Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi (Yunanca: Grekçe: Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον Κωνσταντινουπόλεως, romanize: Oikoumenikòn Patriarcheîon Konstantinoupóleos, Yunanca telaffuz: ),Fener Rum Patrikhanesi ya da Kostantiniyye Ekümenik Patrikhanesi, Hristiyanlığın Ortodoks mezhebini temsil eden Doğu Ortodoks Kilisesi'ni oluşturan 14 otosefal kiliseden biri ve birincisidir. Günümüzde İstanbul Başpiskoposu ve Ekümenik Patriği I. Bartholomeos tarafından yönetilmektedir.
| İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi Kostantiniyye Ekümenik Patrikhanesi | |
|---|---|
 Kostantiniyye Ekümenik Patrikhanesi | |
 | |
| Kurucu | Andreas |
| Bağımsızlık | 330'da Heraclea Metropolitinden |
| Tanınma | Ortodoks |
| Başpiskopos | İstanbul-Yeni Roma Başepiskoposu ve Ekümenik Patrik I. Bartholomeos |
| Yönetim | İstanbul, Türkiye'nin çoğu, Aynoroz Dağı, Girit, Kuzey Yunanistan'ın bir bölümü, Oniki Adalar ve diasporadaki Rum Ortodoks Kiliseleri |
| Merkezi | Aya Yorgi Patrikhane Kilisesi, İstanbul |
| Dil | Fransızca, İngilizce, İspanyolca, Türkçe, Yunanca |
| Üyesi | Türkiye'de ~5.000, Yunanistan'da ~3.800.000, diasporada ~1.500.000, Toplamda ~5.305.000 |
| Episkoposları | 125 (73 görevde, 52 unvan) |
| Yönetimi | ABD'de 525, Avustralya'da 117, Türkiye'de 6 |
| Keşişler | ~1,800 (Aynoroz) |
| Manastırlar | 20 (ABD), 32 (Aynoroz), 8 (Avustralya), 6 (Meteora) |
Bizans İmparatorluğu'nun başkentinde bulunması ve günümüzde de Ortodoks kiliselerinin çoğunun ana kilisesi olması nedeniyle Ortodoksluk mezhebinde özel bir yeri vardır. Ekümenik patrik, diğer doğu Ortodoks piskoposları arasında eşitler arasında birinci unvanını taşır ve Katolik Kilisesi'nin aksine, tamamıyla özerk olan otosefal kiliselere müdahale etmez. Buna rağmen dünyadaki yaklaşık 300 milyon Ortodoks Hristiyan'ın temsilcisi ve dini lideri olarak kabul edilir.
Tarihi
1453 yılında İstanbul'un Fethi'nden sonra, gayrimüslim olan toplumların yaşayışına dair düzenlemeler, Fatih Sultan Mehmet'in çıkardığı fermana bağlanmış, böylece Fener Rum Patrikhanesi de denilen Rum Ortodoks Patrikhanesi’nin yasal statüsü süreklilik kazanmıştır. Fermanın içeriği ise şöyledir:
"Kimse, Patrike tahakküm etmesin, kim olursa olsun hiçbir kimse kendine ilişmesin, kendi ve maiyetinde bulunan papazlar her türlü hizmetten ebediyen muaf olsunlar, kiliseleri camiye tahvil edilmeyecektir. İzdivaç ve defin işleri, sair âdet ve işleri Rum adetlerine göre eskisi gibi yapılacaktır."
II. Gennadios'un patrik olmasıyla, patrikhane faaliyetlerini kentin ikinci büyük kilisesi olan Havariyun Kilisesi'nde yürütmeye başladı. O zamanlarda yaklaşık bin yaşındaki Havariyun Kilisesi'nin bahçesinde imparator ailesinin mezarları da bulunmaktadır ve Hristiyan nüfusun azalması ve güvenlik nedeniyle 1455'te boşaltılır.
Patrikhane Pammakaristos Manastırı'na taşınır. 12. yüzyılda II. İoannes Komnenos'un yaptırdığı Pammakaristos Manastırı, Hristiyan göçmenlerin yerleştirildiği Çarşamba semtinde idi. Havariyyun Kilisesi'ne göre daha küçük ve güvenli olan Pammakaristos, 1518'de restore ve II. Ieremias'ın patrikliği sırasında da genişletilerek yeniden inşa edildi. 1586'da, III. Murad döneminde boşaltılan kilise, 1591'de Fethiye adıyla camiye dönüştürüldü. Patrikhane, önce Fener'deki Meryem Ana Ayazması'nda, 1597'de ise Ayvansaray'da Aya Dimitri Kilisesi'ne taşındı.[]
Patrikhane, 1602'de Fener'de bulunan Aya Yorgi Kilisesi'ne yerleşti ve bu tarihten itibaren faaliyetini burada sürdürdü.
II. Mehmed'in çıkardığı fermanla statüsü saptanan Rum Ortodoks patrikleri, cemaatin evlenme, cenaze gibi adetlerini özgürce uygulayabilmesini denetliyorlardı. Patrik, bir vezir statüsünde kabul edilir, kendine divanda yer verilirdi. Maiyetindeki diğer yöneticiler ile birlikte her türlü hizmet ve vergiden muaftı. Rum cemaatine dair konuların görüşüldüğü meclise başkanlık eden patrik, hukuki ve cezai işlerde tam yetkili idi. Böylece patrik, Rum Ortodoks toplumunun tartışmasız lideri olarak, Bizans dönemindeki haklarından fazlasına kavuşmuştu.
Cumhuriyet dönemi
Rum Ortodoks kiliseleri üzerinde simgesel bir otoritesi olan İstanbul patriği, 6. yüzyıldan itibaren ekümenik patrik sıfatıyla, dünyadaki tüm Ortodokslar'ın ruhanî lideri kabul edilir.
1856 Islahat Fermanı ile patriklerin yetkileri, dinî konularla sınırlandı. Seçim usulleri gözden geçirildi. Görev süreleri ömür boyu kılınarak sorumlu oldukları davalardaki yetkileri genişletildi. Ortodokslar'ın dini lideri durumundaki patriğin Osmanlı İmparatorluğu'ndan tevarüs eden bütün ayrıcalıklarının kaldırılarak sadece dinî işleri yerine getirmek şartıyla ve bu hususta verilen sözlere güvenilerek İstanbul'da kalmasına izin verildi. Ancak antlaşma metnine patrikhanenin statüsü hususunda tek bir hüküm konulmadı.
Cumhuriyet döneminde İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi’nin etkinlik alanı da sadece dinî konularla İstanbul'daki Rum cemaati ile sınırlandı. Hizmet binasının 1941'de yanması üzerine, 1989'da Yüksek Mimar Aristidis Pasadeos nezaretinde başlatılan onarım çalışmaları 1991'de tamamlandı. Patrikhane, faaliyetini hâlen yeni binasında yürütmektedir. Hâlen I. Bartholomeos, ekümenik patrik ve İstanbul başpiskoposu sıfatıyla görev yapmaktadır.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Resmî internet temsili 27 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- T.C. İstanbul Valiliği (Harika İstanbul) / Ortodoks Patrikhanesi Tanıtım Sitesi
- Fener ve Rum Ortodoks Patrikhanesi, Hikmet Yavuz Ercan - Ankara Üniversitesi26 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Seyfi Yıldırım, Adnan Sofuoğlu, Siyasi Faaliyetleriyle Osmanlı'dan Cumhuriyet'e İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi, Köksav Yayınları.
Kaynakça
- ^ a b Krindatch, Alexei (2011). Atlas of American Orthodox Christian Churches. Brookline, MA: Holy Cross Orthodox Press. s. 143. ISBN .
- ^ Ortaylı, İlber (2003). "Osmanlı Barışı", p. 14. .
- ^ "The Patriarch Bartholomew". 60 Minutes. CBS. 20 Aralık 2009. 4 Kasım 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ocak 2010.
- ^ Fairchild, Mary. . about.com. 5 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2014.
- ^ "Quick facts about the Ecumenical Patriarch of Constantinople". Rum Ortodoks Patrikhanesi. 4 Kasım 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2011.
His All Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew serves as the spiritual leader and representative worldwide voice of some 300 million Orthodox Christians throughout the world
- ^ Sofoğlu Adnan, Fener Rum Patrikhanesi ve Siyasi Faaliyetleri, İstanbul, 1996, s.15
- ^ TDV İslam Ansiklopedisi, cilt: 12, sayfa: 347
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Istanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi Yunanca Grekce Oἰkoymenikὸn Patriarxeῖon Kwnstantinoypolews romanize Oikoumenikon Patriarcheion Konstantinoupoleos Yunanca telaffuz ikumenikˈon patriarˈxion konstantinuˈpoleos Fener Rum Patrikhanesi ya da Kostantiniyye Ekumenik Patrikhanesi Hristiyanligin Ortodoks mezhebini temsil eden Dogu Ortodoks Kilisesi ni olusturan 14 otosefal kiliseden biri ve birincisidir Gunumuzde Istanbul Baspiskoposu ve Ekumenik Patrigi I Bartholomeos tarafindan yonetilmektedir Istanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi Kostantiniyye Ekumenik PatrikhanesiIstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi Kostantiniyye Ekumenik PatrikhanesiKurucuAndreasBagimsizlik330 da Heraclea MetropolitindenTaninmaOrtodoksBaspiskoposIstanbul Yeni Roma Basepiskoposu ve Ekumenik Patrik I BartholomeosYonetimIstanbul Turkiye nin cogu Aynoroz Dagi Girit Kuzey Yunanistan in bir bolumu Oniki Adalar ve diasporadaki Rum Ortodoks KiliseleriMerkeziAya Yorgi Patrikhane Kilisesi IstanbulDilFransizca Ingilizce Ispanyolca Turkce YunancaUyesiTurkiye de 5 000 Yunanistan da 3 800 000 diasporada 1 500 000 Toplamda 5 305 000Episkoposlari125 73 gorevde 52 unvan YonetimiABD de 525 Avustralya da 117 Turkiye de 6Kesisler 1 800 Aynoroz Manastirlar20 ABD 32 Aynoroz 8 Avustralya 6 Meteora Bizans Imparatorlugu nun baskentinde bulunmasi ve gunumuzde de Ortodoks kiliselerinin cogunun ana kilisesi olmasi nedeniyle Ortodoksluk mezhebinde ozel bir yeri vardir Ekumenik patrik diger dogu Ortodoks piskoposlari arasinda esitler arasinda birinci unvanini tasir ve Katolik Kilisesi nin aksine tamamiyla ozerk olan otosefal kiliselere mudahale etmez Buna ragmen dunyadaki yaklasik 300 milyon Ortodoks Hristiyan in temsilcisi ve dini lideri olarak kabul edilir Tarihi1453 yilinda Istanbul un Fethi nden sonra gayrimuslim olan toplumlarin yasayisina dair duzenlemeler Fatih Sultan Mehmet in cikardigi fermana baglanmis boylece Fener Rum Patrikhanesi de denilen Rum Ortodoks Patrikhanesi nin yasal statusu sureklilik kazanmistir Fermanin icerigi ise soyledir Kimse Patrike tahakkum etmesin kim olursa olsun hicbir kimse kendine ilismesin kendi ve maiyetinde bulunan papazlar her turlu hizmetten ebediyen muaf olsunlar kiliseleri camiye tahvil edilmeyecektir Izdivac ve defin isleri sair adet ve isleri Rum adetlerine gore eskisi gibi yapilacaktir II Gennadios un patrik olmasiyla patrikhane faaliyetlerini kentin ikinci buyuk kilisesi olan Havariyun Kilisesi nde yurutmeye basladi O zamanlarda yaklasik bin yasindaki Havariyun Kilisesi nin bahcesinde imparator ailesinin mezarlari da bulunmaktadir ve Hristiyan nufusun azalmasi ve guvenlik nedeniyle 1455 te bosaltilir Rum Ortodoks Patrikhanesi lideri II Gennadios ve Osmanli padisahi Fatih Sultan MehmedPatrikhanedeki taht Patrikhane Pammakaristos Manastiri na tasinir 12 yuzyilda II Ioannes Komnenos un yaptirdigi Pammakaristos Manastiri Hristiyan gocmenlerin yerlestirildigi Carsamba semtinde idi Havariyyun Kilisesi ne gore daha kucuk ve guvenli olan Pammakaristos 1518 de restore ve II Ieremias in patrikligi sirasinda da genisletilerek yeniden insa edildi 1586 da III Murad doneminde bosaltilan kilise 1591 de Fethiye adiyla camiye donusturuldu Patrikhane once Fener deki Meryem Ana Ayazmasi nda 1597 de ise Ayvansaray da Aya Dimitri Kilisesi ne tasindi kaynak belirtilmeli Patrikhane 1602 de Fener de bulunan Aya Yorgi Kilisesi ne yerlesti ve bu tarihten itibaren faaliyetini burada surdurdu II Mehmed in cikardigi fermanla statusu saptanan Rum Ortodoks patrikleri cemaatin evlenme cenaze gibi adetlerini ozgurce uygulayabilmesini denetliyorlardi Patrik bir vezir statusunde kabul edilir kendine divanda yer verilirdi Maiyetindeki diger yoneticiler ile birlikte her turlu hizmet ve vergiden muafti Rum cemaatine dair konularin gorusuldugu meclise baskanlik eden patrik hukuki ve cezai islerde tam yetkili idi Boylece patrik Rum Ortodoks toplumunun tartismasiz lideri olarak Bizans donemindeki haklarindan fazlasina kavusmustu Patrikhanedeki Aya Yorgi KilisesiCumhuriyet donemi Rum Ortodoks kiliseleri uzerinde simgesel bir otoritesi olan Istanbul patrigi 6 yuzyildan itibaren ekumenik patrik sifatiyla dunyadaki tum Ortodokslar in ruhani lideri kabul edilir 1856 Islahat Fermani ile patriklerin yetkileri dini konularla sinirlandi Secim usulleri gozden gecirildi Gorev sureleri omur boyu kilinarak sorumlu olduklari davalardaki yetkileri genisletildi Ortodokslar in dini lideri durumundaki patrigin Osmanli Imparatorlugu ndan tevarus eden butun ayricaliklarinin kaldirilarak sadece dini isleri yerine getirmek sartiyla ve bu hususta verilen sozlere guvenilerek Istanbul da kalmasina izin verildi Ancak antlasma metnine patrikhanenin statusu hususunda tek bir hukum konulmadi Cumhuriyet doneminde Istanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi nin etkinlik alani da sadece dini konularla Istanbul daki Rum cemaati ile sinirlandi Hizmet binasinin 1941 de yanmasi uzerine 1989 da Yuksek Mimar Aristidis Pasadeos nezaretinde baslatilan onarim calismalari 1991 de tamamlandi Patrikhane faaliyetini halen yeni binasinda yurutmektedir Halen I Bartholomeos ekumenik patrik ve Istanbul baspiskoposu sifatiyla gorev yapmaktadir Ayrica bakinizI Bartholomeos Istanbul Rum Ortodoks PatrikleriDis baglantilarResmi internet temsili 27 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce T C Istanbul Valiligi Harika Istanbul Ortodoks Patrikhanesi Tanitim Sitesi Fener ve Rum Ortodoks Patrikhanesi Hikmet Yavuz Ercan Ankara Universitesi26 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Seyfi Yildirim Adnan Sofuoglu Siyasi Faaliyetleriyle Osmanli dan Cumhuriyet e Istanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi Koksav Yayinlari Kaynakca a b Krindatch Alexei 2011 Atlas of American Orthodox Christian Churches Brookline MA Holy Cross Orthodox Press s 143 ISBN 978 1 935317 23 4 Ortayli Ilber 2003 Osmanli Barisi p 14 ISBN 975 6571 50 0 The Patriarch Bartholomew 60 Minutes CBS 20 Aralik 2009 4 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Ocak 2010 Fairchild Mary about com 5 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Mayis 2014 Quick facts about the Ecumenical Patriarch of Constantinople Rum Ortodoks Patrikhanesi 4 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Haziran 2011 His All Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew serves as the spiritual leader and representative worldwide voice of some 300 million Orthodox Christians throughout the world Sofoglu Adnan Fener Rum Patrikhanesi ve Siyasi Faaliyetleri Istanbul 1996 s 15 TDV Islam Ansiklopedisi cilt 12 sayfa 347