Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Femme fatale (Fransızca telaffuz: ), baştan çıkardığı erkeklere sonunda büyük sıkıntılar yaşatan çekici bir kadın.Fransızcada "felakete neden olan kadın" anlamına gelir.
Tarihi
Femme fatale tiplemesi, şu veya bu şekilde, bütün kültürlerin efsanelerinde ve folklorunda yer etmiştir. Tarihin kaydettiği ilk örnekleri arasında, Sümer tanrıçası İştar ve Tevrat'ta yer alan Havva, Lilith, ve Salomé sayılabilir. 19. yüzyıldan itibaren, yükselen burjuvazinin ahlaki değerler anlayışı içinde, Batı kültüründe daha sık rastlanagelmektedir. Tiplemenin örnekleri Oscar Wilde, Edvard Munch, Gustav Klimt gibi sanatçıların eserlerinde mevcuttur. Kadın hakları hareketinin gelişmesiyle ve muhtemelen bu harekete burjuvazinin bir tepkisi ve korkularının bir ifadesi olarak, femme fatale tiplemesi dimağlarda daha da geniş yer etmeye başlamış, daha da fazla sayıda örnek yaratılmıştır. Edebiyat ve resimle başlayan vurgu, sinemanın ortaya çıkması ve gelişmesiyle bu sanat dalına da taşınmıştır.
Kırgızlar ve Kazaklardan Gagavuzlara pek çok Türk milletinin ve bu arada da Anadolu Türklerinin folklorunda yer etmiş Albıs da bir çeşit femme fatale olarak değerlendirilebilir. Türkiye'de özellikle Elazığ, Kahramanmaraş, Çukurova, Manisa ve Muğla'da canlı kalmış albıs inancı içinde, öncelikle lohusa dönemi yaşayan kadınlara ve bebeklerine musallat olmakla birlikte, genç kızlara, atlara ve nihayet erkeklere geleni de vardır. Sarışın ve güzel bir genç kadın görünümünde gelen Sarı albıs; şehvetli, çekici bir kadındır ve Sarıhummaya neden olur.
Anglo-Sakson kültüründeki femme fatale tiplemelerinin kökenlerinde genelde bir yabancılık unsuru bulunmaktadır. Femme fatale bu çerçevede bir tür cinsel vampir olarak tasvir edilmektedir. Nitekim, günümüz söyleminde iki tanım arasında derece farkı yerleşmiş olsa da, İngilizcede femme fatale evvelce "vamp" şeklinde tanımlanmaktaydı. Femme fatale, karanlık şehvet arzuları ağlarına düşürdükleri ve kendilerine aşık ettikleri erkeklerin erkekliğini, kişiliğini, maddi varlıklarını, toplumsal itibarlarını sömürerek çökertmektedirler. Bu erkekler, kadın tarafından içlerinde ve dışlarında hiçbir şey kalmayacak hale getirildiklerinde bir köşeye atılmaktadırlar. 20. yüzyıl başlarına ait femme fatale (vamp) tiplemesinin iyi bir örneği Lawrence Durrell'ın 'ndeki Justine karakteridir.
Erkeğin femme fatale tiplemesine dönük yaklaşımında çeşitli farklar bulunmaktadır. Bir anlamda, femme fatale'in zıt kutbunda, hayatını kadınları sıfırlamaya adamış erkek tipi de mevcuttur. İyi bir örneği Uğultulu Tepeler'deki Heathcliff karakteridir. Amerikalı yazar J. D. Salinger'in tek bir iyi roman () ve birkaç iyi hikâye çıkarabilmek için, birçok kadının kişiliğini ve varlığını bilinçli ve sistemli olarak sömürdüğü iddia edilir. Bir başka erkek tipi ise, bile bile lades mantığıyla ve iflah olmaz bir şekilde femme fatale'lere yönelmektedir.
Öte yandan, her kadının erkekler ile ilişkilerinde cinselliği kullanış tarzı ve yoğunluğu, kendi içinde ve zamana ve şartlara bağlı olan unsurlar da dahil olmak üzere, değişebilmektedir.
Günümüzdeki femme fatale örnekleri arasında Nikita, Moulin Rouge, Öldüren Kadın filmleri ve pek çok video oyununda yer alan karakterler sayılabilir (örneğin, dolaylı şekilde, Lara Croft).
Sinema tarihinin en ünlü femme fatale karakteri ise diğer femme fatale rollerinde de göze çarpan Rita Hayworth tarafından canlandırılan aynı isimli filmdeki Gilda karakteridir. Rita Hayworth filminde veya filmindeki kadın karakterlerinin çok ötesinde, kara film janrında ön plana çıkan ve film tarihi boyunca birçok filmin gönderme yapmasına ya da filmi aynen veya kısmen taklit etmesine yol açan bir figür sergilemiştir. Tek eldivenini çıkararak dans ettiği ve adlı, her kabahati kadınlarda bulan erkeklerle dalga geçen bir şarkıyı söylediği sahne, genelde femme fatale'e örnek olarak gösterilir.
Bazı femme fatale'ler
Yazılı edebiyat karakterleri
- Poison Ivy
- Catwoman, lakaplarından biri feline fataledir (kedi türü "feline"den kelime oyunu).
- BloodRayne
- Carmen
- Circe
- , Batman Beyond'dan
- Medea
- Morgause
- , Buffy the Vampire Slayer dizisinden
- by John Keats
- Lawrence Durrell'ın 'ndeki Justine karakteri
- Tolstoy'un Şeytan isimli eserdeki baştan çıkarıcı kadın karakter
Mitoloji
Tarihi şahsiyetler
- (yaklaşık MÖ 95 - ).
- (1. yüzyıl).
- Lucrezia Borgia (14 Nisan veya 18 Nisan, 1480 - Haziran 24, 1519).
- (7 Ağustos?, 1560 - 21 Ağustos, 1614).
- Mata Hari (7 Ağustos, 1876 - 15 Ekim, 1917).
- Theda Bara (29 Temmuz, 1885 - 7 Nisan, 1955).
- (23 Şubat, 1889 - 11 Aralık, 1957).
- (13 Kasım, 1894 - 17 Şubat, 1961).
Filmler
- Lost Highway
- Shanghai Express.
- The Blue Angel.
- .
- Öldüren Kadın - (2003),
- Temel İçgüdü,
- Body Heat,
- ,
- ,
- Double Indemnity,
- ,
- ,
- (1930),
- Gilda (1946),
- Vertigo(1958),
Kaynakça
- ^ a b "femme fatale." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
Konuyla ilgili yayınlar
Femme fatale tiplemesi hakkında iki kapsamlı kitap yazmıştır:
- Idols of Perversity: Fantasies of Feminine Evil in Fin-de-siècle Culture,
- Evil Sisters: The Threat of Female Sexuality in Twentieth-Century Culture,
Dış bağlantılar
- .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Femme fatale Fransizca telaffuz fam faˈtal bastan cikardigi erkeklere sonunda buyuk sikintilar yasatan cekici bir kadin Fransizcada felakete neden olan kadin anlamina gelir Mata HariTarihiFemme fatale tiplemesi su veya bu sekilde butun kulturlerin efsanelerinde ve folklorunda yer etmistir Tarihin kaydettigi ilk ornekleri arasinda Sumer tanricasi Istar ve Tevrat ta yer alan Havva Lilith ve Salome sayilabilir 19 yuzyildan itibaren yukselen burjuvazinin ahlaki degerler anlayisi icinde Bati kulturunde daha sik rastlanagelmektedir Tiplemenin ornekleri Oscar Wilde Edvard Munch Gustav Klimt gibi sanatcilarin eserlerinde mevcuttur Kadin haklari hareketinin gelismesiyle ve muhtemelen bu harekete burjuvazinin bir tepkisi ve korkularinin bir ifadesi olarak femme fatale tiplemesi dimaglarda daha da genis yer etmeye baslamis daha da fazla sayida ornek yaratilmistir Edebiyat ve resimle baslayan vurgu sinemanin ortaya cikmasi ve gelismesiyle bu sanat dalina da tasinmistir Kirgizlar ve Kazaklardan Gagavuzlara pek cok Turk milletinin ve bu arada da Anadolu Turklerinin folklorunda yer etmis Albis da bir cesit femme fatale olarak degerlendirilebilir Turkiye de ozellikle Elazig Kahramanmaras Cukurova Manisa ve Mugla da canli kalmis albis inanci icinde oncelikle lohusa donemi yasayan kadinlara ve bebeklerine musallat olmakla birlikte genc kizlara atlara ve nihayet erkeklere geleni de vardir Sarisin ve guzel bir genc kadin gorunumunde gelen Sari albis sehvetli cekici bir kadindir ve Sarihummaya neden olur Anglo Sakson kulturundeki femme fatale tiplemelerinin kokenlerinde genelde bir yabancilik unsuru bulunmaktadir Femme fatale bu cercevede bir tur cinsel vampir olarak tasvir edilmektedir Nitekim gunumuz soyleminde iki tanim arasinda derece farki yerlesmis olsa da Ingilizcede femme fatale evvelce vamp seklinde tanimlanmaktaydi Femme fatale karanlik sehvet arzulari aglarina dusurdukleri ve kendilerine asik ettikleri erkeklerin erkekligini kisiligini maddi varliklarini toplumsal itibarlarini somurerek cokertmektedirler Bu erkekler kadin tarafindan iclerinde ve dislarinda hicbir sey kalmayacak hale getirildiklerinde bir koseye atilmaktadirlar 20 yuzyil baslarina ait femme fatale vamp tiplemesinin iyi bir ornegi Lawrence Durrell in ndeki Justine karakteridir Erkegin femme fatale tiplemesine donuk yaklasiminda cesitli farklar bulunmaktadir Bir anlamda femme fatale in zit kutbunda hayatini kadinlari sifirlamaya adamis erkek tipi de mevcuttur Iyi bir ornegi Ugultulu Tepeler deki Heathcliff karakteridir Amerikali yazar J D Salinger in tek bir iyi roman ve birkac iyi hikaye cikarabilmek icin bircok kadinin kisiligini ve varligini bilincli ve sistemli olarak somurdugu iddia edilir Bir baska erkek tipi ise bile bile lades mantigiyla ve iflah olmaz bir sekilde femme fatale lere yonelmektedir Ote yandan her kadinin erkekler ile iliskilerinde cinselligi kullanis tarzi ve yogunlugu kendi icinde ve zamana ve sartlara bagli olan unsurlar da dahil olmak uzere degisebilmektedir Gunumuzdeki femme fatale ornekleri arasinda Nikita Moulin Rouge Olduren Kadin filmleri ve pek cok video oyununda yer alan karakterler sayilabilir ornegin dolayli sekilde Lara Croft Sinema tarihinin en unlu femme fatale karakteri ise diger femme fatale rollerinde de goze carpan Rita Hayworth tarafindan canlandirilan ayni isimli filmdeki Gilda karakteridir Rita Hayworth filminde veya filmindeki kadin karakterlerinin cok otesinde kara film janrinda on plana cikan ve film tarihi boyunca bircok filmin gonderme yapmasina ya da filmi aynen veya kismen taklit etmesine yol acan bir figur sergilemistir Tek eldivenini cikararak dans ettigi ve adli her kabahati kadinlarda bulan erkeklerle dalga gecen bir sarkiyi soyledigi sahne genelde femme fatale e ornek olarak gosterilir Bazi femme fatale lerYazili edebiyat karakterleri Poison Ivy Catwoman lakaplarindan biri feline fataledir kedi turu feline den kelime oyunu BloodRayne Carmen Circe Batman Beyond dan Medea Morgause Buffy the Vampire Slayer dizisinden by John Keats Lawrence Durrell in ndeki Justine karakteri Tolstoy un Seytan isimli eserdeki bastan cikarici kadin karakterMitoloji Lilith Calypso Morgan le FayTarihi sahsiyetler yaklasik MO 95 1 yuzyil Lucrezia Borgia 14 Nisan veya 18 Nisan 1480 Haziran 24 1519 7 Agustos 1560 21 Agustos 1614 Mata Hari 7 Agustos 1876 15 Ekim 1917 Theda Bara 29 Temmuz 1885 7 Nisan 1955 23 Subat 1889 11 Aralik 1957 13 Kasim 1894 17 Subat 1961 Filmler Lost Highway Shanghai Express The Blue Angel Olduren Kadin 2003 Temel Icgudu Body Heat Double Indemnity 1930 Gilda 1946 Vertigo 1958 Kaynakca a b femme fatale Oxford Dictionary of English 2e Oxford University Press 2003 Konuyla ilgili yayinlarFemme fatale tiplemesi hakkinda iki kapsamli kitap yazmistir Idols of Perversity Fantasies of Feminine Evil in Fin de siecle Culture ISBN 0 19 505652 3 Evil Sisters The Threat of Female Sexuality in Twentieth Century Culture ISBN 0 8050 5549 5Dis baglantilar