde konferanslar duzenlemek Bati daki benzeri kuruluslarla surekli bir temas kurmak onun gayeleri arasindadir Servet i Funun C 38 No 977 11 Subat 1325Fecr i Ati sanatcilariFecr i Aticilerin bu beyannamesinin altindaki imza sahiplerinin Ahmet Hasim Yakup Kadri Karaosmanoglu Refik Halit Karay Hamdullah Suphi Tanriover Ali Suha Delilbasi Ahmet Samim Emin Bulent Serdaroglu Emin Lami Tahsin Nahit Celal Sahir Erozan Cemil Suleyman Mehmet Behcet Izzet Melih Devrim Abdulhak Hayri Ibrahim Alaettin Govsa Sahabettin Suleyman Ali Faik Ozansoy Mufit Ratip Fazil Ahmet Aykac Ali Canip Yontem Mehmet Fuad Koprulu oldugu gorulur 1912 sonlarinda dagilan topluluga once simgesel olarak Faik Ali Ozansoy sonra sirasiyla Fazil Ahmet Hamdullah Suphi ve Celal Sahir Erozan baskanlik etmislerdir Sanat anlayislariBabiali deki Hilal basimevinin bir odasinda ilk toplantisini yapan ve Faik Ali nin buldugu Fecr i Ati adini benimseyen toplulugun sanat anlayisi sanat icin sanattir Yayimladiklari bildiride yer alan su dusuncede odaklasir Sanat sahsi ve muhteremdir Ornek olarak da siirde simgeciler sembolistler oyku ve romanda Cehov ve Maupassant tiyatroda Ibsen alinir Fecr i Ati edebiyatinin ozellikleri 20 Mart 1909 da Hilal Matbaasi nda toplanan Sahabettin Suleyman Yakup Kadri Refik Halit Cemil Suleyman Kopruluzade Mehmet Fuat Tahsin Nahit Emin Bulent Ali Suha Faik Ali ve Mufit Ratip gibi yeni bir hareket baslatmayi planlar Ahmet Hasim de bu harekete katilir Boylece Fecr i Ati Encumen i Edebisi Beyannamesi 24 Subat 1910 da yayimlanir Fecr i Ati edebiyati II Mesrutiyet in ilanindan sonra Servet i Funun dergisinde yayimlanan bir bildiriyle baslar Edebiyatimizda ilk edebi bildiriyi beyannameyi yayimlayan topluluktur Servet i Funun edebiyatina tepki olarak dogmustur Sanat sahsi ve muhteremdir Sanat kisisel ve saygiya degerdir gorusune baglidirlar Edebiyat ciddi ve onemli bir istir bunun halka anlatilmasi lazimdir gorusune sahiptirler Batidaki benzerleri gibi dil edebiyat ve sanatin gelismesine ilerlemesine hizmet etmek gencleri bir araya getirmek seviyeli fikir munakasalariyla halki aydinlatmak degerli ve onemli yabanci eserleri Turkceye kazandirmak Batidaki benzer topluluklarla temas kurmak boylece Turk edebiyatini Bati edebiyatina yaklastirmak Bati edebiyatini Turk edebiyatina tanitmak amacindadirlar Servet i Funun a bir tepki olarak ortaya cikmasina ragmen siir sahasinda bu edebiyatin ozelliklerini surdururler Siirlerinde isledikleri baslica temalar tabiat ve asktir Tabiat tasvirleri gercekten uzak ve subjektiftir Servet i Funun ve Milli Edebiyat arasinda kopru vazifesi gormustur Dil bakimindan Servet i Funun un devamidir Arapca ve Farsca kelime ve tamlamalarla dolu gunluk dilden uzak ve kapali bir siir dili olusturmuslardir Aruz veznini kullanarak serbest mustezat turunu daha da gelistirmislerdir Fecr i Aticiler tiyatro ile yakindan ilgilenmislerdir Siirde ozellikle Sembolizmin etkisi soz konusudur Hikayede Maupassant tiyatroda ise Henrich Ibsen ornek alinir Belli bir sanat anlayisinda belli deger olculeri etrafinda birlesmeyi degil ferdi hurriyeti ve bunun sonucu olarak da cesitliligi savunduklari icin kisa surede dagilmislardir Dagilmalarinda ozellikle Omer Seyfettin ve Ziya Gokalp in cikardiklari Genc Kalemler dergisi etkilidir Yani Milli Edebiyat hareketinin baslamasi Fecr i Ati yi bitirir Fecr i Ati Edebiyat i Cedide ile Milli Edebiyat arasinda bir kopru gorevi gorur Fecr i Ati nin en onemli temsilcisi Ahmet Hasim dir Fecr i Ati Beyannamesine imza atanlar Ahmet Hasim Ahmet Samim Emin Bulent Serdaroglu Emin Lami Tahsin Nahit Celal Sahir Erozan Doktor Cemil Suleyman Hamdullah Suphi Tanriover Refik Halit Karay Sahabettin Suleyman Abdulhak Hayri Izzet Melih Devrim Ali Canip Yontem Ali Suha Delibasi Faik Ali Ozansoy Fazil Ahmet Aykac Mehmet Behcet Yazar Mehmet Rustu Mehmet Fuat Koprulu Mufit Ratip Yakup Kadri Karaosmanoglu Ibrahim Alaattin Milli Edebiyat in baslamasiyla Hamdullah Suphi Ali Canib ve Celal Sahir in bu harekete katilmalariyla topluluk 1912 de dagilmistir Yalnizca Ahmet Hasim Fecr i Ati edebiyatinin temel ilkelerine bagli kalmis ve Milli edebiyat hareketine katilmamistir Fecri Ati nin goruslerini Yakup Kadri Celal Sahir Ahmet Hasim Mufit Ratip Mehmet Fuat ve Ali Canib Resimli Kitap adli dergide Mehmet Rauf Huseyin Suat ve Raf Necdet de elestirilere Servet i Funun da cevap verdiler Sonuclar Fecr i Aticiler o gunku edebiyatimiza Servet i Fununcular kadar onemli bir katkida bulunmamislarsa da Bati edebiyatiyla iliskileri daha siki olmustur Bireysellige kacislari uyelerin sanat anlayislarindaki tutarsizliklar ortak gorusler cevresinde toplanip guclu yapitlar veremeyisleri tartismalar elestirilerle sarsildikca uyelerin kopusu bu akimin yikilisini hazirlar Genc Kalemler in ortaya cikisiyla 1912 yilinin sonuna varamadan Fecr i Ati edebiyati ortadan kalkti Fecr i Aticilerin cogu Milli Edebiyat a baglandilar Fecr i Aticiler kurumlasmak isterken gozettikleri yazinin ve toplumsal bilimlerin ilerlemesine calismak sanatcilar arasinda birlik ve dayanismayi saglamak gibi amaclari yasama geciremediler Edebiyat i Cedide ye karsi olmakla birlikte ne tepkilerini acik secik ortaya koyabildiler ne de ozellikle dil acisindan ondan kopabildiler Ustelik her firsatta tersini belirtmelerine karsin Edebiyat i Cedide nin suregi sayildilar Bir dergi cikaramamalari ve baslangicta Servet i Funun dergisi cevresinde toplanmalari da buna yol acmistir le gelen gorece ozgurluk ortamindan yararlanarak cikarilmis degisik egilimlerdeki dergilerde yazmalari ise daginiklik getirdi Ayrica sanat sahsi ve muhteremdir ilkesini herkesin ayri ayri goruslere sahip olmasi sanati degisik bicimlerde anlamasi olarak yorumlamalari bu daginikligi cabuklastirdi Belli bir sanat anlayisinda belli deger olculerinde birlesmeyi degil bireysel ozgurlugu ve bunun sonucu olarak da cesitliligi savunuyorlardi Her biri yalniz kendi duyusuna kendi begenisine gore bir guzellik yaratma cabasi icindeydi Bu durum Fecr i Ati nin bir yazin akimi degil birbirlerine arkadaslik duygulariyla bagli genc sanatcilarin olusturdugu bir akim oldugunu gosterir Nitekim her biri sanatini bir baska yolda gelistirecek degisen toplum kosullarinda degisik sanat anlayislarina varacaktir Fecr i Ati Encumen i edebisi beyannamesi Fecr i Ati toplulugu Fecr i Ati Encumeni Beyannamesini Servet i Funun Dergisi nde 24 Subat 1909 da yayimlar donemin edebiyat anlayisini elestirir ve kaybolan edebiyat degerini bos zaman degerlendirme anlayisindan ruh terbiyeciligi ne iade etmek ister Bu amacla yola cikan isimler Ahmed Samim Ahmet Hasim Emin Bulend Emin Lami Tahsin Nahid Celal Sahir Re is Cemil Suleyman Hamdullah Suphi Tanriover Refik Halit Karay Sabaheddin Suleyman Abdulhak Hayri Izzet Melik Ali Canib Ali Suha Faik Ali Fazil Ahmed Mehmet Behced Mehmed Rusdu Mehmed Fuad Mufit Ratib ve Yakub Kadri ilan ettikleri anlayis icerisinde eserler verirler Dis bagantilarManifestonun tam metni olu kirik baglanti