Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Oscar Fingal O’Flahertie Wills Wilde (16 Ekim 1854, Dublin - 30 Kasım 1900, Paris), İrlandalı oyun yazarı, romancı, kısa öykücü ve şair.
Oscar Wilde | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Oscar Fingal O’Flahertie Wills Wilde 16 Ekim 1854 Dublin, İrlanda |
| Ölüm | 30 Kasım 1900 (46 yaşında) Paris, Fransa |
| Evlilik | Constance Lloyd (1884–1898) |
| İmza | |
 | |
İğneli üslubu ile geç Victoria dönemi Büyük Britanya'sının en başarılı ve ünlü yazarları arasına girdi. Bir dava sonucu fiili livata ve ahlaksızlıktan suçlu bulununca büyük bir düşüş yaşadı ve doğduğu ortamla tam bir zıtlık içinde Paris'te fakir bir otel odasında öldü.
Doğumu ve gençliği
Oscar Wilde İrlanda'nın tanınmış göz cerrahlarından olan Sir William Wilde ve başarılı bir yazar, genç İrlandalı devrimcilere örnek bir şair olan Jane Francesca Wilde'ın ikinci çocuğu olarak Dublin'de doğdu. Babası 1864’te tıp bilimine hizmetleri nedeniyle şövalye unvanı almıştı.
Haziran 1855'te aile lüks bir bölgeye taşındı. Wilde’ın kardeşi Isola burada doğdu. Jane Wilde burada cumartesi akşamları Sheridan le Fanu, Samuel Lever, George Petrie, Isaac Butt ve Samuel Ferguson gibi isimleri davet ettiği partiler düzenlerdi. Wilde 9 yaşına kadar evde eğitim gördükten sonra Portora Kraliyet Okulu’na kaydoldu. Yazları aileyle geçiren Wilde kardeşler George Moore’la oyunlar oynardı.
Portora’dan mezun olduktan sonra Dublin’deki Trinity Kolejinde 1871'den 1874'e kadar eğitim gördü. Sıra dışı bir öğrenciydi, Trinity öğrencileri için en büyük ödül olan Berkeley altın madalyasını ve aynı zamanda Oxford Üniversitesi Magdalen Koleji’nden bir burs kazandı. Burada 1874'ten 1878’e kadar eğitimine devam etti ve en önemli ilkelerinden biri hayatı sanata yaklaştırmak olan estetik akımının bir parçası oldu. Magdalen’deyken 1878 Newdigate Ödülü’nü Ravenna şiiriyle kazandı. Bu şiiri Encaenia’da okuyup kaybetmiş, fakat ödülü daha sonra Tarihsel Eleştirinin Yükselişi makalesiyle almıştı.
Evliliği ve ailesi
Oxford'dan mezun olduktan sonra Wilde, ile tanışacağı yer olan memleketi Dublin’e gitti. Fakat Florence, yazar Bram Stoker ile nişanlanınca Oscar, ona İrlanda’yı terk edeceğini yazdı. 1878’de İrlanda’dan ayrıldı ve buraya küçük ziyaretler gerçekleştirmek için, sadece iki kez döndü. Sonraki altı yılını Paris, Londra ve ABD’de geçirdi.
Londra’da kraliçenin danışmanlarından olan Horace Lloyd’un kızı ile tanıştı. Wilde ve Lloyd 29 Mayıs 1884'te Paddington, Londra’da evlendiler. Constance’ın 250 sterlinlik maaşı ikisinin de lüks bir yaşam sürmesini sağlıyordu. Çiftin bu evlilikten iki çocukları oldu: (1885) ve (1886). Babalarının yankı yaratan davasından sonra Constance ve çocuklar Holland soyadını aldılar. Constance 1898’de geçirdiği belkemiği ameliyatından sonra öldü. Cyril ise I. Dünya Savaşı’nda Fransa'da savaşırken öldü. Vyvyan uzun süre çevirmenlik ve yazarlık yaptı. Anılarını 1954’te yayımladı. Vyvyan’ın oğlu Merlin dedesi hakkında araştırmalar yaptı. Wilde’ın yeğeni Dolly, yazar Natalie Clifford Barney ile yaşadığı lezbiyen ilişkiyle tanınmaktadır.
Estetizmi ve felsefesi
Magdalen Koleji’ndeyken Wilde estetizm hareketindeki fikirleriyle tanındı. Saçlarını uzattı, "eril" sporlara karşı küçümsemesini her fırsatta dile getirdi ve odasını papatya, lale ve benzeri objelerle dekore etti.
Söylentilere göre bu hareketi ona River Cherwell’de bir boğma girişimine ve odasının dağıtılmasına yol açtı, fakat estetizm fikri halk arasında daha tanıdık ve olağan bir hale geldi. Springfield Republican gibi bazı yayınlar, Wilde’ın Boston gezisi sırasındaki estetizm ile ilgili konuşmalarından sonra onun anlayışının, güzelliğe ve estetiğe övgüden çok şöhret amacıyla yapılan bir hareket olduğuna karar verdi. Ayrıca Wilde’ın giyim tarzı da Higginson gibi eleştirmenlerin odak noktası haline geldi. Higginson, Unmanly Manhood gazetesine yazdığı mektupta Wilde’ın dişiliğinin erkek ve kadınların davranışlarını etkileyeceğinden ve şiirinin erkekleri dişil züppeliğe yaklaştıracağından endişe duyduğunu belirtti. Ek olarak Wilde’ın edebiyatı, eşcinselliği ve kişisel imajını inceleyerek onun hayat tarzını ve eserlerini ahlaksız bulduğunu açıkladı.
Wilde, John Ruskin ve ’dan derin anlamda etkilenmişti. Bu iki edebiyatçı sanatın hayattaki yeri üzerine makaleler yayımlamışlardı. Wilde daha sonra ironik bir biçimde Pater’in depresif duyguları hakkında yorum yapacaktı: Pater’in ölüm haberi üzerine "O daha önce yaşamış mıydı ki?” demişti. Pater’in üslubuyla Dorian Gray’in Portresi’nde “Bütün sanatlar aslında kullanışsızdır." demişti. Bu yorum edebi anlamda okunmalıydı çünkü filozof tarafından oluşturulan "Sanat sanat içindir." ideolojisini içinde barındırıyordu. 1879’da Wilde, Londra’da estetizm dersleri vermeye başladı.
William Morris ve Dante Gabriel Rosetti’nin okulunun tanıttığı estetizm, İngiliz mimarisinde büyük yer edinmişti. İngiltere’nin önde gelen estetik sanatçısı Wilde zamanının en göze çarpan simalarından biri oldu. Yine de zaman zaman paradoksları ve esprili sözleri nedeniyle garipsendiği de oluyordu.
Estetizm, genel olarak Gilbert ve Sullivan’ın operası Patience (1881)’ta karikatürize edilmişti. Patience, New York’ta büyük başarı sağlamışken; Estetizm, Amerika’nın kalan kısımları için hala anlamsız bir isimdi. Bu nedenle , Wilde’ı Amerika’da yapılacak bir konferanslar serisine davet etti. D’Oyly Carte bu gezinin Patience’ın başarısını daha da artıracağına inanıyordu. Bu gezi Wilde’ın 3 Ocak 1882’de SS Arizona gemisiyle Amerika’ya varmasıyla başladı. Bu olaya ait bir kanıt olmamasına rağmen, Wilde'ın bir gümrük memuruna "Deham dışında beyan edecek hiçbir şeyim yok." dediği rivayet edilir.
Amerika ve Kanada’ya yaptığı tur sırasında Wilde birçok kasaba eleştirmeni tarafından ayıplandı. The Wasp Wilde, estetizmi küçümseyen bir karikatüre gazetesinde yer verdi.
İngiltere’ye döndükten sonra Wilde, Pall Mall Gazette’de 1887’den 1889’a kadar köşe yazarlığı yaptı. Daha sonra Woman’s World dergisinin editörü oldu.
Siyasi fikirleri
Wilde hayatının büyük bir bölümü boyunca sosyalizmi destekledi. Ayrıca özgürlükçü yanını da Sonnet to Liberty şiiriyle gösterdi. Wilde ayrıca bir pasifistti. Ve "Özgürlük kanlı elleriyle geldiğinde onunla el sıkışmak zor olacak." demişti. Politika hakkındaki ana yazısı "Sosyalizmin Etkisindeki İnsan Ruhu" dışında Daily Chronicles’a hapishane reformunu destekleyen yazılar yazmıştı.
’nin 1890’da yazdığı Gloriana ya da 1900 Devrimi adlı romanda Hector l'Estrange kılığındaki Gloriana’nın Avam Kamarası'na seçilmesiyle kadınlar oy hakkı kazanıyordu. Dixie’nin l’Estrange karakterini yaratırken Wilde’ı temel aldığı açıktır.
Cinselliği
Wilde çoğu yerde biseksüel olarak nitelendirilmesine rağmen kendini Yunan kültüründen gelen bir erkek aşkı geleneğine bağlıyor ve Sokratik olduğunu iddia ediyordu. Şu kişilerle birliktelik yaşamıştı (kronolojik sıraya göre): , Constance Lloyd (karısı), ve . Wilde ayrıca birçok jigoloyla da beraber olmuştu.
Tarihçiler genellikle Wilde’ın homoseksüelliğinin farkına 17 yaşındaki Robert Ross’a âşık olduktan sonra vardığını söylerler. ’nın The Secret Life of Oscar Wilde adlı biyografisinde Wilde’ın homoseksüelliğinin farkına 16 yaşındayken başka bir genç erkeği öptüğünde fark ettiği yazar. McKenna’ya göre Wilde 1874’te Oxford’a vardıktan sonra cinsel eğilimini keşfetti ve daha çok esmer ve sıska erkeklerden hoşlandığını öğrendi. 70'lerin sonlarına doğru Wilde eşcinsel aşkı konusunda kendisiyle aynı düşüncelere sahip bir arkadaş grubuna sahipti ve bu sıralarda Walt Whitman’la tanıştı. Bir arkadaşına Whitman’ın cinsel yönelimini açık edecek biçimde "Walt’ın öpücüğü hâlâ dudaklarımda" dediği bilinir. Wilde, 1884'te Constance Lloyd ile evlendi.
Wilde, Ross’la ilk tanıştığında kendi cinselliği konusunda hâlâ tam olarak bilgili değildi. Ross, Wilde’la tanışmadan önce de ona hayrandı ve Victoria döneminin katı ahlak anlayışına karşı ilgisizdi. Sonraları Ross, Lord Douglas’a Wilde’ın ilk erkeğinin kendisi olduğunu söyleyerek aralarında büyük bir kıskançlık başlattı. Wilde kısa zamanda içinde genç erkeklerin bulunduğu bir hayata atıldı. Ona göre ilişki panterlerle ziyafet çekmek gibiydi ve tehlike zevkin yarısıydı. Hemcins aşkı ilk kez Bay W.H.'nin Portresi adlı yapıtında işledi.
1891 yazında Lord Douglas onu şair Lionel Johnson’la tanıştırdı. Aralarında büyük bir dostluk başladı. Bu ilişkinin cinsel bir içeriği olmadığını, sadece entelektüel seviyede olduğunu daha sonraları Lord Douglas söyleyecekti.
Davası, hapis hayatı ve Reading Zindanı'na transferi
Bir süre sonra Wilde’ın Lord Douglas ve Alfred Taylor’la ilişkileri basında yer etmeye başladı. Aktör Charles Brookfield’in de yardımıyla polisler Wilde’ın Londra suçlularıyla olan ilişkisini açığa çıkardı ve Wilde dava edildi.
Dava halkın büyük ilgisiyle 3 Nisan 1895’te başladı ve aynı şekilde 25 Mayıs’ta Wilde’ın büyük ahlaksızlık suçu nedeniyle iki yıl kürek hapsine çarptırılmasıyla bitti.
İlk başta Pentonville’de ve sonra Wandsworth’te yatan Wilde en sonunda Reading Zindanı'na transfer edildi.
Bundan sonra mahkûm C.3.3. olarak bilinen Wilde’a ilk başta kalem kâğıt bile verilmemişti; fakat daha sonra bu ihtiyacı karşılandı. Hapis günlerinde Douglas’a 50.000 kelimelik bir mektup yazdıysa da gönderme şansı bulamadı. Ölümünden sonra mektup Ross tarafından kısaltılarak De Profundis adıyla basıldı. 1962’de tam haliyle Oscar Wilde’ın Mektupları adı altında yayımlandı.
Salıverilmesi ve ölümü
Hapis hayatı Wilde’a hiç yaramamıştı ve hayatının kalan üç yılını beş parasız bir halde geçirdi. Yine de hızlı bir biçimde eski zevklerine döndü. Reading Zindanı Baladı bu yıllarda yayımlandı. Son yıllarını geçirdiği Hotel d’Alsace'ta, daha önce hiç yapmadığı kadar cüretkar şeyler yaptığı söylenir.[]
Wilde, 30 Kasım 1900'de menenjitten öldü. Ölmeden hemen önce rahip Cuthbert tarafından Katolikliğe tekrar kabul edildi. Ölürken otel sahibi ve papaz yanındayken ünlü "Ya duvar kağıdı gider, ya ben." sözünü söylemiştir. Vefatının ardından mezarlığına gömüldüyse de, daha sonra yine Paris’teki ünlü Pere Lachaise’e taşındı ve Sir Jacob Epstein tarafından tasarlanan ve üzerinde erkek melekler olan mezartaşının altına gömüldü. Mezarı bugün bile hayranlarının öpücük izleriyle kaplıdır.
Eserleri
Oyunları
| Oyun Adı | Özgün Adı | Yazım Yılı | Türkçe Baskısı | Notlar |
|---|---|---|---|---|
| Vera veya Nihilistler | Vera; or, The Nihilists | 1880 | • Sevil Cerit çevirisi (2003) • Fatih Demirci çevirisi (2014) | Yazarın siyasi içerikli tek oyunudur. |
| Padova Düşesi | The Duchess of Padua | 1883 | Türkçeye çevrilmedi. | |
| Lady Windermere'in Yelpazesi | Lady Windermere's Fan | 1892 | • Hadiye Sayron çevirisi (1960) • Murat Erşen çevirisi (2006) | |
| A Woman of No Importance | 1893 | • Nurettin Sevin çevirisi (1948) | ||
| Salomé | Salomé | 1893 | • Nurettin Sevin çevirisi (1935) • Murat Erşen çevirisi (2005) • Osman Çakmakçı çevirisi (2005) | Yazarın Fransızca olarak kaleme aldığı tek oyundur. |
| An Ideal Husband | 1895 | • İrfan Konur çevirisi (1940) | ||
| Ciddi Olmanın Önemi | The Importance of Being Earnest | 1895 | • Murat Erşen çevirisi (2006) • Can Yücel çevirisi (2018) | |
| La Sainte Courtisane | 1894 | Türkçeye çevrilmedi. | Tamamlanmamış eser. | |
| A Florentine Tragedy | 1894 | Türkçeye çevrilmedi. | Tamamlanmamış eser. |
Şiirleri
| Kitap Adı | Özgün Adı | Yazım Yılı | Türkçe Baskısı | Notlar |
|---|---|---|---|---|
| Ravenna | Ravenna | 1878 | Türkçeye çevrilmedi. | |
| Şiirler | Poems | 1881 | Türkçeye çevrilmedi. | |
| Sfenks | The Sphinx | 1894 | Türkçeye çevrilmedi. | |
| Poems in Prose | 1894 | • Roza Hakmen çevirisi (2006) | Altı bölümden oluşur. | |
| Reading Zindanı Baladı | The Ballad of Reading Gaol | 1898 | • Özdemir Asaf çevirisi (1968) • Tozan Alkan çevirisi (2003) • Piyale Perver çevirisi (2014) |
Mektupları
| Kitap Adı | Özgün Adı | Yazım Yılı | Türkçe Baskısı |
|---|---|---|---|
| De Profundis | De Profundis | 1905 | • Roza Hakmen çevirisi (1997) |
Kitapları
| Kitap Adı | Özgün Adı | Yazım Yılı | Türkçe Baskısı |
|---|---|---|---|
| Dorian Gray’in Portresi | The Picture of Dorian Gray | 1891 | • Nihal Yeğinobalı çevirisi (2002) |
| Sosyalizm ve İnsan Ruhu | The Soul of Man Under Socialism | Şubat 1891 | • Fatih Özgüven çevirisi (2000) (Roll Yayınları) |
Kaynakça
hakkında daha fazla bilgi edinin | |
 | Commons'ta dosyalar |
 | Vikisöz'de alıntılar |
 | Vikikaynak'ta belgeler |
- ^ Kırmızı ve Siyah Yayınevi 2003 yılında tek baskı yaptı. Kasım 2014 itibarıyla baskısı tükenmiştir ve yeni baskısı yapılmamaktadır. Google Books bilgi sayfası 4 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Dedalus Kitap'tan Ağustos 2014'te çıktı. Kasım 2014 itibarıyla hala satıştadır. 1001kitap bilgi sayfası 4 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Milli Eğitim Basımevi tarafından ilk kez 1960 yılında yayımlandı ve ilerleyen yıllarda birkaç kez daha basıldı. Kasım 2014 itibarıyla baskısı tükenmiştir ve yeni baskısı yapılmamaktadır. Simurg bilgi sayfası 5 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ İmge Kitabevi tarafından ilk kez 2006 yılında yayımlandı ve ilerleyen yıllarda ikinci baskıyı yaptı. Kasım 2014 itibarıyla hala satıştadır. 1001kitap bilgi sayfası 4 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Milli Eğitim Basımevi tarafından ilk kez 1948 yılında yayımlandı. Kasım 2014 itibarıyla baskısı tükenmiştir ve yeni baskısı yapılmamaktadır. Google Books bilgi sayfası 4 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Milli Eğitim Basımevi tarafından ilk kez 1935 yılında yayımlandı ve ilerleyen yıllarda birkaç kez daha basıldı. Kasım 2014 itibarıyla baskısı tükenmiştir ve yeni baskısı yapılmamaktadır. Google Books bilgi sayfası 4 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ İmge Kitabevi tarafından ilk kez 2005 yılında yayımlandı ve ilerleyen yıllarda ikinci baskıyı yaptı. Kasım 2014 itibarıyla hala satıştadır.Google Books bilgi sayfası 4 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Babil Yayınları tarafından 2005 yılında tek baskı yaptı. Kasım 2014 itibarıyla hala satıştadır. 1001kitap bilgi sayfası 4 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Hilmi Kitabevi tarafından ilk kez 1940 yılında yayımlandı. Kasım 2014 itibarıyla baskısı tükenmiştir ve yeni baskısı yapılmamaktadır. Simurg bilgi sayfası 4 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ İmge Kitabevi tarafından ilk kez 2006 yılında yayımlandı ve ilerleyen yıllarda ikinci baskıyı yaptı. Kasım 2014 itibarıyla hala satıştadır. Google Books bilgi sayfası 4 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ İş Bankası Kültür Yayınları tarafından Maksat Samimiyet adıyla yayınlandı. [1]
- ^ Türkiye İş Bankası Yayınları tarafından "Bütün Masallar, Bütün Öyküler" adıyla yayımlanan kitapta bulunmaktadır. GoodReads bilgi sayfası 24 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "GoodReads bilgi sayfası". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Kasım 2015.
- ^ "GoodReads bilgi sayfası". 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Kasım 2015.
- ^ Can Yayınları
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Oscar Fingal O Flahertie Wills Wilde 16 Ekim 1854 Dublin 30 Kasim 1900 Paris Irlandali oyun yazari romanci kisa oykucu ve sair Oscar WildeDogumOscar Fingal O Flahertie Wills Wilde 16 Ekim 1854 1854 10 16 Dublin IrlandaOlum30 Kasim 1900 46 yasinda Paris FransaEvlilikConstance Lloyd 1884 1898 Imza Igneli uslubu ile gec Victoria donemi Buyuk Britanya sinin en basarili ve unlu yazarlari arasina girdi Bir dava sonucu fiili livata ve ahlaksizliktan suclu bulununca buyuk bir dusus yasadi ve dogdugu ortamla tam bir zitlik icinde Paris te fakir bir otel odasinda oldu Dogumu ve gencligiOscar Wilde Irlanda nin taninmis goz cerrahlarindan olan Sir William Wilde ve basarili bir yazar genc Irlandali devrimcilere ornek bir sair olan Jane Francesca Wilde in ikinci cocugu olarak Dublin de dogdu Babasi 1864 te tip bilimine hizmetleri nedeniyle sovalye unvani almisti Haziran 1855 te aile luks bir bolgeye tasindi Wilde in kardesi Isola burada dogdu Jane Wilde burada cumartesi aksamlari Sheridan le Fanu Samuel Lever George Petrie Isaac Butt ve Samuel Ferguson gibi isimleri davet ettigi partiler duzenlerdi Wilde 9 yasina kadar evde egitim gordukten sonra Portora Kraliyet Okulu na kaydoldu Yazlari aileyle geciren Wilde kardesler George Moore la oyunlar oynardi Portora dan mezun olduktan sonra Dublin deki Trinity Kolejinde 1871 den 1874 e kadar egitim gordu Sira disi bir ogrenciydi Trinity ogrencileri icin en buyuk odul olan Berkeley altin madalyasini ve ayni zamanda Oxford Universitesi Magdalen Koleji nden bir burs kazandi Burada 1874 ten 1878 e kadar egitimine devam etti ve en onemli ilkelerinden biri hayati sanata yaklastirmak olan estetik akiminin bir parcasi oldu Magdalen deyken 1878 Newdigate Odulu nu Ravenna siiriyle kazandi Bu siiri Encaenia da okuyup kaybetmis fakat odulu daha sonra Tarihsel Elestirinin Yukselisi makalesiyle almisti Evliligi ve ailesiOxford dan mezun olduktan sonra Wilde ile tanisacagi yer olan memleketi Dublin e gitti Fakat Florence yazar Bram Stoker ile nisanlaninca Oscar ona Irlanda yi terk edecegini yazdi 1878 de Irlanda dan ayrildi ve buraya kucuk ziyaretler gerceklestirmek icin sadece iki kez dondu Sonraki alti yilini Paris Londra ve ABD de gecirdi Londra da kralicenin danismanlarindan olan Horace Lloyd un kizi ile tanisti Wilde ve Lloyd 29 Mayis 1884 te Paddington Londra da evlendiler Constance in 250 sterlinlik maasi ikisinin de luks bir yasam surmesini sagliyordu Ciftin bu evlilikten iki cocuklari oldu 1885 ve 1886 Babalarinin yanki yaratan davasindan sonra Constance ve cocuklar Holland soyadini aldilar Constance 1898 de gecirdigi belkemigi ameliyatindan sonra oldu Cyril ise I Dunya Savasi nda Fransa da savasirken oldu Vyvyan uzun sure cevirmenlik ve yazarlik yapti Anilarini 1954 te yayimladi Vyvyan in oglu Merlin dedesi hakkinda arastirmalar yapti Wilde in yegeni Dolly yazar Natalie Clifford Barney ile yasadigi lezbiyen iliskiyle taninmaktadir Estetizmi ve felsefesiIrlandali oyun yazari sair ve oykucu Oscar Wilde in 1882 dolaylarinda Amerikali litografyaci ve fotografci tarafindan uretilen portresi Donemin unlu simalarini alisilagelmisligin disina cikan pozlariyla sergileyen Sarony Wilde in Amerika Birlesik Devletleri nde bulundugu bu donemde bir dizi fotografini cekebilme firsatini yakaladi Magdalen Koleji ndeyken Wilde estetizm hareketindeki fikirleriyle tanindi Saclarini uzatti eril sporlara karsi kucumsemesini her firsatta dile getirdi ve odasini papatya lale ve benzeri objelerle dekore etti Soylentilere gore bu hareketi ona River Cherwell de bir bogma girisimine ve odasinin dagitilmasina yol acti fakat estetizm fikri halk arasinda daha tanidik ve olagan bir hale geldi Springfield Republican gibi bazi yayinlar Wilde in Boston gezisi sirasindaki estetizm ile ilgili konusmalarindan sonra onun anlayisinin guzellige ve estetige ovguden cok sohret amaciyla yapilan bir hareket olduguna karar verdi Ayrica Wilde in giyim tarzi da Higginson gibi elestirmenlerin odak noktasi haline geldi Higginson Unmanly Manhood gazetesine yazdigi mektupta Wilde in disiliginin erkek ve kadinlarin davranislarini etkileyeceginden ve siirinin erkekleri disil zuppelige yaklastiracagindan endise duydugunu belirtti Ek olarak Wilde in edebiyati escinselligi ve kisisel imajini inceleyerek onun hayat tarzini ve eserlerini ahlaksiz buldugunu acikladi Wilde John Ruskin ve dan derin anlamda etkilenmisti Bu iki edebiyatci sanatin hayattaki yeri uzerine makaleler yayimlamislardi Wilde daha sonra ironik bir bicimde Pater in depresif duygulari hakkinda yorum yapacakti Pater in olum haberi uzerine O daha once yasamis miydi ki demisti Pater in uslubuyla Dorian Gray in Portresi nde Butun sanatlar aslinda kullanissizdir demisti Bu yorum edebi anlamda okunmaliydi cunku filozof tarafindan olusturulan Sanat sanat icindir ideolojisini icinde barindiriyordu 1879 da Wilde Londra da estetizm dersleri vermeye basladi William Morris ve Dante Gabriel Rosetti nin okulunun tanittigi estetizm Ingiliz mimarisinde buyuk yer edinmisti Ingiltere nin onde gelen estetik sanatcisi Wilde zamaninin en goze carpan simalarindan biri oldu Yine de zaman zaman paradokslari ve esprili sozleri nedeniyle garipsendigi de oluyordu Estetizm genel olarak Gilbert ve Sullivan in operasi Patience 1881 ta karikaturize edilmisti Patience New York ta buyuk basari saglamisken Estetizm Amerika nin kalan kisimlari icin hala anlamsiz bir isimdi Bu nedenle Wilde i Amerika da yapilacak bir konferanslar serisine davet etti D Oyly Carte bu gezinin Patience in basarisini daha da artiracagina inaniyordu Bu gezi Wilde in 3 Ocak 1882 de SS Arizona gemisiyle Amerika ya varmasiyla basladi Bu olaya ait bir kanit olmamasina ragmen Wilde in bir gumruk memuruna Deham disinda beyan edecek hicbir seyim yok dedigi rivayet edilir Amerika ve Kanada ya yaptigi tur sirasinda Wilde bircok kasaba elestirmeni tarafindan ayiplandi The Wasp Wilde estetizmi kucumseyen bir karikature gazetesinde yer verdi Ingiltere ye dondukten sonra Wilde Pall Mall Gazette de 1887 den 1889 a kadar kose yazarligi yapti Daha sonra Woman s World dergisinin editoru oldu Siyasi fikirleriWilde hayatinin buyuk bir bolumu boyunca sosyalizmi destekledi Ayrica ozgurlukcu yanini da Sonnet to Liberty siiriyle gosterdi Wilde ayrica bir pasifistti Ve Ozgurluk kanli elleriyle geldiginde onunla el sikismak zor olacak demisti Politika hakkindaki ana yazisi Sosyalizmin Etkisindeki Insan Ruhu disinda Daily Chronicles a hapishane reformunu destekleyen yazilar yazmisti nin 1890 da yazdigi Gloriana ya da 1900 Devrimi adli romanda Hector l Estrange kiligindaki Gloriana nin Avam Kamarasi na secilmesiyle kadinlar oy hakki kazaniyordu Dixie nin l Estrange karakterini yaratirken Wilde i temel aldigi aciktir CinselligiOscar Wilde ve 1893 Wilde cogu yerde biseksuel olarak nitelendirilmesine ragmen kendini Yunan kulturunden gelen bir erkek aski gelenegine bagliyor ve Sokratik oldugunu iddia ediyordu Su kisilerle birliktelik yasamisti kronolojik siraya gore Constance Lloyd karisi ve Wilde ayrica bircok jigoloyla da beraber olmustu Tarihciler genellikle Wilde in homoseksuelliginin farkina 17 yasindaki Robert Ross a asik olduktan sonra vardigini soylerler nin The Secret Life of Oscar Wilde adli biyografisinde Wilde in homoseksuelliginin farkina 16 yasindayken baska bir genc erkegi optugunde fark ettigi yazar McKenna ya gore Wilde 1874 te Oxford a vardiktan sonra cinsel egilimini kesfetti ve daha cok esmer ve siska erkeklerden hoslandigini ogrendi 70 lerin sonlarina dogru Wilde escinsel aski konusunda kendisiyle ayni dusuncelere sahip bir arkadas grubuna sahipti ve bu siralarda Walt Whitman la tanisti Bir arkadasina Whitman in cinsel yonelimini acik edecek bicimde Walt in opucugu hala dudaklarimda dedigi bilinir Wilde 1884 te Constance Lloyd ile evlendi Wilde Ross la ilk tanistiginda kendi cinselligi konusunda hala tam olarak bilgili degildi Ross Wilde la tanismadan once de ona hayrandi ve Victoria doneminin kati ahlak anlayisina karsi ilgisizdi Sonralari Ross Lord Douglas a Wilde in ilk erkeginin kendisi oldugunu soyleyerek aralarinda buyuk bir kiskanclik baslatti Wilde kisa zamanda icinde genc erkeklerin bulundugu bir hayata atildi Ona gore iliski panterlerle ziyafet cekmek gibiydi ve tehlike zevkin yarisiydi Hemcins aski ilk kez Bay W H nin Portresi adli yapitinda isledi 1891 yazinda Lord Douglas onu sair Lionel Johnson la tanistirdi Aralarinda buyuk bir dostluk basladi Bu iliskinin cinsel bir icerigi olmadigini sadece entelektuel seviyede oldugunu daha sonralari Lord Douglas soyleyecekti Davasi hapis hayati ve Reading Zindani na transferiBir sure sonra Wilde in Lord Douglas ve Alfred Taylor la iliskileri basinda yer etmeye basladi Aktor Charles Brookfield in de yardimiyla polisler Wilde in Londra suclulariyla olan iliskisini aciga cikardi ve Wilde dava edildi Dava halkin buyuk ilgisiyle 3 Nisan 1895 te basladi ve ayni sekilde 25 Mayis ta Wilde in buyuk ahlaksizlik sucu nedeniyle iki yil kurek hapsine carptirilmasiyla bitti Ilk basta Pentonville de ve sonra Wandsworth te yatan Wilde en sonunda Reading Zindani na transfer edildi Bundan sonra mahkum C 3 3 olarak bilinen Wilde a ilk basta kalem kagit bile verilmemisti fakat daha sonra bu ihtiyaci karsilandi Hapis gunlerinde Douglas a 50 000 kelimelik bir mektup yazdiysa da gonderme sansi bulamadi Olumunden sonra mektup Ross tarafindan kisaltilarak De Profundis adiyla basildi 1962 de tam haliyle Oscar Wilde in Mektuplari adi altinda yayimlandi Saliverilmesi ve olumuHapis hayati Wilde a hic yaramamisti ve hayatinin kalan uc yilini bes parasiz bir halde gecirdi Yine de hizli bir bicimde eski zevklerine dondu Reading Zindani Baladi bu yillarda yayimlandi Son yillarini gecirdigi Hotel d Alsace ta daha once hic yapmadigi kadar curetkar seyler yaptigi soylenir kaynak belirtilmeli Wilde 30 Kasim 1900 de menenjitten oldu Olmeden hemen once rahip Cuthbert tarafindan Katoliklige tekrar kabul edildi Olurken otel sahibi ve papaz yanindayken unlu Ya duvar kagidi gider ya ben sozunu soylemistir Vefatinin ardindan mezarligina gomulduyse de daha sonra yine Paris teki unlu Pere Lachaise e tasindi ve Sir Jacob Epstein tarafindan tasarlanan ve uzerinde erkek melekler olan mezartasinin altina gomuldu Mezari bugun bile hayranlarinin opucuk izleriyle kaplidir EserleriOyunlari Oyun Adi Ozgun Adi Yazim Yili Turkce Baskisi NotlarVera veya Nihilistler Vera or The Nihilists 1880 Sevil Cerit cevirisi 2003 Fatih Demirci cevirisi 2014 Yazarin siyasi icerikli tek oyunudur Padova Dusesi The Duchess of Padua 1883 Turkceye cevrilmedi Lady Windermere in Yelpazesi Lady Windermere s Fan 1892 Hadiye Sayron cevirisi 1960 Murat Ersen cevirisi 2006 A Woman of No Importance 1893 Nurettin Sevin cevirisi 1948 Salome Salome 1893 Nurettin Sevin cevirisi 1935 Murat Ersen cevirisi 2005 Osman Cakmakci cevirisi 2005 Yazarin Fransizca olarak kaleme aldigi tek oyundur An Ideal Husband 1895 Irfan Konur cevirisi 1940 Ciddi Olmanin Onemi The Importance of Being Earnest 1895 Murat Ersen cevirisi 2006 Can Yucel cevirisi 2018 La Sainte Courtisane 1894 Turkceye cevrilmedi Tamamlanmamis eser A Florentine Tragedy 1894 Turkceye cevrilmedi Tamamlanmamis eser Siirleri Kitap Adi Ozgun Adi Yazim Yili Turkce Baskisi NotlarRavenna Ravenna 1878 Turkceye cevrilmedi Siirler Poems 1881 Turkceye cevrilmedi Sfenks The Sphinx 1894 Turkceye cevrilmedi Poems in Prose 1894 Roza Hakmen cevirisi 2006 Alti bolumden olusur Reading Zindani Baladi The Ballad of Reading Gaol 1898 Ozdemir Asaf cevirisi 1968 Tozan Alkan cevirisi 2003 Piyale Perver cevirisi 2014 Mektuplari Kitap Adi Ozgun Adi Yazim Yili Turkce BaskisiDe Profundis De Profundis 1905 Roza Hakmen cevirisi 1997 Kitaplari Kitap Adi Ozgun Adi Yazim Yili Turkce BaskisiDorian Gray in Portresi The Picture of Dorian Gray 1891 Nihal Yeginobali cevirisi 2002 Sosyalizm ve Insan Ruhu The Soul of Man Under Socialism Subat 1891 Fatih Ozguven cevirisi 2000 Roll Yayinlari KaynakcaVikipedi nin kardes projelerinden hakkinda daha fazla bilgi edininCommons ta dosyalarVikisoz de alintilarVikikaynak ta belgeler Kirmizi ve Siyah Yayinevi 2003 yilinda tek baski yapti Kasim 2014 itibariyla baskisi tukenmistir ve yeni baskisi yapilmamaktadir Google Books bilgi sayfasi 4 Kasim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dedalus Kitap tan Agustos 2014 te cikti Kasim 2014 itibariyla hala satistadir 1001kitap bilgi sayfasi 4 Kasim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Milli Egitim Basimevi tarafindan ilk kez 1960 yilinda yayimlandi ve ilerleyen yillarda birkac kez daha basildi Kasim 2014 itibariyla baskisi tukenmistir ve yeni baskisi yapilmamaktadir Simurg bilgi sayfasi 5 Kasim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Imge Kitabevi tarafindan ilk kez 2006 yilinda yayimlandi ve ilerleyen yillarda ikinci baskiyi yapti Kasim 2014 itibariyla hala satistadir 1001kitap bilgi sayfasi 4 Kasim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Milli Egitim Basimevi tarafindan ilk kez 1948 yilinda yayimlandi Kasim 2014 itibariyla baskisi tukenmistir ve yeni baskisi yapilmamaktadir Google Books bilgi sayfasi 4 Kasim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Milli Egitim Basimevi tarafindan ilk kez 1935 yilinda yayimlandi ve ilerleyen yillarda birkac kez daha basildi Kasim 2014 itibariyla baskisi tukenmistir ve yeni baskisi yapilmamaktadir Google Books bilgi sayfasi 4 Kasim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Imge Kitabevi tarafindan ilk kez 2005 yilinda yayimlandi ve ilerleyen yillarda ikinci baskiyi yapti Kasim 2014 itibariyla hala satistadir Google Books bilgi sayfasi 4 Kasim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Babil Yayinlari tarafindan 2005 yilinda tek baski yapti Kasim 2014 itibariyla hala satistadir 1001kitap bilgi sayfasi 4 Kasim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hilmi Kitabevi tarafindan ilk kez 1940 yilinda yayimlandi Kasim 2014 itibariyla baskisi tukenmistir ve yeni baskisi yapilmamaktadir Simurg bilgi sayfasi 4 Kasim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Imge Kitabevi tarafindan ilk kez 2006 yilinda yayimlandi ve ilerleyen yillarda ikinci baskiyi yapti Kasim 2014 itibariyla hala satistadir Google Books bilgi sayfasi 4 Kasim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Is Bankasi Kultur Yayinlari tarafindan Maksat Samimiyet adiyla yayinlandi 1 Turkiye Is Bankasi Yayinlari tarafindan Butun Masallar Butun Oykuler adiyla yayimlanan kitapta bulunmaktadir GoodReads bilgi sayfasi 24 Subat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde GoodReads bilgi sayfasi 6 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Kasim 2015 GoodReads bilgi sayfasi 10 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Kasim 2015 Can Yayinlari